Bài 12-

Phương Thế Cải Thiện 1:
Bằng Cách Nhận Lỗi
và Tránh Dịp Tội

 

Sau khi đã biết được lý do tại sao phải cải thiện, cải thiện ở chỗ nào và phải cải thiện những gì là những phần thuộc về lý thuyết của việc cải thiện, giờ đây, chúng ta tiến sang phần thực hành việc cải thiện: Cải Thiện: Bằng Cách nào?, hay, nói cách khác, làm sao để có thể cải thiện và cải thiện như thế nào?

Nếu lý do chúng ta phải cải thiện là vì chúng ta là kẻ có tội nhưng muốn được đời đời cứu rỗi, và việc cải thiện ở chỗ canh tân nội tâm, thì để có thể cải thiện, chúng ta phải biết nhận lỗi của mình và phải tránh dịp tội.

Nếu lý do chúng ta phải cải thiện là vì hạt giống Ơn Thánh trong chúng ta cần phải trổ sinh hoa trái thiêng liêng, và việc cải thiện ở chỗ làm theo ý Chúa, thì để có thể cải thiện, chúng ta phải năng lãnh nhận các phép Bí Tích.

Nếu lý do chúng ta phải cải thiện là vì Chúa là Thiên Chúa của chúng ta đã bị xúc phạm nhiều lắm rồi, và việc cải thiện ở chỗ trở về với Tình Yêu Thiên Chúa, thì để có thể cải thiện, chúng ta phải biết cầu nguyện với Chúa.

Nhận Lỗi

Theo nguyên tắc, muốn sửa lỗi, phải biết nhận lỗi. Do đó, trên thực hành, nếu không nhận lỗi, chắc chắn không thể nào và không bao giờ có thể sửa lỗi được.
Nhưng làm thế nào để có thể nhận lỗi, nếu tôi cho những việc tôi làm không phải là lỗi, và cũng chỉ vì tôi cho những việc tôi làm không phải là lỗi nên tôi mới làm.

Một người không nhận lỗi có thể vì mấy lý do chính yếu sau đây: thứ nhất, vì vô ý thức tội lỗi (xem Tông Đồ Công Vụ 3:17), không biết tội là gì, như trường hợp dân Do Thái nhất định đòi giết Chúa Giêsu cho dù máu của Ngài có đổ lên đầu lên cổ họ (xem Mathêu 27:25); thứ hai, vì sợ trách nhiệm phải đền trả hay cải thiện, như trường hợp Cain cho mình không phải người giữ Abel (xem Sáng Thế Ký 4:9) là em bị chính Cain ghen tương sát hại; thứ ba, vì tự ái xấu hổ nên đổ cho hoàn cảnh để mà chạy tội, như trường hợp Evà đổ lỗi cho con rắn và Adong đổ lỗi cho Evà (xem Sáng Thế Ký 3:12-13); thứ bốn, vì dựa vào những yếu tố bên ngoài để mà phạm tội, như trường hợp Philatô rửa tay (xem Mathêu 27:24) để xử tội Chúa Giêsu theo ý dân Do Thái muốn giết Chúa; thứ năm, vì kiêu căng nên mù quáng, như trường hợp của người Pharisiêu lên đền thờ cầu nguyện khoe khoang công lênh lại càng thêm tội (xem Luca 18:9-14).
Muốn tránh tình trạng phạm tội mà không nhận ra tội của mình để mà cải thiện, nên để ý những việc sau đây:

- Không ra tay làm công việc mà lương tâm còn đang bối rối về nó.

- Ngưng làm công việc mà khi làm công việc đó tâm hồn cứ cảm thấy bất an.

- Năng bàn hỏi với cấp trên hay người khôn ngoan mỗi khi không biết phải giải quyết ra sao hay hành động thế nào.

- Lắng nghe những lời chỉ bảo, đề nghị, phê bình và chỉ trích của người khác.

- Hồi tâm xét mình hằng ngày xem, về phần tích cực, mình có sống đúng với ơn gọi của mình qua việc chu toàn mọi bổn phận lớn nhỏ hay không, và, về phần tiêu cực, mình đã phạm những lỗi lầm nào, tại sao mình đã làm như vậy?

Tránh Dịp Tội

Muốn cải thiện đời sống, bề trong chẳng những phải biết nhận lỗi của mình thì mới sửa mình được, bề ngoài còn phải biết tránh xa dịp tội nữa mới thực sự tỏ ra dấu hiệu và thiện chí ăn năn thống hối. Nếu không nhận lỗi, chúng ta không thể sửa lỗi thế nào, nếu không tránh dịp tội, chúng ta cũng không thể nào sửa lỗi như vậy.

Chẳng hạn, biết rằng hễ đọc kinh mà ngồi, thế nào mình cũng ngủ gật, thì, để tránh ngủ gật khi đọc kinh, chúng ta hãy đứng hay qùi mà đọc kinh. Hay, biết rằng xem cuốn phim ấy hoặc đọc cuốn sách ấy, thế nào mình cũng bị cám dỗ về đức trong sạch, thì, để khỏi bị cám dỗ về đức trong sạch và ham muốn điều lỗi đức trong sạch, đừng coi cuốn phim đó và đừng đọc cuốn sách đó nữa. Nếu bà Evà, sau khi nghe rắn qủi cám dỗ, không nhìn lên cây biết lành biết dữ để thấy rằng trái cây ngon lành bắt mắt (Sáng Thế Ký 3: 6) thì chưa chắc bà đã giơ tay ra hái mà ăn.

Hãy nhớ rằng, dịp tội không phải ở tại ngoại cảnh cho bằng ở ngay nơi chính mình, nơi mắt mình, nơi tay mình. Không phải hay sao, Chúa Giêsu, trong Phúc Âm thánh Mathêu, đoạn 5, từ câu 28 đến câu 29, đã không nói nếu người phụ nữ nên dịp tội cho ngươi hãy giết mụ ấy đi, thà chết một mạng người còn hơn là cứ vì mụ ấy còn sống đã nên cớ cho ngươi phạm tội mất lòng Chúa, mà là nói: Nếu mắt phải ngươi nên dịp tội cho ngươi, hãy móc nó ra mà quẳng nó đi. Thà mất một phần thân thể còn hơn toàn thân bị quăng vào hỏa ngục.

Do đó, tránh dịp tội chẳng qua chỉ là giữ ngũ quan. Giữ mắt trong sạch cho khỏi những hình ảnh kích dục. Giữ tai nghiêm chỉnh cho khỏi nghe những lời nói xấu hay chỉ trích người thứ ba làm cho chính mình cũng khinh người ấy. Giữ lưỡi điều độ cho khỏi sống để mà ăn. Giữ tay nết na cho khỏi những sờ mó mất nết hay những cầm nhầm các đồ vật không phải của mình. Giữ chân đàng hoàng cho khỏi đi đến những chỗ lén lút tối tăm v.v.