Chương Một
HỮU THỂ CON NGƯỜI
Hữu Thể là "sự
có" của con người.
Nói cách khác, là "cái con người
có".
Trong khi,
Hiện thể là "sự
là" của con người.
Nói cách khác, là "cái con người
là".
Và,
Năng thể là "sự
làm" của con người.
Nói cách khác, là "cái con người
làm".
Có con người hay con người
Có.
Là con người hay con người
Là;
Làm con người hay con người
Làm.
Đó là ba thành phần
của con người, nếu xét theo h́nh thức cấu
tạo nên thực thể của con người.
Đó cũng là ba vị
thế nơi con người, nếu xét theo chức
phận sinh hoạt nơi thực thể của con người.
Thế nhưng,
Trong ba thành phần làm nên
thực thể và ba chức phận thể hiện
thực thể của con người đó, thiết
yếu nhất và căn bản nhất, (tuy không cao
trọng nhất), vẫn là "cái con người có",
hay là "sự có", tức "hữu thể"
của con người.
Thật vậy,
Không có con người, tức
không có hữu thể của con người, (như con người
thể lư không có thân ḿnh là thành phần gồm cả đầu
và tay chân), th́ cũng không thể nào có hiện thể và năng
thể là những thành phần và chức phận xuất
thân từ hữu thể, như đầu và tay chân từ
thân ḿnh và thuộc về toàn thân ḿnh của con người.
Có con người đă
rồi mới có thể là con người và nhờ đó,
nhờ cả hữu thể (sự có) và hiện thể
(sự là), mới có thể làm con người được.
Vậy,
"Có con người" là
thế nào?
Hay "Cái con người
có" là ǵ?
Hoặc "sự có"
của con người là những ǵ?
Hay "hữu thể"
của con người được h́nh thành ra sao?
"Có con người,
Không phải hay sao, là có nhân
tính, nghiă là, có bản tính của con người.
Nhân tính chính là thực tại
sự có của con người.
Nhân tính là cái con người
có.
Nhân tính là yếu tố làm nên
hữu thể của con người.
Thật vậy,
Không thể nào là con người
mà lại không có nhân tính, nghiă là không có hữu thể.
Lại càng không thể nào làm con người nếu
thiếu mất nhân tính.
Bởi v́,
Nhân tính chính là bản tính làm
nên con người, làm cho con người là con người,
chứ không phải là linh vật thuần túy như các thiên
thần, hay là động vật như chim trời, cá biển,
côn trùng, muông thú, hoặc là thực vật như rau cỏ,
cây cối, hay là khoáng vật như kim, mộc, thủy,
hỏa, thổ v.v., để rồi, nhờ đó, nhờ
là con người, họ mới có thể làm con người
được.
Thế rồi,
V́ là con người để
làm con người như thế, con người không
thể nào chỉ có thân xác mà không có linh hồn. Một là có
con
người hai là không có con người,
chứ không thể nào con người chỉ có xác hay
chỉ có hồn mà có thể hiện hữu như là
một hữu thể con người thực sự.
Vẫn biết,
Nhân tính là bản tính làm nên con
người, làm cho con người có.
Vẫn biết,
Nếu thiếu một trong
hai yếu tố cấu thành bản tính của con người
đó, con người sẽ không phải là con người
và sẽ không c̣n làm con người nữa.
Tuy nhiên,
Yếu tố làm cho con người
sống, làm cho con người là vẫn là linh hồn
của con người.
Dù thân xác có trước linh
hồn đi nữa, như điều kiện để
linh hồn nhập vào, nếu không có linh hồn, thân xác đó
chỉ là thân xác của một con vật hay không hơn ǵ
thân xác của một con vật, không biết nói năng,
nhất là biết khám phá và kiến tạo nên văn minh loài
người của ḿnh như hiện nay.
Và,
Dù thân xác có vĩ đại
và mỹ miều mấy đi nữa, nếu không c̣n linh
hồn, nó chỉ là một cái xác chết mất sự
sống, dần dần sẽ
tan rữa ra thành khoáng
chất, chẳng khác ǵ bùn đất.
Linh hồn chính là mô thể
làm cho thân xác là chất thể trở nên thân xác của con
người. Phần thân xác, nhờ được hợp
nhất với linh hồn trong cùng một nhân tính làm nên con
người như thế, đă được trở
thành thân xác của con người, một thân xác biết
phát biểu tâm tưởng bên trong con người của
ḿnh, một thân xác biết chế tạo nên những phương
tiện sinh sống thích
hợp với giá trị
của ḿnh và môi trường chung quanh theo thời gian tính
v.v.
Không ai đă được
nh́n thấy tận mắt hay sờ được tận
tay linh hồn vốn linh thiêng vô h́nh của ḿnh. Nhưng cũng
không ai có thể chối bỏ hay chối căi được
sự hiện diện rất chân thật và sống động
của nó nơi bản thân ḿnh nói riêng, và nơi lịch
sử loài người nói chung, khi so sánh ḿnh với mọi
loài vật chất hữu h́nh cũng ở trong thế gian
này như ḿnh.
Chẳng những con người
không thể chối bỏ hay chối căi được
sự hiện diện rất chân thật và sống động
của linh hồn nơi bản thân ḿnh, v́ những chứng
cớ khách quan do nó tạo nên cho xă hội loài người
bên cạnh loài vật là loài muôn đời lạc hậu,
ăn lông ở lỗ, sống theo luật rừng, mà c̣n v́
những chứng cớ chủ quan mà họ nghiệm
thấy nơi chính nội tâm của họ.
Chứng cớ chủ quan này
là, họ cảm thấy rơ ràng trong họ có hai khuynh hướng
hầu như luôn luôn chống đối nhau:
- Một khuynh hướng thượng,
một khuynh hướng hạ;
- Một hướng về
trường sinh, một hướng về hiện sinh;
- Một hướng theo tinh
thần, một hướng theo vật chất.
Khuynh hướng thượng,
hướng về trường sinh, và hướng theo tinh
thần không phải là bản chất và biểu hiệu
của linh hồn thiêng liêng, vô h́nh và vô hạn nơi con người
hay sao!?
Và,
Khuynh hướng hạ, hướng
về hiện sinh, và hướng theo vật chất không
phải là bản chất và biểu hiệu của xác
thể thực nghiệm, hữu h́nh và hữu hạn
nơi con người hay sao!?
Mặc dù,
Theo tâm linh, con người
luôn luôn cảm thấy có những giằng co, tranh chấp
và xâu xé nhau trong ḿnh, gây ra bởi những
bất đồng giữa
hai khuynh hướng của linh hồn và của thân xác là
hai yếu tố làm nên nhân tính con người của
họ, đến nỗi, dù họ có thẩm quyền trên
những ǵ ḿnh có (là linh hồn và thân xác) đó, chính họ
cũng khó ḷng mà giải quyết cho êm đẹp, để
có thể bằng an vui sống như ḷng họ hằng
mơ ước và đời họ luôn kiếm t́m, trái
lại, họ càng t́m kiếm, th́, h́nh như, nó càng vượt
khỏi tầm tay với và tầm mắt trông của
họ ...
Thế nhưng,
Theo tự nhiên, được
bẩm sinh nên một với nhau để làm nên hữu
thể của con người, linh hồn và thân xác sống
với nhau chẳng khác ǵ như một cặp vợ
chồng, yêu thương gắn bó với nhau chặt
chẽ đến nỗi, chỉ có sự chết mới
chia rẽ nổi sự hiệp nhất vừa bẩm sinh
vừa có tính cách bảo tồn này của chúng.
Người chồng trong
cuộc t́nh xẩy ra nơi hữu thể của con người
này không phải là linh hồn của con người, và người
vợ của người chồng linh hồn này không
phải là thân xác hay sao!? Và, tất cả những ǵ được
cưu mang trong thân xác và được sinh ra bởi thân xác
không phải là con cái được sinh ra do việc giao hợp
giữa thân xác và linh hồn hay sao!?
Việc giao hợp nơi
hữu thể của con người mà linh hồn là
chồng và thân xác là vợ này có thể xẩy ra trong
bốn trường hợp sau đây:
Trường hợp thứ
nhất: thân xác đ̣i hỏi và linh hồn chiều theo;
Trường hợp thứ
hai: linh hồn muốn và thân xác chấp nhận;
Trường hợp thứ
ba: thân xác cần và linh hồn đáp ứng;
Trường hợp thứ
bốn: linh hồn muốn và thân xác chịu vậy.
Trong cả bốn trường
hợp,
Nếu linh hồn chủ động
trong việc ái ân, th́ con cái sinh ra bởi thân xác sẽ
giống linh hồn, cũng mang những h́nh thức và tính
cách hướng thượng, trường sinh và tinh
thần.
Chẳng hạn, trong trường
hợp linh hồn muốn và thân xác chấp nhận, con cái
của chúng sẽ là khôn ngoan, là tài đức, v.v. C̣n trường
hợp linh hồn muốn mà thân xác chịu vậy, con cái của
chúng sẽ là nhẫn nại, là nghị lực v.v.
Ngược lại,
Nếu thân xác chủ động
trong việc yêu thương này, th́ con cái được
sinh ra bởi chính thân xác sẽ y hệt như nó, cũng
phản ảnh nguyên vẹn h́nh hài như nó, và nguyên tính hướng
hạ, hiện sinh và vật chất của nó.
Chẳng hạn, trong trường
hợp thân xác cần và linh hồn đáp ứng, con cái của
chúng sẽ là khỏe mạnh, là đắc lực v.v.. C̣n
trường hợp thân xác đ̣i hỏi mà linh hồn
chiều theo, con cái của chúng sẽ là yếu nhược,
là lệ thuộc v.v.
Trong đàn con cái của
mối t́nh hữu thể nơi con người đó, b́nh
an và hạnh phúc đều không phải là máu mủ
ruột thịt được sinh ra bởi bố linh
hồn và mẹ thể xác của con người. Đúng
hơn, chúng là hoa trái của chính t́nh yêu.
Về phương diện chủ
quan,
B̀NH AN VÀ HẠNH PHÚC LÀ TRẠNG
THÁI VIÊN MĂN CỦA T̀NH YÊU NƠI CHỦ THỂ YÊU CẢM
NGHIỆM ĐƯỢC HAY ĐƯỢC THAM HƯỞNG.
V́ thế,
Muốn cảm nghiệm được
và được tham hưởng b́nh an và hạnh phúc, con
người cần phải kết hợp với t́nh yêu,
phải sống trong t́nh yêu, đến nỗi t́nh yêu có
thể sống trong con người, lấy hữu thể
cá nhân của họ làm cứ điểm để
hoạt động, và dùng nhân tính (gồm cả hồn
lẫn xác của họ) làm phương tiện để
thông ban sự thiện hảo là bản chất của nó
ra, theo khuynh hướng sinh động của nó.
Thật ra,
Đối với con người,
t́nh yêu không ở đâu xa xôi không thể đến được,
cũng không phải là chi xa lạ không hề quen biết,
trái
lại, nó ở chính ngay trong
mỗi con người, và mỗi con người, chẳng
những nhận biết nó, mà c̣n lệ thuộc vào nó,
bị nó chi phối và sai khiến nữa là đàng khác.
Thế nhưng,
Tại sao được t́nh
yêu sống động trong con người ḿnh như
thế, đến nỗi có thể tự tử v́ yêu ḿnh
và có thể chết v́ yêu người, con người
vẫn không cảm nghiệm được và được
tham hưởng thế nào là b́nh an và hạnh phúc, như
ḷng họ hằng mơ tưởng và đời họ
luôn t́m kiếm?
Nếu không phải,
Tại v́, tối thiểu,
con người đó chưa thực sự yêu hay chưa
yêu thực sự; hoặc, tối đa, con người đó
chưa viên măn yêu thương hay chưa yêu thương viên
măn, thế thôi!
Tự ḿnh, là con đẻ
của chân, thiện, mỹ, t́nh yêu cũng phải phản
ảnh, phải có một bản chất bẩm sinh toàn
chân, toàn thiện, toàn mỹ, và sống động một
cách tự nhiên theo bản chất đó của ḿnh, để
rồi, nhờ đó, t́nh yêu sẽ chỉ có thể sinh ra
những ǵ
là chân, như công chính, là
thiện, như tốt lành, là mỹ, như khôn ngoan, mà
thôi.
Sở dĩ t́nh yêu nơi
mỗi người chưa trổ sinh, hay không trổ sinh
những ǵ là chân, thiện, mỹ theo như bản
chất bẩm sinh của nó, là v́, mỗi người chưa
là môi sinh thuận lợi cho nó phát triển, trái lại, c̣n
là một môi trường bất lợi cho nó nữa, thành
ra, nơi họ, toàn sinh ra những bất chính, bất toàn
và bất an.
Thật vậy,
Đối với hữu
thể của con người, t́nh yêu, từ ban đầu,
chính là một hạt giống, cần phải được
mọc lên thành cây sự sống trong hữu thể của
con người được dựng nên với linh
hồn bất tử, và làm cho hữu thể của con người
phát triển cho đến khi viên măn trong thực tại của
hữu thể con người là chân, đối tượng
của trí khôn, thiện, đối tượng của ḷng
muốn, và mỹ, đối tượng của tinh
thần.
Bởi thế,
Trên thực tế, con người
dù yêu bất cứ một sự vật hay sự
việc ǵ đi nữa, như hồn yêu xác (nội
tại), hay như chồng yêu vợ (ngoại
tại), nếu hữu thể của con người không được
thăng hóa đến kiện toàn bởi t́nh yêu này, th́
kể như t́nh yêu trong họ sẽ chẳng khác ǵ như
một hạt giống đă bị gieo vào vệ đường
vị ngă, vào đá sỏi chia rẽ, hay vào bụi
gai tham lam, hơn là vào một mảnh đất
tốt thiện chí khao khát chân, thiện, mỹ.
Phải,
Hạt giống t́nh yêu nơi
hữu thể của con người ở ngay chính ḷng
muốn của con người là một trong hai tài năng
thuộc phần thượng, linh hồn của con người.
Ḷng muốn của con người, bởi đó, đối
với t́nh yêu, chẳng khác nào như lớp màng của t́nh
yêu, bao bọc t́nh yêu, gắn bó với t́nh yêu như nhân
trung, như sự sống của ḿnh.
Thế mà,
Theo tự nhiên, để
một hạt giống nẩy mầm, mọc lên thành cây và
sinh hoa kết qủa phong phú, hạt giống đó, trước
hết, bên trong vỏ, tức lớp màng trực tiếp với
nhân, và bên ngoài lớp màng là chính vỏ của hạt
giống, cả hai phải bị nứt nẻ và mục
nát trong ḷng đất, theo sức nẩy nở nội
tại của chính nhân t́nh yêu, khi đến thời điểm
thuận tiện của nhân nói riêng và của hạt
giống nói chung.
Theo tâm lư cũng vậy.
Nhân t́nh yêu chỉ có thể
nẩy nở khi lớp màng ư muốn và lớp vỏ
thân xác bên ngoài của con người bị mục nát đi
mà thôi.
Nghiă là,
Nếu ư muốn của con người
không bị nứt nẻ, bị hủy đi, bị tiêu đi,
bằng những hy sinh, chịu khó, nhẫn nhịn bởi
nỗ lực của thân xác th́ t́nh yêu trong họ không
thể nào phát triển được.
Bởi đó,
Cả con người của
họ được tập trung nơi ư muốn cũng
vẫn trơ trơ, không thể nào thăng tiến, trái
lại, c̣n có thể bị băng hoại v́ sự tiêu tan
của t́nh yêu là nhân sự sống của họ sau hạn
kỳ chờ đợi để nẩy mầm, đâm
rễ và mọc lên cây hạnh phúc trong họ và cho họ.
T́nh trạng toàn hữu
thể con người là lớp màng ư muốn, tiêu biểu
cho linh hồn phải nứt nẻ ra, và lớp vỏ xác
thể bị mục nát đi để cho nhân t́nh yêu
nẩy nở, đó là t́nh trạng càng yêu càng khổ, và
càng khổ, t́nh yêu càng nẩy nở!
Vậy,
Đối với hữu
thể của con người,
Theo nghĩa chủ động,
"Hạnh phúc là viên măn yêu
thương"
Ở tại
HỮU THỂ CỦA HỌ ĐẠT
ĐƯỢC THỰC TẠI CHÂN, THIỆN, MỸ CỦA
NÓ BẰNG T̀NH YÊU CỦA M̀NH.
Hoặc,
Theo nghĩa thụ động,
"Hạnh phúc là viên măn yêu
thương"
Ở tại,
T̀NH YÊU LÀM CHO HỮU THỂ CỦA
HỌ ĐƯỢC KIỆN TOÀN TRONG BẢN CHẤT CHÂN,
THIỆN, MỸ CỦA NÓ.