Mầm Mống Thần Linh

Nơi Lão Giáo

N

hìn sang phía Lão Trang, ta cũng thấy rằng các Ngài chủ trương trong tâm còn có Đạo, có Trời...

Tưởng mình sống xa rời Thượng Đế, xa Thái Cực, Chân Như, dù là một phút giây, cũng là điều lầm lỗi lớn của nhân quần từ trước tới nay.

Tính Mệnh Khuê Chỉ (quyển Hanh, trang 11a), một quyển sách Đạo Lão có câu:

Yểu yểu, minh minh khai chúng diệu,

Hoảng hoảng, hốt hốt bảo châu khiếu,

Liễm chi tiềm tàng nhất lạp trung,

Phóng chi, di mạn hợp lục biểu.

Phỏng dịch:

Yểu yểu, minh minh chúng diệu khai,

Phảng phất hư vô vẫn một Trời.

Tiềm tàng nằm gọn trong trần cấu,

Phóng phát bao trùm khắp chốn nơi!

Lại có thơ (cùng nguồn trên)

Tá vấn chân nhân hà xứ lai?

Tòng tiền linh chỉ tại linh đài!

Tích niên vân vụ vân già tế,

Kim nhật tương phùng đạo nhỡn khai!

Phỏng dịch:

Chân nhân ướm hỏi tới từ đâu?

Tâm khảm tiềm tàng sẵn đáy sâu,

Thủa trước linh đài vân vụ phủ,

Ngày nay chợt tỉnh, thấy bên nhau!

Tâm thì ở trong vòng tương đối, biến thiên, hữu vi, hữu tướng. Đạo thì tuyệt đối, hằng cửu, vô vi, vô tướng, bất khả tư nghị. Muốn tu trì, dĩ nhiên là phải xây căn cơ trên Đạo, phải hiểu thấu đáo về Đạo, phải siêu lên trên cõi hữu vi, hữu tướng, nhân vi, nhân tạo, mà đi vào cõi Vô vi, Tuyệt đối.

Có vậy mới hiểu tại sao Kinh Kim Cương lại dạy phải vượt lên trên THANH SẮC:

‘Nhược dĩ SẮC kiến Ngã,

Dĩ ÂM THANH cầu Ngã,

Thị nhân hành tà đạo,

Bất năng kiến Như Lai.

Dịch:

Nếu lấy SẮC nhìn Ta,

Lấy ÂM THANH tìm Ta,

Kẻ ấy đi tà đạo,

Không thể thấy Như Lai.

Cũng một lẽ, đạo Lão khuyến cáo đừng để cho âm thanh và màu sắc làm choáng lộn tâm thần.

Đạo Đức Kinh chương XII viết:

Sắc năm mầu làm ta choáng mắt,

Thanh năm cung ngây ngất lỗ tai.

Năm mùi tê lưỡi nếm sai,

Ruổi rong săn bắn, lòng người đảo điên.

Của hiếm có ngả nghiêng nhân đức,

Khinh giác quan, giữ chắc lòng son,

Thánh nhân hiểu lẽ mất còn.

Trang Tử còn có những lời lẽ mãnh liệt hơn nhiều: Trong chương Biền Mẫu (Nam Hoa Kinh), ông viết:

Đem nhã nhạc đảo điên tính khí,

Sư khoáng kia nào quí chi đâu.

Tính Trời lệ thuộc năm mầu,

Ly Chu ta cũng trước sau coi hèn...

Chính vì coi Đạo là căn cốt muôn loài, nên ngay đầu sách Đạo Đức Kinh, Lão Tử đã dành một chương nói về Đạo:

Hóa Công hồ dễ đặt tên,

Khuôn thiêng hồ dễ mà đem luận bàn.

Không tên, sáng tạo thế gian,

Có tên, là mẹ muôn vàn thụ sinh.

Tịch nhiên cho thấy uy linh,

Hiển dương cho thấy công trình vân vi,

Hai phương diện, một Hóa Nhi,

Huyền linh khôn xiết, huyền vi khôn lường,

Ấy là chúng diệu chi môn,

Cửa thiêng phát xuất mọi nguồn huyền vi.

Trang Tử, chính vì thấy rằng trong tâm mình còn có Đạo, có Trời, có Bản thể bất sinh, bất tử, nên đã nói trong thiên Tề vật luận, Nam Hoa Kinh:

Ta và trời đất cùng sinh,

Ta và muôn vật sự tình chẳng hai.

(Thiên địa dữ ngã tịnh sinh,

Nhi vạn vật dữ ngã duy nhất).

Âm Phù Kinh viết:

Thiên tính nhân dã

Nhân tâm cơ dã

Lập Thiên chi đạo,

Dĩ định nhân giã

Dịch:

Thiên tính là Người,

Nhân tâm là máy.

Lập ra Thiên đạo,

Định mục phiêu Người.

Trong bài tựa quyển Huyền Diệu Cảnh của đức Lã Đồng Tân ta thấy Thiên đạo, Nhân đạo được định nghĩa như sau:

Thế nào là Thiên đạo? Thiên đạo là tu tính, dưỡng mệnh, vượt tình trạng con người mà hợp với Trời. Thế nào là Nhân đạo? Nhân đạo là giữ tròn ngữ luân, ngũ sự (giữ trọn nhân luân).

Tóm lại đạo Lão cũng cho rằng con người có Thiên tính, và đắc đạo là HỢP THIÊN. Theo đạo Lão, lúc mới đầu con người còn mê muội, chưa biết được rằng Đạo, hay Trời đã ở sẵn trong tâm, nên phải ‘tầm sư, học Đạo’, ‘tầm sư cầu Đạo’. Khi đã chứng Đạo, sẽ thấy được rằng Đạo đã ở sẵn trong lòng mình. Thế là Đắc Đạo, mà Đắc Đạo là Đắc Thiên. Khi đã biết rằng Đạo là căn cốt của mình, tự nhiên con người sẽ trở nên hồn nhiên, tiêu sái. Người xưa khen là có Tiên phong, Đạo cốt. Đối với người Trung Hoa Đạo là Thiên, là Thần…

Cho nên, khi phiên dịch câu Phúc Âm thánh Gioan: ‘Đầu trước hết có Ngôi Hai, Ngôi Hai ở cùng Thiên Chúa và Ngôi Hai là Thiên Chúa’, người Trung Hoa đã viết: ‘Thái sơ hữu Đạo, Đạo dữ Thần đồng tại, Đạo tức thị thần’…

Thánh hiền mong muốn sống một đời sống huyền hóa với đất trời, mặc cho trần thế dèm pha, chỉ trích. Trang Tử viết đại khái trong thiên Tề Vật Luận, Nam Hoa Kinh như sau:

Hồn ta hỡi, hãy tiêu diêu,

Tung đôi cánh rộng, khinh phiêu chín tầng…

Hãy tung cánh chim bằng muôn dặm,

Cưỡi gió mây bay thẳng về Nam,

Bay về quê cũ giang san,

Hồ trời vùng vẫy, miên man thỏa tình.

Mặc nhân thế rẻ khinh đàm tiếu,

Óc phàm phu sao hiểu Chí Nhân…

Vùi thân trong chốn hồng trần,

Họ như ve sẻ, qua lần tháng năm,

Tầm mắt hẹp mà thân ti tiểu,

Kiếp phù du nào hiểu chi đâu,

Thân lươn bao quản lấm đầu

Cốt sao cho khỏi cơ cầu thì thôi,

Phận sâu bọ đành rồi sâu bọ,

Thân nấm rêu, nào rõ tuần trăng,

Ve sầu nào biết thu xuân,

Minh linh ngoài mấy vạn năm hay gì?…

Như Bành tổ có chi là thọ,

Mà chúng nhân quá cỡ tán dương,

Người vui tước phận lý hương,

Người vui mũ áo xênh xang trị vì.

Kìa Liệt tử thích đi mây gió,

Cưỡi gió mây đây đó thỏa lòng.

Còn ta khinh khoát vô cùng,

Sánh vai nhật nguyệt, vẫy vùng khinh phiêu,

Quên mình, quên hết mọi điều,

Quên tên, quên hết bao nhiêu công trình.

Sống đời sống thần linh sảng khoái,

Như Hứa Do chẳng đoái công hầu,

Uống ăn nào có chi đâu,

Mà lo với lắng, cho rầu lòng ai.

Ta chẳng nói những bài phách lối,

Lời của Ta, đâu nỗi hoang đường,

Lời ta minh chính, đàng hoàng,

Vì người không hiểu, trách quàng, trách xiên.

Kẻ mù tối, sao xem mầu sắc,

Người điếc tai, sao bắt âm thanh.

Cho nên những kẻ vô minh,

Tối tăm, ù cạc, ngọn ngành hiểu chi,

Sao biết được uy nghi, sang cả,

Của những người huyền hóa siêu linh,

Đất trời gồm tóm trong mình,

Lồng vào muôn vật, sự tình nào hai,

Dẫu sóng cả ngất trời không đắm,

Dẫu nóng nung, cũng chẳng làm sao.

Trời mây mặc sức tiêu dao,

Cho dù Nghiêu, Thuấn dễ nào sánh vai…

Thất Chân nhân quả có thơ:

‘Thân ngoại cầu tiên, lộ tửu soa,

Thủy trung nguyệt ảnh, kính trung hoa.

Tiên thiên diệu lý, quân tri phủ?

Chỉ tại nhất tâm, tiện khả khoa’

Dịch:

Thân ngoại cầu tiên ắt lạc đường,

Mò trăng đáy nước, hái hoa gương,

Tiên thiên, diệu lý hay chăng tá,

Chỉ tại tâm điền, há viễn phương.

Trong Tiên Học Diệu Tuyển có ghi câu thơ của Mã Đơn Dương tặng Triệu Quang:

‘Thành tiên chỉ thị Thần quang,

Thiên cung vô dụng xú bì nang’

Dịch:

Thành tiên âu chỉ cốt Thần quang,

Thiên cung xá kể cái xác phàm!

Trang Tử viết:

‘Nhìn vũ trụ từ trong phân biệt,

Thời mật gan, Sở Việt khác xa.

Từ trong Đồng Nhất nhìn ra,

Muôn loài muôn vật cũng là một thôi’

Tự kỳ dị giả thị chi,

Can, đởm, Sở, Việt dã;

Tự kỳ đồng giả thị chi,

Vạn vật giai nhất dã.

(Nam Hoa Kinh, Thu Thủy 5)

Tóm lại, thánh hiền, vì tin có Thiên tính, có Phật tính, nên khi đi vào tâm là để tìm Đạo, tìm Trời; khi đi ra ngoài xã hội, nhân quần, là dem nhân ái chan hòa, nhuần được khắp chúng sinh, vạn hữu. Cái điều mà các Ngài muốn rao truyền, chính là con người có Bản thể Thượng đế; con người không bao giờ có thể sống xa rời Thượng Đế. Nếu sống phối hợp với Thượng Đế. chúng ta sẽ được khinh phiêu hạnh phúc. Nếu sống xa rời Thượng Đế, chắc chắn rằng chúng ta sẽ sống trong lo âu, khắc khoải.

Đạo Lão có câu:

Tâm dữ Đạo hợp,

Tắc tạo Bồng lai,  Tam Đảo,

Tâm dữ Đạo ly,

Tắc tạo lục đạo, tam đồ

Tạm dịch:

Lòng người mà hợp lòng Trời,

Ấy là Tam Đảo, Bồng Lai hẳn rồi,

Lòng người mà tách lòng Trời,

Tam đồ, lục đạo, lôi thôi, khốn nàn.

(Phần Mầm Mống Thần Linh Nơi Lão Giáo trên đây

[song các chi tiết được sắp xếp theo nội dung hợp với bài viết này]

được trích nguyên văn từ bốn tài liệu rời của Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ:

 Quan Niệm Tam Tài Với Con Người, Bản Thể Luận và Hiện Tượng Luận,

Con Đường Giải Thoát và Cõi Tiên Cõi Tục)