CÔNG GIÁO VIỆT NAM
2020
CÁC LỄ VỀ ĐỨC MẸ TRONG PHỤNG NIÊN CỦA GIÁO HỘI
Số Lễ, Ngày Lễ và Bậc Lễ
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL
Phụng Vụ Lễ Thánh Mẫu
Số Lễ
Mẹ Maria chí ái của chúng ta có tất cả 19 lễ được Giáo Hội hoàn vũ cử hành trong
phụng niên, không kể lễ Mẹ Gualalupe 12/12, vì lễ này chỉ mừng ở Mỹ Châu, chưa
mừng chung trong Giáo Hội Hoàn Vũ. Hay một số lễ khác như Lễ Đức Mẹ Hằng Cứu
Giúp 27/6, Lễ Đức Mẹ Phù Hộ Các Giáo Hữu 24/5, Lễ Đức Mẹ Tình Thương 16/11, và
một số Lễ Mẹ Hiện Ra, kể cả Lễ Đức Mẹ La Salette 19/9, ngoài Lộ Đức và Fatima
v.v. Thứ tự 19 lễ được kể là chính thức và có tính cách hoàn vũ này, được liệt
kê theo tháng trong năm như sau:
Tháng 1: Lễ Mẹ Thiên Chúa ngày mùng 1;
Tháng 2: Lễ Mẹ Dâng Con ngày mùng 2 và
Lễ Mẹ Lộ Đức ngày 11;
Tháng 3: Lễ Mẹ Thai Lời (Mẹ Maria được truyền
tin thụ Thai Lời nhập thể) ngày 25;
Tháng 5: Lễ Mẹ Fatima ngày 13,
Lễ Mẹ Thăm Viếng ngày 31, và
Lễ Mẹ Giáo Hội ngay sau Chúa Nhật Hiện Xuống,
thường vào tháng này
Tháng 6: Lễ Mẹ Trái Tim Vô Nhiễm Nguyên Tội Thứ
Bảy ngay sau Lễ Thánh Tâm Chúa Thứ Sáu, thường vào tháng này;.
Tháng 7: Lễ Mẹ Carmêlô ngày 16;
Tháng 8: Lễ Mẹ Xuống
Tuyết ngày 5, cũng chính là Lễ Cung Hiến Đền Thờ Đức Bà Cả ở Roma,
Lễ Mẹ Hồn Xác Lên Trời ngày 15, (trước Công
đồng chung Vaticanô II còn có Lễ Mẹ Sinh Thì 13/8 nữa, nhưng sau Công đồng đã
không còn lễ này), và Lễ Mẹ Nữ Vương Trời Đất
ngày 22;
Tháng 9: Lễ Mẹ Sinh
Nhật ngày 8, Lễ Mẹ Thánh Danh ngày 12 và
Lễ Mẹ Đau Thương ngày 15;
Tháng 10: Lễ Mẹ Mân Côi ngày 7;
Tháng 11: Lễ Mẹ Dâng Mình Vào Đền Thánh ngày
21;
Tháng 12: Lễ Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội ngày mùng 8, Lễ Đức Mẹ Loretto 10/12 (mới được ĐTC Phanxicô thiết lập năm 2019)
19 Lễ về Mẹ được tổng cộng từng
tháng và các tháng như sau:
1 (tháng 1) + 2 (tháng 2)
Phụng Vụ Lễ Thánh Mẫu
Ngày Lễ
Vấn đề đầu tiên được đặt ra ở dây về Ngày Lễ là lễ Mẹ nào là lễ đầu tiên trong
phụng niên, chứ không phải theo niên lịch dân sự. Xin thưa, nếu Phụng niên của
Giáo Hội được bắt đầu từ Mùa Vọng (thường bắt đầu từ cuối Tháng 11 hằng năm) thì
Lễ đầu tiên về Mẹ theo Phụng vụ đó là Lễ Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội ngày 8 tháng 12,
và lễ đầu tiên theo niên lịch dân sự là Lễ Mẹ Thiên Chúa ngày 1 tháng 1 đầu năm.
Lễ Mẹ Vô Nhiễm
chính vì được Giáo Hội cử hành vào ngày 8/12 mà Lễ
Sinh Nhật Mẹ, sau đó đúng 9 tháng, phải cử hành vào ngày 8/9 hằng năm.
Tất nhiên sau Lễ Mẹ Sinh Nhật đươc tiếp theo ngày sau 2 lễ có liên hệ mật thiết
với biến cố Mẹ được sinh vào trần gian, đó là Lễ Mẹ
Thánh Danh Maria của Mẹ ngày 12, và Lễ Mẹ Đau
Thương, ngay sau Lễ Suy Tôn Thánh Giá ngày 14 tháng này, một lễ mang ý
nghĩa của chính tên Maria của Mẹ.
Lễ Mẹ Thai Lời
được Giáo Hội cử hành vào ngày 25/3 rất hợp tình hợp lý, vì sau đó đúng 9 tháng
Giáo Hội cử hành Lễ Giáng Sinh của Con Thiên Chúa Làm Người.
Lễ Mẹ Thiên Chúa,
trước Công đồng chung Vaticanô II được cử hành vào ngày 11/10, ngày đã được Giáo
Hội chọn để khai mạc Công đồng chung thứ 21 của Giáo Hội là Công dồng Vaticanô
II (11/10/1962 – 8/12/1965), nhưng sau Công đồng này, Lễ Mẹ Thiên Chúa đã được
Giáo Hội cử hành vào ngày đầu năm mùng 1/1, thời điểm sau Lễ Giáng Sinh 1 tuần
và đồng thời cũng là ngày kết Tuần Bát Nhật Đại Lễ Giáng Sinh. Giáo Hội chuyển
Lễ Mẹ Thiên Chúa vào ngày đầu năm 1/1, sau Lễ Giáng Sinh 1 tuần, thật là tuyệt
vời ý nghĩa, một ý nghĩa bao gồm giữa Mẹ và Lời Nhập Thể Con Mẹ. Thật thế, nếu
“ngay từ ban đầu đã có Ngôi Lời” (Gioan 1:1), mà “Lời đã hóa thành nhục thể và ở
giữa chúng ta” (Gioan 1:14), thì cũng ngay từ ban đầu đã có Mẹ Maria trong
thượng trí của Thiên Chúa, một đệ nhất thụ tạo bất khả phân ly với Mầu Nhiệm
Nhập Thể và Dự Án Cưu Độ của Thiên Chúa.
Lễ Mẹ Thăm Viếng 31/5,
tuy không trực tiếp liên quan đến Lễ Giáng Sinh như Lễ Mẹ Thiên Chúa (sau Giáng
Sinh) và Lễ Mẹ Vô Nhiễm (trước Giáng Sinh), nhưng có thể nói gián tiếp liên quan
đến Lễ Giáng Sinh. Đúng thế, nếu Lễ Sinh Nhật Thánh Gioan Tẩy Giả là ngày 24/6,
vì ngài sinh ra trước Chúa Kitô 6 tháng, thì Lễ Mẹ Thăm Viếng phải cử hành trước
Lễ Sinh Nhật của Thánh Gioan Tẩy Giả 24/6. Tuy nhiên, trước Công đồng chung
Vaticanô II, Lễ Mẹ Thăm Viếng được Giáo Hội cử hành vào ngày mùng 2 tháng 7,
nghĩa là sau lễ Sinh Nhật của Thánh Gioan Tẩy Giả, nên sau Công đồng này, Giáo
Hội đã chuyển Lễ Mẹ Thăm Viếng sớm hơn, vào ngày 31/5, trước Lễ Sinh Nhật Thánh
Gioan Tẩy Giả. Như thế, Lễ Mẹ Thăm Viếng được cử hành sau Lễ Mẹ Thai Lời 25/3 và
trườc Lễ Sinh Nhật Thánh Gioan Tẩy Giả 24/6 là hợp tình hợp lý.
Lễ Mẹ Nữ Vương
22/8 cũng vậy, trước Công đồng chung Vaticanô
II, ngày 31/5 là ngày Lễ Mẹ Nữ Vương, cuối Tháng Hoa Mẹ và kết thúc Tháng Hoa
Mẹ, mang ý nghĩa Mẹ Tuyệt Mỹ, giữa muôn hoa và trên muôn hoa. Tuy nhiên, sau
Công đồng chung Vaticanô II, Giáo Hội đã chuyển Lễ Mẹ Thăm Viếng vào ngày Lễ Mẹ
Nữ Vương này, và Lễ Mẹ Nữ Vương vào ngày 22/8, sau Lễ Mẹ Hồn Xác Lên Trời đúng 1
tuần lễ, cho thấy thứ tự của 2 biến cố: Mẹ Hồn Xác Lên Trời cho thấy Mẹ thật sự
là Nữ Vương Trời Đất: Trời liên
quan đến Hồn thiêng vô nhiễm của Mẹ và Đất liên quan đến thân Xác trọn đời trinh
nguyên về trời của Mẹ.
Ngoài ra, Giáo Hội cũng chọn các lễ khác về Mẹ Maria làm sao cho thấy được tính
chất mật thiết bất khả thiếu và bất khả phân lý giữa Mẹ và Chúa Kitô Con Mẹ,
cũng như cho thấy vai trò đồng công cứu chuộc của Mẹ trong công cuộc cứu độ trần
gian của Chúa Kitô. Chẳng hạn mấy lễ sau đây:
Lễ Mẹ Trái Tim Vô Nhiễm Nguyên Tội
được Giáo Hội cử hành vào ngày Thứ Bảy ngay sau Lễ Thánh Tâm Chúa Thứ Sáu,
thường vào Tháng Sáu trong năm, ngày thứ 8 sau Lễ Mình Máu Thánh Chúa, Thứ Năm
trong Tuần Lễ Chúa Ba Ngôi.
Lễ Mẹ Đau Thương
15/9, ngay sau Lễ Suy Tôn Thánh Giá 14/9, vì Mẹ
Maria là người Mẹ đã đứng dưới chân Thánh Giá Chúa (xem Gioan 19:25), hiệp thong
với Con Mình để hoàn thành Dư Án Cứu Độ thương xót của Cha trên trời.
Lễ Mẹ Dâng Con
ngày 2/2, sau lễ Giáng Sinh 40 ngày, thời
khoảng được Luật Do Thái giáo qui định phải dâng đứa con trai đầu lòng cho Thiên
Chúa.
Lễ Mẹ Giáo Hội,
về thời gian, được Giáo Hội cử hành ngay sau Đại Lễ Thánh Thần Hiện Xuống, nhưng
về ý nghĩa vẫn liên quan đến Chúa Kitô, ở chỗ, Mẹ Maria đã thực hiện lời trăn
trối của Chúa Kitô Khổ Giá khi trao tong đồ Gioan, đại dện Giáo Hội, cho Mẹ chăm
sóc, và Mẹ đã thực sự thi hành sứ vụ làm Mẹ Giáo Hội, (một
tước hiệu được Thánh Giáo Hoàng Phaolô tuyên bố vào ngày 21/11/1964, trong dịp
công bố Hiến Chế Tín Lý về Giáo Hội “Ánh Sáng Muôn Dân – Lumen Gentium của Công
đồng chungvaticanô II), trước tiên khi hiện diện giữa tông đồ đoàn cả trước
khi lẫn chính lúc Thánh Thần Hiện Xuống trong ngày Lễ Ngũ Tuần ở Giêrusalem.
Lễ Mẹ Hồn Xác Lên Trời
15/8 cũng liên quan đến Chúa Kitô Thăng Thiên.
Trước Công đồng chung Vaticanô II có lễ Mẹ Sinh Thì 13/8, trước Lễ Mẹ Hồn Xác
Lên Trời 15/8, nghĩa là Mẹ cũng qua đời rồi sống lại vào ngày thứ 3, và được
Thiên Chúa đưa về trời cả hồn lẫn xác. Tuy được ơn vô nhiễm nguyên tội và nhờ đó
Mẹ không phải chết như mọi người vướng mắc nguyên tội. Thế nhưng, dù được đặc ân
vô nhiễm nguyên tội, Mẹ vẫn chịu đau khổ như một tội nhân, không phải để đền tội
của Mẹ mà là để như Chúa Kitô vô tội và với Chúa Kitô cứu thế đồng công cứu
chuộc loài người khỏi tội lỗi và sự chết. Có nghĩa là Mẹ hoàn toàn giống Chúa
Kitô Con Mẹ, trong tất cả mọi sự, trong việc chịu khổ nạn, tử nạn và phục sinh
và về trời cả hồn lẫn xác. Nếu nhân tính của loài người đã được giải thoát khỏi
tội lỗi và sự chết nhờ Chúa Kitô khổ giá, được sự sống và là sự sống viên mãn
hơn bởi Chúa Kitô phục sinh, và được hiệp thong thần linh đời dới với Cha trên
trời nơi Chúa Kitô thăng thiên, thì loài người tạo vật thuần túy đầu tiên đươc
thông phần với Chúa Kitô Thăng Thiên hiệp thông thần với Thiên Chúa trên thiên
đàng cà hồn lẫn xác là Mẹ Maria, một dấu chỉ vĩnh phúc cho cuộc hành trình đức
tin trần thế mau qua tạm gửi của Kitô hữu tin tưởng cậy trông và theo đuổi.
Lễ Mẹ Dâng Mình Vào Đền Thánh
21/11. Theo truyền thống cho biết thì Bé Maria
dâng mình vào Đền Thánh Giêrusalem khi mới lên 3 tuổi Bởi thế, Lễ Mẹ Dâng Mình
đã được cử hành sau Lễ Mẹ Sinh Nhật gần 3 tháng, chứ không thể vào đúng 3 tháng
(tiêu biểu cho 3 năm), tức vào ngày 8/12, ngày Lễ Mẹ Vô Nhiễm đầu Mùa Vọng.
Lễ
Mẹ Lộ Đức 11/2, Lễ Mẹ Fatima 13/5, Lễ Mẹ Carmêlô 16/7
và Lễ Mẹ Xuống Tuyết 5/8 là những ngày
được Giáo Hội cử hành đúng vào thời điểm Đức Mẹ chọn hiện ra (11/2, 13/5 và
16/7) hay Đức Mẹ tỏ hiện bằng dấu lạ (ngày 5/8/358 khi cho Mẹ làm tuyết rơi
xuống vào mùa hè, để cho biết nơi Mẹ muốn có một đền thờ tôn kính Mẹ là Đền Thờ
Đức Bà Cả, 1 trong 4 đền thờ chính của Giáo Hội Công Giáo ở giáo đô Roma, và đền
thờ Đức Bà Cả này cũng được cung hiến vào chính ngày 5/8).
Trên đây là tất cả 19 ngày lễ Mẹ trong phụng niên và mối liên hệ của từng lễ Mẹ
với nhau và với mầu nhiệm Chúa Kitô, được Giáo Hội khôn ngoan sắp xếp và cứ
hành, không phải chỉ để tôn vinh Mẹ mà là để cùng Mẹ ngợi khen cảm tạ Lòng
Thương Xót Chúa đã thực hiện nơi Mẹ những điều trọng đại (xem Luca 1:48-49) cho
chung phần rỗi của loài người và cho riêng những ai “nhờ Mẹ đến Chúa”.
Phụng Vụ Lễ Thánh Mẫu
Bậc
Lễ
Sau Công đồng chung Vaticanô II, tức vào đầu thập niên 1970, trong việc canh tân
phụng vụ, Giáo Hội đã phân chia lại các lễ thành 3 bậc lễ như sau: Bậc Lễ Trọng
(solemnity), Bậc Lễ Kíh (feast) và Bậc Lễ Nhớ (memorial). Bậc Lễ Trọng: có lễ
trọng buộc và lễ trọng không buộc (obligation); Bậc Lễ
Kính: c
ó Kinh Vinh Danh, như Lễ kính các Thánh tông đồ; Bậc Lễ Nhớ: có lễ nhớ buộc và
có lễ nhớ tùy (optional).
19 Lễ về Mẹ trong phụng niên của Giáo Hội được phân chia thành
4 Lễ Trọng, 3 Lễ Kính và 12 Lễ Nhớ.
4 Lễ Trọng về Mẹ:
1- Lễ Mẹ Thiên Chúa 1/1; 2- Lễ Mẹ Thai Lời 25/3; 3- Lễ Mẹ Hồn Xác Lên Trời 15/8
và Lễ Mẹ Vô Nhiễm 8/12. Chỉ có 3 Lễ Trọng Buộc về Mẹ vì lễ nào cũng liến quan
đến tín điều về Mẹ, buộc phải tin để được cứu độ, đó là Lễ Mẹ Thiên Chúa, Lễ Mẹ
Hồn Xác Lên Trời và Lễ Mẹ Vô Nhiễm. Tín Điều Mẹ Thiên Chúa được Công đồng chung
Ephêsô tuyên tín năm 431. Tín điều Mẹ Vô Nhiễm được Giáo Hoàng Chân Phước Piô IX
tuyên tín ngày 8/12/1854. Và Tín điều Mẹ Hồn Xác Lên Trời được Đức Thánh Cha Piô
II tuyên tín ngày 1/11/1950, Lễ Các Thánh. Mẹ Maria còn một tín điều thứ nữa,
được Công đồng Laterano tuyên tín năm 649, tín điều Mẹ trọn đời trinh nguyên, cả
trước khi, đang khi và sau khi sinh Chúa Kitô, một tín điều liên quan đến Lễ
Trọng Mẹ Thai Lời 25/3.
3 Lễ Kính về Mẹ,
những lễ có liên quan đến Mầu Nhiệm Chúa Kitô, nhất là
được Thánh Kinh ghi nhận: 1- Lễ Mẹ Dâng Con 2/2; 2- Lễ Mẹ Thăm Viếng 31/5; 3- Lễ
Mẹ Sinh Nhật 8/9.
12 Lễ Nhớ về Mẹ, hầu hết liên quan đến mạc khải tư, đến những lần Mẹ hiện ra hay đến lòng đạo đức phổ thông về Mẹ, hay những tước hiệu của Mẹ, hoặc theo tục truyền: 1- Lễ Mẹ Lộ Đức 11/2, 2- Lễ Mẹ Fatima 13/5, 3- lễ Mẹ Giáo Hội; 4- Lễ Mẹ Trái Tim Vô Nhiễm Nguyên Tội, 5- Lễ Mẹ Carmêlô 16/7, 6- Lễ Mẹ Xuống Tuyết 5/8, 7- Lễ Mẹ Nữ Vương Trời Đất 22/8; 8- Lễ Mẹ Thánh Danh 12/9; 9- Lễ Mẹ Đau Thương 15/9; 10- Lễ Mẹ Mân Côi 7/10; 11- Lễ Mẹ Dâng Mình 21/11; 12- Lẹ Mẹ Loreto 10/12.
Nhóm Tông Đồ Chúa Tình Thương, từ sau năm 2017, bắt đầu có lệ dọn mừng từng Lễ
Mẹ trong phụng niên, bằng một tuần 7 ngày trước mỗi Lễ Trọng về Mẹ, một tuần 3
ngày trước mỗi Lễ Kính về Mẹ, và vào ngày áp trước mỗi Lễ Nhớ về Mẹ. Hằng năm
Nhóm TĐCTT có một ngày tĩnh tâm về Thánh Mẫu trước Lễ Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội.
Ngoài ra, hằng tháng, Nhóm TĐCTT cũng cử hành Ngày Thứ 7 Đầu Tháng, như được
giáo quyền địa phương Fatima công nhận ngày 13/9/1939.
Chớ gì mỗi lễ về Mẹ trong phụng niên là dịp con cái Mẹ tái tận hiến cho Mẹ như
một Giêsu thơ ngây trong lồng ngực và vòng tay ẵm bế của Mẹ. Xin Mẹ Maria đồng
hành với cuộc hành trình đức tin trần thế đầy cam go thử thách bằng tinh thần
tôi tớ xin vâng theo đức tin tuân phục diễm phúc của Mẹ, và với tâm tình tri ân
chúc tụng cảm tạ Lòng Thương Xót Chúa Magnificat của Mẹ. Amen.
Nếu được xin mời theo dõi tiếp 2 TV Shows liên quan đến bài viết, ở những cái
links sau đây:
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL
Viết tại Phi Trường Quốc Tế JFK New York Lễ Mẹ Nữ Vương sáng ngày 22/8/2019,
trong thời gian 3 tiếng chờ
chuyển máy bay.