Bài 9

Tính Cách Cải Thiện 2:
không phải ở chỗ làm lành
cho bằng làm theo ý Chúa

 

Nếu căn cứ vào nguyên tắc xem qủa biết cây (Mathêu 7:20), cây tốt thì sinh trái tốt, cây xấu sẽ sinh trái xấu (Mathêu 7:17), thì làm lành là hành động của một người lành.

Tuy nhiên, xét về phương diện siêu nhiên, cải thiện không phải chỉ ở chỗ làm lành cho bằng làm theo ý Chúa. Nếu chỉ làm lành mà không làm theo ý Chúa, con người vẫn chưa cải thiện hoàn toàn và trọn vẹn, dù họ có thực tâm cải thiện đi nữa. Tại sao vậy?

Tại vì, cải thiện là gì, nếu không phải là cải lại tội lỗi của mình là những gì làm mất lòng Chúa, tức là những gì không đúng ý Chúa. Và, tội lỗi là gì, nếu không phải là những gì làm theo ý riêng của mình ngược lại với ý muốn của Thiên Chúa. Do đó, tất cả những gì lành thánh mấy đi nữa, nếu không đúng ý Chúa, dù biết mà con người cứ làm, thì không phải là họ đã làm mất lòng Chúa hay sao, đã coi mình khôn ngoan hơn Thiên Chúa, và vì thế, họ vẫn phải cải thiện đời sống hay sao?

Trường hợp của bà Evà, ý muốn được nên giống như Thiên Chúa của bà là một ý tốt, rất hợp với ý của Thiên Chúa: Hãy nên trọn lành như Cha các con trên trời là Đấng trọn lành (Mathêu 5:48). Thế nhưng, dù ý muốn của bà có tốt đến đâu đi nữa, một khi nó đi ngược lại với ý muốn của Thiên Chúa, nó vẫn là một ý muốn xấu như thường, không được làm, không được theo. Chính vì bà Evà đã theo ý riêng của mình hơn ý muốn của Thiên Chúa cấm bà không được ăn cây biết lành biết dữ, mà tội lỗi đã xuất đầu lộ diện nơi con người, từ bên trong con người mà ra.

Trường hợp của vua Saolê, đã tha chết cho một số chiên bò béo tốt của quân Amilek, với ý muốn mang về để làm của lễ dâng cho Thiên Chúa, một ý muốn tốt lành, mà vua đã không triệt để tuân theo mệnh lệnh của Chúa trong việc tận diệt tất cả mọi sự nơi quân Amalek là quân đã đối xử tàn tệ với dân Do Thái ngày xưa. Ý định và việc làm của vua Saolê dù có tốt lành đến đâu đi nữa, một khi làm ngược lại với ý muốn của Thiên Chúa, cũng làm mất lòng Ngài và đáng phạt hơn là đáng thưởng. Qua miệng tiên tri Samuen, Thiên Chúa đã nói với vua Saolê biết rằng: ... Vâng lời trọng hơn lễ vật... Vì vua đã phế bỏ mệnh lệnh Chúa, Người cũng phế bỏ vua (1Samuen 15:22-23).

Trường hợp của dân Do Thái đã coi tục lệ tốt lành của mình trọng hơn lề luật Thiên Chúa, cũng đã bị Chúa quở trách: Phần các ngươi, tại sao các ngươi làm trái lại mệnh lệnh của Thiên Chúa vì tục lệ của mình. Chẳng hạn, Thiên Chúa bảo: 'Hãy tôn kính cha mẹ mình' và 'ai nguyền rủa cha mẹ mình sẽ bị chết'. Nhưng các ngươi lại tuyên bố rằng: 'Của dâng cho cha mẹ là dâng cho Chúa nên không cần phải tôn kính cha mẹ'. Như thế có nghĩa là vì lệ truyền của mình mà các người đã hủy bỏ lời của Thiên Chúa (Mathêu 15:3-6).

Kinh nghiệm sống đạo thực tế cũng cho chúng ta thấy rõ điều này, cải thiện không phải ở chỗ làm lành cho bằng làm theo ý Chúa.

Chẳng hạn, đi sinh hoạt trong các hội đoàn công giáo tiến hành là một việc làm vốn tốt hơn là đi nhảy. Thế mà, vì bận trở việc ba má trao cho không thể đi sinh hoạt thường xuyên được, chúng ta lấy làm khó chịu và kêu ca đủ thứ. Thử hỏi, hoạt động tông đồ của chúng ta mà lại tỏ ra khó chịu và kêu ca như thế có phải chúng ta làm hoàn toàn vì Chúa và cho Chúa không, hay là chỉ vì mình và cho mình, có cần phải cải thiện lại hay không?

Chẳng hạn, đang làm việc rất đắc lực cho một hội đoàn, bỗng nhiên, vì hiểu lầm, bị cha tuyên úy cách chức, chúng ta cảm thấy hết sức bất mãn và quay ra nói xấu cha. Thử hỏi, hoạt động tông đồ tốt lành của chúng ta với thái độ bất mãn và hành động nói xấu này đối với cha tuyên úy đó có cần phải cải thiện hay không?

Chẳng hạn, sau khi đi tham dự khóa Linh Thao, Canh Tân hay Cursillo, được ơn Chúa, chúng ta cảm thấy hết sức sốt sắng, chịu khó hy sinh hãm mình, thích đọc kinh cầu nguyện như thánh sống, đến lúc khô khan, chúng ta bỏ bê hết mọi sự, hay làm thì cũng làm cho có kẻo bị người ta chê thánh sống có đuôi, thử hỏi việc lành chúng ta làm đó có cần phải cải thiện không?

Chẳng hạn, chúng ta ăn chay và bố thí mà lại muốn được người khác biết rằng mình là người đạo đức và có lòng thương người. Thử hỏi, những việc lành của chúng ta làm đó có đúng với ý Chúa hay không, có làm vì Chúa hay không, và vì thế, có cần phải cải thiện hay không?

Qua miệng tiên tri Isaia, đoạn 58, từ câu 3 đến câu 7, Thiên Chúa đã cho con người biết rằng cho dù có làm việc lành đến đâu đi nữa, chưa chắc đã là việc cải thiện cho bằng làm theo ý của Ngài: 'Tại sao chúng tôi ăn chay mà Chúa không ghé mắt nhìn, hãm mình phạt xác mà Chúa không để ý tới?' Này, trong ngày các ngươi ăn chay, các ngươi theo đuổi những cái riêng tư và làm khốn các người lao công của mình. Phải, việc ăn chay của các ngươi kết thúc bằng việc cãi vã, tranh giành và đánh nhau cách độc hiểm. Các ngươi tưởng giữ chay như thế tiếng kêu khấn của các ngươi sẽ được trời cao khấng nhận ư! Có phải trong ngày kiêng cữ, cách chay tịnh mà Ta muốn giữ là người ta phải gục đầu xuống như cây sậy và mặc áo nhặm nằm trên tro? Các ngươi gọi như thế là chay tịnh, là ngày đáng Chúa chấp nhận hay sao? Đây mới chính là chay tịnh mà Ta muốn, đó là thả lỏng những trói buộc bất công, tháo gỡ những gông cùm; giải thoát cho kẻ bị áp bức, bẻ gẫy mọi gông cùm; chia cơm sẻ bánh với kẻ đói khát, cho lưu trú những kẻ không nhà, thấy ai trần trụi thì cho họ mặc, và không quay lưng từ khước đồng loại của mình.

Như thế, cải thiện chẳng những là việc canh tân nội tâm, mà còn là việc canh tân nội tâm làm sao cho hợp với ý Chúa muốn, để Ơn Thánh là Hạt Giống Sự Sống Thần Linh trong mình có thể nẩy mầm và phát triển. Bằng không, coi chừng lời Chúa Giêsu cảnh cáo: Khi thần ô uế ra khỏi người nào, nó loanh quanh ở những nơi khô cằn tìm chỗ nghỉ ngơi mà không được, liền nói: Hay ta trở về nơi ta đã bỏ đi. Đoạn nó trở về, thấy nhà đã được quét dọn sạch sẽ và gọn ghẽ. Sau đó hắn đi rủ thêm bảy qủi còn dữ tợn hơn hắn nữa về ở đó. Kết quả là tình cảnh sau cùng của người này còn tệ hơn trước nữa (Luca 11:24-26).
  
Như thế, nmếu “cải thiện chẳng những là việc canh tân nội tâm, mà còn là việc canh tân nội tâm làm sao cho hợp với ý Chúa muốn, để Ơn Thánh là Hạt Giống Sự Sống Thần Linh trong mình có thể nẩy mầm và phát triển”, thì Cải Thiện cũng không phải ở chỗ sống công chính cho bằng nhận biết tình yêu Thiên Chúa.

Sống công chính là gì, nếu không phải, về mặt tiêu cực, không lỗi đức công bình, và, về mặt tích cực, chu toàn mọi phận sự theo bậc của mình. Thế mà, đối với Chúa, sống công chính đôi khi vẫn cần phải cải thiện. Chẳng hạn như những trường hợp sau đây.

Trường hợp của người Pharisiêu lên đền thờ ngửa mặt lên cầu nguyện, về mặt tiêu cực, thì giữ mình trong sạch không lừa đảo, bất lương, ngoại tình (Mathêu 18:11), về mặt tích cực, thì giữ trọn lề luật ăn chay một tuần hai lần, nộp thuế thập phân cho tất cả những vật sở hữu (Mathêu 18:12). Thế mà, theo lời Chúa Giêsu kết luận thì sau khi cầu nguyện người này vẫn mắc tội như thường, vì tỏ ra kiêu ngạo và khinh người: Tôi tạ ơn Chúa vì tôi không phải như những người khác... như tên thu thuế kia (Mathêu 18:11).

Trường hợp của người con cả đối với việc cha trọng đãi người em hoang đàng trở về. Người con cả này thật sự là mẫu mực của một người công chính, qua lời của anh ta thưa với cha mình: Con chưa bao giờ làm trái lệnh truyền của Cha (Luca 15:29). Thế nhưng, thái độ bất mãn và ghen tị của anh ta đối với người em hoang đàng của mình trở về được cha tiếp nhận lại một cách linh đình cũng đủ chứng tỏ tư cách sống công chính mà không trọn lành của anh ta, cũng cần phải cải thiện lại.

Trái lại, đối với người con hoang đàng, chính vì thấy rằng mình đã lỗi phạm đến trời và đến cha (Luca 15:18), tức là chỉ vì thương cha bị buồn khổ vì mình, chứ cũng không phải vì muốn được phục hồi quyền làm con trong nhà cho được sống sung sướng xin hãy đối xử với con như một người đầy tớ của cha (Luca 15:19), mà người con hoang đàng đã lên đường trở về với cha, làm cho cha vô cùng sung sướng.

Đừng xúc phạm đến Chúa là Thiên Chúa của chúng ta nữa, vì Ngài đã bị xúc phạm nhiều lắm rồi.

Phải, nếu vì Thiên Chúa đã bị xúc phạm nhiều lắm rồi mà chúng ta cải thiện đời sống, tức là chúng ta cải thiện đời sống chỉ vì yêu Chúa, vì không muốn làm cho Chúa buồn thêm và buồn hơn nữa. Như thế, theo tinh thần sứ điệp Fatima, cải thiện là một cuộc trở về với tình yêu Thiên Chúa, và cải thiện ở tại việc nhận biết Thiên Chúa.