CHÚA NHẬT XXIII QUANH NĂM

BÀI ĐỌC I: Sap 9:13-18

“Ai có thể suy tưởng được sự Thiên Chúa muốn”
Bài trích sách Khôn Ngoan.

Ai trong loài người có thể biết được ý định của Thiên Chúa? Hay ai có thể suy tưởng được sự Thiên Chúa muốn? Vì những ý tưởng của loài hay chết thì mập mờ, và những dự định của chúng tôi đều không chắc chắn. Vì xác hay hư nát làm cho linh hồn ra nặng nề, và nhà bụi đất làm cho lý trí hay lo lắng nhiều điều ra nặng nề. Chúng tôi ước lượng cách khó khăn các việc dưới đất, và khó nhọc tìm thấy những sự trước mắt. Còn những sự trên trời, nào ai khám phá ra được? Ai hiểu thấu thánh ý của Chúa, nếu Chúa không ban sự khôn ngoan, và không sai Thánh Thần Chúa từ trời cao xuống. Như thế, mọi đường lối những kẻ ở dưới đất được sửa lại ngay thẳng, và loài người học biết những sự đẹp lòng Chúa. Vì, lạy Chúa, những ai sống đẹp lòng Chúa từ ban đầu, thì được ơn cứu độ nhờ sự khôn ngoan.

Lời của Chúa.
 

Đáp Ca: (Xin mời Cộng đoàn thưa)

Thân lạy Chúa, Ngài là chỗ chúng tôi dung thân, từ đời nọ trải qua đời kia.

1.      Thực ngàn năm ở trước thiên nhan, tợ hồ như ngày hôm qua đã khuất, như một đêm thức giấc cầm canh. Chúa khiến con người trở về bụi đất, Ngài phán: “Hãy trở về gốc, hỡi con người”.

2.      Chúa khiến họ trôi đi, họ như kẻ mơ màng buổi sáng, họ như cây cỏ mọc xanh tươi. Ban sáng cỏ nở hoa và xanh tốt, buổi chiều nó bị xén đi và nó héo khô.

3.      Xin dạy chúng tôi biết đếm ngày giờ, để chúng tôi luyện được lòng trí khôn ngoan. Lạy Chúa, xin trở lại, — chớ còn để tới bao giờ? — xin tỏ lòng xót thương tôi tớ của Ngài.

4.      Xin cho chúng tôi sớm được no phỉ ân tình của Chúa, để chúng tôi mừng rỡ hân hoan trọn đời sống chúng tôi. Xin cho chúng tôi được hưởng ân sủng Chúa là Thiên Chúa chúng tôi, sự nghiệp tay chúng tôi làm ra, xin Ngài củng cố, xin Ngài củng cố sự nghiệp tay chúng tôi làm ra.

BÀI ĐỌC II: Philem 1:9b-10, 12-17

“Con hãy tiếp nhận nó không phải như một người nô lệ, nhưng như một người anh em rất thân mến”
Bài trích thơ Thánh Phaolô Tông đồ gởi cho Philêmon.

Con thân mến, Phaolô già nua, và hiện đang bị cầm tù, vì Đức Giêsu Kitô, cha nài xin con cho Ônêsimô, đứa con cha đã sinh ra trong xiềng xích. Cha trao lại cho con. Phần con, con hãy đón nhận nó như ruột thịt của cha. Cha cũng muốn giữ nó lại để thay con mà giúp đỡ cha trong lúc cha bị xiềng xích vì Tin Mừng. Nhưng vì chưa biết ý con, nên cha không muốn làm gì, để việc nghĩa con làm là một việc tự ý, chớ không vì ép buộc. Vì biết đâu nó xa con một thời gian để rồi con sẽ tiếp nhận muôn đời, không phải như một người nô lệ, nhưng thay vì nô lệ, thì như một người anh em rất thân mến, đặc biệt đối với cha, huống chi là đối với con, về phần xác cũng như trong Chúa. Vậy nếu con nhận cha là bạn hữu, thì xin con hãy đón nhận nó như chính mình cha vậy.

Lời của Chúa.
 

(Xin mời Cộng đoàn đứng)
Alleluia, alleluia. — Chúa phán: “Con Chiên Ta thì nghe Ta; Ta biết chúng và chúng theo Ta”. — Alleluia.

PHÚC ÂM: Lc 14:25-38

“Ai không từ bỏ tất cả của cải mình có, thì không thể làm môn đệ Ta”
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.

Khi ấy, có nhiều đám đông cùng đi với Chúa Giêsu, Người ngoảnh lại bảo họ rằng: “Nếu ai đến với Ta mà không bỏ cha mẹ, vợ con, anh chị em và cả mạng sống mình, thì không thể làm môn đệ Ta. Còn ai không vác thập giá mình mà theo Ta, thì không thể làm môn đệ Ta. Và có ai trong các ngươi muốn xây tháp mà trước tiên không ngồi tính toán phí tổn cần thiết, xem có đủ để hoàn tất không? Kẻo đặt móng rồi mà không thể hoàn tất thì mọi người xem thấy sẽ chế diễu người đó rằng: “Tên nầy khởi sự xây cất mà không hoàn thành nỗi”. Hoặc có vua nào sắp đi giao chiến với một vua khác, mà trước tiên không ngồi suy nghĩ, xem mình có thể đem mười ngàn quân ra đương đầu với đối phương dẫn hai mươi ngàn quân tiến đánh mình chăng? Bằng chẳng nổi, thì khi đối phương còn ở xa, vua ấy sai một phái đoàn đến cầu hòa. Cũng thế, bất kỳ ai trong các ngươi không từ bỏ tất cả của cải mình có, thì không thể làm môn đệ Ta.

Phúc Âm của Chúa.

----------------------------------

 Không bị thua lỗ hay thất bại,
mà là thăng tiến và chiến thắng

Chúa Giêsu khuyên dạy trong bài Phúc Âm Chúa Nhật XXII Mùa Thường Niên tuần trước là “khi được mời hãy đến ngồi vào chỗ thấp nhất”, và như chúng ta cũng đã chia sẻ tuần trước, lời khuyên này có nghĩa là “hãy ngồi vào chỗ của mình trong nhà Cha”, hay hãy sống đúng với ơn gọi của mình như được Thiên Chúa tuyển chọn cũng vậy. Trong bài Phúc Âm Chúa Nhật XXIII Mùa Thường Niên Năm C tuần này, Chúa Giêsu lại khẳng định dứt khoát với chung đám đông dân chúng đang ở với Người bấy giờ, về điều kiện tất yếu bất khả thiếu để có thể làm môn đệ của Người, đó là: “từ bỏ chính bản thân mình”.

Thật vậy, việc “ngồi vào chỗ thấp nhất” “khi được mời”, hay khi được Thiên Chúa tuyển chọn, chính là việc bỏ mình đầu tiên để có thể theo Chúa rồi vậy. Bằng không, chúng ta không thể nào theo Chúa, như Chúa Giêsu khẳng định trong bài Phúc Âm hôm nay: “Nếu ai đến với Tôi mà không bỏ cha mẹ mình, vợ con mình, anh chị em mình, thậm chí bỏ cả bản thân mình, họ không thể nào làm môn đệ của Tôi được”, tức là muốn theo Chúa phải từ bỏ tất cả những gì mình có, như Người cũng đã lập lại tổng quát ở cuối bài Phúc Âm hôm nay: “Không ai trong quí vị có thể làm môn đệ của Tôi nếu không từ bỏ tất cả những gì mình có”.

Điển hình là trường hợp của người thanh niên giầu có trong Phúc Âm Thánh Mathêu đoạn 19 câu 21 và 22, người thanh niên mà, như Phúc Âm thuật lại, “nghe những lời ấy”, những lời Chúa Giêsu khuyên dạy anh ta rằng: “Nếu anh muốn nên trọn lành thì anh hãy đi bán những gì anh có mà thí cho kẻ khó… Rồi sau đó anh hãy trở lại mà theo Tôi”, thì “anh đã buồn bã bỏ đi vì anh ta có rất nhiều của cải”. Thật ra, người thanh niên giầu có này không thể nào theo Chúa Giêsu, hay không có đủ can đảm bước đi theo Người, dù anh ta đã có một đời sống ngay chính, không phải là vì anh ta luyến tiếc của cải, cho bằng vì anh ta không thể từ bỏ chính bản thân của anh ta. Nghĩa là sở dĩ anh ta luyến tiếc của cải là vì bản thân của anh ta, là vì anh ta sợ nghèo nàn sẽ khổ thân và nhục thân. Bởi thế, nếu bỏ được chính bản thân mình là anh ta có thể bỏ được tất cả mọi sự anh ta có, kể cả thân nhân nghĩa thiết cũng như giầu sang phú quí. Và cũng chỉ bao giờ biết bỏ chính bản thân mình đi, con người mới có thể vác thập giá mình mà theo Chúa, bằng không, nếu chỉ bỏ thân nhân nghĩa thiết và của cải sản vật thôi, chứ không hay chưa thực sự và hoàn toàn bỏ chính bản thân mình đi, con người vẫn có thể bỏ Chúa như thường. Điển hình là trường hợp của một số người theo Chúa, sau khi nghe bài giảng về Bánh Hằng Sống của Chúa Giêsu, đã bỏ hàng ngũ môn đệ của mình mà đi, một biến cố được Phúc Âm Thánh Gioan ghi nhận ở đoạn 6 câu 60 và 66. Đó là lý do Chúa Giêsu còn dứt khoát thêm trong bài Phúc Âm hôm nay: “Ai không vác thập giá của mình mà theo Tôi không thể làm môn đệ của Tôi”.

Thế nhưng, vấn đề được đặt ra ở đây là tại sao trong bài Phúc Âm hôm nay, Chúa Giêsu lại so sánh việc từ bỏ tất cả những gì mình có, kể cả việc từ bỏ chính bản thân mình, cũng như việc vác thập giá mình mà theo Người, với vấn đề tính toán kỹ lưỡng để làm sao có thể hoàn thành việc xây tháp theo mình dự định, hay vần đề tính toán để lượng sức mình xem mình có thể nắm chắc phần thằng trước khi xuất trận giao chiến hay chăng? Tại sao Chúa Giêsu không so sánh việc bỏ mình vác thập giá theo Chúa với những hình ảnh khác, chẳng hạn với việc tính toán về thương mại?

Có thể là vì việc tính toán về thương mại có vẻ trần tục, một việc tính toán trực tiếp liên quan đến lợi lộc, đến tư lợi, đến tranh đoạt, có lời thì nhào vô, thua lỗ thì khỏi làm, là những gì hoàn toàn phản nghịch với việc hy sinh bỏ mình, tức hoàn toàn phản nghịch với việc tự nguyện chịu thua thiệt, và vác thập giá, tức hoàn toàn phản nghịch với việc sẵn lòng chịu thua lỗ. Như thế, nếu Chúa Giêsu cố ý so sánh việc bỏ mình đi và vác thập giá mình mà theo Người với việc tính toán xây tháp hay xuất trận, phải chăng Người có ý ám chỉ: nếu thật sự từ bỏ mình và nhất quyết vác thập giá mà theo Người là con người môn đệ của Người sẽ phát triển chứ không phải bị hủy diệt, là nắm chắc chiến thắng chứ không phải sẽ bị thua bại, như chính gương của Người được Thánh Vị Tông Đồ Dân Ngoại chiêm ngưỡng, xác tín và công bố trong Thư gửi Giáo Đoàn Do Thái đoạn 5 câu 8 và 9: “Mặc dầu là Con, song Người cũng biết vâng lời nơi những gì phải chịu, để khi thành toàn, Người đã trở nên căn nguyên cứu độ đời đời cho tất cả những ai tùng phục Người”?

Điển hình là trong bài đọc thứ hai hôm nay, nếu Philômê thực sự nghe lời khuyên của Thánh Phaolô để bỏ mình đi và vác thập giá mà theo Chúa Kitô, ở chỗ, ông nhận lại Ônêsimô, người nô lệ của ông, lại là một người nô lệ đã ăn trộm tài sản của ông rồi sau đó sợ, bỏ trốn, như tiếp nhận chính Thánh Phaolô, thì, đúng như Thánh Nhân viết cho ông: “con vĩnh viễn chiếm được hắn, không phải như một kẻ nô lệ nữa, mà là như một người anh em yêu dấu, còn hơn là một tên nô lệ”. Như thế, thái độ của một người môn đệ Chúa Kitô như Philômê, theo lời khuyên của Thánh Phaolô, không phải là việc ông đã xây dựng và phát triển chẳng những chính bản thân ông mà còn cả bản thân người nô lệ của ông nữa hay sao, và việc nhận lại người nô lệ làm hại ông và đáng phạt này không phải là việc ông đã chiến thắng hơn là thua bại hay sao? Ở chỗ, ông đã lấy lành báo ác, đúng như lời Thánh Phaolô khuyên trong Thư gửi Giáo Đoàn Rôma đoạn 12 câu 21: “Anh em đừng bị sự dữ khống chế, nhưng hãy khống chế sự dữ bằng sự lành”.

Tuy nhiên, trong một thế giới bị nhiễm nguyên tội, một thế giới vốn có khuynh hướng “mắt đền mắt, răng đền răng” này (Ex 21:24; Lv 24:19; Mt 5:38), không phải ai cũng có thể hiểu được điều ấy, hay nói cho chính xác hơn, không phải ai cũng có thể chấp nhận được tinh thần ấy, một tinh thần bác ái rất đẹp lòng Chúa và hoàn toàn hợp với ý muốn thiện hảo của Thiên Chúa ấy. Bởi vậy, Sách Khôn Ngoan trong bài đọc thứ nhất hôm nay mới thâm tín và tuyên nhận rằng: “Con người biết được gì về huấn dụ của Thiên Chúa… Ai biết được huấn dụ của Ngài, nếu không được Ngài ban Khôn Ngoan và sai Thánh Thần từ trên cao xuống cho”.

Còn một vấn đề nữa hết sức quan trọng nữa, vấn đề liên quan đến toàn bộ linh đạo Kitô giáo, đó là vấn đề về “bản thân mình”. “Bản thân mình” đây là gì? “Bản thân mình” tốt hay xấu? Nếu “bản thân mình” tốt thì có cần phải phũ phàng bỏ nó đi chăng, như lời Chúa Giêsu khuyên dạy?

Trước hết, nếu “Chúa Kitô là hình ảnh Thiên Chúa vô hình”, như Thánh Phaolô xác tín trong Thư gửi Giáo Đoàn Côlôsê đoạn 1 câu 15, Đấng cũng được Thánh Phaolô minh định trong Thư gửi Giáo Đoàn Do Thái ở đoạn 1 câu 3: “Người Con này là hiện thân đích thực của hữu thể Cha”, thì “bản thân mình” đây chính là con người hiện thân của chủ thể, nếu xét theo khía cạnh hữu thể. Sau nữa, nếu Chúa Kitô còn là “sự sống ở nơi Cha và đã trở nên hữu hình cho chúng ta”, như Thánh Gioan xác nhận trong Thư Thứ Nhất ở đoạn 1 câu 2, thì “bản thân mình” đây cũng là chính sự sống tâm linh nơi chủ thể, nếu xét theo khía cạnh sinh động. Đó là lý do chúng ta thấy Chúa Giêsu chẳng những nói đến “bỏ mình”, như trong bài Phúc Âm Chúa Nhật tuần này, mà còn nói đến “bỏ sự sống mình” nữa, như trong Phúc Âm Thánh Gioan ở đoạn 12 câu 25, hay trong Phúc Âm Thánh Mathêu ở đoạn 16 câu 25, hoặc Phúc Âm Thánh Marcô đoạn 8 câu 35 và Phúc Âm Thánh Luca ở đoạn 9 câu 24.

Nếu “bản thân mình” là chính con người hiện thân của chủ thể và là sự sống tâm linh nơi chủ thể thì “bản thân mình” đây hoàn toàn là một thực tại tốt lành, chứ không phải là những gì xấu xa cần phải bỏ đi. Vậy sao lại cần phải bỏ “bản thân mình” là một thực tại tự bản chất vốn tốt lành đi, nếu không phải để chúng ta hoàn toàn được biến hóa và hiệp thông trong Đấng, đã được Chúa Kitô mạc khải cho biết ở Phúc Âm Thánh Gioan đoạn 3 câu 16, “đã yêu thương thế gian đến ban Con Một mình, để ai tin vào Con thì không phải chết song được sự sống đời đời”, cũng là Đấng, được Thánh Phaolô chân nhận trong Thư gửi Giáo Đoàn Rôma ở đoạn 8 câu 32, “đã không dung tha cho Con mình, những đã phó nạp Người vì tất cả chúng ta”. Như thế, nếu Thiên Chúa chẳng những đã “bỏ mình đi”, khi ban Con Một Ngài cho chúng ta, để có thể đến với chúng ta nơi Mầu Nhiệm Nhập Thể, mà còn phải “vác thập giá”, khi phó nạp Con Ngài vì chúng ta qua Mầu Nhiệm Vượt Qua, để có thể cứu độ chúng ta và ban Thánh Linh hiệp thông cho chúng ta, thì nhân loại chúng ta không còn cách nào khác có thể đến với Ngài và nên một với Ngài, ngoài đường lối làm môn đệ Chúa Kitô.

Đúng thế, ý nghĩa và giá trị của ơn gọi cũng như của cuộc đời sống Kitô hữu của chúng ta đã được Chúa Kitô tâm sự với các tông đồ trong Bữa Tiệc Ly ở Phúc Âm Thánh Gioan đoạn 15 câu 8 như sau: “Cha Thày được vinh hiển nơi việc các con sinh nhiều hoa trái và nơi việc các con trở nên môn đệ của Thày”, tức là nơi việc chúng ta “đến cùng Cha qua Thày” (Jn 14:6), ở chỗ, “bỏ chính bản thân mình đi và vác thập giá hằng ngày mà theo Thày” (Mt. 16:24) vậy!

Nếu “bản thân mình” là con người hiện thân của chủ thể và là sự sống tâm linh nơi chủ thể, thì việc “bỏ bản thân mình” đi theo lời Chúa Kitô khuyên dạy trong Phúc Âm Chúa Nhật tuần này phải chăng chính là việc bỏ đi những ý nghĩ về mình và là việc bỏ đi ý muốn tự do của mình, dù những ý nghĩ về mình hay của mình đó có chí lý đến đâu, và dù ý muốn của mình đó có tốt lành và có lợi ích đến mấy đi nữa, chẳng hạn như trường hợp điển hình của Thánh Phêrô bị Thày quở là “Đồ Satan, hãy xéo đi, vì ngươi chẳng nghĩ tưởng theo ý hướng của Thiên Chúa mà toàn là theo kiểu của loài người “ (Mt 16:23)?

Tóm lại, bài Phúc Âm Chúa Nhật tuần này Chúa Giêsu khẳng định những điều kiện để có thể làm môn đệ của Chúa hay để có thể theo Chúa. Điều kiện đó là từ bỏ mình và vác thập giá. Từ bỏ mình và vác thập giá không phải là những gì làm cho con người theo Chúa, làm cho thành phần môn đệ của Người bị thua lỗ hay thất bại, mà là thăng tiến và chiến thắng. Đó là lý do Chúa Giêsu đã dùng hai thí dụ để chứng minh chiều hướng bỏ mình theo Chúa là thăng tiến và vác thập giá theo Chúa là chiến thắng. Thí dụ thứ nhất là việc xây tháp, biểu hiệu cho vấn đề thăng tiến, chiều hướng đi lên, nhưng lại là vấn đề cần phải chi phí nhiều tốn kém, tức vấn đề cần phải bỏ mình đi. Thí dụ thứ hai là việc đánh trận, biểu hiệu cho máu đổ, cho khổ đau, cho thập giá, cho sức mạnh, thậm chí cho cả chết chóc, nhưng có thế mới hy vọng mang lại chiến thắng, bằng không sẽ bị thua bại. Thế nhưng, trong hai điều kiện bỏ mình và vác thập giá, chính vì không bỏ mình sẽ không vác được thập giá nên Chúa Giêsu đã kết thúc bài Phúc Âm bằng câu: “bất kỳ ai trong các ngươi không từ bỏ tất cả những gì mình có, thì không thể làm môn đệ của Tôi”.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL