6- VỀ LUÂN LÝ VÀ LƯƠNG TÂM

T

rước vấn nạn ấy, Chúa Giêsu đã trả lời: “Anh biết các giới luật”, và Người liền liệt kê những giới luật này, những giới luật là một phần của Thập Giới. Moisen đã lãnh nhận các giới luật này trên Núi Sinai vào thời điểm Thiên Chúa lập Giao Ước với dân Yến-Duyên. Chúng được viết trên các bia đá (x.Ex.34:1; Dt.9:10; 2Cor.3:3) và đối với dân Yến-Duyên chúng là những qui định thường nhật về con đường phải theo (x.Dt.4:5-9). Người bạn trẻ nói chuyện với Chúa Kitô thuộc lòng trôi chảy các giới luật của Thập Giới; anh ta đã thực sự có thể hân hoan tuyên bố: “Tất cả những điều này tôi đã tuân giữ từ nhỏ” (Mk.10:20).

Chúng ta thử giả sử trong cuộc đối thoại này Chúa Kitô cũng lập lại cùng một câu hỏi với mỗi một người trẻ trong qúi bạn: “Các con có biết các giới răn không?”. Câu hỏi sẽ được lập lại y như thế, vì các giới răn này là thành phần của Giao Ước giữa Thiên Chúa và nhân loại. Các giới răn này ấn định các căn bản thiết yếu cho hành vi cử chỉ, quyết định giá trị luân lý của hành động làm người, và vẫn giữ được mối liên hệ chặt chẽ với ơn gọi sống đời đời của con người, với việc thiết lập Vương Quốc của Thiên Chúa trong con người và giữa con người. Bộ luật luân lý tỏ tường, được đóng dấu bằng những lời của Mạc Khải thần linh, bắt nguồn từ nơi các bia đá Thập Giới Núi Sinai, và đạt đến tuyệt đỉnh của nó nơi Phúc Âm: nơi Bài Giảng trên Núi (x.Mt.5-7) cũng như nơi giới răn yêu thương (x.Mt.22:37-40; Mk.12:29-31; Lk.10:27).

Bộ luật luân lý này cũng được viết bằng một thể thức khác nữa. Nó được in ấn nơi lương tâm luân lý của nhân loại, ở chỗ những ai không biết đến các giới răn, tức lề luật được Thiên Chúa mạc khải, thì họ “là luật cho chính mình họ” (Rm.2:14). Thánh Phaolô đã viết như thế trong Thư gửi giáo đoàn Rôma, ngài liền thêm: “Họ chứng tỏ là những gì lề luật đòi hỏi đều được viết trong lòng họ, có lương tâm của họ làm chứng như thế” (Rm.2:15).

Ở đây chúng ta chạm đến những vấn đề hết sức quan trọng cho tuổi trẻ của qúi bạn cũng như cho dự án của cuộc sống bởi tuổi trẻ mà có.

Dự án này chấp nhận viễn ảnh về sự sống đời đời, trước hết, nhờ sự thật nơi các việc làm xây dựng nên nó. Sự thật về các việc làm này được đặt nền tảng nơi lề luật luân lý lưỡng diện: một lề luật được viết trên các tấm bia đá Thập Giới của Moisen và trong Phúc Âm, cũng là một lề luật được in ấn nơi lương tâm luân lý của con người. Đó là một vấn đề chính đối với con người: nó là một vấn đề trọng yếu cho tuổi trẻ qúi bạn, một vấn đề liên quan đến toàn thể dự án của cuộc sống thực sự được hình thành từ lúc tuổi trẻ. Giá trị của nó là giá trị gắn liền nhất nơi mối liên hệ giữa mỗi người qúi bạn với sự thiện và sự dữ luân lý. Giá trị của dự án này lệ thuộc vào đường lối chính yếu dựa trên tính cách chuyên chính và trung trực của lương tâm qúi bạn. Nó cũng lệ thuộc vào cảm thức tính của lương tâm qúi bạn nữa.

Đến đây chúng ta thấy mình ở vào giây phút quyết liệt, khi mà thời gian và vĩnh cửu từng bước gặp gỡ nhau ở mức độ thích hợp với con người. Nó là mức độ của lương tâm, mức độ của các giá trị luân lý: lương tâm là chiều kích quan trọng nhất của thời gian và lịch sử. Vì lịch sử được viết chẳng những bằng các biến cố là những gì, ở một nghĩa nào đó, xẩy ra “từ bên ngoài”; nó được viết trước tiên “từ bên trong”; nó là lịch sử của lương tâm con người, của các chiến thắng và thua bại về luân lý. Cũng ở nơi lương tâm con người mà sự cao cả thực sự của con người mới có được một nền tảng, đó là phẩm giá làm người đích thực. Đó là kho tàng nội tâm mà nhờ đó con người tiếp tục ra khỏi bản thân mình để tiến đến vĩnh cửu. Nếu thực sự “con người được ấn định chết một lần duy nhất” thì cũng đúng là con người mang theo mình kho tàng lương tâm, kho chứa sự lành và sự dữ, vượt qua ranh giới sự chết, để trước nhan Đấng là chính sự thánh thiện, họ có thể tìm thấy chân lý tối hậu và vĩnh viễn về tất cả cuộc sống của mình: “sau đó là phán xét” (Heb.9:27).

Đó chính là những gì xẩy ra trong lương tâm, tức là trong sự thật nội tâm về các hành động của chúng ta, mà theo một nghĩa nào đó, luôn luôn có sự hiện diện của chiều kích sự sống đời đời. Chính lương tâm này, qua các giá trị luân lý, đồng thời cũng ghi dấu ấn nổi nang nhất trên cuộc sống của các thế hệ, trên lịch sử cùng văn hóa của các hoàn cảnh, các tổ chức, các dân nước loài người cũng như của toàn thể nhân loại.

Trong lãnh vực này phải tùy thuộc ở mỗi một người trong qúi bạn biết là chừng nào.