NGAY THANH THE

Biến Cố Truyền Tin

rong chuyến hành hương Đại Năm Thánh 2000, một trong những giây phút tột đỉnh của cảm nghiệm thần linh tôi có được từ đó tới nay và trong suốt cuộc đời trần gian của mình, không phải là giây phút ở ngay vị trí Chúa Kitô Giáng Sinh, hay ở địa điểm Người Lập Bí Tích Thánh Thể, hoặc ở Mồ Thánh của Người, mà là ở ngay vị trí "Lời đã hóa thành nhục thể" (Jn 1:14). Phải, hôm ấy là ngày 28/6/2000, trong Ngôi Thánh Đường Truyền Tin ở Nazarét, tôi đã phục mình xuống tại địa điểm được cho biết là nơi Mẹ Maria đã thụ thai Lời Nhập Thể, nơi diễm phúc nhất và độc nhất trên trái đất này đã xẩy ra Mầu Nhiệm Nhập Thể, 2000 năm trước, ngay trong lịch sử của loài người, vào một giây phút phải nói là tột đỉnh của lịch sử thời gian nói chung và lịch sử loài người nói riêng, đến nỗi, có thể nói, nếu không có giây phút Nhập Thể này đã không có lịch sử, hay nếu có thì lịch sử loài người chỉ là một huyền sử, cùng lắm chỉ là một lịch sử của thuyết tiến hóa theo chiều hướng tranh đấu giai cấp.

Vấn đề trước hết được đặt ra ở đây là thực tại nào có trước: con người hay lịch sử - tức con người có trước lịch sử hay lịch sử có trước con người? Vì, bình thường, nếu xét theo thời gian, lịch sử có trước con người - con người được tạo dựng nên vào ngày cuối cùng trong sáu ngày tạo dựng (x Gen 1:26-31), thế nhưng, nếu không có con người làm gì có lịch sử: "Ngày hưu lễ được lập nên cho con người chứ không phải con người cho ngày hưu lễ" (Mk 2:27). Thế nên, theo Dự Án Thần Linh của Thiên Chúa, thì con người có trước lịch sử trong ý định quan phòng mầu nhiệm của Thiên Chúa, và do đó chính vì con người mới có lịch sử và lịch sử có ngay khi con người hiện hữu, hay nói đúng hơn, cũng theo Dự Án Thần Linh của Thiên Chúa, ngay từ ban đầu, cho dù chưa có nguyên tội, lịch sử của con người đã là lịch sử cứu độ, một Lịch Sử Cứu Độ được bắt nguồn từ Mầu Nhiệm Tạo Dựng và đạt đên tột đỉnh của mình nơi Mầu Nhiệm Nhập Thể.

· “Nhập Thể là tột đỉnh của việc tạo dựng. Khi Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa nhập thể, được hình thành trong bụng dạ của Mẹ Maria theo ý muốn của Chúa Cha và tác động của Chúa Thánh Thần, thì việc tạo dựng đạt đến tuyệt đỉnh của mình. Nguyên lý ấn định của vũ trụ này là Logos – Lời bắt đầu hiện hữu trên thế gian, ở một thời gian và không gian nào đó... Việc Nhập Thể của Con Thiên Chúa là một biến cố xẩy ra trong lịch sử, đồng thời lại vượt lên trên lịch sử. ...”.

(Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI – Sứ Điệp Giáng Sinh 2010. Trong cuốn “Tặng Ân Và Mầu Nhiệm”, ấn bản Anh Ngữ, 1996, trang 29, ĐTC Gioan Phaolô II công nhận Truyền Tin là “biến cố trọng đại nhất chưa từng xẩy ra trong lịch sử của loài người)

Mầu Nhiệm Tạo Dựng

hông biết có phải 7 ngày trong tuần theo niên lịch dân sự (dù là Âm lịch của Đông phương hay Dương lịch của Tây phương) hiện nay phải chăng được bắt nguồn từ và căn cứ vào 7 Ngày trong Mầu Nhiệm Tạo Dựng như đã được ghi nhận trong Mạc Khải Thánh Kinh ở cuốn sách Khởi Nguyên mở đầu cho toàn bộ Cựu Ước và Tân Ước của Kitô giáo? Cho dù chỉ là một sự trùng hợp lạ lùng hay có một liên hệ diệu kỳ nào đó giữa 7 ngày trong tuần của niên lịch dân sự với 7 Ngày trong Mầu Nhiệm Tạo Dựng, chúng ta cũng thấy được ngay từ ban đầu tất cả Mạc Khải Thần Linh của Thiên Chúa, tức thấy được tất cả những gì Thiên Chúa dự định trong lòng và muốn tỏ hiện ra ngoài.

Giờ đây, để có thể nắm bắt được phần nào Mầu Nhiệm Tạo Dựng, chúng ta hãy kỹ lưỡng ôn lại Mạc Khải Thánh Kinh được trình thuật trong ngay đoạn đầu tiên của Sách Khởi Nguyên (Bản Việt Ngữ của Nhóm Phiên Dịch Các Giờ Kinh Phụng Vụ, nhưng người viết vẫn trích dịch cho những gì cần dẫn giải của mình từ bản dịch The New American Bible 1970) dưới đây:

¹ Lúc khởi đầu, Thiên Chúa sáng tạo trời đất. ² Ðất còn trống rỗng, chưa có hình dạng, bóng tối bao trùm vực thẳm, và thần khí Thiên Chúa bay lượn trên mặt nước.

³ Thiên Chúa phán: "Phải có ánh sáng." Liền có ánh sáng. ⁴ Thiên Chúa thấy rằng ánh sáng tốt đẹp. Thiên Chúa phân rẽ ánh sáng và bóng tối. ⁵ Thiên Chúa gọi ánh sáng là "ngày", bóng tối là "đêm". Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ nhất.

⁶ Thiên Chúa phán: "Phải có một cái vòm ở giữa khối nước, để phân rẽ nước với nước." ⁷ Thiên Chúa làm ra cái vòm đó và phân rẽ nước phía dưới vòm với nước phía trên. Liền có như vậy. ⁸ Thiên Chúa gọi vòm đó là "trời". Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ hai.

⁹ Thiên Chúa phán: "Nước phía dưới trời phải tụ lại một nơi, để chỗ cạn lộ ra." Liền có như vậy. ¹⁰ Thiên Chúa gọi chỗ cạn là "đất", khối nước tụ lại là "biển". Thiên Chúa thấy thế là tốt đẹp.

¹¹ Thiên Chúa phán: "Ðất phải sinh thảo mộc xanh tươi, cỏ mang hạt giống, và cây trên mặt đất có trái, ra trái tuỳ theo loại, trong có hạt giống." Liền có như vậy. ¹² Ðất trổ sinh thảo mộc, cỏ mang hạt giống tuỳ theo loại, và cây ra trái, trong trái có hạt giống tuỳ theo loại. Thiên Chúa thấy thế là tốt đẹp. ¹³ Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ ba.

¹⁴ Thiên Chúa phán: "Phải có những vầng sáng trên vòm trời, để phân rẽ ngày với đêm, để làm dấu chỉ xác định các đại lễ, ngày và năm. ¹⁵ Ðó sẽ là những vầng sáng trên vòm trời để chiếu soi mặt đất." Liền có như vậy. ¹⁶ Thiên Chúa làm ra hai vầng sáng lớn: vầng sáng lớn hơn để điều khiển ngày, vầng sáng nhỏ hơn để điều khiển đêm; Người cũng làm ra các ngôi sao. ¹⁷ Thiên Chúa đặt các vầng sáng trên vòm trời để chiếu soi mặt đất, ¹⁸ để điều khiển ngày và đêm, và để phân rẽ ánh sáng với bóng tối. Thiên Chúa thấy thế là tốt đẹp. ¹⁹ Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ tư.

²⁰ Thiên Chúa phán: "Nước phải sinh ra đầy dẫy những sinh vật lúc nhúc, và loài chim phải bay lượn trên mặt đất, dưới vòm trời." ²¹ Thiên Chúa sáng tạo các thủy quái khổng lồ, cùng mọi sinh vật vẫy vùng lúc nhúc dưới nước tuỳ theo loại, và mọi giống chim bay tuỳ theo loại. Thiên Chúa thấy thế là tốt đẹp. ²² Thiên Chúa chúc phúc cho chúng rằng: "Hãy sinh sôi nảy nở thật nhiều, cho đầy biển; và chim phải sinh sản cho nhiều trên mặt đất." ²³ Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ năm.

²⁴ Thiên Chúa phán: "Ðất phải sinh ra các sinh vật tuỳ theo loại: gia súc, loài bò sát và dã thú tuỳ theo loại." Liền có như vậy. ²⁵ Thiên Chúa làm ra dã thú tuỳ theo loại, gia súc tuỳ theo loại và loài bò sát dưới đất tuỳ theo loại. Thiên Chúa thấy thế là tốt đẹp.

²⁶ Thiên Chúa phán: "Chúng ta hãy làm ra con người theo hình ảnh chúng ta, giống như chúng ta, để con người làm bá chủ cá biển, chim trời, gia súc, dã thú, tất cả mặt đất và mọi giống vật bò dưới đất."

²⁷ Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh mình,

Thiên Chúa sáng tạo con người theo hình ảnh Thiên Chúa,

Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ.

²⁸ Thiên Chúa ban phúc lành cho họ, và Thiên Chúa phán với họ: "Hãy sinh sôi nảy nở thật nhiều, cho đầy mặt đất, và thống trị mặt đất. Hãy làm bá chủ cá biển, chim trời, và mọi giống vật bò trên mặt đất." ²⁹ Thiên Chúa phán: "Ðây Ta ban cho các ngươi mọi thứ cỏ mang hạt giống trên khắp mặt đất, và mọi thứ cây có trái mang hạt giống, để làm lương thực cho các ngươi. ³⁰ Còn đối với mọi dã thú, chim trời và mọi vật bò dưới đất mà có sinh khí, thì Ta ban cho chúng mọi thứ cỏ xanh tươi để làm lương thực. Liền có như vậy." ³¹ Thiên Chúa thấy mọi sự Người đã làm ra quả là rất tốt đẹp! Qua một buổi chiều và một buổi sáng: đó là ngày thứ sáu.

Trong 6 Ngày đầu của Mầu Nhiệm Tạo Dựng, cũng được gọi là 6 Ngày Tạo Dựng, nếu để ý, chúng ta thấy được cả đường lối tạo dựng và nguyên tắc tạo dựng của Thiên Chúa, những đường lối và nguyên tắc tạo dựng này có thể được tóm gọn thứ tự như sau.

Thứ nhất, trước khi tạo dựng nên trời đất, đã có những biểu hiệu (ở ngay câu thứ hai của Sách Sáng Thế Ký) liên quan đến mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi, đó là "bóng tối", "mặt nước" và "gió thổi". "Bóng tối" liên quan đến Chúa Cha, vì "Thiên Chúa là ánh sáng, trong Ngài không có tối tăm" (1Jn 1:5), tức ngoài Thiên Chúa "là Tự Hữu" (Ex 3:14) là chính Sự Sống, là Thần Linh, tất cả chỉ là vô thực được biểu hiệu bằng hình ảnh "bóng tối" và vô hữu, một vô hữu hay hư không được tiêu biểu nơi hình ảnh "vực thẳm" gắn liền với "bóng tối" ở câu 2 Sách Sáng Thế Ký: "bóng tối bao trùm vực thẳm". "Mặt nước" liên quan đến Chúa Con (x 2Pt 3:5), đến "Lời ở nơi Thiên Chúa ngay từ ban đầu... Nhờ Người mà mọi sự đã được tạo thành" (Jn 1:2-3), một thứ nước linh thiêng hằng sống có tác dụng tái sinh và thanh tẩy con người: "không ai được vào vương quốc Thiên Chúa mà không được tái sinh bởi nước và Thần Linh" (Jn 3:5,3); "Các con đã được nên thanh sạch nhờ lời Thày" (Jn 15:3). "Gió thổi", liên quan đến Chúa Thánh Thần là Ngôi Ba Thiên Chúa được Lời Nhập Thể ví như "gió thổi" (Jn 3:8) nơi thành phần được tái sinh, và hình ảnh "gió thổi" này cũng ám chỉ đến quyền lực toàn năng của Thiên Chúa Hóa Công, một quyền lực thần linh của Đấng Tối Cao bao chiếm Trinh Nữ Maria trong biến cố Truyền Tin (x Lk 1:35) để tạo vật đệ nhất ân sủng này có thể thụ thai và hạ sinh Lời Nhập Thể "khi đến thời điểm viên trọn" (Gal 4:4).

Thứ hai, Thiên Chúa tạo dựng nên mọi sự từ hư vô (ex nihilo: 2 Mcb 7,28; Toát Yếu Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo, câu 54): đó là lý do Ngài phán "hãy có", như trong ngày 1, 2 và 4, thì tạo vật bấy giờ "liền có" như ý muốn của Ngài. Tuy nhiên, nói rằng mọi sự “từ hư vô” mà có ở đây không phải hư vô là nguồn gốc của tất cả mọi sự, thay Thiên Chúa chính là nguồn gốc của mọi tạo vật, và mọi sự “từ hư vô” mà có ở đây cũng không phải một loài nào đó được tạo dựng nên cho có thì hư vô trở nên hiện hữu nơi loài ấy hay thành loài ấy, để rồi từ từ khi mà hết mọi sự được dựng nên rồi thì chẳng còn “hư vô” nữa, như thể Thiên Chúa tạo dựng nên mọi sự để xua tan “bóng tối” hư vô hay lấp đầy “vực thẳm“ hư vô vậy, đến độ hư vô tuyệt đối không còn nữa. Thật ra, trước khi mọi sự được tạo thành thì quả thực chẳng có một sự gì ngoài hư vô được biểu hiện nơi hình ảnh "bóng tối" và "vực thăm" ở ngay câu mở đầu của toàn bộ Thánh Kinh nói chung và Sách Khởi Nguyên nói riêng. Thế nhưng, việc tạo dựng của Thiên Chúa, đối với bản thân Ngài, là việc mang tính chất tỏ mình hơn là tính chất sáng tạo đối với thụ tạo, hay có thể nói chính lúc Ngài tỏ mình là lúc Ngài sáng tạo, hoặc việc Thiên Chúa tỏ mình chính là việc Thiên Chúa sáng tạo. Chúng ta sẽ thấy được sự thật này nơi những ngày tạo dựng của Thiên Chúa.

Thứ ba, tất cả mọi tạo vật được dựng nên theo thượng trí vô cùng khôn ngoan của Thiên Chúa, như xẩy ra nhất là trong các ngày tạo dựng liên quan tới thế giới hữu hình của ngày thứ 4, thứ 5 và thứ 6, sẽ tiến hóa (chứ không biến hóa) theo nguyên giống loại của mình, từ mầm mống cho tới tầm vóc trọn vẹn của mình (như trứng gà có trước con gà), theo các định luật thiên nhiên, qua giòng thời gian, với một thời khoảng được ấn định. Bởi thế mà sau mỗi Ngày Tạo Dựng Thánh Kinh đều khẳng định: "Đó là một buổi tối sau đó là một buổi sáng. Đó là ngày thứ nhất... thứ hai... thứ ba... thứ bốn... thứ năm... thứ sáu" (Gen 1:5,7,13,19,23,31). Không phải ngẫu nhiên Mạc Khải Thánh Kinh lại minh nhiên nói từng Ngày Tạo Dựng kéo dài một thời gian, và khoảng thời gian này không phải từ sáng tới tối như quan niệm trần gian theo nhận định tự nhiên, mà ngược lại từ tối tới sáng. Đó là lý do chúng ta thấy theo khám phá của khoa học thì vũ trụ này nói chung đã có trước loài người rất lâu, cả tỷ tỷ năm ánh sáng, hay chính trái đất là hành tinh riêng của con người cũng có những vật xuất hiện trên trái đất này trước loài người rất ư là xa xưa. Chẳng hạn giai đoạn được gọi là Paleolithic trong Stone Age của thời tiền sử có cả 200 ngàn năm trước, trong khi đó, theo Thánh Kinh, loài người mới có khoảng trên 6 ngàn năm, trong đó có 4 ngàn năm trông đợi Chúa Cứu Thế, một thời khoảng được biểu hiệu nơi 4 tuần Mùa Vọng trước Lễ Giáng Sinh. Ngoài ra, kiểu diễn tả từ tối tới sáng này cho từng ngày tạo dựng đây, trong 3 ngày đầu tiên liên quan tới ý nghĩa Thiên Chúa sáng tạo là Thiên Chúa tỏ mình, còn có nghĩa là làm sáng tỏ Mầu Nhiệm Thần Linh nơi Ngài hay Dự Án Thần Linh của Ngài.

Thứ tự các loài thụ tạo được hình thành trong 6 Ngày Tạo Dựng, theo Mạc Khải Thánh Kinh, ở đoạn 1 của Sách Khởi Nguyên, diễn tiến như sau: “ánh sáng” cùng với “ngày” và “đêm” trong ngày thứ nhất, “cái vòm” được gọi là “bầu trời” trong ngày thứ hai, "đất khô" và “biển khơi” cùng với “thảo mộc” trong ngày thứ ba, “các vầng sáng” với “hai vầng sáng lớn” trong ngày thứ tư, “cá” nước và “chim” trời trong ngày thứ năm, “thú vật” và “loài người” trong ngày thứ sáu.

Ngày thứ nhất

"Ánh sáng" cùng với “ngày” và “đêm” được tạo dựng. "Ánh sáng" được tạo dựng trong ngày thứ nhất đây trước hết khác với “các vầng sáng” và không phải như “các vầng sáng” của ngày tạo dựng thứ tư. “Ánh sáng” được tạo dựng nên trong ngày thứ nhất đây có thể hiểu là sự khôn ngoan. Vì theo Sách Huấn Ca (Sirach) đoạn 1 câu 4 thì "sự khôn ngoan đã được dựng nên trước hết mọi sự", và Sách Giảng Viên (Ecclesiastes) ở đoạn 2 câu 13 đã so sánh "khôn ngoan" với "ánh sáng" và ngu muội với "tối tăm". Ở đây, việc xuất hiện của khôn ngoan trong ngày tạo dựng thứ nhất này đã chứng thực rằng khôn ngoan không phải từ hư vô mà có, mà từ chính Thiên Chúa, tức là Thiên Chúa tỏ sự khôn ngoan của mình ra trong ngày tạo dựng thứ nhất, vì như đã nói, Thiên Chúa tỏ mình là Thiên Chúa sáng tạo, hay ngược lại Thiên Chúa sáng tạo là Thiên Chúa tỏ mình ra. Mà sự khôn ngoan là "ánh sáng" được Thiên Chúa sáng tạo hay đúng hơn tỏ ra trong ngày tạo dựng thứ nhất để xua tan "bóng tối bao phủ vực thẳm" đây là gì nếu không phải Lời "hiện diện nơi Thiên Chúa ngay từ ban đầu. Nhờ Người mà mọi sự thành nên, không Người chẳng gì có được" (Jn 1:2), Lời là "ánh sáng chiếu trong tăm tối" (Jn 1:5), và Lời là "ánh sáng thật" (Jn 1:9). Đó là lý do Sách Khôn Ngoan ở đoạn 9 câu 9 xác tín rằng “Khôn Ngoan hiện diện khi Chúa dựng nên thế gian”, và vị Tông Đồ Dân Ngoại Phaolô đã cảm nhận về vị thế tiên khởi và nguyên lý của Lời rằng: "Người là hình ảnh của Thiên Chúa vô hình, là trưởng tử của tất cả mọi tạo vật. Nơi Người hết mọi sự trên trời dưới đất được tạo thành, những sự hữu hình và vô hình... Tất cả mọi sự được dựng nên nhờ Người và cho Người. Người có trước hết mọi sự..." (Col 1:15-17).

Tuy nhiên, trong ngày tạo dựng thứ nhất, Mạc Khải Thánh Kinh còn cho biết Thiên Chúa còn thực hiện việc "phân ánh sáng khỏi tối tăm" và sau đó gọi "ánh sáng là 'ngày' và gọi tối tăm là 'đêm'". Trong việc phân ánh sáng khỏi tối tăm này của Thiên Chúa, chúng ta thấy liên quan chẳng những đến việc các thần trời được tạo dựng nên mà còn việc các vị cần phải trải qua một cuộc thử thách nữa. Thật thế, vì cũng là thụ tạo, thiên thần cũng phải được Thiên Chúa tạo dựng nên như tất cả mọi loài tạo vật khác, chứ không phải tự nhiên mà có hay tự hữu như Thiên Chúa. Ngay câu đầu tiên của toàn bộ Mạc Khải Thánh Kinh Kitô giáo đã cho thấy như thế: "Từ ban đầu Thiên Chúa đã dựng nên trời đất" (Gen 1:1; 2:4), tức Ngài đã dựng nên "muôn vật hữu hình và vô hình", như Giáo Hội Công giáo tuyên xưng ở ngày đầu Kinh Tin Kính. Thiên thần phải là loài tạo vật được Thiên Chúa dựng nên đầu tiên, một loại tạo vật có một bản tính thiêng liêng như Thiên Chúa, một bản tính được biểu hiện như là "ánh sáng", đầy những kiến thức và khôn ngoan, với một đệ nhất thần được gọi là Luxiphe tức ánh sáng, (luxifer theo tiếng Anh xuất phát từ tiếng Latinh lucem ferre có nghĩa là "mang ánh sáng / light-bearer"), một đệ nhất thần (theo Sách Tiên Tri Isaia 14:12 được biểu hiệu nơi hình ảnh "morning star" một danh xưng có nghĩa là luxifer ở tiếng Latinh) đã quá kiêu hãnh về vẻ đẹp của mình mà hư đi (x Is 14:12-14; Ez 28:15-17).

Thật vậy, vì là tạo vật có tự do, thiên thần cũng cần phải được thử thách trước khi được hiệp thông thần linh với Thiên Chúa. Bởi thế, khi vừa được tạo thành, thiên thần chưa được chầu chực trước Thiên Nhan Chúa (x Mt 18:10), chưa được hưởng kiến Chúa, như trường hợp của loài người cũng thế, vì là một tạo vật có tự do, cho dù đang được hoan hưởng địa đường, nhưng trước khi được vào Thiên Đường muôn đời hiệp thông thần linh với Thiên Chúa con người cũng phải trải qua một cuộc thử thách xứng với bản tính của mình. Vậy Thiên Chúa đã thử thách các thần trời ngay từ ban đầu ra sao để phân ánh sáng khỏi tối tăm, nếu không phải ở chỗ Thiên Chúa đã tỏ cho loài thần thiêng sáng láng này biết ý định nhập thể của Lời, một ý định, như Sách Khải Huyền cho biết, đã bị Luxiphe và 1/3 tinh tú trên trời phản đối chống lại, nên thành phần ngụy thần này đã bị mất chỗ đứng của mình ở trên trời (x 12:4,8), và đã trở thành ma quỉ đen đủi, thành quyền lực tối tăm, chết chóc, giả dối (x Heb 2:14, Jn 8:44). "Ánh sáng" được gọi là "ngày" đây tức là "ánh sáng" cứu độ, "ánh sáng ban sự sống" (Jn 8:12), nên thành phần được cứu độ chính là "con cái của ánh sáng và của ngày" (1Thes 5:5).

Ngày thứ hai

"Cái vòm" được tạo thành và được gọi là "bầu trời". Như "ánh sáng" của Ngày Tạo Dựng Thứ Nhất không phải “các vầng sáng” của Ngày Tạo Dựng Thứ Tư thế nào, thì "cái vòm" (the dome) được gọi là "bầu trời" (the sky) của Ngày Tạo Dựng Thứ Hai đây cũng không phải là "cái vòm của bầu trời" (the dome of the sky) của Ngày Tạo Dựng Thứ Tư. Để hiểu được ý nghĩa thần bí về "cái vòm" được Thiên Chúa tạo dựng nên trong ngày thứ hai này, cần phải lưu ý tới mục đích của Thiên Chúa trong việc dựng nên "cái vòm" ấy, ở chỗ, theo ý định của Ngài "cái vòm này ở giữa nước để phân biệt phần nước này với phần nước kia" (Gen 1:6). Đúng thế, sau khi cho biết ý định của Thiên Chúa như thế về sứ vụ của "cái vòm", Mạc Khải Thánh Kinh xác nhận rằng: "Thiên Chúa đã tạo nên cái vòm và nó đã phân nước bên trên vòm và nước bên dưới vòm" (Gen 1:7). Sau đó, tức sau khi "cái vòm" quả thực thi hành sứ vụ của mình trong việc phân nước ở bên trên mình và ở bên dưới mình đúng như ý Chúa, nó mới được Ngài gọi là "bầu trời". Như thế, "cái vòm" có một liên hệ mật thiết sâu xa với "nước", một hình ảnh đã được Sách Khởi Nguyên nhắc đến trước cả ngày tạo dựng thứ nhất.

Nếu "nước" xuất hiện ngay từ đầu, trước cả ngày tạo dựng thứ nhất, như đã cảm nhận, ám chỉ Ngôi Con trong Ba Ngôi Thiên Chúa, và "nước" trong ngày tạo dựng thứ hai đây được hiểu là "kiến thức của Thiên Chúa", như được Tiên Tri Isaia sánh ví ở đoạn 11 câu 9: "trái đất sẽ tràn đầy kiến thức của Thiên Chúa như nước bao phủ biển khơi", thì "nước" bên trên "cái vòm" đây ám chỉ Thần Tính của Chúa Kitô và "nước" bên dưới "cái vòm" ám chỉ nhân tính của Chúa Kitô. Đó là lý do, Chúa Giêsu đã nói với nghị viên trong hội đồng đầu mục Do Thái là Nicodemo về những sự thuộc "thượng giới" và những sự thuộc "hạ giới" (Jn 3:12). Những sự thuộc về "thượng giới", tức bên trên "cái vòm" trong ngày tạo dựng thứ hai đây liên quan đến Thần Tính của Chúa Kitô, và những sự thuộc về "hạ giới', tức bên dưới "cái vòm" đây liên quan đến nhân tính của Chúa Kitô. Như thế, nếu "nước" bên trên và "nước" bên dưới "cái vòm" liên quan tới hay ám chỉ về Thần Tính và nhân tính của Chúa Giêsu Kitô, thì "cái vòm" đây ám chỉ về và biểu hiệu cho Mầu Nhiệm Nhập Thể hay chính xác hơn Mầu Nhiệm Ngôi Hiệp (một ngôi vị hai bản tính) nơi Con Thiên Chúa Làm Người, một mầu nhiệm đáng được gọi là "bầu trời", hình ảnh biểu hiệu cho những gì là cao cả và siêu việt.

Như thế, chúng ta thấy ngày tạo dựng thứ nhất và thứ hai có liên quan hết sức mật thiết với nhau. Ở chỗ, trong ngày tạo dựng thứ nhất, "Thiên Chúa là ánh sáng" (1Jn 1:5) tỏ mình ra là Sự Khôn Ngoan, và trong ngày tạo dựng thứ hai, Sự Khôn Ngoan của Ngài lại tỏ hiện hiển nhiên hơn nữa nơi mầu nhiệm Nhập Thể, nơi một Ngôi Vị là Chúa Giêsu Kitô, Đấng là Thiên Chúa thật và là người thật. Chưa hết, ngày tạo dựng thứ nhất, đặc biệt là ngày tạo dựng thứ hai còn liên quan mật thiết với cả ngày tạo dựng thứ ba ở Ngôi Vị Chúa Kitô như sau.

Ngày thứ ba

"Đất khô" và “biển khơi” cùng với thảo mộc được dựng nên. Thế nhưng, những thứ này cũng lại xuất phát từ "nước" ở dưới "cái vòm" được gọi là "bầu trời" của ngày tạo dựng thứ hai. "Nước" theo ý Thiên Chúa qui tụ lại một nơi được gọi là "biển khơi" để chỗ cạn là nơi được gọi là "đất khô" lộ ra, và sau đó, cũng theo ý Thiên Chúa, "đất khô" trở thành nơi phát xuất ra các loài thảo mộc.

Nếu "nước" ở dưới "cái vòm" được gọi là "bầu trời", như đã cảm nhận, biểu hiệu cho nhân tính của Lời Nhập Thể là Chúa Giêsu Kitô, thì "đất khổ" đây có thể hiểu ám chỉ về thân xác của Chúa Kitô và "biển khơi" đây là biểu hiệu cho linh hồn đầy “kiến thức” và ý thức của Người.

Các loài thảo mộc, xuất phát từ "đất khô" biểu hiệu cho thân xác của Chúa Kitô này, bởi thế có thể hiểu là những gì ám chỉ về các tác dụng thần linh hay những hoa trái thiêng liêng được trổ sinh từ thân xác, nhờ Mầu Nhiệm Ngôi Hiệp, đã trở thành phương tiện và bí tích của Thần Tính và cho Thần Tính để Thần Tính nhờ đó có thể thông ban sự sống thần linh, một Thần Tính, như Sách Khải Huyền đã diễn tả như "con sông chảy nước ban sự sống mà hai bên bờ có những cây sự sống mọc lên trổ sinh hoa trái quanh năm..." (Rev 22:1-2).

Ngày thứ tư

“Những vầng sáng" cùng với “hai vầng sáng lớn” được tạo dựng. Có thể nói, trong 6 ngày tạo dựng, 3 ngày tạo dựng đầu liên quan tới Mầu Nhiệm về Ngôi Lời: Khôn Ngoan (ngày thứ nhất), Ngôi Hiệp hai bản tính là Thần Tính và nhân tính (ngày thứ hai) và Nhân Tính bao gồm linh hồn và thân xác cùng hoa trái cứu độ (ngày thứ ba), và 3 ngày tạo dựng còn lại liên quan tới thế giới hữu hình - Ngày thứ tư: “các vầng sáng” và “hai vầng sáng lớn” liên quan tới “ngày” và “đêm” được dựng nên trong ngày này phản ảnh “ánh sáng” cũng như “ngày” và “đêm” của ngày tạo dựng thứ nhất; ngày thứ năm: biển khơi với cá nước và chim trời được dựng nên trong ngày này phản ảnh ngày tạo dựng thứ hai là ngày liên quan tới hạ giới (biểu hiệu nơi cá nước) và thượng giới (biểu hiệu nơi chim trời); và ngày thứ sáu: mặt đất với thú vật cùng loài người được dựng nên trong ngày này phản ảnh ngày tạo dựng thứ ba là ngày liên quan đến nhân tính (với cả thân xác lẫn linh hồn) của Lời Nhập Thể, một nhân tính mà con người là loài tạo vật duy nhất đã được dựng nên giống như hình ảnh và tương tự.

Đúng thế, "những vầng sáng" được tạo dựng nên trong ngày thứ tư đây là gì, nếu không phải là những gì phản ảnh và liên quan tới "ánh sáng" của ngày tạo dựng thứ nhất? Nếu "ánh sáng" của ngày tạo dựng thứ nhất ám chỉ sự khôn ngoan, thì "các vầng sáng" đây được hiểu là các định luật thiên nhiên của Thiên Chúa là Đấng Quan Phòng Thần Linh chi phối tất cả mọi sự vào "thời điểm ấn định - fixed time" (Gen 1:14) của chúng, như những gì "chiếu sáng xuống trên mặt đất" (Gen 1:15). Có thể nói, thời gian bất khả phân ly với các định luật thiên nhiên và được Thiên Chúa tạo dựng nên cùng với các định luật thiên nhiên vào ngày tạo dựng thứ tư này. Và chỉ sau khi thời gian bắt đầu có cùng với các định luật thiên nhiên thì bấy giờ mới có không gian bao gồm "hai vầng sáng lớn" được hiểu là mặt trời và mặt trăng, cùng với các tinh tú, cho dù thực tế cho thấy thời gian như lệ thuộc vào không gian, tức vào chu kỳ xoay vần của không gian, như một ngày là chu kỳ trái đất tự xoay quang mình (rotate) hết một vòng, và một năm là chu kỳ trái đất xoay (moving) đủ một vòng chung quanh mặt trời.

Bởi thế, thời gian chính là linh hồn của không gian và chi phối không gian. Thời gian chẳng những là hồn sống của không gian mà còn chi phối tất cả mọi sự khác thuộc thế giới hữu hình, nhất là loài sinh vật. Chẳng hạn, con người chết không phải vì linh hồn lìa khỏi thân xác mà chính vì còn người đã hết thời. Hay nói ngược lại, chính vì con người đã hết thời nên mới chết đi hay qua đi, cũng như con người chỉ bắt đầu hiện hữu khi tới thời điểm của mình.

Vì thời gian được dựng nên sau, ở ngày thứ tư, và chỉ liên quan tới thế giới hữu hình, nên thời gian không chi phối thế giới vô hình của loài thần thiêng là loài được dựng nên trong ngày thứ nhất, loài có một bản tính bất tử, vượt thời gian, cho dù, nếu hiểu cho tận cùng, thời gian tự bản chất bao trùm hết tất cả mọi sự được tạo thành, ngoài trừ chính Thiên Chúa là Tự Hữu và Hằng Hữu (x Ex 3:14), phi thời gian. Tức là thời gian bắt đầu có ngay từ khi Thiên Chúa tạo dựng nên tất cả mọi sự, kể từ Ngày Tạo Dựng thứ nhất. Thế nhưng, nếu thời gian liên hệ tới các định luật thiên nhiên chi phối việc hình thành và phát triển của thế giới hữu hình thì thời gian không bao gồm loài thần thiêng.

Chính vì thần thiêng là loài tạo vật siêu thời gian (chứ không phải phi thời gian như Thiên Chúa), loài tạo vật không phát triển và thay đổi, với một bản tính vô hình cùng với thần trí hoàn toàn siêu việt và thông sáng, mà hành động của các vị có một tác dụng vĩnh viễn, chẳng hạn như những gì đã gây ra cho các vị bởi phản ứng của các vị trước Mầu Nhiệm Nhập Thể được tỏ cho các vị biết ngay từ khi các vị vừa mới được hiện hữu. Còn cung sinh vật và riêng loài người, vì sống trong thời gian, nên vẫn còn có thể thay đổi, có thể được cứu độ, có thể "vượt qua sự chết mà vào sự sống" (Jn 5:24). Đến đây chúng ta mới thấy thật là chí lý những lời Mạc Khải Thánh Kinh về các thời điểm trên thế gian và trong giòng lịch sử trong Sách Giảng Viên (Ecclesiastes) đoạn 3 từ câu 1 đến câu 8: "Hết mọi sự đều có thời điểm ấn định và hết mọi công việc đều có thời ở dưới bầu trời này. Có thời sinh ra và có thời chết đi..." Nhất là câu Thánh Kinh: "Khi đến thời điểm ấn định, Thiên Chúa đã sai Con của Ngài đến sinh bởi một người nữ" (Gal 4:4).

Ngày thứ năm

Cá nước và chim trời được tạo dựng. Nước được khoa học coi là yếu tố liên quan tới sự sống, thì Mạc Khải Thần Linh cũng cho thấy trong ngày tạo dựng thứ năm từ nước cũng nẩy sinh các loài cá biển và chim trời (xem Gen 1:21). Tuy nhiên, chỉ có loài cá bởi nước mà ra mới tiếp tục sống bởi nước và ở trong nước, còn loài chim dù có như cá bởi nước mà ra đi nữa, nhưng vì là loài có cánh bay (chứ không có vây bơi như cá) nên ở trên đất và trong bầu trời (x Gen 1:20,22). Thế nhưng, loài chim trời, cho dù "bay dưới bầu trời" (Gen 1:20) và sống trên mặt đất (ăn côn trùng), vẫn không được kể như và hoàn toàn khác giống với những con dã thú hay gia thú của Ngày Tạo Dựng Thứ Sáu.

Ngày thứ sáu

Thú vật và con người được dựng nên trên mặt đất này. Theo Mạc Khải Thánh Kinh cho biết thì tất cả mọi sinh vật đều từ hư không mà có, nhưng hiện hữu trong thời gian vào thời điểm của mình theo định luật thiên nhiên của ngày tạo dựng thứ tư, những định luật thiên nhiên do chính Thiên Chúa Hóa Công ấn định hay tự mình tạo nên theo thượng trí vô cùng khôn ngoan của mình để nhờ đó cai quản và bảo tồn công cuộc tạo dựng của Ngài. Như thế, sự sống tự nhiên về thể lý của chung động vật, trong đó có loài người, loài được dựng nên cùng ngày với con thú, được dần dần hình thành và xuất hiện từ đất, và đó là lý do xác thể của cả con thú lẫn con người "từ bụi đất sẽ trở về với bụi đất" (Gen 3:19) khi chết đi.

Theo chiều hướng tạo dựng của Thiên Chúa, chiều hướng tạo dựng nên tất cả mọi loài sinh vật, từ mầm mống tới tầm vóc trọn vẹn, từ tối tăm tới sáng tỏ, thì phải nói rằng sự sống tự nhiên của loài tạo vật hữu hình chỉ được trọn hảo nơi Ngày Tạo Dựng Thứ Sáu, ngày của loài được gọi là "nhân linh ư vạn vật". Thật thế, về thể xác, loài người tuy giống như thú vật, nhưng lại là một con thú có hồn thiêng bất tử, để chẳng những họ có thể "làm chủ trái đất" (Gen 1:28-30) cũng như để "canh tác và trông coi vườn địa đàng" (Gen 2:24), mà còn nhờ đó, thay cho và cùng với tất cả thế giới tạo vật hữu hình, nhận biết và kính mến Vị Thiên Chúa Hóa Công của mình, để xứng đáng đời đời được hiệp thông thần linh với Ngài, một cùng đích tối hậu chẳng những của riêng con người mà còn của chung các loài tạo vật được ký thác cho con người nữa: "Tất cả thế giới tạo vật hết sức trông ngóng cuộc tỏ hiện của con cái Thiên Chúa ... thông phần vào tự do vinh hiển của con cái Thiên Chúa" (Rm 8:19,21). Chính vì loài người là tâm điểm của thế giới tạo vật hữu hình, mà sau khi tạo dựng nên con người, Thiên Chúa Hóa Công mới thỏa lòng và nghỉ ngơi trong Ngày Thứ Bảy.

Ngày Thứ 7

Trong Mầu Nhiệm Tạo Dựng của Thiên Chúa Ngày Thứ 7 mới là ngày chính yếu của Ngài, ngày được Ngài quan tâm nhất và ngày Ngài bận bịu nhất, vì tất cả những gì Ngài làm trong 6 Ngày Tạo Dựng đều hướng về Ngày Thứ 7 và cho Ngày Thứ 7 ở đầu đoạn 2 Ssách Khởi Nguyên này.

¹ Thế là trời đất cùng với mọi thành phần đã hoàn tất. ² Ngày thứ bảy, Thiên Chúa đã hoàn thành công việc Người làm. Khi làm xong mọi công việc của Người, ngày thứ bảy, Thiên Chúa nghỉ ngơi.

³ Thiên Chúa ban phúc lành cho ngày thứ bảy và thánh hoá ngày đó, vì ngày đó Người đã nghỉ, ngưng làm mọi công việc sáng tạo của Người.

⁴ Ðó là gốc tích trời đất khi được sáng tạo.

Đó là lý do Mầu Nhiệm Tạo Dựng có hai phần rõ ràng: phần đầu với 6 Ngày Tạo Dựng, liên quan đến lãnh vực tự nhiên, và phần cuối cũng là phần chính yếu với 1 Ngày Thứ Bảy duy nhất, Ngày Thánh Hóa, liên quan tới lãnh vực siêu nhiên; và ngày cuối cùng này quan trọng đến độ, có thể nói, nếu không có ngày cuối cùng này thì cũng chẳng có 6 ngày trước đó. Thiên Chúa Hóa Công không muốn dựng nên tất cả mọi sự để cho vui vậy thôi, như để biểu dương quyền lực toàn năng của Ngài, cho nguôi ngoai bớt sự sống vô cùng viên mãn hằng muốn tuôn trào hay không thể không tuôn trào của Ngài v.v.

Ý định thánh hóa của Thiên Chúa Hóa Công đối với Ngày Thứ Bảy, ngày Ngài nghỉ ngơi sau 6 ngày tạo dựng về lãnh vực tự nhiên, nhưng lại là ngày về lãnh vực ân sủng Ngài đã tỏ ra hết sức quan tâm và bận bịu "cho tới cùng" (Jn 13:1), như chính Con của Ngài đã chứng tỏ cho dân Do Thái biết khi họ cự nự Người về việc Người chữa lành trong ngày hưu lễ: "Cha Tôi hằng làm việc cho tới nay. Tôi cũng làm như thế" (Jn 5:17), và "việc của Thiên Chúa đó là (làm cho) quí vị tin tưởng vào Đấng Ngài đã sai" (Jn 6:28), Đấng "thực sự là chúa của ngày hưu lễ" (Mt 12:8).

Thật vậy, căn cứ vào 7 Ngày trong Mầu Nhiệm Tạo Dựng này, chúng ta thấy ngay được ý định hay chủ đích tạo dựng của Thiên Chúa, đúng như niềm xác tín của Giáo Hội Công giáo trong cuốn Toát Yếu Giáo Lý: "Thiên Chúa tự bản thể là Ðấng vô cùng hoàn hảo và hạnh phúc. Theo ý định nhân hậu, Ngài đã tự ý tạo dựng con người, để cho họ được thông phần sự sống hạnh phúc của Ngài. Khi thời gian đến hồi viên mãn, Thiên Chúa Cha đã cử Con Ngài đến làm Ðấng Cứu Thế chuộc tội cho nhân loại đã sa ngã trong tội lỗi, để kêu gọi họ vào trong Hội thánh Ngài, và nhờ tác động của Chúa Thánh Thần, đón nhận họ làm dưỡng tử, và được thừa hưởng hạnh phúc vĩnh cửu của Ngài”. (Bản dịch Việt Ngữ của Ủy Ban Giáo Lý Ðức Tin Hội Ðồng Giám Mục Việt Nam 2006).

Sau đây là Ca Vịnh “Chúc Tụng” (Daniel 3:57-88,56) của 3 thanh niên Do Thái trong lò lửa, được Giáo Hội sử dụng cho Giờ Kinh Phụng Vụ Ban Mai, Tuần Thứ Nhất, trong đó, chúng ta thấy thứ tự của các loài tạo vật được Thiên Chúa dựng nên trong 6 ngày, kể cả ngày thứ 7 là ngày thánh cũng được kể đến chứ không bỏ qua. Tuy nhiên, thứ tự của 6 Ngày Tạo Dựng trong Ca Vịnh Chúc Tụng này có một chút hơi khác nơi sự hoán chuyển giữa ngày thứ 3 và thứ 4, ở chỗ, những gì được tạo dựng trong ngày thứ 4 là mặt trời mặt trăng và tinh tú được kể trước đến những gì được tạo dựng trong ngày thứ 3 là đất đai và cỏ cây hoa lá. Vì, theo cảm nhận tự nhiên cũng rất xác đáng của các vị tác giả của bài ca vịnh được linh ứng này thì đất đai và cỏ cây hoa lá đây là những gì thực sự thuộc về trái đất này, (khác với "đất" ở ngày tạo dựng thứ ba có ý nghĩa ám chỉ về chung tất cả những gì thuộc về thế giới hữu hình), một trái đất chẳng những thuộc thế giới hữu hình mà còn là một thế giới hoàn toàn vật chất, bao gồm cả những khoáng chất hữu cơ và vô cơ, trong đó đặc biệt là có sự sống, một sự sống được nẩy sinh và triển nở đầu tiên nơi hình thức của loài thực vật, một trái đất vật chất nói chung và sự sống thể lý nói riêng hoàn toàn bị chi phối bởi không trung nói chung (thời tiết, mưa nắng, gió sương v.v.), nhất là bởi mặt trời là nguồn ánh sáng và năng lượng của sự sống.

Ca Vịnh “Chúc Tụng”

(Daniel 3:57-88,56)

(Để những chi tiết cần được sáng tỏ hơn, người viết tự ý phân đoạn theo từng ngày và in nghiêng đậm các chữ cần được Sách Khởi Nguyên nói tới hay hàm ý, kèm theo phụ chú trong ngoặc đơn).

⁵⁷⁺ Chúc tụng Chúa đi, mọi công trình của Chúa, (“muôn vật hữu hình và vô hình”)