Mối Lin Hệ giữa Bản Tuyn Ngn Chung về Nhn Quyền Năm 1948 v Hiến Chương Nhn Quyền về Gia Đnh Năm 1983 của Ta Thnh Rma
Cuộc Họp Quốc Tế Thứ Hai của Những Chnh Trị Gia v Cc Nh Lập Php ở u Chu diễn ra tại Vatican ngy 22-24/10/1998
C
hng ti, từ tất cả mọi quốc gia ở u Chu, đến đy để suy nghĩ về đề ti nhn quyền v cc quyền lợi của gia đnh, v chng ti đ trao đổi về Bản Tuyn Ngn Chung về Nhn Quyền đối với mọi vấn đề lin quan đến gia đnh, một tế bo căn bản của x hội, một tế bo rất cần cho x hội ở sứ vụ khng thể thay thế của n, ở việc pht triển của n, ở những kh khăn thử thch của n cũng như ở những chịu đựng của n.
"Chng ti đ suy nghĩ về mối lin hệ giữa Bản Tuyn Ngn Chung về Nhn Quyền Năm 1948 v Bản Hiến Chương về Quyền Lợi Gia Đnh được Ta Thnh ban hnh năm 1983. Đy l một số những kết luận tổng kết đ được Hội Nghị chng ti nhất tr chuẩn nhận, chng xin được chia sẻ đặc biệt với những vị như chng ti lm việc phục vụ x hội để mưu cầu cng ch.
1.1 "Bản Tuyn Ngn Chung về Nhn Quyền, được long trọng cng bố ngy 10 thng 12 năm 1948, đ ban cho Hiệp Chủng Quốc thẩm quyền về lun l trong việc thi hnh sứ vụ đ được ủy nhiệm cho n, đ l sứ vụ hoạt động cho ha bnh, cho việc pht triển v bảo vệ quyền lợi của mọi người. Cc Chnh Quyền đ được mời gọi để đưa những quyền lợi ny vo việc lập php nghim cẩn của mnh. Việc lập php ny lin quan đến vấn đề bảo vệ sự sống của mọi người (khoản 3), vấn đề tn trọng quyền tự do của mọi người, v vấn đề cng nhận những quyền lợi nồng cốt khc nhau, bao gồm cả 'quyền kết hn v lập gia đnh' (khoản 16.1) l cơ cấu được coi như 'một đơn vị nhm tự nhin v căn bản của x hội' v 'được x hội v Chnh Quyền bảo vệ' (khoản 16.3). Hơn nữa, tất cả mọi quyền lợi về x hội, dn sự, chnh trị, kinh tế v văn ha được tuyn bố trong Bản Tuyn Ngn cn nhắm đến thiện ch của con người, của những cơ cấu mi giới, cũng như của ton thể cộng đồng nhn loại.
1.2 "Người ta khng phải chỉ được tn trọng như l 'những hữu thể c nhn' m l như những con người được dựng nn theo hnh ảnh của Thin Cha, c khả năng nhận biết sự thật v ha hợp việc mnh lm cho đng với sự thật, cũng như sống thuận ha với những người khc trong x hội (x. ĐTC Gioan Phaol II, Thng Điệp Đức Tin v L Tr, đoạn 3, 24). Bản Tuyn Ngn Năm 1948 hợp với quan điểm về con người ny v đ cho thấy những thnh quả của mnh.
1.3 "Bản Tuyn Ngn đ hơn một lần gip vo việc ngăn ngừa những xung khắc, vo việc đối đầu với những hnh thức chuyn chế độc ti mới, vo việc đề cao lng trọng knh cc quyền lợi của con người, vo việc cổ v bi bỏ chế độ thuộc địa đế quốc, cũng như vo việc khch lệ pht triển v ha bnh. N đ cho thấy thnh quả của mnh qua những việc thực hiện như vậy.
1.4 "Tuy nhin, chng ti, những con người nam nữ hoạt động trong lnh vực chnh trị v lập php đang tham dự buổi họp ny, muốn đồng thanh ni ln rằng, Bản Tuyn Ngn ny thường bị bỏ qua trong thực hnh, thậm ch bị khinh thị, hay bị bp mo bằng những kiểu cắt nghĩa lại những thứ quyền lợi đ được n cng bố. Những mo m như vậy đặc biệt l đ lm giảm mất gi trị của cơ cấu gia đnh.
Một Số Quyền Lợi Của Gia Đnh V Quyền Sống Bị Khinh Thường
2.1 "Cc quyền lợi của con người m tầm quan trọng phổ qut của chng được nhấn mạnh năm 1948 khng được cng nhận một cch hon ton hay được tn trọng ở mọi nơi, bởi chnh quyền hay bởi cc cơ cấu tổ chức ring tư. Đy l một số trường hợp lin quan đặc biệt đến gia đnh v sự sống m bất hạnh thay cũng xẩy ra ngay cả ở u Chu nữa.
2.2 "Khoản 3: Quyền sống bị chối bỏ bởi những khoản luật cho php - thực ra l khuyến khch - ph thai, hủy thai, v trợ tử ở nơi một số xứ sở.
2.3 "Khoản 12: Quyền tn trọng tnh cch ring tư v danh thơm tiếng tốt của con người, qua những vận động về bo ch, những tố gic xảo quyệt, những 'nhn hiệu' c tnh cch kỳ thị (như 'những tn thủ cựu', 'những người hng lun ly', 'những kẻ cuồng nhiệt ủng hộ sự sống'); thi độ cười nhạo thnh phần giới trẻ tỏ ra chống lại tnh cch bi quan về dục tnh v.v.
2.4 "Khoản 16: Quyền kết hn v lập gia đnh, qua việc hạ gi cơ cấu hn nhn; việc cc vị chnh quyền khng mng chi tới tnh trạng lệch lạc về đạo l của x hội (như tnh cch hỗn độn của giới trẻ, sống chung m khng hề c dấn thn hay cảm quan trch nhiệm, tnh trạng pht triển về bạo lực, ngay cả trong việc chiu mộ đồng tnh luyến i m khng tn trọng kẻ khc v những tổ chức hiện hữu), việc thu thuế gia đnh v cc qui chế c cảm với gia đnh.
2.5 "Khoản 26: Quyền lợi của cha mẹ trong việc chọn chương trnh gio dục được cung cấp cho con ci họ, qua việc lạm dụng việc dạy tnh dục cho con ci họ ở nh trường hay nơi những chương trnh chăm sc sức khỏe, việc ngừa thai v đi khi ph thai cho vị thnh nin đ được tch khỏi quyền bảo vệ của cha mẹ họ, việc giới hạn tự do của phụ huynh trong việc chọn chương trnh gio dục v học đường cho con ci hợp với những niềm xc tn của họ.
Những Nỗ Lực Lm Lệch Lạc Cc Quyền Lợi Của Con Người
3.1 "Những thứ lệch lạc ny thực sự chỉ l 'việc cắt nghĩa lại' Bản Tuyn Ngn Năm 1948, một việc cắt nghĩa lm xoay chuyển tận gốc rễ ci nghĩa của n. Vượt qua mặt v vượt ln trn những quyền lợi được Bản Tuyn Ngn cng nhận, tuyn xưng v cng bố l một số 'những quyền lợi nhn bản mới' đang được đề ra bởi những khuynh hướng văn ha, những điều đnh, những p lực v những phương sch đồng thuận, theo hoạch định của cc hoạt động lin quốc gia.
3.2 "Sau Hội Nghị ở Cair (1994) v ở Bắc Kinh (1995), nhiều cơ quan Lin Hiệp Quốc, thường được hỗ trợ bởi Hiệp Hội u Chu, đang cố gắng để chiếm được một sự đồng thuận quốc tế về một số quyền được gọi l 'cc thứ quyền mới' ny. Những quyền mới ny đặc biệt bao gồm 'vấn đề sức khỏe sinh sản' (một pht biểu thực sự cho thấy bao gồm cả việc ph thai), v quyền của vị thnh nin trong việc thực hiện tc động tnh dục với cả người khc phi tnh hay đồng phi tnh với mnh, km theo việc họ được sử dụng những dụng cụ ngừa thai.
3.3 "Những lệch lạc ny hay những lệch lạc khc, như trợ tử, việc pht triển đồng tnh luyến i v paedophilia, đều được bộc pht bởi cc thứ triết l duy lợi, ngộ thức, kể cả bởi cc thứ triết l thực tiễn, bung thả v khoa học (x. ĐTC Gioan Phaol II, Thng Điệp Đức Tin v L Tr, đoạn 46, 88, 89, 90, 91), cũng như bởi hệ về 'giống tnh'. Bởi thế, vấn đề ở đy khng phải chỉ l việc thm thắt vo những quyền phổ qut được cng bố năm 1948 'những thứ quyền lợi mới', m l việc lm mất đi nghĩa nơi quyền lợi của con người cũng như việc lm đảo lộn nghĩa chnh yếu của chng. 'Những tc nhn' của chiều hướng mới ny hiểu nghĩa nơi quyền lợi con người chẳng những theo quan niệm về con người m cn theo những chnh sch được gọi l đồng thỏa thuận nữa. Con người, gia đnh v cả Chnh Quyền cần phải được điều chỉnh theo quan niệm 'đồng thỏa thuận' ny, một việc vừa theo chiều hướng tch cực vừa theo chiều hướng tương đối.
3.4 "Đối với một số người th tnh trạng lệch lạc ny cũng cn do bởi ảnh hưởng về hệ của phong tro 'Thời Mới' ngy nay, qua việc họ 'linh thnh ha' thin nhin, đặc biệt hơn nữa l 'tri đất'. Theo quan điểm ny th con người khng được coi như l trung tm của lịch sử, l chủ thể của quyền lợi v nghĩa vụ, m chỉ l một ty thể ngắn hạn của thin nhin, cần phải được điều chỉnh theo 'khả năng nắm giữ' của hnh tinh ny.
3.5 "Ngược lại với những chiều hướng tương đối v bung thả ny, Bản Tuyn Ngn Chung Năm 1948 chủ trương lề luật tự nhin một cch đặc biệt, đ l chủ trương khả năng bẩm sinh của con người l để tm kiếm những g chn thật, ngay lnh v thiện hảo. Chng ti chấp nhận quan niệm về con người ny, v thấy nơi quan niệm ấy c một nền tảng lun l để xc nhận phẩm vị cng với cc quyền lợi của hết mọi người, kể cả những quyền lợi của cộng đồng nhn loại căn bản l gia đnh.
Hy Ủng Hộ v Nng Đỡ Gia Đnh
4.1 "L những chnh trị gia v nh lập php trung thnh với Bản Tuyn Ngn Chung, chng ti nhất định dấn thn cổ v v bnh vực cc quyền lợi của gia đnh l cơ cấu được thnh hnh bởi hn nhn giữa một người nam v một người nữ. Điều ny cần phải thực hiện ở tất cả mọi cấp độ: địa phương, miền vng, quốc gia cũng như quốc tế. Chỉ c thế chng ta mới c thể thực sự l những người ti tớ phục vụ cho cng ch, cả ở cấp độ quốc gia cũng như quốc tế. Chng ti muốn ch trọng đến ở đy những điều chng ti tin l thuộc về số những vấn đề khẩn trương đối với cc chnh trị gia v cc nh lập php của ngy hm nay đy.
4.2 "Theo Bản Tuyn Ngn Chung, luật php của u Chu đ nhn nhận hn nhn l một cơ cấu tự nhin được đi liền với những rng buộc về luật php. Hn nhn lm nn gia đnh, v n thiết lập một mối hiệp nhất vững chắc trong việc hiến thn cho nhau giữa một người nam v một người nữ, hướng về một tnh yu hỗ tương, về việc truyền sinh v dưỡng dục con ci. Đ l cơ cấu hn nhn x hội cần phải được bnh vực như l một gi trị chi phối cả tương lai của x hội. Việc thừa nhận những kiểu hiệp nhất khc l 'hn nhn', như một số người hiện nay cho rằng như thế mới khng tỏ ra kỳ thị, hay ban cho những cuộc hiệp nhất ny cc quyền lợi hay thuận lợi tương đương trong x hội như ban cho những người thnh hn chnh đng, sẽ lm bại hoại cơ cấu hn nhn cng với đời sống gia đnh.
4.3 "Gio Hội nhn nhận rằng, Gio Hội đang bnh vực x hội v thiện ch thực sự của con người bằng việc ủng hộ, cổ v v bnh vực cơ cấu tự nhin của hn nhn được Cha Kit nng ln phẩm vị của một b tch Tn Luật.
4.4 "Gia đnh c 'trước' Chnh Quyền v cần thiết hơn chnh quyền, như Arsitote ni (Nicomachean Ethics, III, 12, 18). Gia đnh 'trước hết... muốn căn tnh của mnh được nhn nhận v muốn vị tr l chủ thể của n trong x hội phải được chấp nhận', n l 'một chủ thể hơn bất cứ một cơ cấu tổ chức x hội no khc', như Đức Thnh Cha Gioan Phaol II nhấn mạnh trong Bức Thư gửi Cc Gia Đnh, Gratissimam sane (cc đoạn 15 v 17). Điều ny c nghĩa l phải tn trọng quyền tự quyết v ngay cả 'chủ quyền' của gia đnh.
4.5 "Những mối lin hệ giữa gia đnh v x hội phải được dựa vo việc tn trọng nguyn tắc phụ thuộc. Thật vậy, gia đnh l nguồn mạch tự nhin cho việc gio dục v pht triển nhn bản. Gia đnh l một cơ cấu c khả năng đo luyện con người trọn vẹn v lm cho họ pht triển về nhn tnh. Hơn nữa, gia đnh cn cung cấp việc chăm sc v tnh trạng an ton cho những phần tử yếu hn nhất trong x hội, như trẻ em, người gi, người tật nguyền v người yếu bệnh kinh nin. Gia đnh bảo vệ những ai bị tổn thương nhất v cuộc sống bơ vơ lạc lng ngoi lề x hội.
4.6 "Php luật v qui chế của x hội cần phải bảo vệ vai tr của cc người mẹ. Nữ giới phải được tự do trong phận sự lm mẹ v khng bị p lực kinh tế hay x hội b buộc phải lm việc ở ngoi nh. Lm việc ở nh cũng phải được cng nhận như l một hoạt động kinh tế thực sự v thiết yếu gp phần vo cc phc lợi. Chng ti hoan h những chnh trị gia v cc nh lập php u Chu đ tranh đấu để cổ v quyền lợi cho vai tr lm mẹ, bằng những luật php chnh đng cũng như bằng qui chế x hội tốt lnh. Chng ti ku gọi tất cả đồng nghiệp của chng ti hy cng nhau cứu xt những g c thể thực hiện để tạo điều kiện cho nữ giới thi hnh cng việc đo luyện thế hệ tương lai khng thể chm chước của họ, m khng ngăn trở việc họ tham dự một cch bnh đẳng vo sinh hoạt x hội, trong cng xưởng hay trn chnh trường.
4.7 "Những sự kiện cho thấy việc khủng hoảng về dn số đang tc dụng trn u Chu ngy nay. Mức độ thụ thai thấp hơn mức độ b trừ ở nhiều xứ sở khc nhau, đang lm giới gi tăng ln nhanh chng, sẽ gy ra những nạn x hội v kinh tế trong tương lai. Nếu trẻ em l kho tng của cc quốc gia th u Chu ngy nay đang bị ngho nn hết cỡ! Cần phải tăng thm lng tin tưởng vo tương lai v việc đầu tư vo cc thế hệ mai sau phải được thế chỗ cho việc tm kiếm vị kỷ, tm kiếm những lợi lộc ngắn hạn. Gia đnh l một yếu tố quan trọng nhất cho việc pht triển sau ny, v n l một cộng đồng, nơi sản xuất ra vốn liếng nhn bản về tất cả mọi chiều kch của n. Cần phải tu chnh luật php no khng hỗ trợ hn nhn v việc sinh sản hữu trch qua việc hỗ trợ nui con tại gia. Cần phải thay đổi luật thu thuế khng thuận lợi cho cc đi vợ chồng c con ci.
4.8 Chng ti hoan h tất cả mọi người nam nữ mang trch nhiệm chnh trị v những nh lập php ở u Chu, thnh phần dấn thn cho việc loan truyền v bnh vực sự sống, rất thường thấy xẩy ra trong những cuộc khủng hoảng về niệm v trong tnh trạng bị mất đi cc gi trị. Họ cố gắng hoạt động để bảo vệ những quyền bẩm sinh của thnh phần hn km nhất trong x hội, như thai nhi, người gi v người tật nguyền. Cần phải đặc biệt ch trọng tới vấn đề bảo vệ bo thai khỏi những cuộc thử nghiệm v lạm dụng. Chng ti lập lại việc chng ti quyết tm bnh vực quyền sống căn bản được Bản Tuyn Ngn Chung xc nhận ở khoản 3.
4.9 "Chng ti ku gọi cc chnh trị gia v cc nh lập php đồng nghiệp của chng ti hy nhn nhận vai tr sư phạm của luật php lin quan đến việc n ảnh hưởng đến đời sống gia đnh. Cc thứ luật php lm suy yếu gia đnh gy nn một hệ hoang mang v lầm lẫn về vai tr của n. Những qui chế về x hội v kinh tế kỳ thị gia đnh lm pht sinh ra tnh trạng đm ra coi thường quyền lợi v an sinh của gia đnh. Luật php thin về ph thai v ly dị đưa đến tnh trạng cng ngy cng khinh bỉ sự sống con người v những mối lin hệ bền vững của gia đnh.
4.10 "Chng ti ku gọi cc chnh trị gia v cc nh lập php đồng nghiệp của chng ti hy nhn nhận v cổ v vai tr gio dục khng thể thay thế được của gia đnh trong việc đo luyện những người cng dn mai hậu cho một x hội dn chủ thực sự. Thật vậy, chnh ở trong gia đnh m người ta trước hết biết phục vụ cho cng ch. Gia đnh c thể được diễn tả như l một học đường về văn minh, tự do, đon kết v yu thương.
4.11 Nhiều tham dự vin của Hội Nghị của chng ti thi hnh cng việc của mnh trong những quốc gia ở Đng u, nơi m người ta mang một ấn tượng l những xứ sở ny khng thể hon ton trở nn những phần tử của Hiệp Hội Chu u, trừ phi họ chấp nhận một số chương trnh về lun l mờ m. Phương tiện truyền thng x hội cho thấy r ấn tượng ny. Cc Kit hữu v những người thiện ch khc tỏ ra chống lại những mục tiu ny đều bị cho l chống lại việc gia nhập Khối u Chu. Nhn danh phẩm vị, chủ quyền v lng trung thnh với l tưởng dn chủ của mnh, cc quốc gia ny c quyền cng với trch nhiệm nắm giữ v bnh vực văn ha sự sống, cũng như bảo vệ gia đnh cng với quyền lợi của gia đnh nơi 'ngi nh chung của u Chu' sau ny.
4.12 "Đức Thnh Cha Gioan Phaol II, trong dịp mừng 20 năm giữ vai tr Thừa Kế Thnh Phr, đ mnh liệt v r rng thc đẩy hoạt động cho lợi ch của gia đnh v sự sống, như l một người bnh vực Chn L v l một người mang đến niềm hy vọng. Buổi triều yết Ngi dnh cho chng ti v những lời Ngi ngỏ với chng ti lm cho chng ti hết sức phấn khởi.
4.13 "Chng ti ku gọi tất cả mọi vị đồng nghiệp của chng ti hy tổ chức những cuộc họp để suy nghĩ v trao đổi tương tự như cuộc họp ny. Chng ti muốn tham dự vo những khởi xướng ấy nơi cc quốc gia xứ sở khc nhau. Chng ti xc tn rằng, tất cả mọi nỗ lực kin tr để bnh vực cc quyền lợi của con người cũng như cc quyền lợi của gia đnh sẽ l một mầm mống hy vọng cho tương lai của cc đất nước chng ta v của ton khối u Chu. Bất chấp những thch đố hiện thời đối với cc quyền lợi của con người v của gia đnh, chng ti vẫn hy vọng hướng tới một u Chu, nơi gia đnh c thể thăng hoa cũng l nơi sự sống con người được đn nhận v yu thương".
(Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, dịch từ tuần san L' O sservatore Romano, ấn bản Anh ngữ, ngy 20/1/1999)