GIÁO HỘI HIỆN THẾ
2021
ĐTC Phanxicô: Giáo Lý về Thư Galata
Bài 10: Chúa Kitô đã giải phóng chúng ta
Thân ái chào anh chị em,
Hôm nay chúng ta lại tiếp tục suy niệm về Thư Galata, trong đó Thánh Phaolô đã viết những lời bất hủ về tình trạng tự do Kitô giáo. Đâu là tự do Kitô giáo? Hôm nay, chúng ta sẽ suy
niệm về đề tài này, đề tài tự do Kitô giáo.
Tự do là kho tàng thực sự trân quí chỉ khi nào nó bị mất đi. Đối với nhiều người trong chúng ta, thành phần quen sử dụng tự do, nó thường trở thành như những gì là chiếm hữu hơn là
một tặng ân và là gia sản cần phải được bảo trì. Biết bao nhiêu là lầm lần chung quanh vấn đề tự do này, và biết bao nhiêu là những quan niệm khác nhau đã chạm trán đụng độ nhau
qua các thế kỷ!
Trong trường hợp của giáo đoàn Galata, vị Tông đồ này không thể chấp nhận sự kiện Kitô hữu, sau khi đã nhận biết và chấp nhận sự thật về Chúa Kitô, lại để cho mình bị thu hút bởi
những giả tưởng lừa đảo, đang từ tự do thành ra nô lệ: từ sự hiện diện thanh thoát của Chúa Giêsu trở thành nô lệ tội lỗi, trở thành duy luật vân vân. Ngay cả ngày nay, chủ nghĩa duy
luật là một trong những vấn đề của chúng ta đối với rất nhiều Kitô hữu, thành phần bám víu lấy những gì là duy luật, những gì là ngụy biện. Bởi thế nên Thánh Phaolô đã kêu mời Kitô
hữu hãy vững vàng trong tình trạng tự do họ đã lãnh nhận nơi Phép Rửa, không để mình lại bị gánh vác "cái ách nô lệ" (Gal 5:1) một lần nữa. Ngài đã có lý để tỏ ra ganh tị cho thứ
quyền tự do này. Ngài biết rằng "có một số người anh em lầm lạc" - đó là điều ngài gọi họ - đã len lỏi vào cộng đồng này để "do thám" - đó là những gì ngài nói - quyền tự do mà chúng
ta có được trong Chúa Giêsu Kitô, để họ nhờ đó đem chúng ta đến chỗ làm nô lệ" (Gal 24) - tức là bị tụt hậu. Và Thánh Phaolô không thể chấp nhận được như thế. Có một thứ loan
truyền loại trừ quyền tự do trong Chúa Kitô chưa bao giờ có tính chất phúc âm. Tôi có thể là một người theo phái Pelagian (biệt chú của người dịch: một người theo giáo phái không
công nhận nguyên tội và tiền định, và chủ trương nhân cho sơ tính bản thiện và quyền tự do của con người), hay Jansenist (biệt chú của người dịch: một người theo giáo phái chấp
nhận nguyên tội, tình trạng băng hoại của con người, nhu cầu cần ân sủng và tiền định), hoặc một cái gì đó tương tự, nhưng không có tính chất phúc âm. Anh chị em có thể không
bao giờ nhân danh Chúa Giêsu để bắt buộc; anh chị em không thể nhân danh Chúa Giêsu, Đấng giải phóng chúng ta, để biến ai đó trở thành nô lệ. Tự do là một tặng ân được ban cho
chúng ta nơi Phép Rửa.
Thế nhưng, trên hết, giáo huấn của Thánh Phaolô về quyền tự do là những gì tích cực. Vị Tông đồ này nếu lên giáo huấn của Chúa Giêsu chúng ta đã gặp thấy trong Phúc Âm Thánh
Gioan nữa: "Nếu quí vị tiếp tục ở trong lời của tôi, thì quí vị thực sự là môn đệ của tôi, và quí vị sẽ nhận biết sự thật, rồi sự thật sẽ giải phóng quí vị" (8:31-32). Bởi thế, tiếng gọi này
trước hết đó là hãy ở lại trong Chúa Giêsu, nguồn mạch chân lý, Đấng giải phóng chúng ta. Bởi thế, tình trạng tự do của Kitô giáo là những gì được đặt nền tảng trên hai trụ cột, trước
hết là ân sủng của Chúa Giêsu; sau nữa là sự thật được Chúa Giêsu mạc khải cho chúng ta và là chính Bản Thân Người.
Trước hết, nó là một tặng ân Chúa ban. Tự do mà Kitô hữu giáo đoàn Galata đã lãnh nhận - và chúng ta cũng giồng như họ nơi phép rửa của chúng ta - là hoa trái từ cuộc tử nạn và
phục sinh của Chúa Giêsu. Vị Tông đồ này tập trung tất cả việc loan báo của ngài về Chúa Kitô, Đấng đã giải phóng ngài khỏi những xiềng xích từ cuộc đời quá khứ của ngài: chị duy từ
nơi Người mới phát sinh các hoa trái của đời sống mới theo tác động của Thần Linh. Thật vậy, tự do đích thật nhất, cái tư do thoát khỏi tình trạng làm nô lệ cho tội lỗi, xuất phát từ
Thánh Giá Chúa Kitô. Chúng ta được thoát khỏi tình trạng làm tôi cho tội lỗi bởi Thánh Giá của Chúa Kitô. Ngay ở đó, nơi Chúa Giêsu đã để cho bản thân mình bị đóng đanh, biến
Người thành một kẻ nô lệ, Thiên Chúa đã đặt để nguồn mạch tự do cho con người. Điều này không thôi khiến chúng ta lạ lùng bỡ ngỡ, ở chỗ, chính ở nơi chúng ta bị tước đoạt tất cả tự
do, tức là sự chết, lại có thể trở thành nguồn mạch tự do. Thế nhưng, đó lại là mầu nhiệm của tình yêu Thiên Chúa! Không dễ gì mà hiểu được, mà cần được sống. Chính Chúa Giêsu
đã công bố khi Người phán rằng: "Chính vì vậy mà Cha yêu Tôi, vì tôi thí mạng sống mình, để rồi lấy nó lại. Không ai lấy nó được khỏi Tôi, nhưng Tôi tự bỏ nó đi thôi. Tôi có quyền bỏ
nó đi, và có quyền lấy lại" (Jn 10:17-18). Chúa Giêsu chiếm lấy quyền tự do trọn vẹn này bằng việc hiến thân chịu chết; Người biết rằng chỉ có như thế Người mới chiếm lấy sự sống
cho hết mọi người thôi.
Chúng ta biết Thánh Phaolô đã có kinh nghiệm bản thân về mầu nhiệm yêu thương này. Vì thế mà ngài nói cùng Kitô hữu Galata, khi sử dụng một diễn tả cực mãnh liệt rằng: "Tôi đã bị
đóng đinh với Chúa Kitô" (Gal 2:19). Nơi tác động hiệp nhất tối hậu với Chúa như thế, ngài đã biết rằng ngài đã lãnh nhận được tặng ân cao cả nhất đời ngài, đó là được tự do. Thật
vậy, trên Thánh Giá, ngài đã đóng đanh "xác thịt của mình cùng với những đam mê và các ước muốn của nó" (5:24). Chúng ta hiểu được đức tin mãnh liệt biết bao tràn ngập vị
Tông đồ này, mối thân tình với Chúa Giêsu lớn lao là chừng nào. Về phần mình chúng ta biết được đó là những gì chúng ta thiếu hụt thì chứng từ của vị Tông đồ này lại phấn
khích chúng ta tiến bộ trong cuộc sống tự do này. Kitô hữu là thành phần tự do, phải sống tự do, và được kêu gọi đừng trở về với tình trạng của một kẻ làm nô lệ cho những thứ chỉ thị
và những gì là xa lạ.
Trụ cột thứ hai của tự do là chân lý. Cả ở trong trường hợp này nữa, cần phải nhớ rằng chân lý của đức tin không phải là một thứ lý thuyết trừu tượng, mà là thực tại về Chúa Kitô sống
động, Đấng chạm đến ý nghĩa hằng ngày và toàn bộ của cuộc sống bản thân. Biết bao nhiêu là con người chưa bao giờ được học, thậm chí chưa biết đọc biết viết, nhưng lại là những
người hiểu được sứ điệp của Chúa Kitô rõ ràng, những con người có được thứ tự do làm cho họ thanh thoát. Chính đức khôn ngoan của Chúa Kitô đã nhập vào họ nhờ Thánh Linh nơi
phép rửa. Biết bao nhiêu người chúng ta thấy sống sự sống của Chúa Kitô hơn các thần học gia, chẳng hạn, đang cống hiến một chứng từ cao cả về quyền tự do của Phúc Âm. Tự do
làm cho chúng ta được thanh thoát đến độ nó biến đổi đời sống của một con người và hướng nó đến chỗ thiện hảo. Để được tự do, chúng ta chẳng những cần biết mình ở lãnh vực
tâm lý, nhưng nhất là cần phải sống chân lý nơi bản thân mình ở một cấp độ sâu xa hơn - và ở đó, ở nơi cõi lòng của chúng ta, hãy cởi mở cho ân sủng của Chúa Kitô.
Chân lý cần phải làm cho chúng ta bị lũng đoạn - chúng ta hãy trở về với ngôn ngữ cực mạnh Kitô giáo là không ngừng nghỉ. Chúng ta biết rằng có những Kitô hữu không bao giờ sống
không ngừng nghỉ: đời sống của họ bao giờ cũng thế, không có một chuyển động nào trong cõi lòng của họ, họ thiếu mất tính cách không ngừng nghỉ. Tại sao? Vì tình trạng không
ngừng nghỉ là một dấu hiệu Thánh Linh đang hoạt động trong chúng ta, và tự do là một thứ tự do chủ động, xuất phát từ ân sủng của Thánh Linh. Đó là lý do tại sao tôi nói tự do cần phải
làm cho chúng ta lũng đoạn, nó cần phải liên tục vấn nạn chúng ta, để chúng ta có thể luôn chìm đắm sâu hơn vào những gì chúng ta thực sự là. Như thế, chúng ta mới khám phá ra
rằng hành trình chân lý và tự do này là một hành trình nhiệt liệt kéo dài suốt cả cuộc đời. Việc tiếp tục sống tự do đó à sống nhiệt tình, là một cuộc sống đối chọi; nhưng không phải là
không có thể. Can đảm lên, chúng ta hãy thực hiện việc tiến bộ về vấn đề này, rất cần cho chúng ta. Và nó là một hành trình Tình yêu xuất phát từ Thánh Giá dẫn dắt và nâng đỡ chúng
ta: một Tình Yêu cho chúng ta thấy sự thật và ban cho chúng ta tự do. Đó là con đường dẫn đến hạnh phúc. Tự do làm cho chúng ta thanh thoát, làm cho chúng ta hần hoan, làm cho
chúng ta hạnh phúc.
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch kèm theo nhan đề và các chi tiết
nhấn mạnh tự ý bằng mầu