6. YÊU THƯƠNG LÀ BẢN
TÍNH HOÀN THIỆN
Phải,
yêu thương là một mầu nhiệm. Người ta thường
nói không ai có thể định nghĩa được t́nh
yêu. Bởi v́, lư lẽ của t́nh
yêu
trí khôn không thể nào hiểu được. Do đó, trong
đời sống, vấn đề hay được đặt
ra là: Tại sao cô ấy lại có thể yêu anh
chàng
đó được nhỉ, hay ngược lại,
tại sao anh chàng lại có thể lấy cô nàng được
há?
Vâng,
yêu thương tuy mầu nhiệm thật, song nó cũng
rất thực tế như bản thân của mỗi người
trong chúng ta.
Trước
hết, chúng ta cảm được yêu thương như
là một khuynh hướng qui về đối tượng
tự nhiên hợp với ḿnh.
Như
qua những cảm xúc ban đầu khi vừa gặp gỡ,
mà người ta hay gọi đó là tiếng sét ái t́nh.
Rồi
qua những nhớ nhung khi cách xa nhau, “hữu duyên thiên lư
năng tương ngộ” (Thành Ngữ Việt
Và
những sướng vui khi được gần gũi
nhau, bằng không,
“Người
đi một nửa hồn tôi chết,
một
nửa hồn kia bỗng dại khờ”
(Xuân
Diệu).
Sau
nữa, chúng ta c̣n thấy yêu thương được
tỏ ra bằng những tác động tiến đến
với đối tượng đă làm cho chủ thể
yêu say mê.
Như
hy sinh,
“Yêu
nhau cởi áo cho nhau,
Về
nhà mẹ hỏi qua cầu gió bay”
(Ca
Dao Việt
Như
chịu đựng,
“Yêu
anh tâm trí hao ṃn,
yêu
anh đến chết vẫn c̣n yêu anh”
(Ca
Dao Việt
Như
bênh vực người ḿnh yêu,
“yêu
nhau trăm sự chẳng nề,
một
trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng”
(Ca
Dao Việt
Như
sợ mất người yêu,
“Tôi
muốn cô đừng nghĩ đến ai,
đừng
hôn dù thấy đóa hoa tươi,
đừng
ôm gối chiếc đêm nằm ngủ,
đừng
tắm chiều nay bể lắm người.
Thế
nghĩa là ghen quá đấy mà thôi.
Thế
nghĩa là yêu quá mất rồi”
(Nguyễn
Bính).
Yêu
thương nhau say đắm như vậy, yêu thương
nhau đến nỗi cuộc đời chẳng c̣n ư
nghĩa ǵ nữa nếu không có người ḿnh yêu và không
lấy được người ḿnh yêu. Thế mà,
tại sao, chính những cuộc t́nh lư tưởng như
thiên đàng ấy lại là những cuộc t́nh làm cho
những đôi t́nh nhân mà nó xe duyên t́nh cảm, thậm chí đă
kết nghĩa vợ chồng, lại bị rơi
xuống tận đáy hỏa ngục của ḷng ghen ghét
nhau.
“Yêu
nhau lắm cắn nhau đau” (Tục Ngữ Việt Nam), đến
nỗi, đôi t́nh nhân tuyệt vời ấy, đôi vợ
chồng xứng đôi vừa lứa ấy, không thể
nào sống với nhau được nữa, và đă ly
dị, chấm dứt cuộc t́nh thần tiên, để
“Anh
đi đường anh, tôi đi đường tôi,
T́nh
nghĩa đôi ta có thế thôi”.
Phải
chăng, yêu thương không phải chỉ là khuynh hướng
tự nhiên hướng về đối tượng hợp
với ḿnh, cũng không chỉ là tác động tự động
tiến đến với đối tượng lôi kéo
ḿnh mà thôi, nó c̣n phải trở nên chính bản tính hoàn
thiện nơi chủ thể yêu ("người yêu",
khác với "người t́nh" là người được
yêu) nữa mới được, mới chân thật, mới
trọn vẹn, mới viên măn, mới bất diệt?
Thật
vậy, theo tôi,
Yêu
thương chính là một Hạt Giống Thần Linh được
gieo sẵn trong nhân tính (bản tính loài người) của
con người, làm cho mảnh đất nhân tính trổ
sinh Hoa Trái Thần Linh là chính Văn Hóa Thần Linh, kiện
toàn cả con người lẫn đời sống của
họ.
Để
có thể đi sâu vào thực tại diệu huyền của
yêu thương này, chúng ta hăy t́m hiểu ba sự kiện
liên hệ đến yêu thương.
Thứ
nhất, t́nh yêu là một hạt giống mà nhân của nó là
chính Chân-Thiện-Mỹ.
Thứ
hai, t́nh yêu chính là tác nhân xe duyên kết nghĩa cho con người.
Thứ
ba, con người phải tập yêu thương, kể
cả trong t́nh yêu thương tự nhiên đối với
những người thân thiết của ḿnh.
T́nh
Yêu là một hạt giống thần linh mà nhân của nó là
chính Chân-Thiện-Mỹ.
Thực
tế mỗi người chúng ta đều cảm
nghiệm thấy ai cũng yêu thích cái đẹp. Khuynh hướng
tự nhiên của phái nam hướng về phái nữ, được
gọi là phái đẹp, cũng đủ thấy.
Không
anh chàng nào, dù xí trai đến đâu, mà lại không ham gái đẹp.
Nhiều khi bị sắc đẹp của người ta
thôi miên đến nỗi, lúc may mắn đến được
gần nàng để làm quen, tán tỉnh, th́ lại
luống cuống, nói năng cử động loạn xà
ngầu, làm tṛ hề cho người đẹp được
dịp cười ngạo nghễ!
Giả
sử, như chó ngáp phải ruồi, anh chàng xí trai nào đó
may mắn được người đẹp kia thương.
Sau một thời gian quen nhau và gần gũi, chàng ta mới
khám phá ra rằng, sở dĩ người đẹp đoái
hoài đến ḿnh là v́ cô nàng, một đàng th́ vừa
bị người t́nh sở khanh cho một bụng, đàng
khác lại thấy ḿnh có sự nghiệp và tiền của.
Tuy
bị chám tự ái không ít, nhưng, nghĩ lại, anh chàng
xấu xí tự an ủi: ḿnh xí trai gặp gái xí ḷng không xứng
đôi vừa lứa lắm sao? Nếu nàng không tà tâm như
vậy th́ ḿnh đâu có vớ được nàng! Vả
lại, bỏ nàng đi, sức mấy mà ḿnh kiếm được
một người đẹp khác nhu* nàng. Phần nàng, ngoài
ḿnh ra, với nhan sắc của nàng, nàng vẫn có thể
kiếm được một anh chàng khác c̣n ngon hơn
ḿnh.
Trong
thời gian "t́nh chỉ đẹp khi t́nh c̣n dang dở"
(Hồ Dzếnh) như thế, một lần kia, theo
bản chất thiện tâm của ḿnh, bất chấp nguy
hiểm, anh chàng xí trai đă nhào vô can thiệp một vụ
hăm hiếp hội đồng. Kết quả, anh đă
bị nằm nhà thương.
Bị
mất trinh bởi nhóm băng đảng này, tuy mến phục
chàng, người con gái nạn nhân đáng thương
lại kiều diễm này vẫn không dám ngỏ ư muốn được
làm vợ chàng. Tinh ư biết được tâm sự của
nàng, chàng xí trai liền bỏ người đẹp thứ
nhất không tiếc xót và cưới người đẹp
thứ hai lập tức.
Thế
rồi, cuộc đời đâu phải chỉ đơn
giản như vậy. Lấy nhau được ít lâu,
một ngày kia, đi làm về, anh chồng xí trai không
thấy người vợ đẹp của ḿnh đâu
nữa, ngoài bức tuyệt t́nh thư với vài hàng
chữ như sau:
Anh.
Dù
hôm nay bất đắc dĩ phải vĩnh viễn xa
anh, em vẫn không bao giờ quên ơn anh, người hùng đă
cứu hụt em ngày ấy. Bằng ấy tháng ngày làm vợ
anh, em tưởng đă đủ để trả nợ
anh tất cả ân nghĩa anh làm cho em. Hết mọi tài sản
tiện nghi sang trọng anh cho em được tự do
sử dụng, cùng những tháng ngày nhàn nhă ở nhà chờ
anh đi làm về, đủ thấy rằng anh hết sức
thương em và lo đến hạnh phúc cho em hơn
cả bản thân anh. Cũng chính v́ hạnh phúc anh cho em
vẫn chưa đủ mà em đành phải đi t́m nó ở
một người cũng có của cải và sự
nghiệp như anh, lại c̣n tuấn tú và đào hoa hơn
anh, hằng đến thăm em vào những lúc em cô đơn
vắng anh ở nhà. Là người đă bỏ người
t́nh cũ để lấy em làm vợ, em nghĩ, chắc
chắn anh phải thông cảm việc làm này của em
hơn ai hết.
Em,
người vợ một thời của anh.
"Từ
một cơn mơ" (đây là đầu đề của
cuốn tiểu thuyết mà tôi có thể sẽ viết
dựa theo mớ t́nh tiết vừa kể trên), anh chàng xí
trai
bấy giờ mới thực nghiệm thấy yêu thương
mang mầm mống Chân-Thiện-Mỹ, hướng về
và t́m kiếm Chân-Thiện-Mỹ.
Cả
hai người con gái đều đẹp (mỹ), làm anh
say mê. Thế nhưng, người đẹp thứ hai khá
hơn người đẹp thứ nhất ở chỗ
không
có
tà tâm lợi dụng chàng, trái lại hoàn toàn có ḷng
(thiện) muốn làm vợ chàng. Tuy nhiên, người đẹp
có ḷng làm vợ chàng ấy lại không trung thành (chân) với
chàng, khi phản bội chàng để chạy theo những
ǵ lợi hơn cho nàng.
T́nh
yêu là chính tác nhân (ông tơ bà nguyệt) xe duyên kết
nghĩa cho con người.
Nếu
đă một lần yêu, để ư một chút, chúng ta
sẽ nhận thấy lời phát biểu này thật xác đáng
đúng như vậy.
Vẫn
biết, v́ nhân trung của hạt giống yêu thương
trong con người chúng ta là Chân-Thiện-Mỹ, do đó,
t́nh yêu trong chúng ta và của chúng ta chỉ hướng
về và t́m kiếm cho bằng được
Chân-Thiện-Mỹ mà thôi. Có lẽ câu “yêu là cùng nh́n một
hướng” là hướng này đây.
Tuy
nhiên, trên thực tế, cùng là một hạt giống, song,
hạt được gieo ở mảnh đất này, ở
khí hậu này, ở thời điểm này, sẽ mọc
lên và phát triển khác với ở mảnh đất kia,
thời tiết kia, thời điểm kia. Cũng thế,
nơi mỗi cá nhân, hạt giống t́nh yêu nẩy nở tùy
môi trường của nó là bản chất của mỗi
người.
Cho
dù hai anh chàng kia có hội đủ mọi đ̣i hỏi để
cua một cái là bắt được cả nắm gái, như
đẹp trai, con nhà giầu, có vơ tầu, học giỏi.
Thế nhưng, để được lọt vào
mắt xanh của cùng một người đẹp đă
tự nhiên thu hút được cả hai anh chàng có số đào
hoa này, hai chàng c̣n phải lệ thuộc vào bản chất
của người đẹp nữa.
Nếu
người đẹp mang bản chất nghệ sĩ,
th́ anh chàng nào biết đánh đàn, nhảy nhót, vẽ vời,
chụp ảnh v.v. hơn, chắc chắn sẽ chiếm được
nàng.
Nếu
người đẹp có bản chất đạo đức,
th́ anh chàng nào càng thông thạo đạo lư, càng hoạt động
trong các hội đoàn tôn giáo, càng sống cao thượng
vị tha v.v., sẽ càng được ḷng nàng.
Trong
cuốn sách đầu tiên của bộ Thánh Kinh Do Thái Giáo,
có viết về truyện t́nh đầu tiên của loài người
trên thế gian này như sau.
Adong
là con người và cũng là người nam đầu
tiên được Thiên Chúa dựng nên trên thế gian này.
Thấy người nam ở một ḿnh không tốt, Thiên
Chúa đă làm cho Adong ngủ mê như chết, rồi Ngài rút
xương ở cạnh sườn của Adong, đắp
thịt
vào,
dựng nên người nữ đầu tiên là Evà. Sau đó,
Thiên Chúa dẫn Evà đến cho Adong.
Lúc
Evà được dựng nên, Adong đang ngủ say không
biết ǵ hết. Thế mà, vừa thấy Evà, Adong
liền nhận biết: “Đây là xương bởi xương
tôi, thịt bởi thịt tôi”. Từ đó, Adong đă
gắn bó với Evà, trở nên một xương một
thịt.
Đúng
vậy, sở dĩ Adong tự nhiên yêu Evà, là v́ Adong
thấy nơi Evà có một cái ǵ của ḿnh. Cũng
thế, theo t́nh yêu phái tính, vào thời điểm sinh dục
bắt đầu nẩy nở trên thân xác, con người
tự nhiên sẽ t́m kiếm một cái ǵ ấy thiêu
thiếu trong ḿnh, mà chỉ gặp được nơi người
t́nh của ḿnh, người đang có cái ḿnh thiếu, cái
làm ḿnh nên trọn và thỏa măn.
Nếu
chính t́nh yêu đă thu hút, hấp dẫn, lôi kéo và gắn bó
những người có duyên với nhau lại như
thế, t́nh yêu lại không phải là tác nhân đă xe duyên
kết nghĩa cho con người hay sao.
Con
người phải tập yêu thương, kể cả
trong t́nh yêu thương tự nhiên như t́nh yêu thương
phái tính.
Chắc
bạn hơi là lạ nhíu mày thắc mắc khi đọc
đến chỗ này. T́nh yêu phái tính mà c̣n phải tập
th́ phải chăng là thành phần đă lạc loài mất
trí, nếu không muốn nói là đă mất giống.
Đúng
thế. Theo tôi, chúng ta đều thấy rơ điều này
mà chúng ta không để ư đấy thôi.
Kinh
nghiệm đă không cho chúng ta thấy đó ư, t́nh yêu thương
nói chung, t́nh yêu thương phái tính nói riêng, nếu không
tập luyện đàng hoàng nghiêm chỉnh, chắc chắn
sẽ không hoàn toàn bền chắc, và, không nhiều th́ ít,
không sớm th́ muộn, cũng sẽ đổ vỡ
thảm thương.
Hiện
tượng ly dị ngày nay là ǵ, nếu không phải là
hiện tượng t́nh yêu phái tính, theo bẩm sinh vốn
hoang dại như thú rừng, không được huấn
luyện cho thuần thục, nên đă xẩy ra như
vậy.
Công
nhận, t́nh yêu thương phái tính không cần tập ai cũng
biết yêu khi đến tuổi của ḿnh. V́ yêu thương
bộc phát từ con người như là một khuynh hướng
tự nhiên hướng về người họ yêu mà
họ thấy có cái ǵ của họ. Và, một khi đă
yêu, không cần bảo, tự động ai cũng
biết phải làm sao. V́ yêu thương bộc lộ
nơi con người như là một tác động
tự nhiên gắn bó với
người
họ yêu để chính họ được nên trọn
và hoàn toàn thỏa măn.
Theo
khuynh hướng và tác động yêu thương tự
nhiên như thế, nếu không ư tứ đề pḥng, con
người chỉ t́m ḿnh hơn là yêu nhau. Ở chỗ,
họ bị thúc động chạy theo khuynh hướng
yêu thương tự nhiên, được tỏ ra bằng
những tác hành yêu thương theo tự nhiên đ̣i
hỏi, làm sao cho nhu cầu vốn thiếu hụt nơi
phái tính của ḿnh, cả về tâm lư cũng như sinh lư,
trong họ được
hoàn
toàn thỏa măn.
Do
đó, nếu yêu nhau mà không cảm thấy thỏa măn,
họ sẽ không thể nào chịu đựng, và cần
phải tiếp tục đi t́m thỏa măn cho đến
khi đạt được mới thôi, cho dù có phải
bỏ nhau, như bỏ một món đồ chơi đă
chán.
Nh́n
vào xă hội ngày nay, càng tự hào văn minh khoa học bao
nhiêu, về mặt tâm lư và luân lư, con người lại
càng giống như một đứa trẻ con hay một
người nghiện ngập bấy nhiêu.
Con
người ngày nay trong t́nh yêu thương vợ chồng
không phải giống như trẻ con hay sao, khi động
một tí là giận nhau, là bỏ nhau, như bỏ một
món đồ chơi đă chán.
Con
người ngày nay trong t́nh yêu thương phái tính cũng
không giống như hạng nghiền ma túy là ǵ, chỉ
biết làm sao cho thỏa măn cơn nghiền của ḿnh,
bất chấp thân phận và phẩm giá của ḿnh.
Tập
yêu thương là ở chỗ đó: tập làm người
lớn trong t́nh yêu thương nhau, và tập bỏ yêu thương
nhau như một cơn nghiền ma túy.
Bao
giờ chúng ta, trong t́nh yêu thương nhau, dù là t́nh yêu thương
nào đi nữa, biết coi ḿnh là anh em của nhau, người
yêu của nhau, mà không bắt nhau là anh em của ḿnh, là người
yêu của ḿnh, rồi mới yêu thương họ,
bấy giờ t́nh yêu thương của chúng ta mới
trọn hảo, chân thật và bền bỉ.
Bấy
giờ, t́nh yêu thương nơi chúng ta không c̣n là một
khuynh hướng tự nhiên hay tác động tự nhiên
nữa, mà là một bản tính thiện hảo, chỉ
biết cho đi hơn là lănh nhận.
Bấy
giờ, hạt giống t́nh yêu được gieo trong
mảnh đất nhân tính hoang dại của chúng ta sẽ
nẩy mầm và phát triển thành cây nhân đức bác ái
cao cả, chỉ biết phục vụ hơn là hưởng
thụ.
Yêu
thương khi đă trở thành một bản tính thiện
hảo trong chúng ta, con tim nhỏ bé của chúng ta có thể
chất chứa tất cả mọi người như một
người t́nh duy nhất khả ái đáng qúi trọng của
ḿnh.
Con
người yêu thương như bản tính trọn
hảo của ḿnh sẽ trở thành một con người
quốc tế, có thể sống với mọi người
và bất
cứ
một người nào.
Phải
chăng yêu thương là bản tính hoàn thiện nơi con
người nào, th́ con người đó là con người
hạnh phúc nhất, v́ hạnh phúc là viên măn yêu thương?