BÀI ĐỌC I: Ex 17:3-7

“Xin cho chúng tôi nước để chúng tôi uống”
Bài trích sách Xuất Hành.

Trong những ngày ấy, dân chúng khát nước, nên phàn nàn với ông Môisen rằng: “Tại sao ông dẫn dắt chúng tôi ra khỏi Ai Cập để cho chúng tôi cùng con cái và đoàn súc vật chúng tôi phải chết khát như vầy”. Môisen kêu lên cùng Chúa rằng: “Tôi sẽ phải làm gì cho dân nầy? Còn một chút nữa là họ ném đá tôi rồi”. Chúa liền phán bảo Môisen: “Ngươi hãy tiến lên đi trước dân chúng và dẫn các bậc kỳ lão Israel đi theo, tay ngươi cầm gậy mà ngươi đã dùng mà đánh trên nước sông. Nầy đây, Ta sẽ đứng trước mặt ngươi, trên tảng đá Horeb, ngươi sẽ đánh lên tảng đá, từ tảng đá nước sẽ chảy ra cho dân uống”. Môisen làm các điều nói trên trước mặt các bậc kỳ lão Israel. Ông đặt tên nơi đó là “Thử Thách”, vì con cái Israel đã phàn nàn và thách thức Chúa mà rằng: “Chúa có ở với chúng tôi hay không”?

Lời của Chúa

Đáp Ca: (Xin mời Cộng đoàn thưa)

Ước chi hôm nay các bạn nghe tiếng Người: các ngươi đừng cứng lòng.

1.      Hãy tới, chúng ta hãy reo mừng Chúa, hãy hoan hô Đá tảng cứu độ của ta! Hãy ra trước thiên nhan với lời ca ngợi, chúng ta hãy xướng ca để hoan hô Người!

2.      Hãy tiến lên, cúc cung bái và sụp lạy, hãy quì gối trước nhan Chúa, Đấng tạo thành ta. Vì chính Người là Thiên Chúa của ta, và ta là dân Người chăn dẫn, là đoàn chiên thuộc ở tay Người.

3.      Ước chi hôm nay các bạn nghe tiếng Người: “Đừng cứng lòng như ở Mêriba, như hôm ở Massa trong khu rừng vắng, nơi mà cha ông các ngươi đã thử thách Ta, họ đã thử Ta mặc dầu đã thấy công cuộc của Ta.

BÀI ĐỌC II: Rom 5:1-2, 5-8

“Lòng mến Chúa đổ xuống lòng chúng ta, nhờ Thánh Thần là Đấng đã được ban cho chúng ta”.
Bài trích thơ Thánh Phaolô Tông đồ gởi tín hữu Rôma.

Anh em thân mến, khi được đức tin công chính hóa, chúng ta được hòa thuận với Chúa nhờ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, Đấng cho chúng ta nhờ đức tin mà tiến đến ân sủng, đứng vững ở đó, và được hiển vinh trong niềm hy vọng vinh quang của con cái Chúa. Nhưng cậy trông không làm hổ thẹn, vì lòng mến Chúa đổ vào lòng chúng ta nhờ Thánh Thần là Đấng đã được ban cho chúng ta. Ngay khi chúng ta còn yếu hèn, Chúa Kitô theo kỳ hẹn mà chịu chết vì chúng ta là kẻ tội lỗi. Ít có ai chết thay cho người công chính, họa chăng mới có người dám chết vì kẻ lành. Nhưng Thiên Chúa chứng tỏ tình yêu của Người đối với chúng ta, nghĩa là trong lúc chúng ta còn là tội nhân, thì theo kỳ hẹn, Chúa Kitô đã chết vì chúng ta.

Lời của Chúa.
 

PHÚC ÂM: Joan 4:5-42

“Nguồn nước chảy ra sự sống đời đời”
Bài trích Phúc Âm theo Thánh Gioan.

Khi ấy, Chúa Giêsu tới một thành gọi là Sykar thuộc xứ Samaria, gần phần đất Giacób đã cho con là Giuse, ở đó có giếng của Giacób. Chúa Giêsu đi đường mệt, nên ngồi nghỉ trên miệng giếng, lúc đó vào khoảng giờ thứ sáu. Một người đàn bà xứ Samaria đến xách nước, Chúa Giêsu bão: Xin bà cho Tôi uống nước. (Lúc ấy, các môn đệ đã vào thành mua thức ăn). Người đàn bà Samaria thưa lại: “Sao thế! Ông là người Do Thái mà lại xin nước uống với tôi là người xứ Samaria? Vì người Do Thái không giao thiệp gì với người Samaria”. Chúa Giêsu đáp: “Nếu bà nhận biết ơn của Thiên Chúa ban và ai là người đang nói với bà: xin cho tôi uống nước, thì chắc bà sẽ xin Người và Người sẽ cho bà nước hằng sống”. Người đàn bà nói: “Thưa Ngài, Ngài không có gì để múc, mà giếng thì sâu: vậy Ngài lấy đâu ra nước? Phải chăng Ngài trọng hơn tổ phụ Giacób chúng tôi, người đã cho chúng tôi giếng này và chính người đã uống nước giếng này cũng như các con cái và đoàn súc vật của người”? Chúa Giêsu trả lời: “Ai uống nước giếng này sẽ còn khát: nhưng ai uống nước Ta sẽ cho thì không bao giờ còn khát nữa, vì nước Ta cho ai thì nơi người ấy sẽ trở thành mạch nước vọt đến sự sống đời đời”. Người đàn bà thưa: “Thưa Ngài, xin cho tôi nước đó để tôi chẳng còn khát và khỏi phải đến đây xách nước nữa”. Chúa Giêsu bảo: “Bà hãy đi gọi chồng bà rồi trở lại đây”. Người đàn bà đáp: “Tôi không có chồng”. Chúa Giêsu nói tiếp: “Bà nói tôi không có chồng là phải, vì bà có năm đời chồng rồi, và người đàn ông đang chung sống với bà bây giờ không phải là chồng bà, bà đã nói đúng đó”. Người đàn bà nói: “Thưa Ngài, tôi thấy rõ Ngài là một tiên tri. Cha ông chúng tôi đã thờ trên núi này, còn các ông, các ông lại bảo: Phải thờ ở Giêrusalem”. Chúa Giêsu đáp: “Hỡi bà, hãy tin Ta, vì đã đến giờ người ta sẽ thờ phượng Chúa Cha, không phải ở trên núi này hay ở Giêrusalem. Các người thờ Đấng mà các người không biết, còn chúng tôi thờ Đấng chúng tôi biết, vì ơn cứu độ từ dân Do Thái mà đến. Nhưng đã đến giờ, và chính là lúc này những kẻ tôn thờ đích thực, sẽ thờ Chúa Cha trong tinh thần và trong chân lý, đó chính là những người tôn thờ mà Chúa Cha muốn. Thiên Chúa là tinh thần, và những kẻ tôn thờ Người, phải tôn thờ trong tinh thần và trong chân lý”. Người đàn bà thưa: “Tôi biết Đấng Messia mà người ta gọi là Kitô sẽ đến, và khi đến, Người sẽ loan báo cho chúng tôi mọi sự”. Chúa Giêsu bảo: “Đấng ấy chính là Ta, là người đang nói với bà đây”. Vừa lúc đó các môn đệ về tới. Các ông ngạc nhiên thấy Ngài nói truyện với một người đàn bà. Nhưng không ai dám thưa: “Thầy hỏi bà ta điều gì, hoặc: tại sao Thầy nói chuyện với người đó”? Bấy giờ người đàn bà để vò xuống, chạy về thành bảo mọi người rằng: “Mau hãy đến xem một ông đã nói với tôi tất cả những gì tôi đã làm. Phải chăng ông đó là Đấng Kitô?” Dân chúng tuôn nhau ra khỏi thành và đến cùng Ngài, trong khi các môn đệ giục Ngài mà rằng: “Xin mời Thầy ăn”. Nhưng Ngài đáp: “Thầy có của ăn mà các con không biết”. Môn đệ hỏi nhau: “Ai đã mang đến cho Thầy ăn rồi chăng?” Chúa Giêsu nói: Của ăn Thầy là làm theo ý Đấng đã sai Thầy và chu toàn công việc Ngài, các con chẳng nói: còn bốn tháng nữa mới đến mùa gặt đó ư? Nhưng Thầy bảo các con: hãy đưa mắt mà nhìn xem đồng lúa chín vàng đã đến lúc gặt. Người gặt lãnh công và thu lúa thóc vào kho hằng sống, và như vậy kẻ gieo người gặt đều vui mừng. Đúng như câu tục ngữ: Kẻ nầy gieo người kia gặt. Thầy sai các con đi gặt những gì các con không vất vả làm ra; những kẻ khác đã khó nhọc, còn các con thừa hưởng kết quả công lao của họ”. Một số đông người Samaria ở thành đó đã tin Người vì lời người đàn bà làm chứng rằng: Ông ấy đã nói với tôi mọi việc tôi đã làm. Khi gặp Người, họ xin Người ở lại với họ. Và người đã ở lại đó hai ngày và vì nghe chính lời Người giảng dạy, số những kẻ tin ở Người thêm đông hẳn, họ bảo người đàn bà: “Giờ đây, không phải vì những lời chị kể lại mà chúng tôi tin, nhưng chính chúng tôi đã được nghe lời Người và chúng tôi biết Người thật là Đấng Cứu Thế”.

Phúc Âm của Chúa.

Suy Niệm

“Người đã nói cho tôi hay mọi sự tôi đã làm”

Phụng Vụ Mùa Chay Năm A: Tiến Trình Mạc Khải Tam Đoạn

Theo tinh thần của phụng vụ Mùa Chay, qua việc Giáo Hội sắp xếp biến cố Chúa Giêsu chịu cám dỗ ở Chúa Nhật tuần thứ nhất Mùa Chay ngay trước biến cố Chúa Giêsu biến hình ở Chúa Nhật tuần thứ hai Mùa Chay, chúng ta thấy ý định của Thiên Chúa trong việc Ngài muốn tỏ mình ra nơi Chúa Giêsu Kitô cho nhân loại là để họ có thể tin vào Ngài mà được sự sống đời đời. Mà tuyệt đỉnh mạc khải của Thiên Chúa là ở Biến Cố Vượt Qua của Chúa Giêsu Kitô, một biến cố vô cùng mầu nhiệm được Giáo Hội long trọng cử hành trong Tuần Thánh và Đại Lễ Phục Sinh, Biến Cố Khổ Nạn, Tử Giá và Phục Sinh của Người. Đúng thế, chỉ qua Biến Cố Vượt Qua của Chúa Giêsu Kitô, tuyệt đỉnh của “tất cả sự thật” (Jn 16:13) Thiên Chúa muốn tỏ ra cho loài người, con người mới có thể được “sự sống đời đời là nhận biết Cha là Thiên Chúa chân thật duy nhất và Đấng Cha sai là Chúa Giêsu Kitô” (Jn 17:3).

Thế nhưng, theo Lịch Sử Cứu Độ và Đường Lối Cứu Độ, Thiên Chúa không mạc khải cho con người “tất cả sự thật” ngay từ ban đầu hay cùng một lúc, mà là từ từ cho tới khi “thời gian viên trọn” (Gal 4:4), lúc “Thiên Chúa nói với chúng ta qua Con của Ngài” (Heb 1:2), Đấng “là đường lối, là sự thật và là sự sống” (Jn 14:6). Nếu “không ai đến được với Cha mà không qua Thày” (Jn 14:6), thì quả thực Thiên Chúa đã từ từ tỏ mình ra cho con người nơi Đấng Thiên Sai Con Ngài theo tiến trình tam đoạn: “đường lối”, “sự thật” và “sự sống”. Nhóm 12 Vị là một trường hợp điển hình: đầu tiên các vị được kêu gọi “hãy theo Thày” (Mt 4:19; 9:9), như đi vào một “đường lối” chật hẹp khó bước lại ít người đi (x Mt 7:14); sau đó các vị mới được từ từ tỏ cho biết “sự thật” về “Thày là ai?” (Mt 16:15); và sau cùng các vị đã được hoàn toàn “thông phần với Thày” (Jn 13:8), sau khi Người sống lại từ trong cõi chết để làm cho các vị được “sự sống” qua việc “Người thở hơi trên các vị mà nói: ‘Các con hãy nhận lấy Thánh Linh’” (Jn 20:22).

Ba tuần giữa (III, IV và V) của Mùa Chay Năm A, Phúc Âm theo Thánh Gioan được Giáo Hội cố ý chọn đọc, cũng cho chúng ta thấy tiến trình tam đoạn mạc khải này: Trước hết, ở tuần thứ ba, Chúa Giêsu “là đường lối” tỏ mình ra qua việc làm cho người đàn bà ngoại lai Samaritanô thấy rằng Người quả thực “là Đấng Thiên Sai” (Jn 4:26,29); thứ đến, ở tuần thứ bốn, Chúa Giêsu “là sự thật” tỏ mình ra qua việc làm sáng mắt người mù từ lúc mới sinh, để anh ta có thể thấy Người “là ánh sáng thế gian” (Jn 8:12); sau hết, ở tuần thứ năm, Chúa Giêsu “là sự sống” tỏ mình ra qua việc làm cho Lazarô hồi sinh để anh ta có thể tự động bước ra khỏi mồ, đúng như lời quyền năng của Đấng tự xưng mình trước khi ra tay “Thày là sự sống lại và là sự sống” (Jn 11:25).

Nơi tiến trình tam đoạn mạc khải này, ngoại trừ ý nghĩa của việc mạc khải liên quan đến tiến trình “đường lối”, “sự thật” và “sự sống” như thế, chúng ta còn thấy một điều đáng chú ý nữa, đó là đối tượng được mạc khải, những đối tượng từ xa tới gần và bao giờ cũng là đối tượng kép: đối tượng mạc khải thứ nhất là một con người ngoại lai tội lỗi ở Samaria, vùng đất hoang đàng, và qua con người này mạc khải chiếu tới cả dân làng của chị; đối tượng mạc khải thứ hai là một con người Do Thái thuần túy ở Giuđêa, vùng đất chính giáo, và qua con người này mạc khải chiếu tới cả dân chúng, nhất là nhóm Pharisiêu; đối tượng mạc khải thứ ba là một con người thân thiết chí tình ở Bêthania gần Giêrusalem thành thánh, và qua con người này mạc khải chiếu tới cả dân chúng lẫn thẩm quyền tôn giáo là Hội Đồng Do Thái (x Jn 12:9-11).

Chưa hết, về tính cách của tam đoạn mạc khải theo Phúc Âm Thánh Gioan này, chúng ta thấy việc mạc khải hình như đi ngược với đường lối nơi lời loan báo tiên khởi của Chúa Giêsu theo Phúc Âm Thánh Mathêu, lời loan báo cho thấy yếu tố nhân sinh (“hãy cải thiện đời sống”) đi trước yếu tố thần linh (“Nước Thiên Chúa đã đến”). Bởi vì, qua tiến trình mạc khải tam đoạn này, Chúa Giêsu, là tất cả “Mạc Khải Thần Linh” hay “Nước Thiên Chúa”, lại tự động tỏ mình ra trước, tự ý đến với con người trước, nhất là ở trường hợp thứ nhất và thứ hai, để nhờ đó, nhờ việc Người tỏ mình ra đó, con người có thể tin Người. Tuy nhiên, nếu để ý kỹ, chúng ta thấy đường lối nơi lời loan báo tiên khởi của Chúa Giêsu theo Phúc Âm Thánh Mathêu vẫn còn hiện tỏ qua cả ba trường hợp. Bởi vì, ở vào chính giây phút quyết liệt nhất của mạc khải, nghĩa là giây phút con người sửa soạn để thấy được Nước Thiên Chúa, để đi sâu vào Thực Tại Giêsu, họ cần phải “cải thiện đời sống”, như Moisen cần phải bỏ dép ra trước khi tiến gần đến bụi gai cháy mà không bị thiêu rụi vậy (xem Ex 3:5). Giờ đây chúng ta cùng nhau khảo sát từng mạc khải một.

Mạc Khải “Thày Là Đường Lối” cho người đàn bà ngoại lai Samaritanô.

Ở đoạn mạc khải thứ nhất trong tiến trình mạc khải tam đoạn này, Chúa Giêsu quả thực đã tự động đến gặp người đàn bà ngoại lai ấy với chủ đích tỏ mình ra cho chị. Người biết được hằng ngày vào giờ nào chị vốn ra kín nước, và giờ kín nước của chị ấy lại là giờ vắng vẻ không có ai, (chắc có thể vì chị bị mặc cảm bởi đời sống bê tha tội lỗi của mình nên muốn tránh mặt mọi người chăng?). Và chị phụ nữ ngoại lai tội lỗi diễm phúc ấy, dù có ý trốn lánh mọi người ấy, vẫn không thoát được ánh mắt của “Thiên Chúa là thần linh” (Jn 4:24), do đó, chị đã không biết được Vị Thần Linh này vẫn đang theo dõi chị từng giây từng phút cuộc đời chị, cho đến lúc Ngài thực sự tỏ mình ra cho chị, vào chính ngày giờ (buổi trưa), địa điểm (bờ giếng), hoàn cảnh (kín nước) và cách thức (xin nước), chị không thể nào ngờ được.

Giây phút quan trọng nhất, quyết liệt nhất, của đoạn mạc khải thứ nhất trong tiến trình mạc khải tam đoạn này là lúc Chúa Giêsu, sau khi đã khơi động được lòng khao khát chân thiện mỹ vốn nằm sâu ở tận đáy cuộc đời tội lỗi của chị, như chị lên tiếng xin Người ban nước của Người cho chị, Người bảo chị “hãy về gọi chồng chị”. Phải, ở đây, ngay tại chỗ này, vẫn chưa phải là tuyệt đỉnh của mạc khải thần linh, một tuyệt đỉnh chỉ xuất hiện khi nào yếu tố nhân sinh “cải thiện đời sống” nơi con người được tỏ ra, như trường hợp chị phụ nữ Samaritanô này đã tỏ ra, ở chỗ, chị đã thú thật là “tôi không có chồng”.

Chính nhờ yếu tố nhân sinh vừa khao khát chân thiện mỹ, dù chưa biết rõ thực tại này ra sao, vừa thành thật không giấu diếm như thế, chị phụ nữ này đã thấy được sự thật về mình, khi nghe Người nói trúng tim đen cuộc đời quá khứ của chị. Nhờ đó, sau cùng chị đã lờ mờ được thấy sự thật về Người “Tôi biết có Đấng Thiên Sai sẽ đến. Khi Người đến Người sẽ nói cho chúng tôi biết hết mọi sự”. Ở đây chúng ta thấy tại sao ngoài Kitô giáo cũng có thể xuất hiện những vị chiêm niệm.

Nhất là sau khi Người tỏ mình ra cho chị: “Chính Tôi là Đấng đang nói với chị đây”, nghĩa là sau khi mạc khải đã lên đến tuyệt đỉnh, chị đã chẳng những hoàn toàn nhận biết Người mà còn loan báo về Người nữa: “Hãy ra mà xem có người đã nói cho tôi biết mọi sự tôi đã làm! Người này không phải là Đấng Thiên Sai hay sao?”. Ở đây chúng ta lại thấy tại sao những người ngoại giáo có những lúc làm cho Kitô hữu chúng ta phải cảm phục qua đời sống tốt lành theo lương tâm cảm nhận của họ.

Nội dung của đoạn nhất trong tiến trình mạc khải tam đoạn này là vai trò Chúa Kitô “là đường lối” mà con người phải theo để có thể đến cùng Thiên Chúa chân thật duy nhất, bằng không sẽ dễ bị rơi vào tình trạng ngẫu tượng (tin tưởng giả tạo), để rồi hậu quả là sẽ đi đến chỗ ngoại tình (tôn thờ ngẫu tượng, hiến thân phụng sự ngẫu tượng), như trường hợp tin tưởng của dân Samaria bấy giờ, điển hình là trường hợp của chị phụ nữ mang thân phận tội lỗi ngoại tình này. Do đó, ngay sau giây phút quyết liệt của mạc khải, và trước khi mạc khải tiến đến chỗ tuyệt đỉnh, Chúa Giêsu liền kêu gọi chị “Chị hãy tin Tôi đi”, nghĩa là Người kêu gọi chị ta hãy đi theo Người, vì, như Người khẳng định với chị rằng: “Các người tôn thờ những gì các người chẳng hiểu gì cả, còn chúng tôi biết những gì chúng tôi tôn thờ”.

Vấn đề thực hành sống đạo: Bài Phúc Âm Chúa Giêsu tỏ mình cho người phụ nữ Samaritanô hôm nay cho thấy, tự mình, con người vốn “chuộng tối tăm hơn ánh sáng” (Jn 3:19) không thể nào biết “Thiên Chúa là thần linh” (Jn 4:24), nếu Ngài không tự tỏ mình ra cho họ nơi Đấng Thiên Sai Con Ngài. Vì “Thiên Chúa muốn mọi người được cứu rỗi và nhận biết chân lý”(1Tim 2:4), nên Ngài luôn tỏ mình ra cho mọi người và từng người tùy theo hoàn cảnh của họ. Thậm chí cuộc đời tội lỗi của họ lại càng là cớ mạnh để Ngài đặc biệt đi tìm họ như mục tử đi tìm con chiên lạc duy nhất vậy. Thế nhưng, con người chỉ nghe thấy tiếng chủ chiên của mình, chỉ nhận ra Người “là Đấng đang nói với” mỗi người chúng ta (Jn 4:26; 9:37), khi nào chúng ta, ít là còn khao khát chân thiện mỹ, còn thành tâm nhìn nhận con người mê lầm tội lỗi của mình mà thôi. Ý nghĩa căn bản nhất của thống hối trong Mùa Chay chính là ở chổ này và bắt đầu từ chỗ này, nhờ đó chúng ta mới có thể sửa soạn và xứng đáng tham dự vào Mầu Nhiệm Vượt Qua của Chúa Kitô.

Trong bài Phúc Âm của Thánh Gioan được Giáo Hội chọn đọc cho Chúa Nhật 3 Mùa Chay chu kỳ Năm A tuần này, chúng ta thấy được hai sự thật rất cảm kích sau đây. Thứ nhất, Chúa Giêsu là Lời Nhập Thể đến thế gian không phải để luận phạt thế gian mà là để cứu vớt thế gian, như một vị chủ chiên tìm kiếm từng con chiên lạc vô cùng đáng thương của mình. Chúa Giêsu quả thực đã tự động đến gặp người đàn bà ngoại lai Samaritanô để cứu vớt chị. Người biết được hằng ngày vào giờ nào chị vốn ra kín nước, và giờ kín nước của chị ấy lại là giờ vắng vẻ không có ai, (chắc có thể vì chị bị mặc cảm bởi đời sống bê tha tội lỗi của mình nên muốn tránh mặt mọi người chăng?). Và chị phụ nữ ngoại lai tội lỗi diễm phúc ấy, dù có ý trốn lánh mọi người ấy, vẫn không thoát được ánh mắt của “Thiên Chúa là thần linh” (Jn 4:24), do đó, chị đã không biết được Vị Thần Linh này vẫn đang theo dõi chị từng giây từng phút cuộc đời chị, cho đến lúc Ngài thực sự tỏ mình ra cho chị, vào chính khung cảnh sinh hoạt hằng ngày của chị, như vào buổi trưa, ở bờ giếng, khi chị ra kín nước, những mạc khải đột xuất chị không thể nào ngờ được. Đúng thế, tình yêu nhân hậu của Thiên Chúa vẫn tìm kiếm thành phần tội nhân chúng ta ở mọi nơi và trong mọi lúc như thế, chúng ta đã nhận ra được tiếng của Người và nhận diện được Người hay chưa? Một trong những dấu hiệu cho chúng ta thấy chúng ta đã thực sự gặp được Người đó là chúng ta tỏ ra tự động hăng say làm chứng cho Người. Bởi vì, một khi gặp được Người, Kitô hữu chúng ta không thể nào không dấn thân làm chứng về Người, như người phụ nữ ngoại lai Samaritanô sau khi vừa nhận ra Người?!

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL