GIÁO HỘI HIỆN THẾ
2018
ĐTC PHANXICÔ - SỨ ĐIỆP MÙA CHAY 2019
"Tạo vật ngong ngóng mong chờ việc tỏ hiện của con cái Thiên Chúa" (Rm 8:19)
Anh chị em thân mến,
Mỗi năm, qua Mẹ Hội Thánh, "Thiên Chúa ban cho chúng ta mùa hân hoan này khi chúng ta dọn mình cử hành mầu nhiệm vượt qua bằng tâm trí được đổi mới... khi chúng ta nhớ lại các biến cố lớn lao đã cống hiến cho chúng ta sự sống mới trong Chúa Kitô" (Kinh Tiền Tụng Mùa Chay). Vậy chúng ta có thể hành trình từ Phục Sinh đến Phục Sinh, hướng tới sự viên trọn của ơn cứu độ chúng ta đã lãnh nhận như hoa trái của mầu nhiệm Chúa Kitô vượt qua - "vì trong niềm hy vọng chúng ta đã được cứu độ" (Roma 8:24). Mầu nhiệm cứu độ này, vẫn tác động nơi chúng ta trong cuộc sống trần gian này của chúng ta, là một tiến trình năng động cũng bao gồm cả lịch sử cùng tất cả mọi tạo vật. Như Thánh Phaolô nói: "tạo vật ngong ngóng mong chờ sự tỏ hiện của con cái Thiên Chúa" (Rm 8:19). Theo chiều hướng ấy, tôi muốn cống hiến một số suy tư để hỗ trợ cuộc hành trình hoán cải của chúng ta cho Mùa Chay tới đây.
1- Việc cứu chuộc tạo vật
Việc cử hành Tam Nhật Vượt Qua của cuộc thương khó Chúa Kitô, bị giết và phục sinh, tột đỉnh của phụng niên, hằng năm kêu gọi chúng ta thực hiện một cuộc hành trình sửa soạn, với ý thức rằng hữu thể của chúng ta được nên giống Chúa Kitô (cf. Rm 8:29) là một tặng ân vô giá của lòng thương xót Chúa.
Khi chúng ta sống như con cái của Thiên Chúa, được cứu độ, được Thánh Thần dẫn dắt (cf. Rm 8:14), và có thể nhận biết cùng tuân phục lề luật của Thiên Chúa, bắt đầu bằng thứ luật được viết ở trong lòng của chúng ta cũng như nơi thiên nhiên, thì chúng ta cũng mang lại thiện ích cho cả tạo vật nữa, bằng việc hợp tác trong việc cứu chuộc nó. Đó là lý do Thánh Phaolô nói rằng tạo vật ngong ngóng mong chờ sự tỏ hiện của con cái của Thiên Chúa; nói cách khác, tất cả những ai đang hoan hưởng ân sủng từ mầu nhiệm vượt qua của Chúa Giêsu có thể cảm nghiệm thấy tấm vóc viên trọn của ân sủng này nơi việc cứu chuộc chính thân xác của con người. Khi tình yêu của Chúa Kitô biến đổi đời sống của các thánh trong tâm linh, thân xác và linh hồn, thì các vị ngợi khen chúc tụng Thiên Chúa. Bằng nguyện cầu, chiêm niệm và nghệ thuật, các ngài cũng bao gồm cả các tạo vật khác trong việc ngợi khen chúc tụng của các vị, như chúng ta cảm mến thấy được diễn tả ở "Bài Ca Tạo Vật" của Thánh Phanxicô Assisi (cf. Laudato Si', 87). Tuy nhiên, trên thế giới này, việc hòa hợp được xuất phát từ ơn cứu độ ấy liên lỉ bị đe dọa bởi quyền lực tiêu cực của tội lỗi cùng sự chết.
2- Quyền lực hủy hoại của tội lỗi
Thật vậy, khi chúng ta không sống như con cái của Thiên Chúa, chúng ta thường tác hành một cách hủy hoại đối với tha nhân cùng các tạo vật khác - và cả bản thân chúng ta nữa - vì chúng ta bắt đầu, không nhiều thì ít, nghĩ thấy rằng chúng ta có thể sử dụng chúng như chúng ta mong muốn. Vậy tình trạng này xẩy ra, ở chỗ, chúng ta bắt đầu sống một đời sống vượt qua những giới hạn thân phận làm người của chúng ta cũng như của chính thiên nhiên. Chúng ta chiều theo những ước muốn thả lỏng, được Sách Khôn Ngoan thấy như là một kiểu mẫu của kẻ vô thần, thành phần tác hành không quan tâm đến Thiên Chúa và niềm hy vọng cho tương lai (cf. 2:1-11). Nếu chúng ta không biết liên lỉ hướng về Lễ Phục Sinh, về chân trời của Phục Sinh, thì cái tâm thức chủ trương "tôi muốn nó tất cả và tôi muốn nó bây giờ đây" và "không bao giờ đủ cho cái quá nhiều" xẩy ra.
Cội nguồn của tất cả mọi sự dữ, như chúng ta biết, là tội lỗi, ngay từ khi vừa xuất hiện, nó đã làm lũng đoạn mối hiệp thông của chúng ta với Thiên Chúa, với người khác và với chính tạo vật, loài tạo vật chúng ta đặc biệt liên hệ với nơi thân xác của chúng ta. Tình trạng lũng đoạn về mối hiệp thông với Thiên Chúa cũng làm suy yếu mối liên hệ hòa hợp với môi trường chúng ta được kêu gọi để sống, do đó ngôi vườn ấy đã trở thành một thứ hoang địa (cf. Gen 3:17-18). Tội lỗi là cái khiến con người nghĩ mình là chúa tể của tạo vật, thấy mình như là chủ tể tuyệt đối của chúng và sử dụng chúng, không phải cho mục đích như Thiên Chúa muốn mà là cho các lợi lộc của mình, gây tác hại cho các tạo vật khác.
Một khi không tuân giữ lề luật của Thiên Chúa, luật yêu thương, thì sẽ không tránh được luật của kẻ mạnh thắng kẻ yếu. Tội lỗi là những gì ẩn nấp ở trong lòng của con người, mặc hình thức tham lam và việc tha hồ theo đuổi những gì là thoải mái dễ chịu, không quan tâm đến thiện ích của kẻ khác cũng như của chính bản thân mình. Nó dẫn đến việc khai thác tạo vật, cả con người lẫn môi trường, vì lòng tham vô đáy coi hết mọi ước muốn như một thứ quyền lợi, để rồi không sớm thì muộn sẽ hủy hoại tất cả những gì nó nắm bắt.
3- Quyền lực chữa lành của việc thống hối và tha thứ
Tạo vật ngong ngóng cần đến việc tỏ hiện của con cái Thiên Chúa, thành phần được tác tạo thành "một tạo vật mới". Vì "nếu ai ở trong Chúa Kitô thì họ là một tạo vật mới; con người cũ đã qua; này đây con người mới đã đến" (2Cor 5:17). Thật vậy, nhờ việc tỏ hiện của họ mà chính tạo vật cũng có thể cử hành mầu nhiệm Phục Sinh, hướng về một trời mới và đất mới (cf. Rev 21:1). Con đường dẫn đến Lễ Phục Sinh đòi chúng ta phải canh tân bộ mặt cùng tâm hồn của chúng ta như là Kitô hữu, nhờ việc thống hối, hoán cải và tha thứ, nhờ đó sống trọn vẹn ân sủng dồi dào của mầu nhiệm vượt qua.
"Việc ngong ngóng" này, nỗi mong chờ này của tất cả mọi tạo vật, sẽ được nên trọn nơi việc tỏ hiện của con cái Thiên Chúa, tức là, khi Kitô hữu cũng như tất cả mọi người dứt khoát chấp nhận "tình trạng quằn quại sinh con" nơi việc hoán cải. Tất cả mọi tạo vật được kêu gọi cùng với chúng ta tiến lên "từ tình trạng nô lệ vào sự băng hoại của nó và đạt đến quyền tự do hiển vinh của con cái Thiên Chúa" (Rm 8:21). Mùa Chay là một dấu hiệu có tính cách bí tích của việc hoán cải này. Nó mời gọi Kitô hữu hãy hiện thực mầu nhiệm vượt qua một cách sâu xa hơn và cụ thể hơn nơi đời sống riêng tư, gia đình và xã hội của mình, nhất là bằng việc chay tịnh, nguyện cầu và bố thí.
Việc chay tịnh, tức là, biết thay đổi thái độ của chúng ta đối với kẻ khác cũng như với tất cả mọi tạo vật, loại trừ đi cái khuynh hướng muốn "nuốt" lấy hết mọi sự cho thỏa mãn cái tham lam của chúng ta, và sẵn sàng chịu khổ vì yêu thương, một tình yêu có thể lấp đầy cái trống rỗng của tâm can chúng ta. Việc cầu nguyện là việc dạy cho chúng ta biết loại trừ đi những gì là ngẫu tượng và tính tự mãn về cái tôi của mình, và nhận biết rằng mình cần đến Chúa và lòng thương xót của Ngài. Việc bố thí là việc giúp chúng ta thoát khỏi cái điên rồ của việc tích trữ mọi sự cho chính mình theo niềm tin tưởng ảo vọng rằng chúng ta có thể bảo toàn một tương lai không thuộc về chúng ta. Nhờ đó tái khám phá được niềm vui nơi dự án của Thiên Chúa cho tạo vật cũng như cho từng người chúng ta, đó là kính mến Ngài, yêu thương anh chị em của chúng ta, cùng toàn thể thế gian, nhờ đó gặp thấy hạnh phúc đích thực của chúng ta nơi tình yêu ấy.
Anh chị em thân mến, giai đoạn "mùa chay" 40 ngày Con Thiên Chúa đã sống trong sa mạc của tạo vật có mục đích làm cho nó một lần nữa thành ngôi vườn của mối hiệp thông với Thiên Chúa như nó đã là trước nguyên tội (cf Mk 1:12-13; Is 51:3). Chớ gì Mùa Chay của chúng ta năm này là một cuộc hành trình theo con đường này, mang hy vọng của Chúa Kitô đến cho cả tạo vật, nhờ đó nó được "giải thoát cho khỏi tình trạng nô lệ của mình cho băng hoại và đạt được quyền tự do vinh hiển của con cái Thiên Chúa" (Rm 8:21). Chúng ta đừng để cho mùa ân sủng này qua đi vô ích! Chúng ta hãy xin Thiên Chúa giúp chúng ta tiến bước trên lên đường thực lòng hoán cải. Chúng ta hãy bỏ lại những gì là vị kỷ và say mê bản thân mình, và hãy hướng về Mầu Nhiệm Vượt Qua của Chúa Giêsu. Chúng ta hãy đứng bên anh chị em đang thiếu thốn của chúng ta, chia sẻ cho họ những gì về tinh thần cũng như vật chất. Nhờ đó, bằng việc cụ thể đón mừng cuộc vinh thắng của Chúa Kitô trên tội lỗi và sự chết trong đời sống của mình, chúng ta cũng sẽ chiếu tỏa quyền lực biến đổi của nó cho tất cả mọi tạo vật.
Vatican ngày 4/10/2018
Lễ Thánh Phanxicô Assisi
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch kèm theo
nhan đề và các chi tiết nhấn mạnh tự ý bằng mầu