Chia Sẻ Phụng Vụ Lời Chúa 

Mùa Vọng Năm A Tuần I 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL

Chúa Nhật

Lời Chúa

 

Bài Ðọc I: Is 2, 1-5

"Thiên Chúa quy tụ các dân tộc trong nước Người, để hưởng bình an đời đời".

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ðiềm Isaia con trai của Amos đã thấy về Giuđa và Giêru-salem. Ðiềm sẽ xảy ra trong những ngày sau hết, là núi của nhà Chúa được xây đắp trên đỉnh các núi, và núi ấy sẽ cao hơn các đồi, và các dân nước sẽ đổ về đó.

Nhiều dân tộc sẽ đến và nói rằng: "Hãy đến, chúng ta hãy lên núi Chúa và lên nhà Thiên Chúa của Giacóp. Người sẽ dạy chúng ta đường lối của Người, và chúng ta sẽ đi theo ý định của Người"; vì luật pháp sẽ ban ra từ Sion, và lời Chúa sẽ phát ra từ Giêrusalem.

Người sẽ xét xử các dân ngoại và khiển trách nhiều dân tộc. Họ sẽ lấy gươm mà rèn nên lưỡi cày, lấy giáo rèn nên lưỡi liềm. Nước này không còn tuốt gươm ra đánh nước kia nữa; người ta cũng sẽ không còn thao luyện để chiến đấu nữa. Hỡi nhà Giacóp, hãy đến, và chúng ta hãy bước đi trong ánh sáng của Chúa.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 121, 1-2. 3-4a. 4b-5. 6-7. 8-9

Ðáp: Tôi vui mừng khi người ta nói với tôi: "Chúng ta sẽ tiến vào nhà Chúa" (c. 1).

Xướng: 1) Tôi vui mừng khi người ta nói với tôi: "Chúng ta sẽ tiến vào nhà Chúa". Hỡi Giêrusalem, chân chúng tôi đang đứng nơi cửa thành rồi. - Ðáp.

2) Giêrusalem được kiến thiết như thành trì, được cấu tạo kiên cố trong toàn thể. Nơi đây các bộ lạc, các bộ lạc của Chúa tiến lên. - Ðáp.

3) Theo luật pháp của Israel, để ngợi khen danh Chúa. Tại đây đã đặt ngai toà thẩm phán, ngai toà của nhà Ðavít. - Ðáp.

4) Hãy nguyện cầu cho Giêrusalem được thanh bình, nguyện cho những kẻ yêu mến ngươi được an ninh. Nguyện cho trong thành luỹ được bình an, và trong các lâu đài của ngươi yên ổn. - Ðáp.

5) Vì anh em và bằng hữu của tôi, tôi nguyện chúc: bình an cho ngươi! Vì nhà Chúa là Thiên Chúa chúng ta, tôi khẩn cầu cho ngươi những điều thiện hảo. - Ðáp.

 

Bài Ðọc II: Rm 13, 11-14

"Phần rỗi chúng ta gần đến".

Trích thư Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Rôma.

Anh em thân mến, biết rằng thời này là lúc chúng ta phải thức dậy. Vì giờ đây, phần rỗi chúng ta gần đến, hơn lúc chúng ta mới tin đạo. Ðêm sắp tàn, ngày gần đến. Chúng ta hãy từ bỏ những hành vi ám muội và mang khí giới ánh sáng. Chúng ta hãy đi đứng đàng hoàng như giữa ban ngày, không ăn uống say sưa, không chơi bời dâm đãng, không tranh chấp ganh tị. Nhưng hãy mặc lấy Chúa Giêsu Kitô, và chớ lo lắng thoả mãn những dục vọng xác thịt.

Ðó là lời Chúa.

 

Alleluia: Tv 84, 8

Alleluia, alleluia! - Lạy Chúa, xin tỏ lòng từ bi Chúa cho chúng con, và ban ơn cứu rỗi cho chúng con. - Alleluia.

 

Phúc Âm: Mt 24, 37-44

"Hãy tỉnh thức để sẵn sàng".

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Trong thời ông Noe xảy ra thế nào, thì lúc Con Người đến cũng như vậy. Cũng như trong những ngày trước đại hồng thuỷ, người ta ăn uống, dựng vợ gả chồng, mãi đến chính ngày ông Noe vào tàu mà người ta cũng không ngờ, thình lình đại hồng thuỷ đến và cuốn đi tất cả, thì khi Con Người đến, cũng sẽ xảy ra như vậy. Khi ấy sẽ có hai người đàn ông đang ở ngoài đồng, một người được tiếp nhận, một người bị bỏ rơi. Và có hai người đàn bà đang xay bột, một người được tiếp nhận, còn người kia bị bỏ rơi. Vậy hãy tỉnh thức, vì không biết giờ nào Chúa các con sẽ đến.

"Nhưng các con phải biết điều này, là nếu chủ nhà biết giờ nào kẻ trộm đến, hẳn ông ta sẽ canh phòng, không để cho đào ngạch khoét vách nhà mình. Vậy các con cũng phải sẵn sàng, vì lúc các con không ngờ, Con Người sẽ đến".

Ðó là lời Chúa.

 

 

Suy niệm

Bài Phúc Âm cho Chúa Nhật Thứ Nhất Mùa Vọng làm cho chúng ta cảm thấy như vẫn còn đang tiếp tục ở vào cuối phụng niên của năm trước. Vì bài Phúc Âm cho Chúa Nhật I Mùa Vọng, mở đầu cho một tân phụng niên, cũng bao gồm nội dung về ngày cùng tháng tận của thế giới này.

Tuy nhiên, không còn bài Phúc Âm nào thích hợp hơn cho Chúa Nhật Thứ Nhất Mùa Vọng này bằng một bài Phúc Âm về ngày tận thế. Tại sao? Tại vì, chủ ý của Giáo Hội cố ý chọn đọc bài Phúc Âm này là để nhắc nhở con cái của mình hãy tỉnh thức chờ đón Chúa Kitô đến, đến lần thứ nhất. Mà thật ra Chúa Kitô đã đến lần thứ nhất rồi, một biến cố thần linh đã thật sự xẩy ra trong lịch sử loài người vào thời điểm cách đây hơn 2 ngàn năm, nên biến cố này chỉ được Giáo Hội tưởng niệm bằng phụng vụ của mình mà thôi.

Thế nhưng, vì Chúa Kitô còn đến lần thứ hai nữa, một lần đến cánh chung với toàn thể nhân loại, hơn là lần đến đầu tiên chỉ ở nơi dân Do Thái, mà Giáo Hội hoàn vũ, Giáo Hội có tính cách "công giáo" của một Ơn Cứu Độ phổ quát mới cần phải sửa soạn nghênh đón Người, đặc biệt là qua phụng vụ Mùa Vọng, như thành phần trinh nữ hay phù dâu khôn ngoan tiến lên ngênh đón phu quân của mình (xem Mathêu ở đầu đoạn 25 và Khải Huyền ở đầu đoạn 21) bằng đèn đức tin sáng lửa đức mền bằng dầu đức cậy.

Nếu trong cuộc chung thẩm, Chúa Kitô Vua phán xét loài người theo tiêu chuẩn đức bác ái yêu thương qua việc giúp đáp những người anh chị em hèn mọn nhất của Người bị đói khát, trần trụi, vô gia cư v.v., thì ngay trong biến cố thần linh nhập thể của mình, chính bản thân Con Thiên Chúa làm người cũng đã trở nên trần trụi nơi một Con Trẻ vừa lọt lòng Mẹ trong hang Bêlem, đã là một con người vô gia cư ngay khi còn trong lòng mẹ, và có thể đã cất tiếng khóc khi cảm thấy đói do bởi bầu khí lạnh buốt của một đêm đông ở ngoài đồng không mông quạnh.

Vẫn biết theo lịch sử chỉ sau khi con người sa ngã phạm tội thì Thiên Chúa mới nhập thể giáng sinh làm người để cứu chuộc họ, nhưng theo dự án thần linh của Lòng Thương Xót Chúa thì ngay từ ban đầu Thiên Chúa là Tình Yêu Thương Xót, Tình Yêu vô cùng nhân hậu đã muốn tỏ mình ra cho loài người là loài tạo vật được Ngài tạo dựng nên theo hình ảnh thần linh và tương tự như Ngài, một tạo vật mà Ngài đã biết trước là tự bản tính bất toàn và tự mình không thể nào không sa ngã phạm tội.

Bởi thế, nếu Thiên Chúa đã muốn xuống thế làm người ngay từ ban đầu thế nào (xem Khải Huyền đầu đoạn 12), và chính vì việc nhập thể của Ngài mà thời gian của con người và lịch sử của họ mới đạt đến "thời điểm viên trọn" (Galata 4:4) thế nào, thì không phải là tận thế rồi Chúa Kitô mới đến mà trái lại chính vì Chúa Kitô đến thì tận thế xẩy ra và thế gian tới ngày cùng tháng tận.

Mà Chúa Kitô tới lần thứ hai là lần Người tỏ mình ra không phải như lần thứ nhất trong thân phận yếu hèn của một con người, nhất là trong thân phận như của một tên đại tử tội bị đóng đanh trên thập tự giá và không thể xuống khỏi thập giá, mà là trong vinh quang, trong uy quyền của một đứa vua caitrị trời đất và có quyền phán xét thưởng phạt con người.

Theo cảm nghiệm thần linh trong Cựu Ước, mỗi lần trước khi Thiên Chúa tỏ mình ra, nhất là trường hợp trong cuộc đại thần hiển (the great theophany) xẩy ra ở Núi Sinai, thường xuất hiện trước đó những hiện tượng kinh thiên động địa, như sớm chớp trên trời, khói bốc lên trên núi và mặt đất rung chuyển (xem Xuất Hành 19:16-18).

Ngay cả trong Phúc Âm cũng thế, nhất là ở trường hợp sau khi làm phép lạ hóa bánh ra nhiều nuôi dân chúng, Người lên núi cầu nguyện và bảo các vị chèo thuyền sang bờ bên kia trước Người, trước khi Chúa Kitô xuất hiện với các môn đệ của Người cũng xẩy ra 2 sự kiện rùng rợn là đêm tối và bão tố, chứ Người không đến với các vị khi còn sáng và vào lúc biển hồ yên lặng (xem Gioan 6:15-21).

Cũng thế, theo chiều hướng này, khi Chúa Kitô đến lần thứ hai cũng không thể nào không xẩy ra những hiện tượng kinh hoàng cả dưới đất cũng như trên trời về thể lý, thậm chí còn bao gồm cả những hiện tượng khủng hoảng về tâm linh tràn đầy tăm tối của con người ta nữa. Hay nói cách khác, những hiện tượng xẩy ra càng kinh hoàng khủng khiếp trong lịch sử loài người chưa từng thấy càng là những dấu chỉ cho thấy Chúa Kitô sắp đến.

Nhưng Người đến với tư cách là một Đấng Thiên sai Cứu Thế, mang sự sống cho nhân loại chứ không phải hủy hoại con người. Bởi thế, mọi sự nhờ Người và bởi Người mới được đổi mới, và tất cả những gì là cũ kỹ, bao gồm cả trời cũ (ám chỉ tâm linh tồi tệ của con người), đất cũ (ám chỉ thân xác bụi tro của con người) và biển cũ (ám chỉ hoạt động bất chính của con người) đã qua đi, đúng hơn đã được biến đổi, thành trời mới đất mới (xem Khải Huyền đoạn 21), như Chúa Kitô phục sinh từ trong cõi chết đã biến bóng tối thành ánh sáng và sự chết thành sự sống vậy.

Bởi thế, Mùa Vọng là thời điểm chung Giáo Hội và riêng Kitô hữu hiện thực hóa mầu nhiệm cánh chung và hướng về đích điểm cánh chung là Chúa Kitô xuất hiện trong vinh quang, nhất là sửa soạn nghênh đón Đấng Thiên Sai Cứu Thế chẳng những trong phụng vụ mà còn bằng việc sống chính con người mới của mình nhờ Phép Rửa tái sinh, một con người mới báo hiệu một trời mới đất mới sau ngày cùng tháng tận của thế giới hiện nay.

 

Thứ Hai

Lời Chúa

 

Bài Ðọc I: Is 4, 2-6

"Những kẻ được giải phóng sẽ nhảy mừng".

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ngày ấy, dòng dõi Chúa sẽ trở nên huy hoàng vinh quang, hoa màu trên đất sẽ dồi dào, và số người trong dân Isarel được giải phóng sẽ nhảy mừng. Những ai còn sót lại ở Sion và còn sống sót ở Giêrusalem sẽ được gọi là thánh, tất cả những ai sẽ được ghi tên để sống trọn đời ở Giêrusalem. Khi Chúa đã dùng thần trí thẩm xét và thiêu đốt mà tẩy bỏ những tồi bại của các thiếu nữ Sion, và đã tẩy rửa Giêrusalem cho sạch những vết máu, thì lúc đó Chúa sẽ đến trên khắp miền núi Sion và những nơi kêu cầu Người, như đám mây ban ngày và như cột khói hoặc như ánh lửa sáng rực ban đêm, vì trên tất cả, vinh quang Thiên Chúa sẽ là một phương du và là một lều vải để che khỏi sức nóng ban ngày, để làm nơi an toàn trú ẩn khỏi giông tố và mưa sa.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 121, 1-2. 3-4a. 4b-5. 6-7. 8-9

Ðáp: Tôi vui mừng khi người ta nói với tôi: "Chúng ta sẽ tiến vào nhà Chúa" (c. 1).

Xướng: 1) Tôi vui mừng khi người ta nói với tôi: "Chúng ta sẽ tiến vào nhà Chúa". Hỡi Giêrusalem, chân chúng tôi đang đứng nơi cửa thành rồi. - Ðáp.

2) Giêrusalem được kiến thiết như thành trì, được cấu tạo kiên cố trong toàn thể. Nơi đây các bộ lạc, các bộ lạc của Chúa tiến lên. - Ðáp.

3) Theo luật pháp của Israel, để ngợi khen danh Chúa. Tại đây đã đặt ngai toà thẩm phán, ngai toà của nhà Ðavít. - Ðáp.

4) Hãy nguyện cầu cho Giêrusalem được thanh bình, nguyện cho những kẻ yêu mến ngươi được an ninh. Nguyện cho trong thành luỹ được bình an, và trong các lâu đài của ngươi yên ổn. - Ðáp.

5) Vì anh em và bằng hữu của tôi, tôi nguyện chúc: bình an cho ngươi! Vì nhà Chúa là Thiên Chúa chúng ta, tôi khẩn cầu cho ngươi những điều thiện hảo. - Ðáp.

 

Alleluia: x. Tv 79, 4

Alleluia, alleluia! - Lạy Chúa là Thiên Chúa chúng con, xin đoái nhìn chúng con, xin tỏ nhan thánh Chúa, thì chúng con sẽ được rỗi. - Alleluia.

 

Phúc Âm: Mt 8, 5-11

"Nhiều người từ phương đông và phương tây sẽ đến trong nước trời".

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi ấy, Chúa Giêsu vào thành Capharnaum, thì có một viên đại đội trưởng đến thưa Chúa rằng: "Lạy Thầy, thằng nhỏ nhà tôi đau nằm ở nhà, nó bị tê liệt và đau đớn lắm!" Chúa Giêsu phán bảo ông rằng: "Tôi sẽ đến chữa nó". Nhưng viên đại đội trưởng thưa Người rằng: "Lạy Thầy, tôi không đáng được Thầy vào dưới mái nhà tôi, nhưng xin Thầy chỉ phán một lời, thì thằng nhỏ của tôi sẽ lành mạnh. Vì chưng, cũng như tôi chỉ là người ở dưới quyền, nhưng tôi cũng có những người lính thuộc hạ, tôi bảo người này đi thì anh đi; tôi bảo người kia đến thì anh đến; tôi bảo gia nhân làm cái này thì nó làm!" Nghe vậy, Chúa Giêsu ngạc nhiên và nói với những kẻ theo Người: "Quả thật, Ta bảo các ngươi, Ta không thấy một lòng tin mạnh mẽ như vậy trong Israel. Ta cũng nói cho các ngươi biết rằng: nhiều người từ phương đông và phương tây sẽ đến dự tiệc cùng Abraham, Isaac và Giacóp trong nước trời. Còn con cái trong nước sẽ bị vứt vào nơi tối tăm bên ngoài, ở đó sẽ phải khóc lóc nghiến răng".

Ðó là lời Chúa.

 

​

Suy niệm

 

Đức Tin Dân Ngoại - Nhập Thể Đại Đồng   

 

Thứ Ba

Lời Chúa

 

Bài Ðọc I: Is 11: 1-10

"Chúa lấy đức công bình mà xét xử người nghèo khó".

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ngày ấy, từ gốc Giê-sê sẽ đâm ra một bông hoa.

Trên bông hoa ấy, thần linh của Thiên Chúa sẽ ngự xuống, tức thần khôn ngoan và thông suốt, thần chỉ dẫn và sức mạnh, thần hiểu biết và đạo đức, và thần ấy sẽ làm cho Ngài biết kính sợ Thiên Chúa.

Ngài không xét đoán theo như mắt thấy, cũng không lên án theo điều tai nghe, nhưng Ngài sẽ lấy đức công bình mà xét xử những người nghèo khó, và lấy lòng chính trực mà bênh đỡ kẻ hiền lành trong xứ sở.

Ngài sẽ dùng lời như gậy đánh người áp chế, và sẽ dùng tiếng nói giết chết kẻ hung ác.

Ngài lấy đức công bình làm dây thắt lưng và lấy sự trung tín làm đai lưng.

Sói sống chung với chiên con; beo nằm chung với dê; bò con, sư tử và chiên sẽ ở chung với nhau; con trẻ sẽ dẫn dắt các thú ấy.

Bò con và gấu sẽ ăn chung một nơi, các con của chúng nằm nghỉ chung với nhau; sư tử cũng như bò đều ăn cỏ khô, trẻ con còn măng sửa sẽ vui đùa kề hang rắn lục, và trẻ con vừa thôi bú sẽ thọc tay vào hang rắn độc.

Các thú dữ ấy không làm hại ai, không giết chết người nào khắp núi thánh của Ta.

Bởi vì thế gian sẽ đầy dẫy sự hiểu biết Chúa như nước tràn đại dương.

Ngày ấy gốc Giê-sê đứng lên như cờ hiệu cho muôn dân.

Các dân sẽ khẩn cầu Ngài và mộ Ngài sẽ được vinh quang.

Ðó là Lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 71,2, 7-8,12-13,17

Ðáp: Sự công chính và nền hòa bình viên mãn sẽ triển nở trong triều đại người.

Xướng 1) Lạy Chúa, xin ban quyền xét đoán khôn ngoan cho đức vua, và ban sự công chính cho hoàng tử, để người đoán xét dân Chúa cách công minh và phân xử người nghèo khó cách chính trực. - Ðáp.

2) Sự công chính và nền hòa bình viên mãn, sẽ triển nở trong triều đại người, cho tới khi mặt trăng không còn chiếu sáng. Và người sẽ thống trị từ biển nọ đến biển kia, từ sông cái đến tận cùng trái đất. - Ðáp.

3) Vì người sẽ giải thoát kẻ nghèo khỏi tay kẻ quyền thế, và sẽ cứu người bất hạnh không ai giúp đỡ. Người sẽ thương xót kẻ yếu đuối và người thiếu thốn, và cứu sống người cùng khổ. - Ðáp.

4) Chúc tụng danh người đến muôn đời, danh người còn tồn tại lâu dài như mặt trời. Vì người, các chi họ đất hứa sẽ được chúc phúc, và các dân nước sẽ ca ngợi người. - Ðáp.

 

Alleluia: Tv 84,8

Alleluia, alleluia - Lạy Chúa, xin tỏ lòng từ bi Chúa cho chúng tôi, và ban ơn cứu rỗi cho chúng tôi. - Alleluia.

 

Phúc Âm: Lc 10: 21-24

"Chúa Giêsu đầy hoan lạc trong Chúa Thánh Thần"

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.

Khi ấy, Chúa Giêsu đầy hoan lạc trong Chúa Thánh Thần, Người nói: "Lạy Cha là Chúa trời đất, Con xưng tụng Cha, vì đã giấu không cho những người thông thái khôn ngoan biết những điều này, nhưng đã tỏ cho những kẻ đơn sơ.

Vâng lạy Cha, đó là ý Cha đã muốn thế.

Cha Ta đã trao phó cho Ta mọi sự.

Không ai biết Chúa Con là ai, ngoài Chúa Cha; cũng không ai biết Chúa Cha là Ðấng nào, ngoài Chúa Con, và những người được Chúa Con muốn tỏ cho biết!"

Rồi Chúa Giêsu quay lại phía các môn đệ và phán: "Hạnh phúc cho những con mắt được xem những điều chúng con xem thấy; vì chưng Ta bảo các con: có nhiều tiên tri và vua chúa đã muốn xem những điều chúng con thấy, mà chẳng được xem, muốn nghe những điều chúng con nghe, mà đã chẳng được nghe.

Ðó là Lời Chúa.

​
 

Suy niệm

 

Ngôi Lời nhập thể - Mạc khải Thần Linh

Trong các mùa phụng vụ đặc biệt không phải là Mùa Thường Niên, chẳng hạn như Mùa Vọng và Mùa Giáng Sinh, hay Mùa Chay và Mùa Phục Sinh, thường các Bài Phúc Âm không liên tục với nhau như Mùa Thường Niên, dù là Mùa Thường Niên hậu Giáng Sinh hay Mùa Thường Niên hậu Phục Sinh. 

Hôm nay, Thứ Ba trong Tuần I Mùa Vọng, Giáo Hội lại chọn một bài Phúc Âm không phải bài Phúc Âm của Thánh ký Mathêu như hôm qua và tiếp hôm qua, mà là bài Phúc Âm của Thánh ký Luca, có một nội dung hoàn toàn khác hẳn với bài Phúc Âm hôm qua, nhưng vẫn theo đúng chủ đề chung của cả Mùa Vọng là "Lời hóa thành nhục thể". 

Thật vậy, bài Phúc Âm hôm nay, Thánh ký Luca thuật lại cho chúng ta biết về thái độ và hành động của Chúa Kitô trong một lúc đột xuất đầy thần hứng của Người theo tác động của Thánh Thần, để thốt lên những lời hân hoan chúc tụng Cha của Người cùng những lời phấn khích các môn đệ của Người:

Chúa Giêsu dâng lời chúc tụng Cha của Người: "Lạy Cha là Chúa trời đất, Con xưng tụng Cha, vì đã giấu không cho những người thông thái khôn ngoan biết những điều này, nhưng đã tỏ cho những kẻ đơn sơ. Vâng lạy Cha, đó là ý Cha đã muốn thế. Cha Ta đã trao phó cho Ta mọi sự. Không ai biết Chúa Con là ai, ngoài Chúa Cha; cũng không ai biết Chúa Cha là Ðấng nào, ngoài Chúa Con, và những người được Chúa Con muốn tỏ cho biết!"

Chúa Giêsu phấn khích các môn đệ của Người: "Hạnh phúc cho những con mắt được xem những điều chúng con xem thấy; vì chưng Ta bảo các con: có nhiều tiên tri và vua chúa đã muốn xem những điều chúng con thấy, mà chẳng được xem, muốn nghe những điều chúng con nghe, mà đã chẳng được nghe".

Vấn đề được đặt ra ở đây là tại sao trong Mùa Vọng là thời điểm trông đợi Đấng Thiên Sai Cứu Thế là Chúa Giêsu Kitô Giáo Hội lại cho đọc những bài Phúc Âm hầu như chẳng liên hệ và dính dáng gì với chiều kích trông đợi và ngưỡng vọng Chúa Kitô đến lần thứ nhất? 

Nếu bài Phúc Âm hôm qua về viên đại đội trưởng dân ngoại Rôma được Giáo Hội cho đọc ngay đầu Mùa Vọng, như suy diễn, đã rất am hợp với tinh thần và chủ đề chung của Mùa Vọng là "Lời đã hóa thành nhục thể" thế nào, thì bài Phúc Âm hôm nay cũng thế, ý nghĩa sâu xa của lời Chúa vẫn liên hệ với Mùa Vọng như bài Phúc Âm hôm qua, nếu vẫn tiếp tục căn cứ vào chủ đề chính của cả Mùa Vọng là "Lời đã hóa thành nhục thể".

Đúng thế, con người là loài tạo vật được Thiên Chúa dựng nên là để muôn đời hiệp thông thần linh với Ngài. Thế nhưng, muốn hiệp thông thần linh với "Thiên Chúa là thần linh" (Gioan 4:24), con người cần phải nhận biết Ngài, một điều kiện duy nhất bất khả thiếu và bất khả châm chước. Tuy nhiên, theo bản tính hữu hình và hữu hạn, con người không thể nào có thể nào tự mình nhận biết Thiên Chúa như Ngài là, nếu không được chính Ngài tỏ ra cho biết. 

Đó chính là lý do Chúa Giêsu đã dứt khoát khẳng định trong bài Phúc Âm hôm nay: "Không ai biết Chúa Con là ai, ngoài Chúa Cha; cũng không ai biết Chúa Cha là Ðấng nào, ngoài Chúa Con, và những người được Chúa Con muốn tỏ cho biết!" Định luật này thực sự là một điều rất hợp với chẳng những lý lẽ tự nhiên của con người mà còn chính đáng với ý muốn của Thiên Chúa nữa, như Chúa Giêsu cũng đã cho biết: "đó là ý Cha đã muốn thế".

Có nghĩa là, mạc khải thần linh là một đặc ân, một tác động chính Thiên Chúa tự làm, chứ không phải do con người van xin mà có, do công lênh của con người mà được, và thậm chí cho dù Ngài đã tỏ mình ra cho con người, nhưng con người vẫn tự mình không thể hay khó có thể nhận biết Ngài nếu không được chính Ngài soi động cho biết, hay nếu không có chính Thần Linh của Ngài, như Chúa Giêsu cũng đã xác nhận trong cùng bài Phúc Âm hôm nay: "Lạy Cha là Chúa trời đất, Con xưng tụng Cha, vì đã giấu không cho những người thông thái khôn ngoan biết những điều này, nhưng đã tỏ cho những kẻ đơn sơ".

Vì mạc khải thần linh là một đặc ân như thế mà những ai được Thiên Chúa tỏ ra cho biết đều là những người diễm phúc, điển hình là thành phần môn đệ của Người, được Người nhắc nhở và phấn khích như phần cuối của bài Phúc Âm hôm nay: "Hạnh phúc cho những con mắt được xem những điều chúng con xem thấy; vì chưng Ta bảo các con: có nhiều tiên tri và vua chúa đã muốn xem những điều chúng con thấy, mà chẳng được xem, muốn nghe những điều chúng con nghe, mà đã chẳng được nghe".

Lời Chúa Giêsu nói với các môn đệ của Người trong bài Phúc Âm hôm nay có nghĩa là gì: "Hạnh phúc cho những con mắt được xem những điều chúng con xem thấy" đây là gì? Và những gì mà các môn đệ của Người được diễm phúc xem thấy đó, nhìn thấy đó, nghe thấy đó đã từng là đối tượng của những gì hết sức khát khao mong muốn mà không được của "nhiều tiên tri và vua chúa" trong Cựu Ước. Nếu không phải là chính Chúa Giêsu Kitô là tột đỉnh của mạc khải thần linh và là tất cả mạc khải thần linh của Thiên Chúa muốn tỏ ra cho loài người biết.

Chúa Giêsu Kitô là tột đỉnh của mạc khải thần linh vì tất cả những gì Thiên Chúa tỏ mình ra trong giòng lịch sử cứu độ của dân Do Thái thời Cựu Ước đều được ứng nghiệm và nên trọn nơi Người là "Lời đã hóa thành nhục thể" (Gioan 1:14), đúng như cảm nhận chí lý của Thư Do Thái ở ngay 2 câu đầu tiên của bức thư này: "Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách, Thiên Chúa đã phán dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã phán dạy chúng ta qua Thánh Tử... Người là phản ánh vẻ huy hoàng, là hình ảnh trung thực của bản thể Thiên Chúa" (Do Thái 1:1-2). 

Chúa Giêsu Kitô không phải chỉ là tột đỉnh mạc khải thần linh của Thiên Chúa mà còn là và nhất là tất cả mạc khải thần linh của Thiên Chúa nữa, bởi chỉ ở nơi duy một mình Người là "Lời đã hóa thành nhục thể" (Gioan 1:14), là Đấng "hằng ở nơi Thiên Chúa" (Gioan 1:1,18) mới có thể biết Thiên Chúa mà "tỏ Cha ra" (Gioan 1:18) thôi, nhờ đó, "ai thấy Thày là thấy Cha" (Gioan 14:9).

Mầu nhiệm và biến cố nhập thể thần linh trong lịch sử dân Do Thái và của nhân loại này của "Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống" (Mathêu 16:16), như Tông Đồ Phêrô thay tông đồ đoàn tuyên xưng, của "Đức Kitô Con Thiên Chúa đã đến trong thế gian" (Gioan 11:27), như Matta thay gia đình của chị và dân chúng bấy giờ tuyên xưng, đã được tiên báo từ ngay trong Cựu Ước, rõ ràng nhất là qua Tiên Tri Isaia trong Bài Đọc 1 hôm nay: 

"Ngày ấy, từ gốc Giê-sê (ám chỉ thân phụ của Vua Đavít) sẽ đâm ra một bông hoa. Trên bông hoa ấy (ám chỉ Chúa Giêsu Kitô, thuộc giòng dõi Đavít), thần linh của Thiên Chúa sẽ ngự xuống, tức thần khôn ngoan và thông suốt, thần chỉ dẫn và sức mạnh, thần hiểu biết và đạo đức, và thần ấy sẽ làm cho Ngài biết kính sợ Thiên Chúa". 

Và chính vì là Đấng Thiên Sai mà Chúa Giêsu Kitô mới tràn đầy "thần linh của Thiên Chúa", chứng tỏ Người thực sự là Con Thiên Chúa, được Thần Linh Chúa thánh hiến và tác động để sống trọn vẹn cho đến cùng tất cả những gì Thiên Chúa mun nơi Người cho phần rỗi muôn dân, như được Bài Đọc 1 tiếp tục cho biết về tinh thần và sứ vụ trần thế của Người:

"Ngài không xét đoán theo như mắt thấy, cũng không lên án theo điều tai nghe, nhưng Ngài sẽ lấy đức công bình mà xét xử những người nghèo khó, và lấy lòng chính trực mà bênh đỡ kẻ hiền lành trong xứ sở. Ngài sẽ dùng lời như gậy đánh người áp chế, và sẽ dùng tiếng nói giết chết kẻ hung ác. Ngài lấy đức công bình làm dây thắt lưng và lấy sự trung tín làm đai lưng".

Nhờ thế, tức nhờ Người mà trần gian và nhân thế mới "đầy dẫy sự hiểu biết Chúa như nước tràn đại dương", đến độ, như Bài Đọc 1 diễn tả một thế giới tuyệt diệu tràn đầy thái hóa và bình an, hòa giải được hết mọi khác biệt và xung khắc:

"Sói sống chung với chiên con; beo nằm chung với dê; bò con, sư tử và chiên sẽ ở chung với nhau; con trẻ sẽ dẫn dắt các thú ấy. Bò con và gấu sẽ ăn chung một nơi, các con của chúng nằm nghỉ chung với nhau; sư tử cũng như bò đều ăn cỏ khô, trẻ con còn măng sửa sẽ vui đùa kề hang rắn lục, và trẻ con vừa thôi bú sẽ thọc tay vào hang rắn độc. Các thú dữ ấy không làm hại ai, không giết chết người nào khắp núi thánh của Ta".

Bài Đáp Ca hôm nay cũng hướng về Đức Kitô Thiên Sai Cứu Thế theo chiều hướng của Bài Đọc 1 hôm nay, một Đấng Thiên Sai Cứu Thế là niềm hy vọng và là nguồn cứu độ của muôn dân và cho muôn dân, nhất là của và cho những ai yếu thế bất hạnh cần được giải thoát:

1) Lạy Chúa, xin ban quyền xét đoán khôn ngoan cho đức vua, và ban sự công chính cho hoàng tử, để người đoán xét dân Chúa cách công minh và phân xử người nghèo khó cách chính trực.

2) Sự công chính và nền hòa bình viên mãn, sẽ triển nở trong triều đại người, cho tới khi mặt trăng không còn chiếu sáng. Và người sẽ thống trị từ biển nọ đến biển kia, từ sông cái đến tận cùng trái đất. 

3) Vì người sẽ giải thoát kẻ nghèo khỏi tay kẻ quyền thế, và sẽ cứu người bất hạnh không ai giúp đỡ. Người sẽ thương xót kẻ yếu đuối và người thiếu thốn, và cứu sống người cùng khổ.

4) Chúc tụng danh người đến muôn đời, danh người còn tồn tại lâu dài như mặt trời. Vì người, các chi họ đất hứa sẽ được chúc phúc, và các dân nước sẽ ca ngợi người. 

 

​

Ngày 30/11

 

Thứ Tư

(Nếu không bị trùng với Lễ kính Thánh Tông đồ Anrê cùng ngày bị át)

Lời Chúa

 

Bài Ðọc I: Is 25, 6-10a

"Chúa mời đến dự tiệc của Người và lau sạch nước mắt trên mọi khuôn mặt".

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ngày ấy, Chúa các đạo binh sẽ thết tất cả các dân trên núi này một bữa tiệc đầy thịt rượu, thịt thì béo, rượu thì ngon. Trên núi này, Người sẽ cất khăn tang bao trùm muôn dân, và tấm khăn liệm trải trên mọi nước. Người tiêu diệt sự chết đến muôn đời. Thiên Chúa sẽ lau sạch nước mắt trên mọi khuôn mặt, và cất bỏ khỏi toàn mặt đất sự tủi hổ của dân Người, vì Người đã phán. Ngày đó, người ta sẽ nói: Này đây Chúa chúng ta, chúng ta đã chờ đợi Người, và Người sẽ cứu chúng ta. Ðây là Chúa, nơi Người, chúng ta đã tin tưởng, chúng ta hãy hân hoan và vui mừng vì ơn Người cứu độ, vì Chúa sẽ đặt tay của Người trên núi này.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 22, 1-3a. 3b-4. 5. 6

Ðáp: Trong nhà Chúa, tôi sẽ định cư cho tới thời gian rất ư lâu dài. (c. 6cd).

Xướng: 1) Chúa chăn nuôi tôi, tôi chẳng thiếu thốn chi; trên đồng cỏ xanh rì Người thả tôi nằm nghỉ. Tới nguồn nước, chỗ nghỉ ngơi, Người hướng dẫn tôi; tâm hồn tôi, Người lo bồi dưỡng. - Ðáp.

2) Người dẫn tôi qua những con đường đoan chính, sở dĩ vì uy danh Người. (Lạy Chúa), dù bước đi trong thung lũng tối, con không lo mắc nạn, vì Chúa ở cùng con. Cây roi và cái gậy của Ngài, đó là điều an ủi lòng con. - Ðáp.

3) Chúa dọn ra cho con mâm cỗ, ngay trước mặt những kẻ đối phương; đầu con thì Chúa xức dầu thơm, chén rượu con đầy tràn chan chứa. - Ðáp.

4) Lòng nhân từ và ân sủng Chúa theo tôi hết mọi ngày trong đời sống; và trong nhà Chúa, tôi sẽ định cư cho tới thời gian rất ư lâu dài. - Ðáp.

 

Alleluia: Is 33, 32

Alleluia, alleluia! - Chúa là Ðấng xét xử, là Ðấng ban luật và là Vua chúng ta: Chính Người sẽ cứu độ chúng ta. - Alleluia.

 

Phúc Âm: Mt 15, 29-37

"Chúa Giêsu chữa nhiều người và hoá bánh ra nhiều".

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi ấy, Chúa Giêsu đến gần biển Galilêa, và Người lên ngồi trên núi; dân chúng lũ lượt đến cùng Người, đem theo kẻ câm, mù, què, liệt và nhiều người khác, và đặt họ dưới chân Người. Người đã chữa lành họ. Dân chúng kinh ngạc nhìn thấy kẻ câm nói được, người què bước đi, người đui lại thấy, và họ tôn vinh Thiên Chúa Israel.

Còn Chúa Giêsu kêu gọi các môn đệ mà phán: "Ta thương xót đoàn lũ này, vì đã ba ngày, họ ở lại với Ta, nhưng không có gì ăn. Ta không muốn cho họ về bụng đói, sợ họ té xỉu dọc đàng". Các môn đệ thưa Người: "Chúng con lấy đâu đủ bánh trong hoang địa này mà cho ngần ấy dân chúng ăn no?" Chúa Giêsu nói với họ: "Các con có bao nhiêu chiếc bánh?" Họ thưa: "Có bảy chiếc, và ít con cá nhỏ". Người truyền dân chúng ngồi xuống đất. Người cầm lấy bảy chiếc bánh và mấy con cá, tạ ơn, bẻ ra và trao cho các môn đệ, các môn đệ đem cho dân chúng. Tất cả đều ăn no, và mảnh vụn còn lại người ta thu lượm được bảy thúng đầy. Số người đã ăn lên tới bốn ngàn, không kẻ đàn bà con nít. Sau khi giải tán dân chúng, Người bước lên thuyền và đến địa phận Magađan.

Ðó là lời Chúa.

 

​

Suy niệm

nhập thể truyền sinh  

 

Bài Phúc Âm hôm nay, Thứ Tư Tuần I Mùa Vọng, cũng có vẻ rất xa lạ như lạc đề với ý hướng của Mùa Vọng là mùa đợi trông Đấng Thiên Sai Cứu Thế. Vì bài Phúc Âm hôm nay là bài Phúc Âm về sự kiện Chúa Giêsu làm phép lạ hóa bánh ra nhiều lần thứ hai.

Thật vậy, Thánh ký Mathêu đã thuật lại rằng: "Khi ấy, Chúa Giêsu đến gần biển Galilêa, và Người lên ngồi trên núi; dân chúng lũ lượt đến cùng Người, đem theo kẻ câm, mù, què, liệt và nhiều người khác, và đặt họ dưới chân Người. Người đã chữa lành họ. Dân chúng kinh ngạc nhìn thấy kẻ câm nói được, người què bước đi, người đui lại thấy, và họ tôn vinh Thiên Chúa Israel. Còn Chúa Giêsu kêu gọi các môn đệ mà phán: 'Ta thương xót đoàn lũ này, vì đã ba ngày, họ ở lại với Ta, nhưng không có gì ăn. Ta không muốn cho họ về bụng đói, sợ họ té xỉu dọc đàng'".

Thế rồi, trong chính hoàn cảnh thiếu thốn bấy giờ như thể bất khả đáp ứng nhu cầu của dân chúng, lòng cảm thương dân chúng của Chúa Giêsu đã tỏ mình ra bằng phép lạ hóa bánh ra nhiều, như cùng bài Phúc Âm cho biết: 

"Các môn đệ thưa Người: 'Chúng con lấy đâu đủ bánh trong hoang địa này mà cho ngần ấy dân chúng ăn no?' Chúa Giêsu nói với họ: 'Các con có bao nhiêu chiếc bánh?' Họ thưa: 'Có bảy chiếc, và ít con cá nhỏ'. Người truyền dân chúng ngồi xuống đất. Người cầm lấy bảy chiếc bánh và mấy con cá, tạ ơn, bẻ ra và trao cho các môn đệ, các môn đệ đem cho dân chúng. Tất cả đều ăn no, và mảnh vụn còn lại người ta thu lượm được bảy thúng đầy. Số người đã ăn lên tới bốn ngàn, không kẻ đàn bà con nít".

Như hôm qua và hôm kia, vấn đề được đặt ra ở đây là sự kiện Chúa Giêsu làm phép lạ hóa bánh ra nhiều để đáp ứng nhu cầu thể chất của "bốn ngàn người, không kể đàn bà con nít" là thành phần "đã ba ngày, họ ở lại với" Người trong "hoang địa" có liên quan gì tới Mùa Vọng là thời điểm đợi trông Đấng Cứu Thế Thiên Sai hay chăng? Câu trả lời rất dễ dàng đó là nếu không có liên hệ gì với nhau thì Giáo Hội đã không chọn đọc cho phụng vụ Lời Chúa của từng ngày thường trong Mùa Vọng như hôm nay, Thứ Tư Tuần I Mùa Vọng.  

Thế nhưng, mối liên hệ giữa sự kiện phép lạ hóa bánh ra nhiều trong Bài Phúc Âm hôm nay và Mùa Vọng như thế nào và ở chỗ nào? Nếu không phải, như vẫn được nhấn mạnh trong 3 ngày đầu Mùa Vọng vừa rồi, ở chủ đề chung cho Mùa Vọng: "Lời đã hóa thành nhục thể" (Gioan 1:14). 

Phải, ý nghĩa về Mùa Vọng của bài Phúc Âm hôm nay liên quan đến sự kiện Chúa Giêsu làm phép lạ hóa bánh ra nhiều hoàn toàn được sáng tỏ nơi chủ đề chung cho Mùa Vọng là "Lời đã hóa thành nhục thể". Tại sao "Lời đã hóa thành nhục thể" và "Lời đã hóa thành nhục thể" để làm gì, nếu không phải, về lý do, vì Người yêu thương con người là loài tự bản chất hướng về vĩnh hằng bất tử vốn khao khát thần linh, như đám đông dân chúng trong Bài Phúc Âm hôm nay, nhưng không thể thỏa đáng chính bản thân mình, cho đến khi chính Thiên Chúa đáp ứng nhu cầu và khát vọng của họ, như Chúa Giêsu đã làm phép lạ hóa bánh ra nhiều cho họ được no thỏa trong Bài Phúc Âm hôm nay!

Và đó cũng chính là mục đích "Lời đã hóa thành nhục thể", ở chỗ để ban cho con người đã bị chết vì nguyên tội được tái sinh "bởi nước và Thần Linh" (Gioan 3:5), nhờ đó họ "được sự sống và là sự sống viên mãn" (Gioan 10:10), được tiêu biểu nơi sự kiện Người làm phép lạ hóa bánh ra nhiều nuôi dưỡng phần xác của họ trong lúc họ đang đói, một sự kiện ám chỉ đến việc Người sẽ thiết lập Bí Tích Thánh Thể là chính bản thân Người: "Tôi chính là bánh hằng sống từ trời xuống. Ai ăn bánh này sẽ sống muôn đời và bánh Tôi sẽ ban chính là thịt của Tôi ban sự sống cho thế gian" (Gioan 6:51).

Sự việc Chúa Giêsu làm phép lạ hóa bánh ra nhiều để nuôi dân chúng theo Người bấy giờ ám chỉ đến biến cố Người sẽ lập Bí Tích Thánh Thể là việc Người thông ban sự sống thần linh của Người cho Kitô hữu nói riêng và cho toàn thể nhân loại nói chung qua phụng vụ Thánh Thể được Giáo Hội cử hành mà nhớ đến Người, mà Thánh Thể như Bánh Sự Sống của Người đây là hoa trái của việc "Lời đã hóa thành nhục thể", và cả hai mầu nhiệm nhập thể và Thánh Thể đã được Tiên Tri Isaia loan báo trong Bài Đọc 1 hôm nay như thế này:

"Ngày ấy, Chúa các đạo binh sẽ thiết đãi tất cả các dân trên núi này một bữa tiệc đầy thịt rượu, thịt thì béo, rượu thì ngon. Trên núi này, Người sẽ cất khăn tang bao trùm muôn dân, và tấm khăn liệm trải trên mọi nước. Người tiêu diệt sự chết đến muôn đời. Thiên Chúa sẽ lau sạch nước mắt trên mọi khuôn mặt, và cất bỏ khỏi toàn mặt đất sự tủi hổ của dân Người, vì Người đã phán".

"Ngày ấy" ở đây phải chăng là "thời điểm viên trọn", thời điểm "Thiên Chúa sai Con của Ngài sinh hạ bởi một người nữ" (Galata 4:4), như thể, nhờ "Lời đã hóa thành nhục thể" mà "Chúa các đạo binh sẽ thiết đãi tất cả các dân trên núi này một bữa tiệc đầy thịt rượu, thịt thì béo, rượu thì ngon".

"Trên núi này" ở đây phải chăng là nơi nhân tính của Lời nhập thể và nhờ nhân tính của Lời nhập thể đã gánh tội trần gian và xóa tội trần gian bằng cuộc khổ nạn, tử giá và phục sinh của mình mà "Người sẽ cất khăn tang bao trùm muôn dân, và tấm khăn liệm trải trên mọi nước. Người tiêu diệt sự chết đến muôn đời". 

 

Thứ Năm

Lời Chúa

 

Bài Ðọc I: Is 26, 1-6

"Dân công chính biết giữ sự trung tín, hãy tiến vào".

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ngày ấy, trong đất Giuđa, người ta hát khúc ca này: Sion là thành trì kiên cố của chúng ta, có tường thành và hào luỹ che chở, hãy mở cửa, và dân công chính biết giữ sự trung tín, hãy tiến vào. Sự sai lầm cũ đã qua đi, Chúa sẽ bảo tồn sự hoà bình. Sự hoà bình, vì chúng ta trông cậy nơi Chúa.

Hãy trông cậy Chúa đến muôn đời, trông cậy Chúa, Ðấng quyền năng mãi mãi. Vì Người triệt hạ dân ở nơi cao, và hạ thấp những thành trì danh tiếng, Người hạ nó sát đất, chà đạp nó thấu bụi tro. Bàn chân người nghèo khó bước đi, và kẻ bần cùng sẽ đạp trên nó.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 117, 1 và 8-9. 19-21. 25-27a

Ðáp: Chúc tụng Ðấng nhân danh Chúa mà đến! (c. 26a)

Hoặc đọc: Alleluia!

Xướng: 1) Hãy cảm tạ Chúa, vì Chúa hảo tâm, vì đức từ bi của Người muôn thuở. Tìm đến nương tựa Chúa thì tốt hơn nương tựa ở loài người; tìm đến nương tựa Chúa thì tốt hơn nương tựa những bậc quân vương. - Ðáp.

2) Xin mở cho tôi các cửa công minh, để tôi vào và cảm tạ ơn Chúa. Ðây là ngọ môn của Chúa, những người hiền đức qua đó tiến vào. Tôi cảm tạ Chúa vì Chúa đã nghe tôi,và đã trở nên Ðấng cứu độ tôi. - Ðáp.

3) Thân lạy Chúa, xin gia ơn cứu độ; thân lạy Chúa, xin ban cho đời sống phồn vinh. Chúc tụng Ðấng nhân danh Chúa mà đến, từ nhà Chúa, chúng tôi cầu phúc cho chư vị. Chúa là Thiên Chúa và đã soi sáng chúng tôi. - Ðáp.

 

Alleluia: Is 40, 9-10

Alleluia, alleluia! - Hỡi người giảng tin mừng, hãy mạnh dạn cất lớn tiếng: Này Chúa là Thiên Chúa sẽ đến trong sức mạnh. - Alleluia.

 

Phúc Âm: Mt 7:21,24-27

"Ai thực hiện ý Chúa Cha, sẽ được vào nước trời".

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: "Không phải tất cả những ai nói với Ta, "Lạy Chúa, lạy Chúa!", là được vào nước trời, nhưng chỉ có người thực hiện ý Cha Ta ở trên trời, kẻ ấy mới được vào nước trời.

"Vậy ai nghe những lời Ta nói đây và đem ra thực hành, thì giống như người khôn ngoan, đã xây nhà mình trên đá; mưa có đổ xuống, nước có tràn vào, gió bão có thổi đến và lùa vào nhà đó, nhà vẫn không sập, vì nhà ấy được xây trên nền đá. Và hễ ai nghe những lời Ta nói đây mà không đem ra thực hành, thì giống như người ngu đần, xây nhà mình trên cát, khi mưa sa nước lũ, gió thổi và lùa vào nhà đó, nhà sẽ sập và sẽ trở nên đống hoang tàn".

Ðó là lời Chúa.

 

​

Suy niệm

nhập thể tỏ hiện  

 

Hôm nay, Thứ Năm Tuần I Mùa Vọng, Bài Phúc Âm, như ba ngày đầu tuần này, cũng có vẻ như xa lạ và không hợp với Mùa Vọng làm sao ấy. 

 

Không phải hay sao, trong khi ý nghĩa của Mùa Vọng là thời điểm đợi trông Đấng Cứu Độ và Ơn Cứu Độ của Thiên Chúa thì nội dung của bài Phúc Âm hôm nay lại là những gì liên quan đến việc tuân giữ lời Chúa, như Thánh ký Mathêu ghi lại trong Bài Phúc Âm hôm nay lời Chúa Giêsu nói về vấn đề này: "Không phải tất cả những ai nói với Ta, 'Lạy Chúa, lạy Chúa!', là được vào nước trời, nhưng chỉ có người thực hiện ý Cha Ta ở trên trời, kẻ ấy mới được vào nước trời'".

 

Tại sao thế? Tại sao lời Chúa là yếu tố tối hậu quyết định số phận đời đời của con người, nếu không phải tại vì lời Chúa là nền đá vững chắc cho những ai sống lời Chúa, nghĩa là cho những ai lưu tâm áp dụng thực hành lời Chúa, như một con người khôn ngoan xây dựng ngôi nhà bản thân của mình trên chính lời Chúa là những gì chân thật, bất biến và hoàn thiện, nhờ đó họ không còn sợ bị cám dỗ lôi cuốn hay bị thử thách bỏ cuộc, như Chúa Giêsu đã vừa bảo đảm vừa cảnh báo trong Bài Phúc Âm hôm nay:

 

"Vậy ai nghe những lời Ta nói đây và đem ra thực hành, thì giống như người khôn ngoan, đã xây nhà mình trên đá; mưa có đổ xuống, nước có tràn vào, gió bão có thổi đến và lùa vào nhà đó, nhà vẫn không sập, vì nhà ấy được xây trên nền đá. Và hễ ai nghe những lời Ta nói đây mà không đem ra thực hành, thì giống như người ngu đần, xây nhà mình trên cát, khi mưa sa nước lũ, gió thổi và lùa vào nhà đó, nhà sẽ sập và sẽ trở nên đống hoang tàn".

 

Đến đây chúng ta có thể đã thấy được mối liên hệ giữa Bài Phúc Âm hôm nay với Mùa Vọng là thời điểm hướng về và tưởng niệm mầu nhiệm "Lời đã hóa thành nhục thể". Ở chỗ, con người muốn vào Nước Trời, tức muốn được muôn đời hiệp thông thần linh với Thiên Chúa họ cần phải tuân phục Thánh Ý của Thiên Chúa: "Không phải tất cả những ai nói với Ta, 'Lạy Chúa, lạy Chúa!', là được vào nước trời, nhưng chỉ có người thực hiện ý Cha Ta ở trên trời, kẻ ấy mới được vào nước trời'".

 

Tuy nhiên, làm sao con người có thể biết được đâu là Thánh Ý Chúa để mà tuân phục, trong khi con người, với bản tính đã bị nhiễm lây nguyên tội, đã trở thành mù tối và yếu nhược, lại càng khó nhận ra ý muốn của Ngài; thậm chí có nhận ra ý muốn của Thiên Chúa con người, như thực tế phũ phàng cho thấy, lại càng cảm thấy sợ hãi và tìm hết cách trốn tránh, như khi con người chối bỏ hoặc áp đảo tiếng lương tâm chân chính để thỏa mãn dục vọng nhất thời của mình, hay để làm theo ý riêng của mình, điển hình là trường hợp của Tiên tri Giona chạy trốn Thiên Chúa trong việc thi hành sứ mệnh rao giảng thống hối cho Thành Ninivê mà vị tiên tri này dị ứng (xem Giona 1:1-3).

 

Đó là lý do "Lời đã hóa thành nhục thể" để chẳng những tỏ cho con người biết Cha (xem Gioan 1:18), biết Ngài thực sự là ai và chắc chắn muốn gì, mà còn làm gương tuân phục ý muốn của Cha là Đấng đã sai Người nữa: "Cho dù là Con, Người cũng đã biết tuân phục nơi những gì phải chịu, để khi thành toàn, Người trở nên căn nguyên cứu độ cho tất cả những ai tin phục Người" (Do Thái 5:8-9).

 

Nhờ đó, qua Phép Rửa tái sinh, Kitô hữu chúng ta chẳng những được cứu độ nơi việc tuân phục của Người, mà còn được sống bởi tác dụng của Thánh Giá biểu hiện cho việc tuân phục của Người nữa, một khi họ biết tin tưởng vào Người là Đấng Cứu Độ của họ và tích cực đáp ứng việc cứu độ của Người, bằng cách nỗ lực bỏ mình và vác thập giá của mình mà theo Người (xem Mathêu 16:24).

 

Thế nên, trong Bài Đọc 1 hôm nay, Tiên Tri Isaia đã nói đến lòng tin tưởng cậy trông vào Thiên Chúa là Đấng không thể nào chấp nhận thái độ cao ngạo bất cần của những ai tự phụ tự đắc như sau: "Hãy trông cậy Chúa đến muôn đời, trông cậy Chúa, Ðấng quyền năng mãi mãi. Vì Người triệt hạ dân ở nơi cao, và hạ thấp những thành trì danh tiếng, Người hạ nó sát đất, chà đạp nó thấu bụi tro. Bàn chân người nghèo khó bước đi, và kẻ bần cùng sẽ đạp trên nó". 

 

Đúng thế, Tiên Tri Isaia đã tiên báo một viễn tượng tươi sáng cho thành phần chỉ biết tin tưởng cậy trông vào Vị Thiên Chúa cứu độ, và nhờ đó được sống an vui hạnh phúc nhất là khi "Lời đã hóa thành nhục thể", như thế này: "Ngày ấy, trong đất Giuđa, người ta hát khúc ca này: Sion (ở đây có thể ám chỉ hay biểu hiệu nhân tính Chúa Kitô) là thành trì kiên cố của chúng ta, có tường thành và hào lũy che chở, hãy mở cửa, và dân công chính biết giữ sự trung tín, hãy tiến vào. Sự sai lầm cũ đã qua đi, Chúa sẽ bảo tồn sự hoà bình. Sự hoà bình, vì chúng ta trông cậy nơi Chúa".

 

Bài Đáp Ca hôm nay âm vang tinh thần của Bài Đọc 1 hôm nay liên quan đến tình thương của Thiên Chúa là tất cả những gì con người tin tưởng cây trông và mong chờ, như đời sống con người thực sự là một Mùa Vọng đợi trông "Thiên Chúa là Đấng cứu độ của tôi" (Luca 1:47).

 

1) Hãy cảm tạ Chúa, vì Chúa hảo tâm, vì đức từ bi của Người muôn thuở. Tìm đến nương tựa Chúa thì tốt hơn nương tựa ở loài người; tìm đến nương tựa Chúa thì tốt hơn nương tựa những bậc quân vương.

 

2) Xin mở cho tôi các cửa công minh, để tôi vào và cảm tạ ơn Chúa. Ðây là ngọ môn của Chúa, những người hiền đức qua đó tiến vào. Tôi cảm tạ Chúa vì Chúa đã nghe tôi,và đã trở nên Ðấng cứu độ tôi. 

 

3) Thân lạy Chúa, xin gia ơn cứu độ; thân lạy Chúa, xin ban cho đời sống phồn vinh. Chúc tụng Ðấng nhân danh Chúa mà đến, từ nhà Chúa, chúng tôi cầu phúc cho chư vị. Chúa là Thiên Chúa và đã soi sáng chúng tôi. 

Ngày 03: Thánh Phanxicô Xaviê, linh mục

Phanxicô sinh năm 1506 tại Xaviê thuộc giáo phận Pampelune nước Tây Ban Nha trong một gia đình quyền quý. Năm 19 tuổi, ngài sang Ba Lê để tiếp tục việc học. Tám năm sau, ngài tốt nghiệp và trở thành giáo sư đại học đó. Ðược nổi tiếng nhờ trí thông minh, Phanxicô ngày đêm miệt mài theo đuổi danh vọng thế tục. Nhưng một ngày kia, Chúa đã dùng miệng lưỡi thánh Ignatiô, cũng là thầy dạy, để nói cùng ngài: "Ðược lời lãi cả thế gian mà mất linh hồn nào được ích chi?". Và Chúa đã hoàn toàn chiếm đoạt trái tim thánh nhân, biến ngài trở thành một khí cụ tuyệt vời cho cánh đồng truyền giáo. Năm 1539, Phanxicô hăng hái lãnh sứ mệnh nơi Ðức Giáo Hoàng Phaolô III là đem ánh sáng Phúc Âm đến cho dân tộc Ấn Ðộ.

Mười một năm trường nhiệt thành với nhiệm vụ loan báo Tin Mừng, đời sống thánh nhân là một cuộc hành trình không ngừng. Bước chân ngài len lỏi qua khắp các thành thị cũng như thôn quê để rao giảng Phúc Âm Chúa Giêsu. Tiếng ngài vang vọng từ Ấn Ðộ, Tích Lan đến Nhật Bản. Riêng tại Ấn Ðộ, ngài đã đem về cho Chúa hàng trăm ngàn linh hồn và Rửa Tội cho nhiều bậc quân vương. Dù vậy, ngài luôn ấp ủ một tâm hồn khiêm nhượng hiếm có: Ngài thường quỳ gối để viết thư cho thánh Ignatiô là Bề Trên của mình. Chúa đã hỗ trợ lòng nhiệt thành của thánh nhân bằng nhiều phép lạ phi thường.

Ngày 02/12/1552, khi đang trên đường tới gần Trung Hoa thì ngài ngã bệnh và từ trần tại đảo Tân Châu (Sancian). Xác ngài được đem về mai táng tại thành Goa bên Ấn Ðộ. 

Ðúng 70 năm sau, Ðức Grêgôriô XV đã phong ngài lên bậc Hiển Thánh (1622). Và đến năm 1904, Ðức Thánh Cha Piô X đặt ngài làm quan thầy các xứ truyền giáo.

​​

Thứ Sáu

Lời Chúa

Bài Ðọc I: Is 29, 17-24

"Ngày đó mắt người mù sẽ được xem thấy".

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ðây Chúa là Thiên Chúa phán: Không còn bao lâu nữa, Liban sẽ trở nên lùm cây, và lùm cây sẽ trở nên cánh rừng. Ngày đó, người điếc sẽ được nghe lời Sách Thánh, và từ bóng tối, mắt người mù sẽ được xem thấy. Những người hiền lành sẽ càng thêm vui mừng trong Chúa, và những kẻ nghèo khó sẽ nhảy mừng trong Ðấng Thánh của Israel. Vì chưng, người ỷ thế sẽ thất bại, kẻ khinh người sẽ bị hổ ngươi, người mưu toan gian ác sẽ bị tiêu diệt. Ðó là kẻ dùng lời nói để cáo gian người khác, kẻ ra cửa thành mà đánh lừa người xử kiện, kẻ lấy sự nhỏ nhoi mà hiếp đáp người công chính. Vì thế, Chúa, Ðấng cứu chuộc Abraham, phán cùng nhà Giacóp lời này: Từ đây Giacóp sẽ chẳng còn phải hổ ngươi và đỏ mặt; nhưng khi xem thấy con cháu mình là công trình của tay Ta, đang ca ngợi danh thánh Ta giữa nhà Giacóp, thì chúng sẽ ngợi khen Ðấng Thánh của Giacóp và tuyên xưng Thiên Chúa Israel. Và tâm trí lầm lạc sẽ được hiểu biết; người lẩm bẩm sẽ học biết lề luật.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 26, 1. 4. 13-14

Ðáp: Chúa là sự sáng và là Ðấng cứu độ tôi (c. 1a).

Xướng: 1) Chúa là sự sáng, là Ðấng cứu độ, tôi sợ chi ai? Chúa là Ðấng phù trợ đời tôi, tôi sợ gì ai? - Ðáp.

2) Có một điều tôi xin Chúa, một điều tôi kiếm tìm, đó là tôi được cư ngụ trong nhà Chúa suốt đời tôi, hầu vui hưởng sự êm đềm của Chúa, và chiêm ngưỡng thánh điện của Ngài. - Ðáp.

3) Tôi tin rằng tôi sẽ được nhìn xem những ơn lành của Chúa trong cõi nhân sinh. Hãy chờ đợi Chúa, hãy sống can trường, hãy phấn khởi tâm hồn và chờ đợi Chúa. - Ðáp.

ALLELUIA: Is 45, 8

Alleluia, alleluia! - Hỡi các tầng trời, hãy đổ sương mai; hỡi ngàn mây, hãy mưa Ðấng Công Chính, đất hãy mở ra và trổ sinh Ðấng Cứu Chuộc. - Alleluia.

 

Phúc Âm: Mt 9, 27-31

"Tin vào Chúa Giêsu, hai người mù được chữa lành".

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi ấy, Chúa Giêsu đi ngang qua, có hai người mù chạy theo Chúa và kêu lớn tiếng rằng: "Hỡi Con vua Ðavít, xin thương chúng tôi". Khi Chúa tới nhà, những người mù tiến lại gần Chúa. Chúa Giêsu phán bảo họ: "Các ngươi có tin rằng Ta có thể làm việc ấy không?" Họ thưa: "Lạy Thầy, có". Bấy giờ Chúa sờ vào mắt họ và phán: "Các ngươi tin thế nào, thì hãy được như vậy". Mắt họ liền mở ra, nhưng Chúa Giêsu truyền cho họ rằng: "Coi chừng, đừng cho ai biết". Nhưng vừa ra đi, họ liền đồn tiếng Người trong khắp miền ấy.

Ðó là lời Chúa.

 

​

Suy niệm

nhập thể sáng soi  

Thứ Sáu Tuần I Mùa Vọng hôm nay, Bài Phúc Âm về sự kiện Chúa Giêsu chữa lành cho hai người mù, như được Thánh ký Mathêu thuật lại nguyên văn như sau:

 

"Khi ấy, Chúa Giêsu đi ngang qua, có hai người mù chạy theo Chúa và kêu lớn tiếng rằng: 'Hỡi Con vua Ðavít, xin thương chúng tôi'. Khi Chúa tới nhà, những người mù tiến lại gần Chúa. Chúa Giêsu phán bảo họ: 'Các ngươi có tin rằng Ta có thể làm việc ấy không?' Họ thưa: 'Lạy Thầy, có'. Bấy giờ Chúa sờ vào mắt họ và phán: 'Các ngươi tin thế nào, thì hãy được như vậy'. Mắt họ liền mở ra, nhưng Chúa Giêsu truyền cho họ rằng: 'Coi chừng, đừng cho ai biết'. Nhưng vừa ra đi, họ liền đồn tiếng Người trong khắp miền ấy".

 

Trong trình thuật này của Thánh ký Mathêu, chúng ta thấy được đức tin mạnh mẽ của hai người mù. Trước hết, được họ tỏ ra ở chỗ khi thấy "Chúa Giêsu đi ngang qua" thì "chạy theo Chúa và kêu lớn tiếng rằng: 'Hỡi Con vua Ðavít, xin thương chúng tôi'". Sau nữa, "khi Chúa tới nhà, những người mù tiến lại gần Chúa", có nghĩa là họ từ từ đến với Chúa một cách không lưỡng lự hay do dự mà là bạo dạn theo đuổi cho tới cùng, vì họ hoàn toàn tin tưởng mãnh liệt vào Đấng có thể chữa lành cho họ. Bởi thế, sau hết, khi được Chúa hỏi "'Các ngươi có tin rằng Ta có thể làm việc ấy không?' Họ thưa: 'Lạy Thầy, có'". Thế là họ được như ý: "Bấy giờ Chúa sờ vào mắt họ và phán: 'Các ngươi tin thế nào, thì hãy được như vậy'. Mắt họ liền mở ra".

 

Vâng, ngày mà hai người mù trong Bài Phúc Âm hôm nay được chữa lành, là thời đểm được Tiên Tri Isaia trong Bài Đọc 1 hôm nay, đã tiên báo là "ngày đó", ngày mà vị tiên tri này còn cho biết những gì sẽ xẩy ra nữa, đó là "người điếc sẽ được nghe lời Sách Thánh, và từ bóng tối, mắt người mù sẽ được xem thấy. Những người hiền lành sẽ càng thêm vui mừng trong Chúa, và những kẻ nghèo khó sẽ nhảy mừng trong Ðấng Thánh của Israel", thậm chí "tâm trí lầm lạc sẽ được hiểu biết; người lỗi lầm sẽ được chỉ dẫn" nữa.

 

Sự việc Chúa Giêsu chữa lành cho 2 người mù tin vào Người trong bài Phúc Âm hôm nay cũng rất thích hợp với ý nghĩa của Mùa Vọng là thời điểm đợi trông Đấng Thiên Sai Cứu Thế. Vì Người là "Lời đã hóa thành nhục thể" (Gioan 1:14), như "ánh sáng thật chiếu soi hết mọi người đã đến trong thế gian" (Gioan 1:9), "ánh sáng thật chiếu soi trong tăm tối" (Gioan 1:5). Đó là lý do ánh sáng đã trở thành một trong những đặc điểm chính yếu nhất của Mùa Giáng Sinh, một thứ ánh sáng có liên hệ với cả Ngôi Sao Lạ dẫn đường cho ba chiêm vương gia từ Đông Phương tới bái thờ vương nhi Do Thái Giêsu mới sinh (xem Mathêu 2:1-12).

Thế nhưng, cho dù tự mình là "ánh sáng thế gian" (Gioan 8:12), một ánh sáng theo bản tính không thể nào không soi chiếu (xem Mathêu 5:14-16), và "là chân lý" (Gioan 14:6), một chân lý không thể nào không giải phóng (xem Gioan 8:32), và cho dù "tối tăm không thể nào át được ánh sáng" (Gioan 1:5), ánh sáng cũng chỉ xua tan bóng tối nơi những ai chấp nhận ánh sáng mà thôi, như nơi hai người mù tin tưởng xin Chúa Giêsu chữa lành cho cặp mắt mù lòa của họ trong Bài Phúc Âm hôm nay. Ngoài ra, những ai tự cho mình là sáng mắt, không bị mùa lòa, sẽ trở thành mùa lòa: "Tôi đến thế gian để kẻ mù được thấy và kẻ thấy bị mù" (Gioan 9:39).

 

Bởi thế, trong Mùa Vọng đợi trông, như đêm mong chờ hừng đông, chúng ta mong chờ ánh sáng tỏ hiện, chẳng những trên thế giới càng ngày càng trở nên tối tăm mù mịt về luân lý và lãnh lẽo về đạo lý, mà còn ngay trong tâm hồn của mỗi người chúng ta, tâm hồn của thành phần Kitô hữu "là ánh sáng thế gian" (Mathêu 5:14) nhưng có những lúc đã trở thành tối tăm, qua những hành vi cử chỉ đầy gian dối, tội lỗi, bất chính, theo quyền lực của tối tăm, của sự chết, hơn là quyền lực của sự sống, xứng với danh phận là con cái sự sáng của mình.

 

Chớ gì tâm tình đầy xác tín của Bài Đáp Ca hôm nay luôn được vang vọng trong tâm hồn của Kitô hữu chúng ta bao giờ cũng kháo khát Chúa, cũng hướng về và trông mong chờ đợi Chúa:

1) Chúa là sự sáng, là Ðấng cứu độ, tôi sợ chi ai? Chúa là Ðấng phù trợ đời tôi, tôi sợ gì ai? 

 

2) Có một điều tôi xin Chúa, một điều tôi kiếm tìm, đó là tôi được cư ngụ trong nhà Chúa suốt đời tôi, hầu vui hưởng sự êm đềm của Chúa, và chiêm ngưỡng thánh điện của Ngài. 

 

3) Tôi tin rằng tôi sẽ được nhìn xem những ơn lành của Chúa trong cõi nhân sinh. Hãy chờ đợi Chúa, hãy sống can trường, hãy phấn khởi tâm hồn và chờ đợi Chúa.

Thứ Bảy

Lời Chúa

 

Bài Ðọc I: Is 30, 19-21. 23-26

"Người động lòng thương ngươi, lắng nghe lời ngươi kêu xin".

Trích sách Tiên tri Isaia.

Ðây Chúa là Thiên Chúa, Ðấng Thánh của Israel phán: Dân Sion sẽ được ở Giêrusalem. Ngươi sẽ chẳng còn than van khóc lóc; Chúa động lòng thương ngươi, và khi vừa nghe tiếng ngươi kêu, Người liền đáp lại lời ngươi. Chúa sẽ cho ngươi chút bánh đau thương, ít nước khốn cùng. Nhưng Ðấng dạy dỗ ngươi sẽ không lìa bỏ ngươi, mắt ngươi sẽ trông nhìn Ðấng giáo huấn ngươi, và tai ngươi sẽ nghe tiếng Ðấng từ sau lưng bảo rằng: "Ðây là đường, hãy bước đi theo đó, đừng rẽ bên mặt, đừng quẹo bên trái". Sẽ ban mưa xuống cho hạt giống của ngươi, bất cứ trên đất nào ngươi đã gieo vãi. Bánh thổ sản sẽ rất dồi dào và thơm ngon. Ngày ấy, chiên được chăn thả trên lãnh địa rộng lớn của ngươi. Bò lừa cày ruộng ngươi được ăn rơm có muối, đã được rê sạch. Trong ngày tru diệt muôn người, khi thành quách đổ nhào, sẽ có giòng suối chảy trên đồi cao núi thẳm. Ngày Chúa băng bó thương tích của dân Người, và chữa lành da bầm thịt giập; mặt trăng sẽ sáng chói như mặt trời, mặt trời sẽ bảy lần chói sáng hơn, như ánh sáng bảy ngày.

Ðó là lời Chúa.

 

Ðáp Ca: Tv 146, 1-2. 3-4. 5-6

Ðáp: Phúc cho tất cả những ai mong đợi Chúa (Is 30, 18).

Hoặc đọc: Alleluia.

Xướng: 1) Hãy ngợi khen Chúa vì Người hảo tâm; hãy ca mừng Thiên Chúa chúng ta, vì Người êm ái, thực Người rất đáng ngợi khen. Chúa xây dựng lại Giêrusalem, tập họp con cái Israel phân tán. - Ðáp.

2) Chính Người chữa những kẻ giập nát tâm can, và băng bó vết thương của lòng họ. Người ấn định con số các ngôi sao, và gọi đích danh từng ngôi một. - Ðáp.

3) Chúa chúng ta cao cả và mãnh liệt quyền năng, sự khôn ngoan của Người thực là vô lượng. Chúa nâng cao những kẻ khiêm cung, Người đè bẹp đứa ác nhân xuống tận đất. - Ðáp.

 

Alleluia: Is 55, 6

Alleluia, alleluia! - Hãy tìm kiếm Chúa khi còn gặp được Người; hãy kêu xin Người lúc Người còn gần các ngươi. - Alleluia.

 

Phúc Âm: Mt 9, 35 - 10, 1. 6-8

"Thấy đoàn lũ dân chúng, Người động lòng xót thương họ".

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu.

Khi ấy, Chúa Giêsu đi rảo khắp các thành phố làng mạc, dạy dỗ trong các hội đường, rao giảng Tin Mừng Nước Trời, và chữa lành mọi bệnh hoạn tật nguyền. Thấy đoàn lũ dân chúng, Người động lòng xót thương họ, vì họ tất tưởi bơ vơ như những con chiên không có người chăn, Người liền bảo môn đệ rằng: "Lúa chín đầy đồng, mà thợ gặt thì ít. Các con hãy xin chủ ruộng sai thợ đi gặt lúa".

Và Người triệu tập mười hai môn đệ, ban cho họ quyền năng trên các thần ô uế, để họ xua đuổi chúng, và chữa lành mọi bệnh hoạn tật nguyền. Người bảo: "Các con hãy đi đến cùng chiên lạc của nhà Israel trước đã, và rao giảng rằng: Nước Trời đã đến gần. Hãy chữa lành người liệt, phục sinh kẻ chết, chữa lành người phung, và xua trừ ma quỷ. Các con đã lãnh nhận nhưng không, thì hãy cho nhưng không".

Ðó là lời Chúa.

 

​

Suy niệm

nhập thể dẫn dắt  

Bài Phúc Âm cho Thứ Bảy cuối Tuần I Mùa Vọng hôm nay cũng thế, như các bài Phúc Âm khác trong tuần, từ đầu tuần đến nay, đang ở vào tuần đầu tiên của Mùa Vọng mà nội dung lại về những gì ở đâu đâu, chẳng hạn như bài Phúc Âm hôm nay về sứ vụ truyền giáo của cả Chúa Giêsu lẫn các môn đệ của Người.

 

Thật vậy, Thánh ký Mathêu trong bài Phúc Âm hôm nay cho biết về cả sứ vụ truyền giáo của Chúa Giêsu lẫn mối quan tâm truyền giáo của Người như sau: 

 

"Khi ấy, Chúa Giêsu đi rảo khắp các thành phố làng mạc, dạy dỗ trong các hội đường, rao giảng Tin Mừng Nước Trời, và chữa lành mọi bệnh hoạn tật nguyền. Thấy đoàn lũ dân chúng, Người động lòng xót thương họ, vì họ tất tưởi bơ vơ như những con chiên không có người chăn, Người liền bảo môn đệ rằng: 'Lúa chín đầy đồng, mà thợ gặt thì ít. Các con hãy xin chủ ruộng sai thợ đi gặt lúa'".

Thánh ký Mathêu cũng thuật lại sứ vụ truyền giáo của các tông đồ cần phải thực hiện theo lệnh sai đi của Chúa Giêsu như thế này: 

 

"Và Người triệu tập mười hai môn đệ, ban cho họ quyền năng trên các thần ô uế, để họ xua đuổi chúng, và chữa lành mọi bệnh hoạn tật nguyền. Người bảo: 'Các con hãy đi đến cùng chiên lạc của nhà Israel trước đã, và rao giảng rằng: Nước Trời đã đến gần. Hãy chữa lành người liệt, phục sinh kẻ chết, chữa lành người phung, và xua trừ ma quỷ. Các con đã lãnh nhận nhưng không, thì hãy cho nhưng không'".

 

Một yếu tố tối hậu quyết liệt bất khả thiếu trong tất cả mọi việc Chúa Kitô làm, cũng là việc của Thiên Chúa, Đấng sai Người làm, đó là chính tấm lòng "thương xót" của Người, một tấm lòng "thương xót" mà nếu thiếu vắng sẽ không bao giờ xẩy ra những chuyện được Phúc Âm thuật lại, như việc hóa bánh ra nhiều để nuôi đoàn lũ dân chúng trong Bài Phúc Âm Thứ Tư vừa rồi: "Ta thương xót đoàn lũ này, vì đã ba ngày, họ ở lại với Ta, nhưng không có gì ăn". (Mathêu 15:32), hay để sai các môn đệ của Người đi truyền giáo như trong bài Phúc Âm hôm nay: "Thấy đoàn lũ dân chúng, Người động lòng xót thương họ, vì họ tất tưởi bơ vơ như những con chiên không có người chăn". 

 

Thậm chí phải khẳng định rằng chính việc hóa thân làm người của "Lời đã hóa thành nhục thể" (Gioan 1:14) cũng thế, sẽ không bao giờ xẩy ra nếu Thiên Chúa không phải là "Cha trên trời là Đấng thương xót" (Luca 6:36), đến độ chính Con của Ngài trong thân phận làm người đã trở thành hiện thân sống động của Lòng Thương Xót Chúa, hay nói đúng hơn là chính Lòng Thương Xót Chúa muốn tỏ ra cho loài người. 

 

Nếu "Thiên Chúa là tình yêu" (1Gioan 4:8,16) thì tình yêu Ngài tỏ ra phải là một tình yêu vô cùng "trọn lành" (Mathêu 5:48), không phải chỉ ở chỗ yêu một cách nhưng không, tự hạ ngang hàng với người yêu trong mầu nhiệm nhập thể và giáng sinh, và hiến mạng cho người mình yêu (xem Gioan 15:13) trong mầu nhiệm khổ nạn và tử giá, mà còn "yêu cho đến cùng" (Gioan 13:1) nơi việc Ngài tìm kiếm từng con chiên lạc của Ngài, cũng như nơi việc vui vẻ (chứ không gượng ép hay đành phải) tha thứ tất cả mọi tội lỗi cho con người, dù tội của họ có nhiều đến đâu chăng nữa hay có nặng đến mấy chăng nữa, miễn là tội nhân tỏ ra nhận biết Ngài và tin tưởng vào Lòng Thương Xót Chúa của Ngài. 

 

Như thế, có thể nói nếu Lòng Thương Xót Chúa chính là tột đỉnh của tình yêu Thiên Chúa, hay là chính chân dung của Vị "Thiên Chúa là tình yêu", thì thiếu vắng Lòng Thương Xót thì Thiên Chúa không còn "là tình yêu" nữa, không còn "trọn lành" nữa, mà chỉ là một vị thần thuần công thẳng, hay chỉ là một ác thần, không gì bất toàn có thể tồn tại trước mắt thuần chính trực chỉ biết đúng sai phải trái của vị thần này. 

 

Thật vậy, Lòng Thương Xót Chúa chẳng những là ưu phẩm tối cao của Thiên Chúa, mà còn là chính Ơn Cứu Độ của loài người hèn yếu khốn nạn tội lỗi và cho loài người mà chính vì thế mới càng đáng thương trước nhan vô cùng nhân hậu của Thiên Chúa, chẳng khác gì "như những con chiên không có người chăn tất tưởi bơ vơ". Bởi thế, cho dù con người, qua hai nguyên tổ của mình, sau khi sa ngã phạm tội, đã trở nên mù tối đến độ không hề xin Thiên Chúa thứ tha, Ngài vẫn tự động hứa cứu độ họ và toàn thể nhân loại là giòng dõi của họ (xem Khởi Nguyên 3:15).

 

Trong Bài Đọc 1 hôm nay, qua miệng Tiên Tri Isaia, chính Vị "Thiên Chúa là tình yêu" đã bày tỏ Lòng Thương Xót của Ngài với dân ưu tuyển của Ngài trong cảnh khốn khổ của họ như sau:

 

"Ðây Chúa là Thiên Chúa, Ðấng Thánh của Israel phán: Dân Sion sẽ được ở Giêrusalem. Ngươi sẽ chẳng còn than van khóc lóc; Chúa động lòng thương ngươi, và khi vừa nghe tiếng ngươi kêu, Người liền đáp lại lời ngươi. Chúa sẽ cho ngươi chút bánh đau thương, ít nước khốn cùng. Nhưng Ðấng dạy dỗ ngươi sẽ không lìa bỏ ngươi, mắt ngươi sẽ trông nhìn Ðấng giáo huấn ngươi, và tai ngươi sẽ nghe tiếng Ðấng từ sau lưng bảo rằng: 'Ðây là đường, hãy bước đi theo đó, đừng rẽ bên mặt, đừng quẹo bên trái'".

 

Trong câu trên đây, chúng ta thấy Thiên Chúa dù có thương yêu dân của Ngài mấy đi nữa, Ngài cũng không hề nuông chiều họ, trái lại, tình thương của Ngài phải làm sao có thể cải hóa họ cho họ xứng với bản tính trọn lành "là tình yêu" của Ngài.

Bởi thế, như Bài Đọc 1 cho thấy Ngài đã nuôi dưỡng họ bằng thứ lương thực đắng đót có tính cách vượt qua (xem Xuất Hành 12:8): "Chúa sẽ cho ngươi chút bánh đau thương, ít nước khốn cùng", để đánh động họ nghĩ lại, chứ không phải là bỏ rơi hay đầy đọa họ: "Nhưng Ðấng dạy dỗ ngươi sẽ không lìa bỏ ngươi, mắt ngươi sẽ trông nhìn Ðấng giáo huấn ngươi, và tai ngươi sẽ nghe tiếng Ðấng từ sau lưng", nhờ đó họ có thể hướng về Ngài và chạy đến kêu cầu Ngài để Ngài được dịp tỏ tình thương của Ngài cho họ: "Chúa động lòng thương ngươi, và khi vừa nghe tiếng ngươi kêu, Người liền đáp lại lời ngươi". 

Sách Tiên Tri Isaia vẫn tiếp tục sử dụng từ ngữ "ngày ấy" để ám chỉ "thời điểm viên trọn" (Galata 4:4), khi "Thiên Chúa sai Con của Ngài được hạ sinh bởi một người nữ" (Galata 4:4), thời điểm nhờ "Lời đã hóa thành nhục thể" như "Vị Mục Tử Nhân Lành hiến mạng sống mình vì chiên" (xem Gioan 10:11) mà "chiên được chăn thả trên lãnh địa rộng lớn của ngươi. Bò lừa cày ruộng ngươi được ăn rơm có muối, đã được rê sạch", và là thời điểm nhờ "Lời đã hóa thành nhục thể" như "ánh sáng thật chiếu soi mọi người đã đến trong thế gian" (Gioan 1:9) mà "Ngày Chúa băng bó thương tích của dân Người, và chữa lành da bầm thịt giập; mặt trăng sẽ sáng chói như mặt trời, mặt trời sẽ bảy lần chói sáng hơn, như ánh sáng bảy ngày".

 

Đó là lý do Bài Đáp Ca hôm nay đã vang lên tâm tình tri ân cảm tạ cùng lời chúc tụng ngợi khen Vị "Thiên Chúa là tình yêu" vô cùng nhân hậu qua việc cứu độ của Ngài đối với riêng dân Ngài cũng như chung nhân loại, nhất là đối với những ai yếu hèn khiêm hạ:

 

1) Hãy ngợi khen Chúa vì Người hảo tâm; hãy ca mừng Thiên Chúa chúng ta, vì Người êm ái, thực Người rất đáng ngợi khen. Chúa xây dựng lại Giêrusalem, tập họp con cái Israel phân tán. 

 

2) Chính Người chữa những kẻ giập nát tâm can, và băng bó vết thương của lòng họ. Người ấn định con số các ngôi sao, và gọi đích danh từng ngôi một.

 

3) Chúa chúng ta cao cả và mãnh liệt quyền năng, sự khôn ngoan của Người thực là vô lượng. Chúa nâng cao những kẻ khiêm cung, Người đè bẹp đứa ác nhân xuống tận đất. 

 

 

 

Ngày 03 tháng 12

 

 

 

​​

 

 

Thánh Phanxicô Xaviê (03.12 – Lễ Kính – Bổn mạng Tỉnh Dòng Tên)

 

Ở Việt Nam, trong số các thánh Dòng Tên, thánh Phanxicô Xavier được các tín hữu yêu mến và tôn kính nhất. Ngài có đặt chân lên đất nước Con Rồng Cháu Tiên không? Chúng ta không dám chắc. Dầu sao, ngài cũng được Hội Thánh đặt làm Bổn mạng các xứ truyền giáo,trong đó có Việt Nam.

Cũng như thánh I-nhã, thánh Phanxicô Xavier thuộc dân tộc ít người Basco sinh sống ở Tây Ban Nha. Ngài sinh năm 1506 trong một gia đình quyền quý. Năm 19 tuổi, ngài đến Paris học, với ý định tiến thân. Năm 23 tuổi, ngài gặp thánh I-nhã. Sau mấy năm, ngài được thụ phục và gia nhập nhóm bạn của thánh I-nhã. Năm 28 tuổi, ngài cùng với thánh I-nhã và các bạn khấn sống thanh bần và làm việc tông đồ. Năm 31 tuổi, ngài thụ phong linh mục tại Venezia, miền đông bắc nước Ý. Năm 35 tuổi, ngài xuống tàu đi truyền giáo ở vùng Đông Á, theo lệnh của Đức Thánh Cha Phaolô III. Từ Ấn Độ, ngài mở rộng hoạt động truyền giáo đếnMalaysia, Inđônêxia và Nhật Bản.

Với thánh Phanxicô Xavier, Dòng Tên vươn mình đến Châu Á, vừa đạt đến đỉnh cao của sứ mạng loan báo Tin mừng.  Trong 10 năm truyền giáo, ngài vượt chừng 100 ngàn cây số đường biển, trên những con tàu buồm mong manh, để đến Ấn Độ, Malaysia, Inđônêxia, Nhật Bản, và qua đời trên đảo Thượng Xuyên, đang khi mơ ước vào Trung Hoa.

Tại Ấn Độ, ngài tập trung nỗ lực quanh mũi Comorin, hồi sinh cả một giáo đoàn 20 ngàn tín hữu, và chỉ trong một tháng rửa tội đến 10 ngàn tân tòng. Tại Malaysia, ngài kiên nhẫn giải tội cho từng hối nhân, rửa tội cho từng tân tòng, nay một người, mai một người. Như một mục tử đi tìm chiên lạc, ngài đến các đảo xa lắc xa lơ của Inđônêxia để củng cố đức tin những người thổ dân sống rải rác trên rừng núi, đã được rửa tội nhưng không ai giúp đỡ. Tại Nhật Bản, ngài khởi đầu một cách khó khăn công cuộc rao giảng và gây dựng Hội Thánh. Nghĩ rằng nếu Trung Hoa gia nhập Hội Thánh, cả vùng Đông Á sẽ noi gương, ngài tìm đủ mọi cách để vào vùng đất này.

Thánh Phanxicô Xavier được xem là một vị tông đồ táo bạo, nếu không muốn nói là liều lĩnh. Thật vậy, đường biển thời ấy luôn bị đe dọa vì bệnh dịch, bão tố và hải tặc, nhưng ngài tin tưởng nếu Chúa không cho phép, không có gì làm hại được ngài. Ở Ấn Độ, ngài phải đương đầu với thời tiết nóng như nung và những đoàn quân Badaga hung dữ; ở Malaysia, ngài phải ê chề với thái độ ngoan cố và trịch thượng của người đại diện chính quyền thực dân Bồ Đào Nha; ở Nhật Bản, ngài phải chịu đựng bão tuyết và con mắt nghi ngờ của các sứ quân. Đặc biệt lúc ấy hoàng đế Trung Hoa ra lệnh xử tử bất cứ người châu Âu nào đặt chân đến, nhưng bất chấp mọi sự, ngài khao khát làm sao để gặp được hoàng đế Trung Hoa. Lòng nhiệt thành với các linh hồn và lòng phó thác tuyệt đối nới Chúa đã giúp ngài làm được những điều không ai dám nghĩ tới.

Chỗ dựa hữu hình của ngài là Dòng Tên. Ngài luôn cảm tạ Chúa vì đã cho ngài có những người anh em cùng chung lí tưởng, luôn xin anh em cầu nguyện và gửi thêm nhân sự đến tăng cường và tiếp tục công việc ngài đã khởi sự. Ngài gọi Dòng Tên là “Dòng yêu thương”, và luôn mong ước được gặp lại anh em, hoặc ở dưới đất hoặc ở trên trời.

Mặc dầu rửa tội được chừng 100 ngàn người, củng cố được hàng trăm cộng đoàn tín hữu, ngài vẫn cảm thấy bị thiêu đốt vì đòi hỏi gay gắt của nhu cầu truyền giáo.  Ngài qua đời trên đảo Thượng Xuyên, ngoài khơi tỉnh Quảng Đông, ngày 03 tháng 12 năm 1552. Ngài được Đức Thánh Cha Grêgôriô XV tuyên thánh, cùng với thánh I-nhã, năm 1622, và được Hội Thánh đặt làm bổn mạng các xử truyền giáo.

***

Sau đây là một đoạn văn nổi tiếng: Mời gọi các đại học được trích trong lá thư của Phanxicô Xavier gửi từ Nam Ấn cho các bạn đường ở Rôma, ngày 15.01.1544

“Biết bao lâu tôi đã muốn đi đến các đại học ở Châu Âu, và nhất là đến Đại học Paris[1] để lớn tiếng kêu to, như một người đã mất trí, với những người vốn giàu kiến thức hơn là có lòng ước ao rút tỉa ích lợi từ  kho kiến thức ấy; và nếu họ đem cũng chừng ấy lòng nhiệt thành dành cho việc nghiên cứu để suy nghĩ về khoản nợ mà Thiên Chúa sẽ đòi họ phải trả về việc nghiên cứu này, cũng như những nén vàng nén bạc đã ban cho họ, thì ắt sẽ có khá đông người xúc động về điếu ấy, họ ắt sẽ sử dụng những phương tiện  và những việc thiêng liêng thích hợp để làm cho mình nhận biết và đi sâu vào thánh Ý Chúa, bày tỏ trong tâm hồn họ và ắt họ sẽ quy phục ý Chúa hơn là sở thích riêng mình mà nói rằng: Lạy Chúa, này con đây, Chúa muốn con làm gì?

Nhưng tôi e rằng có nhiều người đang sôi kinh nẩu sử trong các đại học, cốt chỉ là để dành cho được một chỗ đứng thuận lợi, có lương bổng cao và chức tước. Họ đã chọn bậc sống mình như thế đấy, buông thả theo những tình cảm lệch lạc của mình.

Tôi đã súy viết cho đại học Paris để nói cho họ biết rằng có hàng ngàn và hàng triệu người ngoại lẽ ra đã trở thành Ki-tô hữu nếu đã có thêm thợ gặt. Có cả một đám đông như thế trở lại với đức tin của Chúa Ki-tô trong xứ mà tôi đang sống đây, biết bao lần tay tôi mỏi mệt vì ban phép Rửa, và không còn hơi sức để nói vì đã đọc đi đọc lại quá nhiều lần kinh Tin Kính và Mười điều răn bằng thổ ngữ của họ, cũng như những kinh nguyện khác và một huấn dụ trong đó tôi cắt nghĩa cho họ hiểu thế nào là một Ki-tô hữu.”

 

 

 

---

[1] Nơi thánh Phanxicô Xavier, thánh I-nhã, chân phước Phêrô Farve và các bạn đường đầu tiên đã học.

https://dongten.net/2011/12/02/thanh-phanxico-xavie-03-12/

 

 

Thư thánh Phanxicô Xaviê gửi anh em Dòng Tên ở Rôma (Từ Mozambique ngày 01.01.1542)

 

Đây là bức thư đầu tiên thánh Phanxicô Xavier viết ở ngoài Châu Ầu. Cuối tháng 8 năm 1541, thánh Phanxicô Xavier cùng với cả đoàn tàu ghé lại đảo Mozambique, ngoài khơi đông nam châu Phi. Vì đã khởi hành trễ tại Lisbõa, đoàn tàu phải dừng lại để chờ gió mới có thể tiếp tục hành trình. Ngày đầu năm mới 1542, ngài viết thư cho anh em ở Roma biết những công việc, những kinh nghiệm ban đầu, cũng như những triển vọng tông đồ ở Ấn Độ. Trên tàu của ngài, ngoài các quan chức và thủy thủ, còn có những thanh niên nghèo phải ‘tha phương cầu thực’. Ngài sông gần gũi với họ, giúp đỡ họ về đời sống thiêng liêng, chăm sóc những người đau yếu. Thật là ngài không chỉ khoanh tay ngồi chờ. Trong chuyến đi này, ngài có những kinh nghiệm đầu tiên về biển cả và cái nóng nhiệt đới. Trong thực tế ấy, ngài ‘thấy rõ mình thiếu những gì cần phải có để giúp người ta tin kính Chúa Giêsu’, nhưng vẫn ‘ngày càng thêm tin tưởng… Chúa sẽ luôn luôn ban cho chúng tôi dư dật mọi sự cần thiết để phục vụ và tôn vinh Chúa’. Đang ‘trên đường’, thánh Phanxicô Xavier đã thực sự là ‘người bạn đường’ của Chúa Giêsu cũng như cửa những người cùng đi.

 

Xin Chúa Giêsu Kitô hằng ban ân sủng và tình yêu để giúp đỡ và phù hộ chúng ta.

 

1. Chúng tôi rời Lisbõa ngày 7 tháng 4 năm 1541^[1]. Trước đó, tôi đã viết thư cho anh em kể tất cả những gì xảy ra tại chỗ cho đến lúc ấy. Tôi bị say sóng trong hai tháng, và chúng tôi đã phải khốn khổ suốt bốn mươi ngày dọc theo bờ biển Ghinê, vừa vì trời nóng nực, vừa vì đứng gió^[2]. Chúa đã thương ban ơn lớn là đem chúng tôi đến một hòn đảo, và chúng tôi ở lại đó cho tới nay^[3].
2. Tôi chắc là anh em sẽ vui mừng trong Chúa khi biết Chúa đã thương dùng chúng tôi để phục vụ các tôi tớ Chúa, vì vừa đến nơi, chúng tôi bắt tay ngay vào việc giúp đỡ những người đau yếu trên đoàn tàu^[4]. Phần mình, tôi lo giải tội, cho họ rước lễ, và giúp họ chết lành, bằng cách ban ơn đại xá mà Đức Thánh Cha đã dành đặc ân cho tôi trong khu vực này. Gần như tất cả mọi người khi chết đều hết sức hài lòng vì vào giờ chết họ được tôi ban ơn tha thứ mọi tội vạ. Cha Paolo và chú Francisco lo những việc phần xác. Tất cả chúng tôi ở chung chỗ với người nghèo, và với khả năng nhỏ bé hạn hẹp, chúng tôi dành trọn cho công việc giúp đỡ về thể xác cũng như về tinh thần. Chúa biết chúng tôi thu lượm được hoa trái thế nào, vì chính Chúa làm hết^[5].
3. Điều an ủi chúng tôi không ít là vị Tổng Trấn^[6] và tất cả các nhà quí tộc trên đoàn tàu hiểu rõ ước nguyện của chúng tôi hoàn toàn không phải là đi tìm những ưu đãi của người đời, và chúng tôi có làm gì cũng chỉ vì Chúa. Thực vậy, nếu phải chịu những gian truân chúng tôi đã trải qua chỉ một ngày thôi để được cả thế giới này, chúng tôi cũng từ chối. Chúng tôi tạ ơn Chúa vô cùng vì đã cho chúng tôi biết và sức mạnh để vượt qua được. Vị Tổng Trấn đã nói với tôi rằng, trong Chúa, ông rất hi vọng chúng tôi được gửi đến đâu thì ở đó sẽ có nhiều người theo đạo. Xin tất cả anh em, vì yêu mến Chúa, khi cầu nguyện và dâng lễ, hãy nhớ đặc biệt đến chúng tôi, cầu khẩn Chúa thương chúng tôi, vì anh em biết chúng tôi và hiểu chúng tôi được chế tạo bằng vật dụng tồi.
4. Một trong những điều khiến chúng tôi phấn khởi, và rất hi vọng là Chúa sẽ phù hộ chúng tôi, là chúng tôi hoàn toàn biết tỏ tường về chính mình. Thực vậy, chúng tôi thấy rõ mình thiếu tất cả những gì cần phải có để giúp người ta tin kính Chúa Giêsu Kitô. Nhưng chỉ vì muôn phục vụ Chúa mà chúng tôi làm điều này điều kia, nên chúng tôi ngày càng thêm tin tưởng là, vào đúng thời đúng buổi, Chúa sẽ luôn luôn ban cho chúng tôi dư dật mọi sự cần thiết để phục vụ và tôn vinh Chúa.
5. Nếu anh em thấy có ai rất  ước  ao phục vụ Chúa, điều rất tốt là gửi một số người sang Bồ Đào Nha, vì từ Bồ Đào Nha, họ có thể theo đoàn tàu hằng năm đi Ân Độ.
6. Trong suốt hành trình, tôi giảng vào các Chúa Nhật, và tại đây, ở Mozambique, tôi giảng mỗi khi có thể được. VỊ Tổng Trấn có thiện chí và quí mến chúng tôi lắm, nên chúng tôi rất yên tâm ông sẽ yểm trợ mọi sự cần thiết để phục vụ Chúa.
7. Tôi rất muốn viết dài hơn nữa cho anh em, nhưng hiện nay tôi bị đau yếu nên không làm được. Hôm nay tôi bị lể bảy lần rồi^[7]. Tôi thấy khồng được khỏe lắm. Ngợi khen Chúa.

Xin tất cả bạn bè và người quen cầu nguyện cho tôi.

Mozambique ngày 1 tháng 1 nãm 1542.
Phanxicô Xaviêr

 

Bản dịch: Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt, S.J.

---

 

^[1]    Đúng kỷ niệm thứ 35 ngày sinh thánh Phanxicô Xavier. Đoàn tàu hôm ấy gồm năm chiếc, chở theo chừng 700 người. Thánh Phanxicô Xavier và hai bạn đõng hành ở trên tàu Santiago của vị Tổng Trân tân cử, Theo chính sách của cha đẻ đế quốc Bồ Đào Nha ở phương đông, hằng năm Bồ Đào Nha gửi những thanh niên độc thân đến Ân Độ, để họ cưới vợ sinh con tại chỗ, vừa để họ bám chặt thuộc điạ, vừa nhờ họ nắm chắc thuộc địa hơn. Hầu hết các thanh niên này là hạng nhà nghèo, liều mạng, đi xa kiếm ăn và lập nghiệp. Họ được miễn tiền tàu, và được nuôi ăn trên tàu.

^[2]    Ghinê ở ngay xích đạo. Đoàn tàu chở thánh Phanxicô đến đó vào đúng mùa hè, nên đứng gió, tàu không tiến lên được, cứ dừng lại cho hành khách chịu nóng. Nhiều đồ ăn dự trữ bị hư. Cá và thịt hư hết, dù đã được ướp rất mặn. Cả đến nhựa chai trên tàu phần nổi trên mặt nước cũng chảy ra. Hành khách không tài nào ở trong phòng được vì nóng quá. Khi đoàn tàu đến được mũi Hảo Vọng ở cực nam châu Phi thì lại nhằm ngay mùa đông ở gần nam cực, nên hành khách phải chịu cái lạnh thấu xương.

Hòn đảo tên là Mozambique, ở ngoài khơi nước Mozambique, đông nam Châu Phi hiện nay. Xưa kia Mozambique là tên hòn đảo, ngày nay trở thành tên cả nưđc Mozambique.

Đoàn tàu trong chuyến đi ây gồm 5 chiếc. Thánh Phanxciô Xavier, cùng đi có cha Paolo và chú Francisco Mansilhas, có mặt trên tàu Santiago. Đây là tàu chỉ huy, đưa viên Tổng Trấn tân cử là Martim Affonso đe Sousa đến nhậm chức ở Ân Độ. Cũng như trên các tàu khác, đa sô’ những người này từ Bồ Đào Nha sang Ấn Độ buôn bán hoặc lập nghiệp. Bác sĩ Cosma Saraiva cho biết: “Tôi rời Lisbõa trên cùng một tàu với Cha Phanxicô. Tôi thường quan sát ngài làm việc từ thiện cũng như giảng dạy. Ngài thường xin hành khách bố thí để phân phát cho người nghèo và người bệnh. Ngài đích thân lo cho mọi người bệnh: lể cho họ, giải tội cho họ. Ngài chẳng nghỉ ngơi chi hết, và làm mọi việc rất vui vẻ. Ai cũng coi ngài như vị thánh. ”

^[5]    Bác sĩ Cosma Saraiva, cùng đi trên tàu với thánh Phanxicô Xavier, cho biết nhờ ngài mà chỉ có 40 hay 41 người chết trên đảo Mozambique. Thánh Phanxicô Xavier lại nói cổ 80 người chết, có lẽ tính chung cho cả hành trình.

^[6]    Martim Affonso de Sousa, sinh năm 1500, qua đời năm 1571, làm Tổng Trấn Ấn Độ thuộc Bồ Đào Nha từ năm 1541 đến năm 1545.

^[7]     Sau này, bác sĩ Saraiva cho biết trên đảo Mozambique: “Vì quên mình, ngài ngã bệnh nặng, tôi đưa về phòng tôi để chăm sóc tốt hơn. Ngài bệnh nặng đến nỗi tôi phải lể chín lần, và ngài bị hôn mê ba ngày…Vừa bớt, ngài lại lao vào việc như cũ, lại hăng say như trước. ”

https://dongten.net/2011/12/01/th%c6%b0-g%e1%bb%adi-anh-em-dong-ten-%e1%bb%9f-roma-t%e1%bb%ab-mozambique-ngay-01-01-1542/

 

 

500 năm Sinh nhật Phanxicô Xaviê (1506-2006): Một Linh đạo Truyền giáo

 

Ngày 03 tháng 12, Mừng kính thánh Phanxicô Xavier – Bổn mạng các miền truyền giáo. Trong 10 năm truyền giáo, ngài vượt chừng 100 ngàn cây số đường biển, trên những con tàu buồm mong manh, để đến Ấn Độ, Malaixia, Inđônêxia, Nhật Bản, và qua đời trên đảo Thượng Xuyên, đang khi mơ ước vào Trung Hoa. Để chuẩn bị mừng kính lễ thánh Phanxicô Xavier, trang thông tin điện tử Dòng Tên xin giới thiệu bài viết của Linh mục Giuse Hoàng Sỹ Quý, S.J. : ” 500 năm Sinh nhật Phansinh Xaviê: MỘT LINH ĐẠO TRUYỀN GIÁO”,  nhân kỷ niệm 500 sinh nhật của thánh Phanxicô (1506-2006)

Năm 2006, Giáo hội toàn cầu mừng long trọng 500 năm Sinh nhật nhà truyền giáo vĩ đại Phansinh Xaviê : 1506(7/4) – 2006(3/12). Ngày 10/4/2006, tại chính lâu dài Javier (=Xavier), Navarra, Tây ban nha, nơi sinh Xaviê, Giáo hội trung ương đã cử hành lễ khánh niệm, với Đức hồng y Tổng giám mục Madrid đặc sứ (légat) Đức Thánh Cha chủ tế, trước sự hiện diện của quốc vương và hoàng hậu Tây ban nha, của cha Tổng quyền Dòng Tên, của nhiều hồng y và giám mục khác.

Vì thánh Phansinh Xaviê đặc biệt là nhà truyền giáo  ở Châu Á, nên tại thành phố Hồ Chí Minh, để phát động một phong trào truyền giáo mới trong toàn vùng gồm phân nửa dân số thế giới mà chỉ mới có vài ba phần trăm Công giáo này, Đức Hồng y Phạm Minh Mẫn sẽ dành trọn ngày 2/12 ^[1] để tổ chức mừng lễ thánh nhân tại Trung tâm mục vụ với sự tham dự của các hồng y đến từ Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Thái Lan,v.v.

Riêng với Dòng Tên, thì năm 2006 là Năm Thánh mừng đồng thời 500 năm sinh nhật thánh Phansinh Xaviê và chân phước Phêrô Favre, và 450 ngày sinh trên Trời của thánh tổ Inhã Loyola. Vâng, không thể có nhà truyền giáo lừng danh Xaviê nếu đã không có Inhã, người mà Xaviê luôn nhớ ơn và coi như cha và thầy rất đáng mến, mà mỗi lần đọc thư thì quỳ xuống và khóc.

Vì mừng cả ba vị, nên trong Năm thánh 2006, Dòng Tên dùng ngày 22/4 để mừng long trọng. Tại sao lại 22/4 ? Vì ngày ấy là ngày dòng kính Đức Trinh nữ Maria Mẹ Dòng Tên, nhờ sự bảo cử của Mẹ mà Inhã cảm nhận rõ (huyền thị La Storta) Đức Chúa Cha muốn đặt Inhã (và Dòng trong đó) “cùng với Đức Kytô con Ngài”^[2]. Vâng, Dòng Tên luôn coi mình được khai sinh từ huyền thị La Storta ấy.

 

Phansinh Xaviê và “bản anh hùng ca truyền giáo”

 

Trong bài giảng ngày 10/4 nói trên, Đức Hồng y Đặc sứ Đức Thánh Cha nhận định rằng : thánh Xaviê “đã để lại dấu ấn không phai mờ trong cả lịch sử Hội thánh lẫn lịch sử loài người khi mang Danh thánh Chúa Giêsu và biểu tượng chữ Thập đến những thế giới mới, đồng thời đề cao trước những vùng trời ấy phẩm giá con người được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa…”. Và Đức Hồng y so sánh thánh nhân với thánh Phaolô khi mà cả hai được thúc bách từ bên trong bởi lệnh truyền của Chúa :”Hãy đi giảng dậy muôn dân”, để rồi cả hai cùng xuôi ngược đại dương, mang Tin  mừng đến tận cùng trái đất hầu hoán cải các tâm hồn cho Chúa.^[3]

Nói như thế, ĐHY chỉ muốn nhắc lại nhận định của nhiều sử gia, chẳng những họ so sánh Xaviê với Phaolô, mà còn với cả Christophe Colomb và Á-lịch-xăng đại đế nữa. Vâng, Xavier Léon-Dufour đã gọi cuộc phiêu lưu vĩ đại của Xaviê là “Sử thi thánh Phansinh Xaviê”^[4], cuộc phiêu lưu ấy chỉ kéo dài 10 năm, nhưng trải ra trên chiều dài 100.000km đại dương, có khi trên những con thuyền mảnh mai, từ Ấn Độ đến các đảo to nhỏ thuộc Malaidia và Inđônêdia ngày nay, đến tận Nhật Bản, rồi sau cùng đến cửa ngõ Trung Quốc. Mà không chỉ là phiêu lưu suông kiểu Marco Polo, mà phiêu lưu tác chiến với kế hoạch dự phác, với chiến thuật phù hợp, với tổ chức để duy trì, khiến những giáo điểm như Nhật Bản dù bị bách hại gay gắt, vẫn âm thầm tồn tại suốt cho tới hôm nay. Và để đạt được các mục tiêu như thế, Xaviê đã làm như thánh Phaolô, gian lao cực nhọc gần như suốt ngày đêm, bất chấp mạng sống luôn bị đe dọa bởi hải tặc và bão biển, bởi những thổ dân dữ tợn và những phe đảng chém giết nhau. Để rồi khi nhận ra rằng, cái dân tộc Nhật Bản hiếu học, trọng danh dự  và văn hóa cao kia lại rất ngưỡng mộ văn minh Trung Quốc, thì với con mắt nhìn xa thấy rộng của một chiến lược gia bậc thầy, Xaviê dự tính chinh phục Nhật Bản (và hẳn là nhiều nước Đông Á khác nữa) bằng cách chinh phục cây đại thụ Trung Hoa này^[5]. Và thế là Xaviê gần như một mình đến cắm trại ở hòn đảo nhỏ Thượng Xuyên, cửa ngõ của Quảng Đông, nhằm vận động cho kỳ được giấy phép vào truyền giáo, dù lúc ấy bệnh nặng, lại không thầy thuốc và gần như không ai săn sóc, không luôn cả cơm ăn và áo ấm để mặc.

Chính vì luôn trên đướng, giãi nắng dầm sương, đương đầu cùng gió bão trên biển, gió tuyết bên Nhật, lại làm nhiều mà ăn ngủ quá ít, nên Xaviê không khỏi chết trẻ như Alexandre đại đế, chết ở tuổi 46,  không trên giường êm nhưng trên chiến tuyến, đúng như Mã Viện mơ ước xưa:  Làm trai chí ở bốn phương, chết ở xa trường, lấy da ngựa bọc thây. Vâng, cuộc đời bôn ba và cái chết bi tráng ấy, cùng với những công cuộc truyền giáo kỳ diệu, trong 10 năm với 100.000 người thuộc nhiều dân tộc và ngôn ngữ chịu phép rửa sau khi đã được dạy dỗ kỹ, quả đáng được gọi là Sử thi hay Anh hùng ca (épopée).

Có điều đây không phải vị anh hùng mà người ta nể sợ, nhưng thánh nhân mà bất cứ ai gần gũi cũng sinh lòng cảm mến, đến nỗi để tránh sự tiếp đón quá nồng nhiệt, Xaviê phải trốn khỏi Ternate ban đêm, đến nỗi khi biết cha còn sống sau chín tháng bặt vô âm tín, cả pháo đài Malacca đã tổ chức cuộc rước kiệu tạ ơn.^[6]

Vâng, không như Christophe Colomb chỉ phiêu lưu vì thú vui thám hiểm, không như Alexandre chỉ chiến đấu vì tham vọng thống trị, Xaviê không hề nghĩ đến mình mà chỉ sống vì Chúa mà cha muốn tôn vinh, vì người xung quanh mà cha muốn phục vụ, vì các dân tộc không quen biết mà cha muốn cứu giúp. Đường đường là đại sứ tông tòa (nonce apostolique) cho cả phương Đông rộng lớn, lại được vua Bồ Đào Nha gửi gấm đặc biệt nữa, thế mà trên tàu biển cha đã không ngồi ăn với các sĩ quan cao cấp, nhưng ngày đêm sống bên thủy thủ và săn sóc những người nghèo đau bệnh, giặt cả quần áo dơ của họ. Mà không phải với nét mặt nghiêm nghị nhưng vui tươi, như Nunès Barreto nhận xét:

-“Cha nhã nhặn dễ mến biết chừng nào! Cha luôn cười, nét mặt luôn vui tươi và điềm đạm. Cha tuy cười luôn, mà chẳng cười bao giờ, khi mà sự vui tươi của cha luôn có dáng dấp thiêng liêng… Quả là cha không cười, không bao giờ cười, vì cha luôn hướng nội, chứ không mở tràn ra (s’épancher) với thụ tạo.”^[7]

Không những lôi cuốn được những kẻ sống quanh mình, mà còn bằng những lá thư, Xaviê đã làm dậy lên một luồng gió truyền giáo ở cách đó một năm đường biển: Âu Châu! Quả thế, những lá thư viết từ Ấn Độ hay Nhật Bản, trong đó cha kể truyện truyền giáo và kêu gọi tiếp viện, những lá thư rực lửa ấy của cha đã khiến cho cả triều đình Bồ Đào Nha phải say sưa đọc trước, rồi từ đó được gửi đến Rôma, được các nơi khác sao dịch, ấn loát và tung ra, khiến nhiều người, trong đó có cả những giáo sư Sorbonne đã bỏ hết để lên đường, gia nhập các đoàn quân truyền giáo. Trong số những tên tuổi lớn có Nadal, sau này sẽ thành cánh tay mặt của thánh Inhã, thay cho đứa con cưng Xaviê mà thánh tổ định gọi về làm trợ lý cho mình. Vâng, tham vọng truyền giáo của Xaviê vô cùng lớn, như Palmio nhận định khi có người muốn hãm bớt sự cuồng nhiệt của đám trẻ vì đọc cha mà bị coi là mơ mộng hão huyền:

-“Sao, đó là lòng can đảm anh đặt vô đám trẻ ấy để đưa họ vào cánh đồng, vũ trang chỉ bằng sự nhút nhát, sợ sệt, nghi ngờ, yếu hèn như thế sao? Anh nghĩ với hạng người thấp kém như vậy, Xaviê có thể mang chân lý vào Nhật Bản mà thu lượm được chiến lợi phẩm lớn như cha đã làm ư? Trái lại, những hòn đảo chi chít của biển rộng phương trời xa ấy xem ra còn quá hẹp đối với hạt giống Phúc âm Xaviê có sẵn trong kho của mình. Hãy đọc các thư cha gửi cho cụ Cử Inhã của chúng ta và cho các tu huynh ở Bồ Đào Nha thì rõ : tất cả là hy vọng, táo bạo, là lửa, là bão và sấm sét. Cái lòng hăng say muốn thiêu cháy thế giới ấy đúng là ký hiệu riêng của Thánh Thần khi từ trời đáp xuống trên các tông đồ…”^[8]

*

Xaviê làm việc quá sức, không có giờ nghỉ trong ngày, không có ngày nghỉ trong tuần hay trong tháng: khi thì tranh luận hộ giáo, khi thì dậy giáo lý hay dậy đọc kinh, Có ngày cha làm phép rửa cho cả một làng, làm mỏi rời cả tay. Ban đêm tuy có thể nghỉ ngơi, nhưng cha ngủ rất ít, từ hai đến bốn giờ thôi, còn để thì giờ trao đổi với Chúa trong nguyện cầu: Chúa, đó là nguồn an ủi duy nhất cho cha sau cả ngày lao nhọc, sau biết bao khó khăn, nguy hiểm! Vâng, vì Chúa Xaviê có thể hy sinh hết, nên Chúa càng làm cho Xaviê say đắm thêm khi tâm sự với Ngài. Chúng ta hãy tiến vào nội tâm bí ẩn của Xaviê qua lời cha gián tiếp thổ lộ:

-“… Lắm khi tôi nghe một người kia nói [chắc đây là cha rồi!] khi sống giữa những Kytô hữu ấy :”Ôi lạy Chúa! Xin đừng cho con nhiều an ủi quá! Nhưng bởi vì Chúa ban niềm an ủi lớn cho con trong tình thương vô biên của Ngài, nên xin Chúa hãy mang con về trong vinh quang [thiên quốc] của Chúa đi : bởi thật khổ khi không được thấy mặt Chúa sau lúc Chúa đối xử thân mật đến thế với thụ tạo của Ngài!”^[9]

Những lao nhọc và gian khổ quá mức khiến Xaviê già đi trước tuổi, nhưng niềm hưng phấn thiêng liêng lại tăng thêm sức chiến đấu cho cha, như lời cha thổ lộ sau chuyến du giáo Nhật Bản:

-“Tóc em đã bạc hết, nhưng xét về sức khỏe xác thể, em cảm thấy như dồi dào hơn bao giờ hết.”^[10]

Quả thật, tuy là con người hành động, nhưng cha cũng cũng cực kỳ hướng nội với những huyền nghiệm vừa sâu, vừa gây nhiều phấn chấn để cha lao mình hăng say hơn nữa vào công cuộc chiến chinh. Do đó, để hiểu những hành động này, cần phải đi sâu vào nội tâm ấy, và đây là Linh đạo truyền giáo Phansinh Xaviê.

Có điều linh đạo của Xaviê, cũng như của các Giêsu-hữu khác, trong căn bản chính là linh đạo Inhã, một linh đạo tông đồ chính hiệu. Vả lại, chính Inhã Loyola đã tốn nhiều thời gian và công sức để chinh phục chàng Xaviê đầy tham vọng trần tục, rồi bằng tập Linh thao viết từ kinh nghiệm thiêng liêng của mình đã biến đổi hẳn con người đầy lửa ấy thành một chiến sỹ truyền giáo không mệt mỏi. Vâng, dấu ấn Inhã để lại rất sâu nơi tâm hồn Xaviê, khiến Xaviê luôn coi Inhã như người cha và người thầy rất đáng mến của mình, khiến anh lấy việc đọc đi đọc lại thư Inhã là giải trí không thể thiếu, còn chữ ký của Inhã thì anh cắt lấy, cho vào túi nhỏ luôn đeo trên cổ.

Chính vì quan hệ vô cùng sâu đậm giữa hai người như thế, nên dù vạn dặm cách xa nhau, hai bên thường suy nghĩ rất giống nhau, y như có thần giao cách cảm thiêng liêng vậy. Nếu Inhã muốn anh em dòng năng thư từ cho nhau để duy trì sự hiệp nhất khi mà do công việc họ phải phân tán quá mỏng, thì Xaviê cũng thúc đẩy anh em viết thật dài, thật chi tiết cho mình, còn mình thì hứa cũng làm như vậy. Mà quả thực, nhiều bức thư của Xaviê dài thoòng, có lẽ cả trăm trang viết tay. Thế rồi, trong Hiến pháp, Inhã muốn học viên phải coi việc học là quan trọng bậc nhất, khiến để đủ thì giờ học, họ chỉ cần dành một giờ mỗi ngày cho cầu nguyện thôi, còn để duy trì sự kết hợp với Chúa, ngài nhấn mạnh vào tháng Linh thao và việc xét mình hằng ngày. Dù trong đời không được đọc  Hiến pháp, Xaviê cũng quy định y hệt như thế cho học viên thuộc quyền cha : một giờ cầu nguyện mỗi ngày, chú trọng vào việc xét mình hằng ngáy và nuôi dưỡng minh bằng tháng Linh thao! Lại những từ ngữ Inhã quen dùng cho cầu nguyện là “cảm nhận” và “nếm” cũng năng được gặp dưới ngòi bút của Xaviê như thế. Và nếu Inhã có thói quen ghi hết những kinh nghiệm thiêng liêng ấy, thì Xaviê cũng thường khuyên người dưới làm như vậy.^[11]

 

Từ Linh đạo tông đồ Inhã

 

Linh đạo Dòng Tên là linh đạo Inhã (spiritualitas ignatiana), Dòng Tên hiểu như vậy, và mọi người cũng hiểu theo như vậy. Ấy chỉ  vì linh đạo ấy đặt nền (a) trên tập Linh thao do Inhã trước tác từ  chính kinh nghiệm thiêng liêng của mình, và (b) trên bộ Hiến pháp DT cũng do Inhã soạn dần qua trao đổi thân mật với Chúa.

Linh đạo ấy cũng là linh đạo tông đồ, bởi lẽ trước hết Inhã Loyola là con người hành động. Trong cuộc sống trước, anh có tham vọng tiến thân tại triều đình Tây Ban Nha và muốn làm những việc phi thường để phục vụ một bà chúa nào đó mà anh thầm thương mến. Sau này, được chấp nhận vào cuộc sống tối thân mật với Chúa, tưởng như anh sẽ đi sống ẩn để hưởng hạnh phúc trong cầu nguyện, thế nhưng anh lại bị thúc bách phải đi gặp loài người để nói về Chúa cho họ, để thay đổi thế giới và “làm vinh danh Chúa hơn nữa”. Thậm chí khi vì muốn sống với những kỷ niệm về Chúa, anh quyết đi Giêrusalem, nhưng rồi tại Giêrusalem anh lại định chinh phục lính Thổ Hồi giáo cho Đức Giêsu mà anh mến thương. Cứ xem trong thời gian theo ý bác sỹ phải về dưỡng bệnh đau bao tử ở quê hương (với khí hậu quen thuộc), anh cũng không thể ngồi yên, mà lao vào công việc dạy giáo lý và chiến đấu với những đồi phong bại tục đang hoành hành trên xứ sở. Sau đó tại Venise, trong khi chờ các bạn khác đến, anh cũng can thiệp vào công việc lập dòng của giám mục Carafa (sẽ trở thành giáo hoàng Phaolô IV), để rồi phãi lãnh nhận hậu quả sau này. Cuối cùng, về đến Rôma, gặp lúc mất mùa đói kém, cha phải vất vả nuôi ăn 9.000 người mỗi ngày, đồng thời vì thấy quá nhiều gái điếm trong thành phố, cha lại phải kiếm nhà gom dần họ lại để đổi đời cho họ…. Tất cả chỉ vì Inhã là con người hành động, lại là một hiệp sỹ nên  gặp chuyện bất bình thì không thể ngồi yên.

Linh đạo Inhã là con đường do kinh nghiệm riêng cha  khai phá trong Chúa. Cha đổi đời theo Chúa chỉ với mớ kiến thức giáo lý thô sơ của thời thơ ấu và với những hiểu biết sơ sài trong hai  cuốn sách về cuộc đời Chúa và một số thánh, sách viết giống tiểu thuyết chứ không có tính chuyên khảo. Vâng, tất cả hành trang thiêng liêng của anh chàng khi ấy chỉ là tham vọng muốn ăn chay đánh tội vượt cả hai thánh Phansinh và Đaminh. Và cái thánh của anh còn ấu trĩ đến nỗi anh tưởng, đã là hiệp sỹ, dù hiệp sỹ Công giáo, anh phải đâm chết người đồng hành Hồi giáo chỉ vì  anh này dám xúc phạm dến bà chúa mới của lòng anh là Đức Trinh nữ Maria!

Thế mà tại khu làng nhỏ Manresa, không người hướng dẫn thiêng liêng thật sự, anh đã leo được tới đỉnh Cácmen, với những huyền thị tuệ trí, như về Ba ngôi chẳng hạn. Vâng, dù có khi anh bối rối lương tâm đến muốn tự sát, mà cũng không ai giúp gì được. Quả thật, chỉ một mình Thiên Chúa đã hướng dẫn chàng trai còn khù khờ trên đường thiêng liêng  này, như anh cảm nhận rất rõ, rằng :”Thiên Chúa đối xử với anh theo cách người thầy đối xử với đứa trẻ khi dạy dỗ nó”. Theo anh nghĩ, đó có thể là “do sự ngu muội, cứng đầu của anh”, có thể “vì anh chẳng có ai chỉ bảo cả”, hoặc giả cũng vì “Thiên Chúa muốn dùng anh để phục vụ Ngài”. Quả Inhã thấy rất rõ Thiên Chúa đối xử với anh như một người thầy, đến nỗi nếu hoài nghi điều ấy,  thì đó là “xúc phạm đến Thiên Chúa”.^[12]

Quả thật tại Manresa, Inhã đã sống liên miên với biết bao huyền thị (visions), về Thiên Chúa Ba Ngôi hay nhân tính Chúa Giêsu, về Đức Maria hay về tạo thế, về cả quỷ nữa. Rồi lại còn những mạc khải diệu kỳ trên bờ sông Cardoner, với sự hiểu biết thâm sâu mà dù cả một đời học hỏi không thể sánh tày. Thế mà chẳng ai đủ sức hướng dẫn anh, giúp anh biết phân biệt cái gì do Chúa, cái gì do Ác thần. Cuối cùng, anh chỉ còn biết dựa vào phán đoán của mình, với sự soi dẫn đặc biệt của Chúa. Nhờ đó mà anh phát minh ra các nguyên tắc phân định thần căn (discernement des esprits) danh tiếng trong Linh thao.

*

Hiến pháp Dòng Tên nói lên rõ nhất tính tông đồ của linh đạo Inhã, hiến pháp ấy cũng là một công trình thiêng liêng gần như Linh thao. Vì đây không đơn giản là một trước tác pháp lý, mà là kết quả của 16 năm cầu nguyện : Inhã đã mang từng ý tưởng ra dò hỏi Chúa, nhất là trong thánh lễ. Cứ lấy ngay khoản luật thanh bần dành cho các nhà thờ dòng mà xem thì đủ biết. Chỉ vẻn vẹn một câu hỏi ngắn : Các nhà thờ ấy được phép có lợi tức (revenus) hay không để tự duy trì? Vâng, chỉ một câu hỏi như thế mà Inhã phải bỏ ra cả 40 ngày để cầu nguyện, cầu khi chuẩn bị, khi dâng lễ, khi cám ơn, tất cả chiếm gần trọn buổi sáng, cùng với biết bao huyền thị và vượng cảm (consolations). Cân nhắc giữa những vượng cảm (consolations) và suy cảm (désolations) đi đôi với các ý nghĩ, Inhã phải luận ra đâu là đúng ý Chúa : “Có hay không có lợi tức”, xem phải chăng đây chỉ là lựa chọn giữa một bên là khôn ngoan trần thế và bên kia là phó thác trong tay Chúa, nhờ đó giữ trọn đức thanh bần, nó đi đôi với sự bấp bênh của ngày mai?

Vâng, cả Hiến pháp cũng nhắm những mục tiêu thiêng liêng y như Linh thao : Nếu Linh thao nhấn vào tinh thần, thì Hiến pháp  đặt ra những khuôn thước để sống tinh thần ấy. Thế mà Hiến pháp lại toát ra rất rõ hướng đi tông đồ của Dòng Tên.

Hướng đi tông đồ ư? Điều ấy đối với các tu hội ngày nay chẳng có gì là đặc sắc cả, vì phần lớn các dòng lập sau thế kỷ XVI đều là dòng hoạt động. Thế nhưng vào thời Inhã, thì tu hành đồng nghĩa với sống chiêm niệm. Quả thế, sau ba thế kỷ bắt bớ, trong đó làm chứng đồng nghĩa với tử đạo^[13], thì kể từ Hòa bình Constantin trở đi, không còn cơ hội chết thật vì đạo nữa, người ta đi tìm cái chết thiêng liêng : chết đi với đời bằng cuộc sống cầu nguyện và khổ hạnh, cách biệt hẳn với thế gian.

Mãi tới thế kỷ XIII mới xuất hiện những dòng bán chiêm niệm : Phansinh và Đaminh, họ  dành ra một phần thời gian cho các hoạt động tông đồ. Dù sao khi ấy và mấy thế kỷ sau này, Giáo hội vẫn coi cầu nguyện là nền tảng của đời tu, và việc cầu nguyện chung là thần tụng (office divin) không thể thiếu cho bất cứ cộng đồng tu trì nào.

Có điều một tu sỹ đang hoạt động tông đồ dở dang, nhất là xa nhà dòng, đâu có thể mỗi lúc lại cắt ngang trở về để nguyện các giờ ba (9 giờ sáng), giờ chín (3 giờ chiều). Bởi thế, trong Hiến pháp, thánh Inhã bãi bỏ việc cầu nguyện chung, và đây là điều có thể làm dựng tóc gáy những người sống vào thời của ngài. Do đó, nếu Giáo chủ Phaolô III vì rất yêu quý Dòng Tên và tin vào tổ sư Inhã nên chấp nhận dễ khoản luật cách mạng nói trên, thì giáo chủ kế vị là Phaolô IV lại buộc Dòng trở về với tập tục cầu nguyện chung, và như thế cho đến hết triều đại Ngài.

Tuy bãi bỏ cầu nguyện chung, nhưng thánh tổ lại nhấn vào cầu nguyện riêng, kể cả hãm mình riêng, mà mỗi người tùy hoàn cảnh hay sức khỏe tự hoạch định lấy cho mình sau khi hỏi ý kiến linh hướng, và nếu cần, đặt mình dưới sự quyết định của bề trên (Hiến pháp, số 582). Ngay trong việc hãm mình này, cha cũng vì hành động tông đồ mà không cho phép làm phương hại đến sức khỏe.

Vì Giêsu-hữu phải hoạt động giữa đời, lắm khi một mình và ở chốn xa xôi nữa, nên Inhã nhấn vào một huần luyện dài lâu và cam go, sao cho mỗi tu sỹ thật sự trưởng thành về mặt thiêng liêng và nhân bản để có thể sống vững vàng tự mình được. Do đó, tu sinh phải trải qua những tháng linh thao, hầu nhiễm lấy cho mình thật sâu những tâm tình cao đẹp của Đấng Cứu thế, để rồi sau khi ra làm việc một thời gian, lại phải qua một năm nhà tập thứ ba để hoàn tất chương trình đào tạo. Trong cả kỳ tập trước và năm tập III này (cách nhau hằng chục năm), họ phải trải qua nhiều tháng tập nghiệm (expériments) : như một tháng hành hương ( phải đi bộ suốt, lại phải ăn mày mà sống và gặp đâu ngủ đấy), và một tháng săn sóc bệnh nhân trong các trại tế bần (hospices) vốn cũng là nhà thương dành cho người cô đơn cùng túng.

Chẳng những vững vàng về mặt thiêng liêng, Inhã còn muốn Giêsu-hữu học nhiều, nhất là về mặt giáo lý (doctrine), hầu đạt hiệu quả tông đồ cao nhất. Vâng, thể theo hướng nhắm của thánh tổ, dòng quy định rằng bao nhiêu có thể, mỗi người ít nhất phải có cử nhân triết học và thần học^[14] trước khi đi vào chuyên môn.

Lại cũng vì nguyên tắc Tất cả cho tông vụ ấy, Dòng Tên không có tu phục riêng, mà mặc như giáo sỹ địa phương quen mặc, nhờ đó dễ hòa đồng với họ. Có lẽ do nguyên tắc thích nghi vì tông vụ này, cả trong ăn mặc lẫn nguyện cầu, mà dù bên Ấn Độ hay Trung Quốc, Dòng Tên dễ đi tiên phong trong việc Hội nhập văn hóa,  vì thế hay bị hiểu lầm.

Vì tông vụ mà phải sống lắm khi rất phân tán, nên để giữ sự hiệp thông, thánh Inhã khuyến khích sự trao đổi thư từ và nhấn mạnh vào đức vâng lời. Không phải thứ vâng lời mù quáng, mà vâng lời có ý thức để ý hợp tâm đầu giữa trên dưới hai bên. Vâng, Inhã muốn một quản trị cha con, trong khi Xaviê đòi bề trên phải khiến cho người dưới cảm mến mà vâng phục.

Sự vâng lời vừa cần để sống theo ý Thiên Chúa, vừa có ích để hết thảy tập hợp xung quanh một người, nên nó cũng củng cố sự hiệp nhất của một cộng đồng đông đảo (HP. 659 và 621) và tăng thêm sức mạnh cho việc tông đồ chung. Nhưng đội hình Dòng Tên không đứng tách riêng, mà luôn ở giữa lòng Hội thánh, khi mà Giêsu-hữu không chỉ vâng lời các bề trên của mình, mà sự vâng lời ấy còn đi đến tận Giáo hoàng nữa. Nguyên tắc Inhã đề ra là Sentire cum Ecclesia, Cảm thông cùng Hội thánh. Mà Hội thánh trong thế kỷ XVI đang bị chao đảo bởi cuộc nổi dậy của Tin Lành. Trong tình huống ấy, Đức Thánh Cha chính là biểu tượng của sự đoàn kết trong con đường chính thống. Do đó với Inhã, cảm thông và hiệp nhất với Giáo hội cũng là tập hợp xung quanh vị đại diện Chúa Giêsu dưới trần gian. Chẳng rhế mà cha và nhóm đến Rôma để tìm ý Chúa qua sự sai phái của Giáo hoàng, sau khi không thể đi Giêrusalem được. Để rồi khi viết Hiến pháp, cha lại đặt Dòng chính thức dưới sự sai phái trực tiếp của vị dứng đầu Hội thánh bằng lời đoan nguyện (khấn) thứ tư. Xem ra cha cũng mô phỏng trật tự Giáo hội trong cấu trúc dòng của mình.

Những khi ở xa bề trên như trường hợp Xaviê, đương sự càng phải là người trưởng thành mọi mặt để có thể tự quyết định trước mặt Chúa, nhờ khả năng phân định thần căn nó là đặc điểm của linh đạo Inhã. Phải, lúc cầu nguyện chính là lúc Inhã trao đổi với Chúa về công việc của Dòng, còn Xaviê thì trao đổi với Chúa về công việc truyền giáo : Qua những vượng cảm và suy cảm liên quan đến các ý nghĩ, hai vị cố luận ra đâu là thánh ý Ngài.

*

Nếu Hiến pháp biểu hiện rất rõ một hướng tu tông đồ, thì nền tảng thiêng liêng của nó lại là cuốn Linh thao. Vâng, nếu Linh thao thích hợp cho cả tông đồ lẫn đan sỹ, thì xem ra nó thuận âm (consonant) hơn với tâm tình của những ai thiên về hành động. Vả chính tác giả của nó đã là con người hành động rồi, mà Linh thao lại được viết từ kinh nghiệm nội tâm của anh.

Inhã xuất thân là một chàng mã thượng, mà lý tưởng là tiến thân bằng lưỡi gươm. Anh lại rất dũng cảm nữa, và đây là sự dũng cảm “của người phương Bắc” theo ngôn ngữ Đức Khổng : dũng cảm trong chinh chiến. Tại thành Pampelune, sau khi 1000 lính thiện chiến duy nhất đã bỏ thành ra đi, mà quân địch lại quá mạnh với 12.000 bộ binh, 800 kỵ binh và 29 khẩu đại pháo, nhờ sự khích lệ của Inhã, số người còn lại vẫn quyết kháng cự. Thế nhưng  cuộc chiến không cân sức ấy chỉ kéo dài được 6 giờ, cho tới lúc ông tướng bất đắc dĩ là Inhã ngã xuống: một viên đạn đại bác làm gãy chân anh. Dẫu sao, cử chỉ anh hùng của chàng trai đã khiến quân Pháp phải nể phục : họ săn sóc anh, rồi cho khiêng anh về tận lâu đài Loyola để dưỡng thương.

Tại đây, vì không có tiểu thuyết, anh đành giải khuây với hai cuốn sách : Cuộc đời Chúa Giêsu và Truyền kỳ mạn lục (Légende dorée, Flos sanctorum hay Truyện lạ các thánh). Chúa đã dùng mấy cuốn sách ấy để gợi lên trong anh những cảm nhận xem như là lạ đối với anh, những cảm nhận làm anh an vui thiêng liêng, không như bất cứ cảm nhận nào trước đó : sự bắt đầu cho những nhận xét có tính “phân định thần căn”, và từ ngữ “cảm nhận” (đi đôi với “nếm”) với hương vị riêng quen thuộc của linh đạo Inhã hẳn cũng bắt đầu từ đấy. Để rồi từ đấy tham vọng của anh đổi chiều hoàn toàn : anh muốn nên thánh, muốn ăn năn đền tội hơn cả mấy thánh anh đọc truyện. Gần một năm được Chúa đích thân dậy dỗ ở Manresa đã chỉnh lại tham vọng thiêng liêng của anh. Anh chỉ còn muốn hiến thân phụng sự một mình Chúa, làm hết những gì có thể “cho vinh danh Chúa hơn” (ad majorem Dei gloriam). Tiếng “phụng sự” và khẩu hiệu AMDG có một vang vọng đặc biệt trong từ vựng Inhã, và được hình tượng hóa rất rõ trong hai bài suy niệm then chốt của Linh thao : “Vương quyền” và “Hai sắc cờ”. Vâng, đây là chọn lựa chiến đấu dưới bòng cờ chữ Thập, với khí giới của Chúa Giêsu là sỉ nhục và thanh bần, với lòng quảng đại tối đa có thể, nó được biểu hiện qua hai bài suy niệm tiếp theo là “Ba loại người” và “Ba cấp khiêm hạ”.

Vâng, Linh thao không chuyên rèn luyện các đức tính như siêu thoát (détachement) và hãm mình như “Gương Chúa Giêsu” và các sách tu đức khác thời ấy. Linh thao tập trung hết vào con người Chúa Giêsu mà Inhã yêu mến và muốn phụng sự như một hiệp sỹ đối với đấng minh quân của mình. Vâng, Linh thao chỉ giúp dõi theo Chúa trong cuộc sống trần gian, trong các mầu nhiệm Nhập thể, Thánh giá và Phục sinh của Ngài, nhờ đó thấm lấy tâm tình Ngài, tinh thần Ngài, cũng như sẵn sàng chịu khổ bằng những khổ hình Ngài chịu, để cùng Ngài chiến đấu cho vinh quang Chúa Cha. Linh thao quả đúng là cuốn binh pháp  của chiến tranh thiêng liêng. Nó phù hợp nhất cho những con người hành động mà tâm hồn lại quảng đại. Chính vì rực lửa phụng sự như thế, nên dù bị cuốn hút bởi sự ngọt ngào của huyền nghiệm trải qua liên miên tại Manresa, Inhã đã không đi tu ẩn mà lao mình vào các cuộc săn bắt linh hồn, dù gặp rất nhiều nguy cơ vào thời nhiễu nhương tôn giáo của thế kỷ XVI ấy.

Để chiến đấu vì Chúa, thì trong cụ thể cũng phải biết Chúa muốn gì ở mình, về nếp sống cũng như từng chọn lựa của mình. Linh thao chính là cuốn sách giúp chọn lựa lối sống và hành động, giúp ta đi vào trạng thái bất thiên (indifférence), chỉ muốn Ý Chúa, để rồi bằng những nguyên tắc Phân định thần căn (discernement des esprits), qua suy luận hay bằng cách cân nhắc giữa những vượng cảm và suy cảm, tìm ra đâu là đúng ý Chúa về mính.

Con người Inhã là con người của những chọn lựa dứt khoát và quảng đại. Một khi đã chọn Chúa, anh xoay liền 180^o, không tiếc gì với Chúa hết, khiến Chúa Thánh Thần có thể vào cuộc trực tiếp và hoàn toàn, để chỉ trong một thời gian kỷ lục đưa anh tới đỉnh cao lành thánh và chuẩn bị anh cho một công trình lớn của Ngài.

 

Đến linh đạo truyền giáo Xaviê

 

Xaviê là một tiềm năng lớn, nên cũng là đồ đệ cưng nhất của Inhã. Vì cảm phục và mến yêu Inhã, mà anh coi như cha, Xaviê nhuần thấm sâu xa con đường thiêng liêng của thầy. Có điều mỗi người là một nhân cách đặc biệt, lại hoạt động ở những môi trường rất khác nhau : Inhã giữa thế giới Công giáo châu Âu thân quen, nên hoạt động mục vụ; còn Xaviê giữa thế giới ngoại dân phương Đông xa lạ về mọi mặt, nên hoạt động truyền giáo. Chính vì thế, linh đạo tông đồ mà Xaviê tiếp thu từ Inhã, cha phải biến chế cho phù hợp hơn với hoàn cảnh của mình.

Bởi lẽ cánh đồng truyền giáo quá rộng, mà thợ làm vườn nho lại quá ít, nên nếu Inhã quy định có đi đâu, gắng đi hai người để hỗ trợ cho nhau, thì theo Xaviê, nếu có hai người, mỗi người cần đi riêng, hầu hiệu quả nhân lên nhiều hơn. Cũng vì một mình phải lao vào các vùng và việc đầy bất trắc và nguy hiểm, nên nếu Inhã đòi mỗi Giêsu-hữu phải trải qua những tập nghiệm cam go, thì  Xaviê lại van xin, rằng người được cử đến Á châu phải là người được thử nghiệm dài lâu hơn, khổ cực hơn, hầu có hể vượt thắng mọi ngại ngùng và sợ hãi.^[15]

Thế rồi, vì truyền giáo là công việc vô cùng khó khăn, đòi hỏi rất nhiều kiên nhẫn, nên Xaviê nhấn rất mạnh vào lòng tin tưởng, phó thác trong khiêm nhường, cũng như tìm ơn Chúa và sự đỡ nâng của Ngài trong cầu nguyện.

*

Nổi bật nhất nơi Xaviê là ngọn lửa truyền giáo nó thiêu đốt tâm hồn cha từng giây phút, y như  Phaolô xưa kia vậy:

-“ Tình yêu Chúa Kytô thúc bách tôi… Chúa chết vì mọi người, để ai sống không còn sống cho mình nữa, mà cho đấng đã chết và sống lại vì họ.” (2Cor.5.14-15)

Tình yêu mãnh liệt ấy đã thôi thúc Phaolô, rồi Xaviê, bất chấp nguy hiểm và gian lao để chiến đấu vì vương quốc Chúa:

-“Hỏi ai có thể tách chúng ta khỏi tình yêu Chúa Kytô? Phải chăng là cùng khổ, lo sợ, đói khát, cơ cực, gươm đao, nguy khốn? …, Vâng,…tôi chắc chắn rằng, dù sống hay chết, dù thiên thần hay mãnh quỷ, dù hiện tại hay tương lai, dù sức mạnh, lực lượng của trời cao hay vực thẳm…, không gì có thể tách ta ra khỏi tình yêu Thiên Chúa biểu hiện nơi Đức Giềsu Kytô Chúa chúng ta.” (Rom.8.35,38)

Xaviê cũng có những ngôn từ như thiêu như đốt như thế, và quả thực lắm bức thư của cha đã thiêu cháy tâm hồn giới trẻ châu Âu thời bấy giờ, như một trích đoạn sau đây từ lá thư gửi cho Inhã ở Rôma:

-“Tại những vùng đất này, có biết bao người không biết đến ánh sáng chân lý Phúc âm, chỉ vì không ai giảng dạy cho họ. Biết bao phen con muốn gào lên với các đại học bên ấy, nhất là đại học Paris, như thể con đang ở Sorbonne, vâng, con muốn lấy hết sức lực gào lên như một người điên vậy.

“Con sẽ hét lên với những người muốn học hỏi thật nhiều hơn là muốn dùng học vấn của mình để giúp đỡ những ai đang cần đến họ. Quả thật, chỉ do sự thờ ơ của họ mà biết bao linh hồn phải đọa đày vĩnh viễn, khi mà đáng lẽ những linh hồn ấy phải được bất tử và hạnh phúc bởi được Thiên Chúa tạo nên (vì mục đích này)…

“… Trong những vùng đất nói trên, có quá nhiều người trở về với đức tin Chúa Giêsu Kytô, đến nỗi lắm khi con làm phép Rửa đến mệt và mỏi nhừ tay, cả giọng nói cũng khàn đi khi xướng lên các điều phải tin, phải giữ, và dạy đi dạy lại các kinh đọc đã được dịch sang tiếng bản xứ…”^[16]

Tuy thư này được đề gửi cho thánh tổ và bạn đồng tu ở Rôma, nhưng tới triều đình Bồ Đào Nha, nó liền bị giữ lại để họ thi nhau đọc, đến nỗi Rôma phải đòi. Kế đó người ta dịch, in và phân phát đi. Mà không phải chỉ một bức thư như thế với ảnh hưởng lớn như vậy. Nói chung, các bức thư của Xaviê đều có lửa của tâm hồn Xaviê, và lửa ấy lây lan rất nhanh, khiến một sách tiểu sử viết về cha mang tựa đề lạ lùng là : “Hãy đi và thiêu cháy thế giới”^[17].

Nhà truyền giáo kh6ng thể là người ngồi văn phòng như cha sở được. Họ phải đến với người ta, chứ không chờ người ta đến với mình. Mà đây là đến với những người xa lạ, quen sống với những tin tưởng trong vùng và nghi kỵ trước các tôn giáo đến từ xa. Có khi đây còn là những người man rợ, tính khí không thuần, những lãnh đạo các tôn giáo địa phương không muốn mất thế đứng, những vua quan chỉ muốn dân tùng phục một mình mình chứ không muốn chia sẻ ảnh hưởng với bất cứ thế lực nào. Khi những khó khăn chồng chất lên như thế, hỏi mấy ai đủ gan để dấn thân và phiêu lưu đây? Nên cần phải có những tâm hồn gan lỳ, lại không tìm danh lợi hay quyền lực cho mình, mà chỉ tìm vinh quang cho Chúa thôi. Và đây phải là những lò lửa yêu Chúa, và vì yêu Chúa  mong muốn Chúa được mọi người kính yêu. Ngoài ra, những người như thế còn phải trải qua một huấn luyện đặc biệt, nhửng tập nghiệm cam go và lâu dài như Xaviê đòi hỏi.

*

Nét nổi bật thứ hai nơi chiến sỹ truyền giáo Xaviê là tình cộng đồng. Thánh Inhã khuyến khích anh em Dòng phải hiệp nhất với nhau như một cơ thể, cũng như Phao lô quan niệm Hội thánh là một cơ thể như thế: cơ thể Chúa Kytô. Nhưng Hội thánh vì trải rộng năm châu, nên ý tưởng Hội thánh dễ thành thuần trừu tượng. Vậy, cũng như theo thánh Gioan: kẻ không yêu nổi anh em mà hắn  thấy, không thể nào yêu Thiên Chúa mà hắn không thấy được, thì : Kẻ không yêu nổi cộng đồng nhỏ của hắn, thì cũng không thể yêu Hội thánh toàn cầu hắn không thể nào chạm tới!

Thế mà yêu Dòng Tên, thì có thể nói, ngoài thánh tổ Inhã ra, không thể ai sánh kịp Xaviê cả. Dĩ  nhiên, và rất tự nhiên, anh yêu nhất các “đồng chí” đầu tiên, và trong nhóm bảy người này, anh yêu Inhã như đấng sinh thành thiêng liêng của mình. Xaviê vốn là người nhạy cảm, lại quá cô độc nơi đất khách quê người. Anh nhớ anh em, càng nhớ hơn nữa khi thấy trước không còn ngày tái ngộ. Và anh chỉ còn biết tìm an ủi trong những kỷ niệm về thời gian chung sống và đồng lao cộng khổ bên nhau:

-“Sự giải trí của em ở xứ sở này, là năng tưởng nhớ đến các anh, ôi các anh thân yêu của em! Em nhớ tưởng những tháng ngày xưa, những tháng ngày mà do lòng thương xót của Chúa, em được biết và sống với các anh…” (EX.20/14)

Nhớ thì phải mong gặp lại, nhưng vì không trông còn ngày gặp lại, nên Xaviê muốn được bù đắp phần nào bằng thư từ. Anh đòi các bạn viết cho mình dài vào, chi tiết vào, và về từng người một. Viết thật dài “để có thể đọc ba ngày”, “để có thể đọc tám ngày”, anh nài nỉ như thế. Và anh hứa cũng sẽ làm như vậy. Mà quả thực hễ có chuyến tàu đi là anh viết lia viết lịa, viết hết cho nhóm ở Rôma lại nhóm ở Bồ Đào Nha, v.v.. Mà viết dài nhất với thì giờ cho phép, có thư  chiếm cả hăm mấy trang khi in ra, tức gần trăm trang viết tay. Còn khi nhận được thư thì anh đọc đi đọc lại mỗi khi kiếm được thì giờ. Riêng chữ ký của anh em trong thư thì anh cắt riêng ra, đặt bên tờ giấy khấn nguyện (khấn dòng) anh luôn đeo bên mình^[18].

Nhớ đến thế, mà không trông gặp lại nữa, hẳn là Xaviê đau khổ lắm. Thế nhưng về lâu về dài, đi sâu vào Chúa và tìm được ở Chúa nhiều an ủi rồi, anh hiểu rằng chỉ Chúa là cần, và sự có mặt thân tình của Chúa đã đủ cho anh. Vâng, anh bằng lòng hy sinh việc gặp lại cha Inhã và anh em!

Thế nhưng về cuối đời, chẳng những cảm nhận sự có mặt thường hằng của Chúa, Xaviê còn cảm nhận luôn sự có mặt thường hằng của anh em, do đó sự gặp mặt thể xác không cần thiết nữa, như anh bộc lộ trong bức thư anh gửi cho bạn Simon Rodriguez năm 1552, chỉ mấy tháng trước khi anh qua đời:

-“Xin Thiên Chúa là Chúa chúng ta tập họp chúng ta lại trong vinh quang thiên quốc, vì em không rõ chúng ta còn gặp nhau trên cõi đời này hay không. Thế nhưng, anh Simon ơi, em đã ghi sâu hình ảnh anh trong lòng em rồi. Vì em nhìn thấy anh thường hằng trong tâm trí em, nên việc thấy anh trong thân xác, mà xưa em mong mỏi biết bao, nay không còn làm em bận tâm mấy nữa: đó bởi vì em luôn thấy anh hiện diện trong tâm hồn em.” (EX.102/2)

Trong tâm hồn nhạy cảm, nay đã thành nhạy cảm thuần thiêng liêng ấy, chẳng những Xaviê thấy sự có mặt khá cụ thể của dăm bảy anh em đầu tiên, mà mọi anh em trong dòng. Vâng, rất cụ thể, vì chẳng những đây là các anh em chung chung, nên khá trừu tượng, mà từng người riêng rẽ, rất mật thiết, như thấy rõ trong bức thư thật dài Xaviê gửi cho các anh em ở Goa năm 1549:

-“Thôi, anh kết thư vậy nhé, kết mà không thể ngừng nói lên tình yêu lớn lao anh dành cho từng người và hết thảy các em. Nếu trái tim những kẻ yêu thương nhau trong Chúa có thể nhìn thấy nhau ở cõi đời này, thì, hỡi các em thân mến, các em có thể nhìn thấy nhau thật rõ trong lòng anh đấy. Giả như  nhìn vô trái tim anh mà các em không nhận ra mình trong đó, thì chỉ là vì, dầu anh rất quý trọng các em, các em khiêm tốn mà coi rẻ mình, nên không [dám] nhận ra  mình trong đó đấy thôi, chứ không phải vì hình ảnh các em không sâu đậm trong linh hồn anh và trái tim anh đâu.” (EX.90/60).

Đọc những lá thư như vậy, người ta có cảm tưởng như đây là thư tình trai gái viết cho nhau, và tuy nói thật những cảm nghĩ của mình, họ nói theo nhiệt tình và nói văn vẻ, nên phóng đại theo tưởng tượng. Thế nhưng đây là thư của một vị thánh, nên không thể có hoa ngữ. Vì thế, chỉ có thể kết luận về một cảm nhận thật, nhưng một cảm nhận huyền nhiệm (mystique). Thánh Tiên sa Avila, về thứ huyền nghiệm cao nhất là Hôn nhân thiêng liêng, nói đến một hiện diện sâu xa, cụ thể và thường hằng của Chúa với hồn trong chính cuộc sống thường ngày của đương sự,  cả trong lúc đương sự bận rộn. Với Xaviê, đây không chỉ là hiện diện cụ thể và thường hằng của Chúa thôi, mà của luôn cộng đồng anh em trong Chúa nữa. Vâng, đây là Huyền nghiệm cộng đồng (mystique communautaire), có một không hai, chắc thế!

Đây là cộng đồng của những bạn đường Chúa Giêsu, của  Dòng được mang tên cực trọng Giêsu khi mà trong huyền thị La Storta^[19], Chúa Cha tỏ ý muốn đặt thánh Inhã (và các bạn trong đó) “cùng với Đức Giêsu”. Cộng đồng thân yêu, căn cứ điểm và chỗ dựa cho Xaviê trên con đường chiến chinh ấy, luôn nằm trong Giáo hội, như sự  cụ thể hóa của chính Giáo hội:

-“Trong khi chờ đợi, nhờ hạnh nghiệp (mérites) của Hội thánh Mẹ chúng ta, cái Hội thánh mà anh em là thành phần sống động, cái Hội thánh mà em đặt hết sự nương cậy vào, em tin Chúa Kytô sẽ nghe lời em và đoái thương sử dụng thứ công cụ vô ích là em cho việc gieo trồng niềm tin vào Ngài giữa các ngoại dân.” (15/15)

*

Điều cuối cùng phải nói về linh đạo truyền giáo của Xaviê là tinh thần thích nghi vì lợi ích tông đồ. Đọc truyện ngài với tâm thức con người thời nay, người ta không khỏi ngỡ ngàng khi thấy ngài nghĩ như thánh Augustin rằng : hễ ai không biết Chúa Kytô và chịu phép Rửa đều sa hỏa ngục hết. Thật ra, đó là quan điểm của mọi Kytô-hữu (Châu Âu) thời ấy. Vâng, vào thời ấy, không thể đòi người ta có thái độ Hội nhâp văn hóa và Đối thoại tôn giáo như sau Vatican II.

Thế nhưng dù vào thời ấy, vì lợi ích tông đồ, Thánh Inhã đã dám bỏ tu phục riêng, tu phục mà không dòng nào không coi trọng, bỏ luôn thần tụng đọc chung càng được coi như thành phần nền tảng của đời tu, đồng thời giảm nhẹ đời sống  chung (để dòng có thể phân tán mỏng và đi rất xa) nó là dư âm của đan viện.

Xông pha truyền giáo giữa những vùng trời rộng lớn với biết bao thói tục khác lạ, Xaviê thấy càng phải thích nghi hơn nữa. Nếu Inhã muốn đi đâu đi hai người, thì Xaviê xin, nếu có được hai người thì hai người ấy sẽ đi riêng để nhân đôi kết quả. Và nếu về tu phục, Inhã để tùy theo phong tục, thì dù bản thân thích ăn mặc như kẻ nghèo nhất, Xaviê vẫn dùng vải lụa và đi cáng (như  các người Nhật quý phái quen làm) để có thể được một lãnh chúa (daimyo) tiếp đón và cho phép truyền giáo. Lại cũng để các nhà sư Phật giáo khỏi coi khinh, Xaviê đã ăn nhạt, nghĩa là kiêng ăn thịt cá. Thế rồi tại trường học ở Goa, dành cho cả người Ấn lẫn người Âu, cha hạ thấp kỷ luật một phần để học sinh bản xứ có thể giữ. Vâng, con đường Xaviê khá đậm nét thích nghi, dù sự thích nghi ấy chưa được sống động hóa bởi cái linh hồn cần thiết của nó là sự tôn trọng các văn hóa, để thích nghi thành Hội nhập văn hóa. Vâng, cha coi nhẹ hình thức chỉ vì lợi ích các linh hồn thôi. Chắc hẳn hướng đi phóng khoáng là Thích nghi ấy đã mở đường cho những thích nghi bán hội nhập sau này của De Nobili bên Ấn, của Matthieu Ricci (vô được Bắc kinh 30 năm sau khi nhà tiên phong Xaviê qua đời) bên Trung Hoa. Và nếu những thích nghi ấy, ít là bên Trung quốc, không gặp quá nhiều trở lực, thì ắt hẳn bộ mặt Giáo hội tại giang sơn của “Ông Con Trời” cũng như ở Nhật và Việt nam đã đổi khác.

 

Kết luận

Xaviê đã qua đi, nhưng như Phaolô, cha đã để lại một tinh thần, một tấm gương, và phần nào : một con đường! Nếu nhân ngày kỷ niệm 500 năm Sinh nhật Xaviê, chúng ta muốn phát động một luồng gió Truyền giáo mới, thì cuộc đời và tinh thần ấy phải trở thành bài học cho hôm nay.

Thứ nhất, các chủng viện xưa nay quen đào tạo những người coi văn phòng, giúp Giữ đạo hơn là những nhà tiên phong phổ đạo. Những “cha sở” tương lai ấy không đủ lửa để đốt cháy thế giới đâu. Cần phải mở riêng những chủng viện truyền giáo,  chọn đưa vào đó những người trẻ hăng say có chí phiêu lưu và dám dấn thân. Và những nhà truyền giáo tương lai này phải trải qua những tập nghiệm cam go, khắc nghiệt^[20]. Để đào tạo được những người “thép đã tôi thế đấy”, cũng phải chọn những linh hướng và bề trên đặc biệt, những người có kinh nghiệm truyền giáo và mang sẵn lửa truyền giáo trong tim, để bằng lửa ấy, họ có thể thắp cháy tâm hồn đám trẻ được đặt vào tay họ.

 

---

[1] Ngày mồng 3/12 là ngày sinh trên Trời và lễ kính thánh  Phansinh Xaviê, nhưng năm nay ngày ấy lại nhằm ngày chúa nhật, nên phải tránh.

[2] Xx. Truyện Người hành hương số 96 và Nhật ký thiêng liêng số 67. Tập trên là do Inhã kể lại (và một tu sỹ viết ra) do sự thôi thúc của dòng; còn tập sau là một đoạn nhật ký mà cha thư ký cứu được từ lò sưởi (thánh Inhã định thiêu hủy toàn bộ nhật ký thiêng liêng của ngài).

[3] Xx. CGvDT tuần san 14-20/4/06, tr.29.

[4] Saint Francois Xavier, DDB,1997, tr. 7 và 18.

[5] Xx. J. Brodrick, Saint  Francois  Xavier, Spes, Paris, 1954, tr.449.

[6] Sđd., tr.20.

[7] Documenta indica, 7/12/1552.

[8] Sđd., tr.41.

[9] EX. (Epistolae xaverianae, Thư từ của Xaviê) thư số 20/đoạn 13.

[10] EX. 96/53.

[11] Xx. Xavier Léon-Dufour, sđd., tr. 118-120.

[12] Truyện người hành hương, số 27.

[13] Khiến cho tử đạo, và duy nhất tử đạo được gọi là nhân chứng, chứng nhân (martus, martyr).

[14] NC (Normes complémentaires, Quy định phụ) số 92 và 121.

[15] EX. 60/2; 47/2; 52/7; 137/9. Rồi 63/2 và 85/13.

[16] EX. 20/8.

[17] Loui De Wohl, Va et  incendie le monde : Saint Francois Xavier, Mame, 1955.

[18] Xx. EX.55/10.

[19] Trong đoạnthư 20/14, Xaviê ám chỉ huyền thị La Storta khi coi Dòng được khai sinh  qua mạc khải của Chúa cho một mình cha Inhã.

[20] Dòng Tên thời đầu đã xướng xuất và thực thi nhựng tập nghiệm kiểu ấy.  Nhưng sau này, một vài tập nghiệm như ăn mày phải bỏ vì không còn phù hợp với thời đại nữa, và một hai tập nghiệm khác được giảm nhẹ khi mà phần đông làm những công việc không đòi hỏi nhiều can đảm và gian lao. Thế nhưng ai muốn truyền giáo trong các vùng đất  khó xâm nhập, thì thiết nghĩ không thể không đưa họ trở về với những tập nghiệm khắc nghiệt, giống những gì mà Dòng Tên xưa phải trải qua..

 

https://dongten.net/2011/11/29/500-nam-sinh-nhat-phanxico-xavie-mot-linh-dao-truyen-giao/