|
CHÚA
NHẬT XXIII
QUANH NĂM
BÀI ĐỌC I: Sap 9:13-18
“Ai có thể suy
tưởng được sự Thiên Chúa muốn”
Bài trích sách Khôn Ngoan.
Ai trong loài người có thể biết được ư định của
Thiên Chúa? Hay ai có thể suy tưởng được sự Thiên Chúa muốn? V́ những ư tưởng
của loài hay chết th́ mập mờ, và những dự định của chúng tôi đều không chắc chắn.
V́ xác hay hư nát làm cho linh hồn ra nặng nề, và nhà bụi đất làm cho lư trí hay
lo lắng nhiều điều ra nặng nề. Chúng tôi ước lượng cách khó khăn các việc dưới
đất, và khó nhọc t́m thấy những sự trước mắt. C̣n những sự trên trời, nào ai
khám phá ra được? Ai hiểu thấu thánh ư của Chúa, nếu Chúa không ban sự khôn
ngoan, và không sai Thánh Thần Chúa từ trời cao xuống. Như thế, mọi đường lối
những kẻ ở dưới đất được sửa lại ngay thẳng, và loài người học biết những sự đẹp
ḷng Chúa. V́, lạy Chúa, những ai sống đẹp ḷng Chúa từ ban đầu, th́ được ơn cứu
độ nhờ sự khôn ngoan.
Lời của Chúa.
Đáp Ca: (Xin mời Cộng đoàn thưa)
Thân lạy
Chúa, Ngài là chỗ chúng tôi dung thân, từ đời nọ trải qua đời kia.
1.
Thực ngàn năm ở trước thiên nhan, tợ hồ như ngày hôm qua đă khuất, như
một đêm thức giấc cầm canh. Chúa khiến con người trở về bụi đất, Ngài phán: “Hăy
trở về gốc, hỡi con người”.
2.
Chúa khiến họ trôi đi, họ như kẻ mơ màng buổi sáng, họ như cây cỏ mọc
xanh tươi. Ban sáng cỏ nở hoa và xanh tốt, buổi chiều nó bị xén đi và nó héo khô.
3.
Xin dạy chúng tôi biết đếm ngày giờ, để chúng tôi luyện được ḷng trí
khôn ngoan. Lạy Chúa, xin trở lại, — chớ c̣n để tới bao giờ? — xin tỏ ḷng xót
thương tôi tớ của Ngài.
4.
Xin cho chúng tôi sớm được no phỉ ân t́nh của Chúa, để chúng tôi mừng rỡ
hân hoan trọn đời sống chúng tôi. Xin cho chúng tôi được hưởng ân sủng Chúa là
Thiên Chúa chúng tôi, sự nghiệp tay chúng tôi làm ra, xin Ngài củng cố, xin Ngài
củng cố sự nghiệp tay chúng tôi làm ra.
BÀI ĐỌC II: Philem 1:9b-10, 12-17
“Con hăy tiếp
nhận nó không phải như một người nô lệ, nhưng như một người anh em rất thân mến”
Bài trích thơ Thánh Phaolô Tông đồ gởi cho Philêmon.
Con thân mến, Phaolô già nua, và hiện đang bị cầm tù,
v́ Đức Giêsu Kitô, cha nài xin con cho Ônêsimô, đứa con cha đă sinh ra trong
xiềng xích. Cha trao lại cho con. Phần con, con hăy đón nhận nó như ruột thịt
của cha. Cha cũng muốn giữ nó lại để thay con mà giúp đỡ cha trong lúc cha bị
xiềng xích v́ Tin Mừng. Nhưng v́ chưa biết ư con, nên cha không muốn làm ǵ, để
việc nghĩa con làm là một việc tự ư, chớ không v́ ép buộc. V́ biết đâu nó xa con
một thời gian để rồi con sẽ tiếp nhận muôn đời, không phải như một người nô lệ,
nhưng thay v́ nô lệ, th́ như một người anh em rất thân mến, đặc biệt đối với
cha, huống chi là đối với con, về phần xác cũng như trong Chúa. Vậy nếu con nhận
cha là bạn hữu, th́ xin con hăy đón nhận nó như chính ḿnh cha vậy.
Lời của Chúa.
(Xin mời Cộng đoàn đứng)
Alleluia, alleluia. — Chúa phán: “Con Chiên Ta th́ nghe Ta; Ta biết chúng và
chúng theo Ta”. — Alleluia.
PHÚC ÂM: Lc 14:25-38
“Ai không từ bỏ
tất cả của cải ḿnh có, th́ không thể làm môn đệ Ta”
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.
Khi ấy, có nhiều đám đông cùng đi với Chúa Giêsu,
Người ngoảnh lại bảo họ rằng: “Nếu ai đến với Ta mà không bỏ cha mẹ, vợ con, anh
chị em và cả mạng sống ḿnh, th́ không thể làm môn đệ Ta. C̣n ai không vác thập
giá ḿnh mà theo Ta, th́ không thể làm môn đệ Ta. Và có ai trong các ngươi muốn
xây tháp mà trước tiên không ngồi tính toán phí tổn cần thiết, xem có đủ để hoàn
tất không? Kẻo đặt móng rồi mà không thể hoàn tất th́ mọi người xem thấy sẽ chế
diễu người đó rằng: “Tên nầy khởi sự xây cất mà không hoàn thành nỗi”. Hoặc có
vua nào sắp đi giao chiến với một vua khác, mà trước tiên không ngồi suy nghĩ,
xem ḿnh có thể đem mười ngàn quân ra đương đầu với đối phương dẫn hai mươi ngàn
quân tiến đánh ḿnh chăng? Bằng chẳng nổi, th́ khi đối phương c̣n ở xa, vua ấy
sai một phái đoàn đến cầu ḥa. Cũng thế, bất kỳ ai trong các ngươi không từ bỏ
tất cả của cải ḿnh có, th́ không thể làm môn đệ Ta.
Phúc Âm của Chúa.
----------------------------------
Không
bị thua lỗ hay thất bại,
mà là thăng tiến và chiến thắng
Chúa
Giêsu khuyên dạy trong bài Phúc Âm Chúa Nhật XXII Mùa Thường Niên tuần trước là
“khi được mời hăy đến ngồi vào chỗ thấp nhất”, và như chúng ta cũng đă chia sẻ
tuần trước, lời khuyên này có nghĩa là “hăy ngồi vào chỗ của ḿnh trong nhà
Cha”, hay hăy sống đúng với ơn gọi của ḿnh như được Thiên Chúa tuyển chọn cũng
vậy. Trong bài Phúc Âm Chúa Nhật XXIII Mùa Thường Niên Năm C tuần này, Chúa
Giêsu lại khẳng định dứt khoát với chung đám đông dân chúng đang ở với Người bấy
giờ, về điều kiện tất yếu bất khả thiếu để có thể làm môn đệ của Người, đó là:
“từ bỏ chính bản thân ḿnh”.
Thật vậy, việc “ngồi vào chỗ thấp nhất” “khi được mời”, hay khi được Thiên Chúa
tuyển chọn, chính là việc bỏ ḿnh đầu tiên để có thể theo Chúa rồi vậy. Bằng
không, chúng ta không thể nào theo Chúa, như Chúa Giêsu khẳng định trong bài
Phúc Âm hôm nay: “Nếu ai đến với Tôi mà không bỏ cha mẹ ḿnh, vợ con ḿnh, anh
chị em ḿnh, thậm chí bỏ cả bản thân ḿnh, họ không thể nào làm môn đệ của Tôi
được”, tức là muốn theo Chúa phải từ bỏ tất cả những ǵ ḿnh có, như Người cũng
đă lập lại tổng quát ở cuối bài Phúc Âm hôm nay: “Không ai trong quí vị có thể
làm môn đệ của Tôi nếu không từ bỏ tất cả những ǵ ḿnh có”.
Điển h́nh là trường hợp của người thanh niên giầu có trong Phúc Âm Thánh Mathêu
đoạn 19 câu 21 và 22, người thanh niên mà, như Phúc Âm thuật lại, “nghe những
lời ấy”, những lời Chúa Giêsu khuyên dạy anh ta rằng: “Nếu anh muốn nên trọn
lành th́ anh hăy đi bán những ǵ anh có mà thí cho kẻ khó… Rồi sau đó anh hăy
trở lại mà theo Tôi”, th́ “anh đă buồn bă bỏ đi v́ anh ta có rất nhiều của cải”.
Thật ra, người thanh niên giầu có này không thể nào theo Chúa Giêsu, hay không
có đủ can đảm bước đi theo Người, dù anh ta đă có một đời sống ngay chính, không
phải là v́ anh ta luyến tiếc của cải, cho bằng v́ anh ta không thể từ bỏ chính
bản thân của anh ta. Nghĩa là sở dĩ anh ta luyến tiếc của cải là v́ bản thân của
anh ta, là v́ anh ta sợ nghèo nàn sẽ khổ thân và nhục thân. Bởi thế, nếu bỏ được
chính bản thân ḿnh là anh ta có thể bỏ được tất cả mọi sự anh ta có, kể cả thân
nhân nghĩa thiết cũng như giầu sang phú quí. Và cũng chỉ bao giờ biết bỏ chính
bản thân ḿnh đi, con người mới có thể vác thập giá ḿnh mà theo Chúa, bằng
không, nếu chỉ bỏ thân nhân nghĩa thiết và của cải sản vật thôi, chứ không hay
chưa thực sự và hoàn toàn bỏ chính bản thân ḿnh đi, con người vẫn có thể bỏ
Chúa như thường. Điển h́nh là trường hợp của một số người theo Chúa, sau khi
nghe bài giảng về Bánh Hằng Sống của Chúa Giêsu, đă bỏ hàng ngũ môn đệ của ḿnh
mà đi, một biến cố được Phúc Âm Thánh Gioan ghi nhận ở đoạn 6 câu 60 và 66. Đó
là lư do Chúa Giêsu c̣n dứt khoát thêm trong bài Phúc Âm hôm nay: “Ai không vác
thập giá của ḿnh mà theo Tôi không thể làm môn đệ của Tôi”.
Thế nhưng, vấn đề được đặt ra ở đây là tại sao trong bài Phúc Âm hôm nay, Chúa
Giêsu lại so sánh việc từ bỏ tất cả những ǵ ḿnh có, kể cả việc từ bỏ chính bản
thân ḿnh, cũng như việc vác thập giá ḿnh mà theo Người, với vấn đề tính toán
kỹ lưỡng để làm sao có thể hoàn thành việc xây tháp theo ḿnh dự định, hay vần
đề tính toán để lượng sức ḿnh xem ḿnh có thể nắm chắc phần thằng trước khi
xuất trận giao chiến hay chăng? Tại sao Chúa Giêsu không so sánh việc bỏ ḿnh
vác thập giá theo Chúa với những h́nh ảnh khác, chẳng hạn với việc tính toán về
thương mại?
Có thể là v́ việc tính toán về thương mại có vẻ trần tục, một việc tính toán
trực tiếp liên quan đến lợi lộc, đến tư lợi, đến tranh đoạt, có lời th́ nhào vô,
thua lỗ th́ khỏi làm, là những ǵ hoàn toàn phản nghịch với việc hy sinh bỏ ḿnh,
tức hoàn toàn phản nghịch với việc tự nguyện chịu thua thiệt, và vác thập giá,
tức hoàn toàn phản nghịch với việc sẵn ḷng chịu thua lỗ. Như thế, nếu Chúa
Giêsu cố ư so sánh việc bỏ ḿnh đi và vác thập giá ḿnh mà theo Người với việc
tính toán xây tháp hay xuất trận, phải chăng Người có ư ám chỉ: nếu thật sự từ
bỏ ḿnh và nhất quyết vác thập giá mà theo Người là con người môn đệ của Người
sẽ phát triển chứ không phải bị hủy diệt, là nắm chắc chiến thắng chứ không phải
sẽ bị thua bại, như chính gương của Người được Thánh Vị Tông Đồ Dân Ngoại chiêm
ngưỡng, xác tín và công bố trong Thư gửi Giáo Đoàn Do Thái đoạn 5 câu 8 và 9:
“Mặc dầu là Con, song Người cũng biết vâng lời nơi những ǵ phải chịu, để khi
thành toàn, Người đă trở nên căn nguyên cứu độ đời đời cho tất cả những ai tùng
phục Người”?
Điển h́nh là trong bài đọc thứ hai hôm nay, nếu Philômê thực sự nghe lời khuyên
của Thánh Phaolô để bỏ ḿnh đi và vác thập giá mà theo Chúa Kitô, ở chỗ, ông
nhận lại Ônêsimô, người nô lệ của ông, lại là một người nô lệ đă ăn trộm tài sản
của ông rồi sau đó sợ, bỏ trốn, như tiếp nhận chính Thánh Phaolô, th́, đúng như
Thánh Nhân viết cho ông: “con vĩnh viễn chiếm được hắn, không phải như một kẻ nô
lệ nữa, mà là như một người anh em yêu dấu, c̣n hơn là một tên nô lệ”. Như thế,
thái độ của một người môn đệ Chúa Kitô như Philômê, theo lời khuyên của Thánh
Phaolô, không phải là việc ông đă xây dựng và phát triển chẳng những chính bản
thân ông mà c̣n cả bản thân người nô lệ của ông nữa hay sao, và việc nhận lại
người nô lệ làm hại ông và đáng phạt này không phải là việc ông đă chiến thắng
hơn là thua bại hay sao? Ở chỗ, ông đă lấy lành báo ác, đúng như lời Thánh
Phaolô khuyên trong Thư gửi Giáo Đoàn Rôma đoạn 12 câu 21: “Anh em đừng bị sự dữ
khống chế, nhưng hăy khống chế sự dữ bằng sự lành”.
Tuy nhiên, trong một thế giới bị nhiễm nguyên tội, một thế giới vốn có khuynh
hướng “mắt đền mắt, răng đền răng” này (Ex 21:24; Lv 24:19; Mt 5:38), không phải
ai cũng có thể hiểu được điều ấy, hay nói cho chính xác hơn, không phải ai cũng
có thể chấp nhận được tinh thần ấy, một tinh thần bác ái rất đẹp ḷng Chúa và
hoàn toàn hợp với ư muốn thiện hảo của Thiên Chúa ấy. Bởi vậy, Sách Khôn Ngoan
trong bài đọc thứ nhất hôm nay mới thâm tín và tuyên nhận rằng: “Con người biết
được ǵ về huấn dụ của Thiên Chúa… Ai biết được huấn dụ của Ngài, nếu không được
Ngài ban Khôn Ngoan và sai Thánh Thần từ trên cao xuống cho”.
C̣n một vấn đề nữa hết sức quan trọng nữa, vấn đề liên quan đến toàn bộ linh đạo
Kitô giáo, đó là vấn đề về “bản thân ḿnh”. “Bản thân ḿnh” đây là ǵ? “Bản thân
ḿnh” tốt hay xấu? Nếu “bản thân ḿnh” tốt th́ có cần phải phũ phàng bỏ nó đi
chăng, như lời Chúa Giêsu khuyên dạy?
Trước hết, nếu “Chúa Kitô là h́nh ảnh Thiên Chúa vô h́nh”, như Thánh Phaolô xác
tín trong Thư gửi Giáo Đoàn Côlôsê đoạn 1 câu 15, Đấng cũng được Thánh Phaolô
minh định trong Thư gửi Giáo Đoàn Do Thái ở đoạn 1 câu 3: “Người Con này là hiện
thân đích thực của hữu thể Cha”, th́ “bản thân ḿnh” đây chính là con người hiện
thân của chủ thể, nếu xét theo khía cạnh hữu thể. Sau nữa, nếu Chúa Kitô c̣n là
“sự sống ở nơi Cha và đă trở nên hữu h́nh cho chúng ta”, như Thánh Gioan xác
nhận trong Thư Thứ Nhất ở đoạn 1 câu 2, th́ “bản thân ḿnh” đây cũng là chính sự
sống tâm linh nơi chủ thể, nếu xét theo khía cạnh sinh động. Đó là lư do chúng
ta thấy Chúa Giêsu chẳng những nói đến “bỏ ḿnh”, như trong bài Phúc Âm Chúa
Nhật tuần này, mà c̣n nói đến “bỏ sự sống ḿnh” nữa, như trong Phúc Âm Thánh
Gioan ở đoạn 12 câu 25, hay trong Phúc Âm Thánh Mathêu ở đoạn 16 câu 25, hoặc
Phúc Âm Thánh Marcô đoạn 8 câu 35 và Phúc Âm Thánh Luca ở đoạn 9 câu 24.
Nếu “bản thân ḿnh” là chính con người hiện thân của chủ thể và là sự sống tâm
linh nơi chủ thể th́ “bản thân ḿnh” đây hoàn toàn là một thực tại tốt lành, chứ
không phải là những ǵ xấu xa cần phải bỏ đi. Vậy sao lại cần phải bỏ “bản thân
ḿnh” là một thực tại tự bản chất vốn tốt lành đi, nếu không phải để chúng ta
hoàn toàn được biến hóa và hiệp thông trong Đấng, đă được Chúa Kitô mạc khải cho
biết ở Phúc Âm Thánh Gioan đoạn 3 câu 16, “đă yêu thương thế gian đến ban Con
Một ḿnh, để ai tin vào Con th́ không phải chết song được sự sống đời đời”, cũng
là Đấng, được Thánh Phaolô chân nhận trong Thư gửi Giáo Đoàn Rôma ở đoạn 8 câu
32, “đă không dung tha cho Con ḿnh, những đă phó nạp Người v́ tất cả chúng ta”.
Như thế, nếu Thiên Chúa chẳng những đă “bỏ ḿnh đi”, khi ban Con Một Ngài cho
chúng ta, để có thể đến với chúng ta nơi Mầu Nhiệm Nhập Thể, mà c̣n phải “vác
thập giá”, khi phó nạp Con Ngài v́ chúng ta qua Mầu Nhiệm Vượt Qua, để có thể
cứu độ chúng ta và ban Thánh Linh hiệp thông cho chúng ta, th́ nhân loại chúng
ta không c̣n cách nào khác có thể đến với Ngài và nên một với Ngài, ngoài đường
lối làm môn đệ Chúa Kitô.
Đúng thế, ư nghĩa và giá trị của ơn gọi cũng như của cuộc đời sống Kitô hữu của
chúng ta đă được Chúa Kitô tâm sự với các tông đồ trong Bữa Tiệc Ly ở Phúc Âm
Thánh Gioan đoạn 15 câu 8 như sau: “Cha Thày được vinh hiển nơi việc các con
sinh nhiều hoa trái và nơi việc các con trở nên môn đệ của Thày”, tức là nơi
việc chúng ta “đến cùng Cha qua Thày” (Jn 14:6), ở chỗ, “bỏ chính bản thân ḿnh
đi và vác thập giá hằng ngày mà theo Thày” (Mt. 16:24) vậy!
Nếu “bản thân ḿnh” là con người hiện thân của chủ thể và là sự sống tâm linh
nơi chủ thể, th́ việc “bỏ bản thân ḿnh” đi theo lời Chúa Kitô khuyên dạy trong
Phúc Âm Chúa Nhật tuần này phải chăng chính là việc bỏ đi những ư nghĩ về ḿnh
và là việc bỏ đi ư muốn tự do của ḿnh, dù những ư nghĩ về ḿnh hay của ḿnh đó
có chí lư đến đâu, và dù ư muốn của ḿnh đó có tốt lành và có lợi ích đến mấy đi
nữa, chẳng hạn như trường hợp điển h́nh của Thánh Phêrô bị Thày quở là “Đồ
Satan, hăy xéo đi, v́ ngươi chẳng nghĩ tưởng theo ư hướng của Thiên Chúa mà toàn
là theo kiểu của loài người “ (Mt 16:23)?
Tóm lại, bài Phúc Âm Chúa Nhật tuần này Chúa Giêsu khẳng định những điều kiện để
có thể làm môn đệ của Chúa hay để có thể theo Chúa. Điều kiện đó là từ bỏ ḿnh
và vác thập giá. Từ bỏ ḿnh và vác thập giá không phải là những ǵ làm cho con
người theo Chúa, làm cho thành phần môn đệ của Người bị thua lỗ hay thất bại, mà
là thăng tiến và chiến thắng. Đó là lư do Chúa Giêsu đă dùng hai thí dụ để chứng
minh chiều hướng bỏ ḿnh theo Chúa là thăng tiến và vác thập giá theo Chúa là
chiến thắng. Thí dụ thứ nhất là việc xây tháp, biểu hiệu cho vấn đề thăng tiến,
chiều hướng đi lên, nhưng lại là vấn đề cần phải chi phí nhiều tốn kém, tức vấn
đề cần phải bỏ ḿnh đi. Thí dụ thứ hai là việc đánh trận, biểu hiệu cho máu đổ,
cho khổ đau, cho thập giá, cho sức mạnh, thậm chí cho cả chết chóc, nhưng có thế
mới hy vọng mang lại chiến thắng, bằng không sẽ bị thua bại. Thế nhưng, trong
hai điều kiện bỏ ḿnh và vác thập giá, chính v́ không bỏ ḿnh sẽ không vác được
thập giá nên Chúa Giêsu đă kết thúc bài Phúc Âm bằng câu: “bất kỳ ai trong các
ngươi không từ bỏ tất cả những ǵ ḿnh có, th́ không thể làm môn đệ của Tôi”.
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL |