Chuùa Nhaät

CHÚA NHẬT I MÙA VỌNG NĂM B

Phụng Vụ Lời Chúa

Thế là chúng ta bắt đầu vào một năm phụng vụ mới, mở đầu là Chúa Nhật Thứ Nhất Mùa Vọng tuần này. Nếu hai tuần cuối cùng của Phụng Niên trước Lễ Chúa Kitô Vua, Giáo Hội đã hướng con cái mình về Chúa Kitô đến lần thứ hai trong vinh quang, với những bài Phúc Âm theo Thánh Mathêu, để kêu gọi thành phần môn đệ Chúa Kitô hãy tỉnh thức chờ Người đến vào lúc không ai ngờ nhất, thì tuần này, để dọn mừng, đúng hơn để cử hành biến cố Chúa Kitô đến thế gian lần thứ nhất, Giáo Hội đã chọn bài Phúc Âm theo Thánh Marcô, cũng nhắm đến chủ đề hãy tỉnh thức chờ đợi, để nhờ đó có thể nhận ra Người, đúng hơn có thể cảm nghiệm được Người, Đấng thực sự đã đến rồi và đang là Emmanuel ở giữa chúng ta trong Bí Tích Thánh Thể, như lời Người hứa trước khi về trời: “Thày sẽ luôn mãi ở cùng các con cho đến tận thế” (Mt 28:20).

Tỉnh Thức: Chân Dung Chúa Kitô

Nếu Chúa Kitô đến lần thứ nhất hay thứ hai, con người đều được kêu gọi tỉnh thức trong khi mong chờ Người đến để có thể nhận ra Người, thì vấn đề đầu tiên ở đây không phải là thời điểm lúc nào Người đến cho bằng khi Người đến con người có nhận ra Người hay chăng? Bởi vì, nếu con người thực sự nhận biết Người đúng như Người là, tức như Người đã tỏ mình ra, thì bất cứ lúc nào Người đến họ cũng nhận ra Người và gặp được Người. Như thế, vấn đề thứ hai, vấn đề chính yếu trong việc tỉnh thức chờ đợi Người được đặt ra ở đây chính là dung nhan của Người, một dung nhan nếu không quen, không biết, sẽ cho là người lạ, là một người nào đó. Tôi đã có kinh nghiệm này khi đi đón đứa em trai của tôi từ Việt Nam sang ở phi trường quốc tế Los Angeles. Vì khi tôi đi sang Mỹ năm 1975 nó mới được 9 tuổi, vả lại từ khi nó sinh ra tôi mới gặp nó hai ba lần; có xem hình ảnh của nó do gia đình gửi cho sau khi sang Mỹ thì cũng đã lâu. Bởi thế, khi qua Mỹ vào năm 1991 nó đã thành một thanh niên 25 tuổi. Hôm đó tôi đứng chờ nó và đã mừng hụt khi chạy đến đón nhầm một người tôi cứ tưởng là nó. Không ngờ nó lại là người xuất hiện sau cùng, với một dung mạo và hình hài ngoài những gì tôi mường tượng. Tương tự như thế, về phương diện siêu nhiên, cho dù có được thông báo trước ngày giờ Chúa Kitô đến thế gian lần thứ hai, tại một địa điểm ấn định nào đó, và dù con người bấy giờ có hết sức háo hức đến nỗi không thể nào ngủ được cho đến khi gặp được Người, họ cũng chưa chắc đã nhận ra Người, nếu họ không có một đức tin vững chắc, nghĩa là, họ có thể sẽ nghênh đón và chạy theo một tên kitô giả nào đó, như Chúa Kitô đã tiên báo về thời tận thế (x Mt 24:5,24).

Điển hình nhất là trường hợp của dân Do Thái, dù đã biết được chính xác địa điểm “ở Bêlem xứ Giuđêa”, nơi “hài vương của người Do Thái” “được sinh ra” (Mt 2:5,2,4), một vị mà cả dân tộc họ bao năm hằng trông chờ, thế mà, sau khi được ba vua Đông Phương gián tiếp loan báo cho biết, nhất là sau khi đã đọc thấy được trong chính Sách Thánh của mình, chẳng những họ không vui mừng hớn hở đổ xô nhau đi đến bái thờ Người, tôn vương Người, như ba vị vua xa lạ chưa hề được biết đến Mạc Khải Thần Linh về Người như họ, trái lại, còn hùng hổ ùa đến sát hại Người nữa (x Mt 2:16). Chưa hết, ngay cả lúc Chúa Kitô tỏ mình ra cho dân Do Thái biết Người thực sự là Đức Kitô Thiên Sai của Thiên Chúa, trước hết, qua chứng từ của Tiền Hô Gioan Tẩy Giả, một vị được toàn dân tín phục, nhất là sau đó bằng những dấu kỳ phép lạ Người làm, bằng những giáo huấn siêu việt đầy uy thế thần linh của Người, thế mà, dân Do Thái nói chung, nhất là thành phần trí thức và lãnh đạo dân chúng bấy giờ, chẳng những nhất định không nhìn nhận Người, trái lại, còn bất chấp thủ đoạn trong việc dùng tay dân ngoại Rôma sát hại Người trên cây thập giá. Thậm chí cả khi Người đã sống lại thật đúng như lời Người tiên báo, những lời chính tai họ nghe thấy và bởi thế họ đã phải cho người canh gác để đề phòng trò ảo thuật man trá có thể xẩy ra cho ngôi mộ kinh hoàng của Người, họ vẫn không chịu tin nhận Người, đến nỗi, cho tới ngày nay, 2000 năm sau, họ vẫn cứ chờ đợi một Đức Kitô Thiên Sai theo ý muốn và ý nghĩ riêng của họ, hơn là theo Mạc Khải Thần Linh, đúng hơn, theo Mạc Khải Thần Linh song như họ hiểu biết và dẫn giải chứ không theo Thần Linh dẫn dắt.

Tỉnh Thức: Đức Tin Thần Linh

Bởi thế, vấn đề thứ ba cần phải nói đến ở đây không phải là dung nhan của Chúa Kitô cho bằng con mắt đức tin, một tài năng thần linh để có thể nhận ra Người, nhận ra chân dung của Người. Tuy nhiên, vấn đề thứ ba về cặp mắt thần linh này không có nghĩa là hễ vị nào con người nhận biết và chấp nhận là Đức Kitô thì nhân vật ấy chính là Đức Kitô, bằng không thì chỉ là kitô giả. Đó là lý do mới có vấn đề thứ bốn, đó là vấn đề tác động của Đức Tin Thần Linh. Nếu Đức Tin Thần Linh là phản ảnh Mạc Khải Thần Linh, là hạt giống chất chứa nhân mạc Khải Thần Linh, thì Mạc Khải Thần Linh đóng vai chủ động và tác động còn Đức Tin Thần Linh đóng vai chấp nhận, đáp ứng và tuân hợp. Như thế, một Đức Tin Thần Linh thực sự và trọn hảo phải trở thành và phải là tài năng siêu nhiên giúp con người có thể, như Mẹ Maria “đầy ơn phúc” (Lk 1:28), lúc nào cũng nhận biết Chúa Kitô, theo Chúa Kitô và sống Chúa Kitô, nhất là lúc được Người tỏ mình ra cho. Trái lại, nếu Chúa Kitô tỏ mình ra cho mà con người thành phần môn đệ của Người vẫn không nhận ra Người, như trường hợp dân Do Thái (x Jn 1:11,26), hay nhận ra mà không dám đi theo Người, như trường hợp người thanh niên giầu có bỏ đi (x Mt 19:16,21), hoặc đi theo Người mà lại không sống theo tinh thần của Người, như trường một số môn đệ sau khi nghe bài giảng về Bánh Hằng Sống (x Jn 6:60,66), hay như trường hợp của vị tông đồ phản nộp Người (x Mk 14:10,43-46), nhất là trường hợp của vị thủ lãnh tông đồ phũ phàng chối bỏ Người ba lần (x Mk 14:66-72), thì kể như họ chưa có Đức Tin Thần Linh, hay có song còn rất yếu kém.

Trường hợp điển hình cho thấy Đức Tin Thần Linh thực sự chỉ là phản ảnh Mạc Khải Thần Linh, và tác động của Đức Tin Thần Linh chính là và chỉ là ở chỗ nhận biết, đáp ứng và tuân hợp Mạc Khải Thần Linh, chứ không phải Đức Tin Thần Linh chủ động làm nên Mạc Khải Thần Linh, hay sáng tạo Mạc Khải Thần Linh, đó là trường hợp của Mai Đệ Liên bên ngôi mộ trống (x Jn 20:11-16). Thật vậy, theo đoạn trình thuật rất lý thú này của Thánh Ký Gioan, cho dù Mai Đệ Liên hết sức tin Chúa Kitô, đến nỗi đã theo Người cho đến khi đứng bên thập giá của Người với Mẹ Maria, một đức tin đã thúc đẩy chị đến mồ của Người vào tảng sáng Ngày Thứ Nhất trong tuần, trong khi thành phần môn đệ của Người đang ru rú ở trong nhà vì sợ người Do Thái, thế nhưng, dù chị rất thân tình với Người, đã nghe tiếng Ngài rất quen, nhất là lúc chị quay lại rõ ràng đã trông thấy được Người rồi, chị vẫn không thể nhận ra Người, cho đến khi Người chính thức tỏ mình ra cho chị, bằng cách lên tiếng lần thứ hai gọi chính tên của chị.

Tỉnh Thức: Cảm Nghiệm Thần Linh

Bởi vậy, vấn đề cuối cùng liên quan đến bài Phúc Âm về việc tỉnh thức chờ đón Chúa Kitô của Chúa Nhật Thứ Nhất Mùa Vọng tuần này, cũng như của các bài Phúc Âm về việc đón chờ Người đến lần thứ hai trước khi kết Năm Phụng Vụ, đó là vấn đề Cảm Nghiệm Thần Linh. Cảm Nghiệm Thần Linh đây chẳng những là tác động tối hậu của Đức Tin Thần Linh mà còn là tác động nhân bản của lòng con người luôn khao khát Thần Linh, hướng về Thần Linh và tìm kiếm Thần Linh cho đến khi Hội Ngộ Thần Linh, như trường hợp của Mai Đệ Liên bên ngôi mộ trống trên đây. Tóm lại, con người sống Cảm Nghiệm Thần Linh là con người luôn tỉnh thức ở lòng họ hết sức khát khao Thần Linh và họ chắc chắn sẽ gặp được thực tại họ khát khao (x Mt 5:6) là Chúa Kitô bằng Đức Tin Thần Linh của họ.

Về phương diện tu đức, Cảm Nghiệm Thần Linh đây chính là tình trạng cầu nguyện chiêm niệm, một tầm mức cầu nguyện siêu đẳng nơi các thánh, một tầm mức chiêm niệm của những tâm hồn sống Phúc Thứ Sáu, phúc “trong sạch sẽ được thấy Thiên Chúa” (Mt 5:8). Đúng thế, nếu bản chất đích thực của việc cầu nguyện là khao khát Thần Linh, đúng như nội dung và mẫu thức ước nguyện nơi Kinh Chúa Dạy, thì mục đích và tột đỉnh của việc cầu nguyện là tình trạng linh hồn được hiệp nhất nên một với Thần Linh, đến nỗi, như hạnh các thánh kể lại, có những vị đã được Thần Linh thu hút đến xuất thần ngất trí hay bay bổng trên mặt đất. Tuy nhiên, vấn đề hiệp nhất nên một với Thần Linh đây không phải là hiện tượng ngất trí xuất thần này, mà là thực tại con người hoàn toàn phó mình cho Thần Linh và tuyệt đối tuân hợp Thần Linh trong tất cả mọi sự. Nghĩa là con người thực sự được Thần Linh chiếm đoạt: ở chỗ, linh hồn của họ trở thành một Đền Thờ Thần Linh cho Thiên Chúa ngự trị (x Jn 14:23), thân xác và tác hành của họ trở thành một Bí Tích Thần Linh để Thiên Chúa thông mình (x Jn 15:5), và Nhân Tính của họ trở thành mạc khải của Ngài, như nhân tính của Chúa Kitô đã được Thần Linh tác động để “tỏ Cha ra” (Jn 1:18).

Một khi được hiệp nhất nên một với Thần Linh, con người sẽ đươc biến đổi, sẽ sống như Chúa Kitô, sẽ cảm nghiệm như Chúa Kitô, sẽ phán đoán như Chúa Kitô, sẽ tác hành như Chúa Kitô, Vị Thiên Chúa Làm Người. Thật vậy, “Thiên Chúa là Thần Linh” (Jn 4:24) đã tỏ mình cho con người nói chung và dân Ngài nói riêng trong giòng Lịch Sử Cứu Độ được Cựu Ước ghi nhận “bằng nhiều thể nhiều cách” (Heb 1:1). Chẳng hạn ở bụi gai cháy mà không bị thiêu rụi như Moisen chứng kiến thấy (x Ex 3:2), hay qua hiện tượng thiên nhiên (gió hiu hiu thổi) xẩy ra ngoài hang động tiên tri Êlia trú ngụ (x 1Kgs 19:11-13), nhất là qua hòm bia được đặt ở trong nơi cực thánh của đền thờ Giêrusalem (x 1Kgs 8:6-7), hay trong giấc mộng với vua Solomon (x 1Kgs 3:5).

Tuy nhiên, Thiên Chúa chỉ tỏ hết mình ra nơi Lời Nhập Thể là Chúa Giêsu Kitô, đến nỗi, nơi Thực Tại Thần Nhân là Chúa Giêsu Kitô này, Thiên Chúa thực sự là một Con Người và Con Người là một Vị Thiên Chúa. So với tất cả những gì được Thiên Chúa dùng để tỏ mình ra qua những cuộc thần hiển (theophany) thì nhân tính của con người là tuyệt đỉnh của những gì Ngài mạc khải. Đến nỗi con người được thần linh hóa, được trở thành Thiên Chúa nơi Vị Thiên Chúa Làm Người. Nơi Chúa Kitô, Thiên Chúa “đã yêu thương đến cùng” (Jn 13:1) con người bằng chính con tim của con người, và con người nhờ đó cũng có thể yêu Ngài một cách trọn hảo là Đấng vô cùng toàn ái bằng chính con tim nhân loại của Ngài nơi Chúa Kitô. Nơi Chúa Kitô con người đã trở thành Thiên Chúa. Nơi Chúa Kitô con người đã thực sự thấy Thiên Chúa (x 1Jn 1:1-2). Nếu nơi Chúa Kitô, Thiên Chúa có được một cảm nghiệm nhân sinh thế nào thì cũng với Chúa Kitô con người có được một Cảm Nghiệm Thần Linh như vậy. Con người chỉ có thể Cảm Nghiệm Thần Linh trong Chúa Kitô và với Chúa Kitô là “Lời đã hóa thành nhục thể” (Jn 1:14) 2000 năm trước đây, cũng là Đấng ở cùng Giáo Hội Nhiệm Thể của Người trong Bí Tích Thánh Thể cho đến tận thế. Chúa Kitô thật sự đã đến rồi, đến lần thứ nhất rồi, chúng ta không cần phải chờ đón Người như dân Do Thái xưa và nay nữa, vấn đề quan trọng ở đây là cuộc đời chúng ta, nhất là trong Mùa Vọng, có cảm nhận được Người hay chăng, và làm sao để chúng ta có thể thực sự cảm nghiệm được Đấng Emmanuel ở giữa chúng ta!?!

Thứ Năm Ngày Thanksgiving 28/11/2002,