21.- Sự Chết

 

 

Sự Kiện Chết 

 

N

gày nay, hơn bao giờ hết, con người văn minh tuyệt vời về vật chất và tột độ về nhân bản lại đang thực sự sống trong một bầu khí được Giáo Hoàng Gioan Phaolô II gọi là “văn hóa sự chết”. Bởi v́, theo vị lănh đạo thế giới Công Giáo hơn cả tỉ người này, con người ngày nay đang chủ trương sát hại sự sống, một chủ trương đă trở thành pháp lư và quyền lợi, quyền được sát hại lẫn nhau, điển h́nh nhất là quyền phá thai và quyền trợ an tử. Phải công nhận là, trong suốt gịng lịch sử của ḿnh, chỉ có thể kỷ 20 là một thế kỷ con người đă sát hại nhau chưa từng thấy, gây ra bởi các cuộc chiến tranh và hiện tượng sát chủng.

 

Về những cuộc chiến tranh, nguyên với hai Trận Thế Chiến mà thôi, con số tử vong đă kinh hoàng lắm rồi: Thế Chiến I (1914-1919) gây tử thương cho 10 triệu binh sĩ, và Thế Chiến II (1939-1945) gây tử thương cho 17 triệu người lính, 20 triệu mạng người dân Nga, 10 triệu mạng người dân Tầu, chưa kể đến 150 ngàn mạng dân Nhật bị chết v́ bom nguyên tử của Mỹ, và 6 triệu dân Do Thái bởi cuộc diệt chủng của Hitler Đức Quốc Xa. Cuộc chiến tranh chia đất giữa Nigeria và Biafra chưa đầy ba năm (6/1967-1/1970) cũng đă gây tử thương cho 2 triệu người. Cuộc chiến tranh về lănh địa giữa Iraq và Iran (9/1980) đă gây tử vong cho nửa triệu nhân mạng. Cuộc chiến tranh Việt Nam (1960-1975) với con số tử vong là 1 triệu lính, 2 triệu dân và 58.132 mạng người Mỹ. Đấy là chưa kể đến những cuộc chiến nổi tiếng khác, như Chiến Tranh chống cộng ở Đại Hàn từ năm 1950, Chiến Tranh Vùng Vịnh (1990-1991), Chiến Tranh Chủng Tộc 3 năm ở Bosnia (1992-1995), Chiến Tranh Chính Thể ở các nước Phi Châu từ năm 1990, nhất là Chiến Tranh Trung Đông giữa khối Do Thái và Palestine từ năm 1948 tới nay hầu như không thể chấm dứt, càng ngày càng khủng khiếp và đẫm máu hận thù.

 

Về hiện tượng sát chủng, ngoài 6 triệu dân Do Thái đă bị tiêu diệt thời Thế Chiến Thứ II như được kể đến trên đây, c̣n có thể kể đến, theo thứ tự thời gian, năm 1915 có 1.5 người Armenia đă bị thảm sát ở Thổ Nhĩ Kỳ; năm 1933 có 6 triệu người Ukraine bị chết đói dưới thời bạo quyền Cộng Sản Stalin ở Liên Sô; năm 1945 có 2 triệu người Việt Nam bị chết đói v́ quân phiệt Nhật Bản nhúng tay vào lịch sử Việt Nam trong thời Thế Chiến II bấy giờ; từ năm 1945 đến 1961 có 30 triệu người Trung Hoa dưới thời bạo Chúa Mao Trạch Đông ở Trung Cộng, riêng cuộc Cách Mạng Văn Hóa năm 1967 đă có 500 ngàn người thiệt mạng; từ năm 1975 đến 1979 có 1.5 triệu người bị Khờ Me Đỏ của Pol Pot thảm sát ở Cambốt v.v. Chưa kể đến 60 triệu thai nhi hằng năm bị chính cha mẹ ḿnh thảm sát trên thế giới. Vụ thảm sát mới nhất vừa xẩy ra hôm Thứ Bảy 7/12/2002 ở Monoko-Zohi, Ivory Coast, một vụ thảm sát gây tử thương cho 120 mạng người, được những nạn nhân sống sót qui tội cho lực lượng chính phủ.

 

Chưa hết, để mở màn cho một tân thiên niên kỷ, thiên niên kỷ thứ ba cũng là đầu thế kỷ 21, lịch sử loài người, qua phương tiện truyền thông tối tân tiến, đă tận mắt chứng kiến thấy một hiện tượng “văn hóa sự chết” mới, khủng khiếp hơn nữa, dă man hơn nữa, đó là hiện tượng tự sát khủng bố, như đă bùng lên từ biến cố 911 ở Hoa Kỳ với trên 3 ngàn mạng người chết, rồi ở Bali Nam Dương vào đêm 12/10/2002 với 180 người bị thiệt mạng. Vụ khủng bố tấn công thảm thương nhất sau biến cố 911 của Hoa Kỳ đă xẩy ra ở chính thủ đô Moscow Nga vào 9 giờ 5 phút đêm Thứ Tư 23/10/2002, và kết thúc vào 5 giờ 30 sáng Ngày Thứ Bảy 26/10/2002, gây thiệt hại cho với 67 sinh mạng con tin và 50 kẻ liều mạng khủng bố, chưa kể đến gần 118 mạng con tin bị chết sau đó v́ hơi lạ của lực lượng giải cứu.

 

Về con số người chết trên thế giới, từ năm 2000 và trước đó mấy năm nay, con số luôn đứng ở mức .9%, tức cứ 111 người th́ có 1 người chết. Căn cứ vào dân số trên thế giới th́ trung b́nh về thời gian có 1.76 người chết trong ṿng 1 giây, 106 người chết trong ṿng 1 phút, 6340 người chết trong ṿng 1 giờ, 152 ngàn người chết trong ṿng 1 ngày, 55.5 triệu người chết trong ṿng 1 năm.

 

Về những căn nguyên chính yếu thường đưa con người đến chỗ chết nhiều nhất, cho cả nam lẫn nữ, theo thứ tự, là bệnh ung thư, bệnh kinh mạch, bệnh tim, tai nạn và bệnh gan. Xét đến tuổi tác, từ 30 trở xuống chết v́ tai nạn nhiều nhất, rồi mới tới bị bệnh ung thư, trong khi đó, từ 40 trở lên chết v́ bị bệnh ung thư nhiều nhất rồi tới bệnh kinh mạch.

 

Về tôn giáo, thực tế cho thấy, nói đến Hồi Giáo là nói đến một cái chết khủng bố, tức một cái chết hy sinh liều mạng để cải tổ xă hội loài người tội lỗi, tội đàn áp của thế giới kinh tế tư bản, cũng như tội ăn chơi hoang đàng của thế giới văn minh hưởng thụ; nói đến Phật Giáo là nói đến một cái chết tự thiêu, một cái chết cũng là một cách chết để có thể được hoàn toàn siêu độ, tức cái chết làm cho con người không c̣n lục côn là ngũ quan và tri thức nữa, những ǵ làm cho con người luôn bị chi phối bởi lục trần là ngoại vật bên ngoài nữa, những ǵ khiến con người không thể tránh được nghiệp báo nên cứ phải đầu thai luân hồi; nói đến Khổng Giáo là nói đến một cái chết tuẫn tiết, một cái chết của thành phần chính nhân quân tử, thà chết vinh chứ không chịu sống nhục, một cái chết vẻ vang như cái chết của những cảm tử quân Nhật Bản thời Thế Chiến Thứ Hai; nói đến Kitô giáo là nói đến một cái chết tử đạo, tức một cái chết v́ đức tin, chết để làm chứng cho sự thật của đạo ḿnh, nhưng lại là một cái chết không phải bị thúc đẩy bởi tự ái đoàn thể, mà là một cái chết hoàn toàn nhân ái thứ tha cho chính kẻ sát hại ḿnh, một cái chết yêu thương chiến thắng sự dữ.

 

 

Hiện Tượng Chết

 

Thế nhưng, tự bản chất của ḿnh, sự chết không thể nào và không bao giờ có thể tiêu diệt được chính sự sống. Bởi v́, thực tế cho thấy, sự chết chỉ xẩy ra nơi loài sinh vật mà thôi, và sự chết chỉ có khả năng tiêu hủy được cơ sở chất chứa sự sống (như cơ thể vật chất) của sinh vật mà thôi, chứ không làm ǵ được chính sự sống. Do đó, sự chết chỉ là một hiện tượng chứ không phải là một thực tại như sự sống, và v́ tự bản chất của ḿnh chỉ là một hiện tượng, mà sự chết sẽ không vĩnh viễn tồn tại, tức chắc chắn sẽ qua đi, sẽ bị tiêu diệt bởi thực tại, bởi sự sống, chẳng khác ǵ như màn đêm tăm tối dù tạm thời có lấn át được ánh sáng, nhưng cuối cùng cũng vẫn bị biến khuất trước ánh sáng rực rỡ của hừng đông lên và ban ngày tới. 

 

Nếu chết là một hiện tượng th́ tất cả những ǵ là h́nh thức, là vật chất, là hữu hạn, đều mang sẵn trong ḿnh mầm mống sự chết. Dù loài “nhân linh ư vạn vật” là con người có hồn thiêng cao cả giống như thần thiêng bất tử đi nữa, nhưng với thân xác hữu h́nh và hữu hạn, làm sao họ có thể vĩnh viễn tồn tại với những ǵ là vật chất cấu tạo nên thân xác của họ được. Mà nếu chết là tột đỉnh và là tận cùng của khổ đau, và đă là một con người mang xác chất không ai có thể thoát chết, th́ con người sống trên trần gian này cũng không thể nào thoát được khổ đau, tức sẽ phải chịu những ǵ có thể đưa họ đến sự chết, như bị bệnh hoạn, già nua, tai nạn v.v. Thế nhưng, theo bản năng và tâm lư tự nhiên, con người không bao giờ muốn chết và tự nhiên rất sợ chết. Bởi v́, với hồn thiêng giống như thần linh, con người, dù có sống như không có đời sau, sống hoàn toàn vô thần, bao giờ cũng hướng về cơi trường sinh bất tử, hướng về một thực tại siêu việt bất biến, ở chỗ, họ mong mỏi và hết sức t́m kiếm một thứ hạnh phúc vững chắc vô cùng bất tận. Đó là lư do, con người cảm thấy cuộc đời của ḿnh trên trần gian này như bị đầy ải, hay chỉ là một cuộc hành tŕnh đi về vĩnh cửu, hoặc một cuộc trở về với nguồn cội của ḿnh. Với cảm thức đó, nhân gian mới có câu “sống gửi thác về”!

 

Đó là lư do không phải ngẫu nhiên mà con người khác với con vật ở cung cách nằm ngủ, một tác động ngủ biểu hiệu cho sự chết, một trạng thái hoàn toàn không c̣n biết ǵ nữa. Nếu đối với con vật, chết là hết, thực sự và tuyệt đối là hết, th́ cung cách nằm ngủ của chúng là sấp mặt xuống đất, xuống những ǵ hạ giới, trong khi con người ngủ nằm ngửa mặt lên trời, như hướng về trời cao, về cơi siêu h́nh, cơi trường sinh bất tử, như mong mỏi một cái ǵ vĩnh viễn không qua đi.

 

Thế nhưng, thực tế cho thấy, cuộc sống của con người trên trần gian này không phải chỉ đơn giản là một cuộc sống gửi thác về, một cuộc hành tŕnh đi về vĩnh cửu vậy thôi, mà thực sự c̣n là một cuộc vượt qua sự chết mà vào sự sống. Bởi v́, tự bản chất hữu h́nh và hữu hạn, con người tự bản chất chẳng những đă chất chứa sự chết và bị sự chết chi phối, mà c̣n mang sẵn mầm mống sự chết nơi bản thân ḿnh, nơi bản tính ḿnh. Nếu một xác chết nằm trong quan tài mở nắp trong nhà quàn, được trang điểm xinh đẹp như đang thiếp ngủ, thực sự đă hoàn toàn trở thành một thi thể, một thây ma vô hồn, không c̣n biết ǵ nữa, với ba đặc tính nói lên hiện tượng chết chóc sau đây: hết sức nặng nề, hoàn toàn lạnh ngắt và cứng ngơ cứng ngắc thế nào, th́ nơi tất cả mọi con người c̣n đang sống cũng có đủ ba tử tính này ở cả xác thể lẫn hồn thiêng của họ nữa. Ngoài ra, hậu quả của sự chết c̣n được thể hiện qua hiện tượng băng hoại, rữa nát của thi thể vô hồn, một hiện tượng cũng thực sự phản ảnh văn hóa sự chết của con người văn minh ngày nay.

 

 

Trạng Thái Chết

 

Trước hết, về tính chất đầu tiên của sự chết là “hết sức nặng nề”, một tử tính liên quan đến xác thịt của con người. Ở chỗ, sau một đêm dài mê ngủ, con người rất khó chỗi dạy khi tới giờ của ḿnh. Có những người ngủ say đến nỗi đồng hồ báo thức cũng chẳng nghe thấy ǵ. Thậm chí có nghe thấy cũng tắt nó đi để ngủ tiếp. Chỉ có một cái ǵ đó hết sức khẩn trương, chẳng hạn gần tới giờ đi làm, hay đang hào hứng một cái ǵ đó, như sắp sửa đi chơi hoặc sắp tới ngày thành hôn, mới có thể giúp họ bật dậy một cách dễ dàng và nhanh chóng mà thôi. Con người quả thực mang sẵn tử tính “hết sức nặng nề” nơi thân xác của ḿnh vậy.

 

Sau nữa, về tính chất thứ hai của sự chết là “hoàn toàn lạnh ngắt”, một tử tính liên quan đến t́nh cảm của con người. Ở chỗ, con người không biết thông cảm với tha nhân, thậm chí họ chỉ biết sống cho ḿnh và lo cho ḿnh, đến nỗi không c̣n biết ǵ chung quanh họ nữa, “bay chết mặc bay”. Ai đói cũng mặc, tiền bạc vất vả làm ra cần phải hưởng thụ, chẳng những tiêu vào những thứ cần thiết mà c̣n cả vào những thứ xa xỉ, chơi bời, cờ bạc v.v., không hề biết giúp đỡ anh chị em bất hạnh thiếu thốn cả những thứ tối cần nhất để sống xứng với nhân phẩm làm người. Hiện tượng ly dị giữa cha mẹ, bất chấp hạnh phúc và thiện ích về tinh thần của con cái không phải là thái độ “hoàn toàn lạnh ngắt”, “bay chết mặc bay”, sặc mùi tử khí xông ra từ t́nh cảm của con người hay sao? Hiện tượng phá thai, chỉ biết có thân thể của ḿnh, chỉ biết làm sao cho đời sống của ḿnh thoải mái theo bản năng nhục dục mà không bị gánh nặng con cái chi phối, không phải là “hoàn toàn lạnh ngắt”, “bay chết mặc bay”, đầy những tử chất trong t́nh cảm của con người hay sao?

 

Sau hết, về tử tính thứ ba của sự chết là “cưng ngơ cứng ngắc”, một tử tính liên quan đến ḷng muốn của con người. Đây là vấn đề “cứng ḷng” trước tiếng lương tâm, trước sự thiện, trước sự thật, biết được đâu là chân thiện mỹ những không chấp nhận, không làm theo. Một trong những lư do con người tỏ ra “cứng đầu cứng cổ” không chịu làm theo tiếng lương tâm, không chấp nhận sự thật, không chịu nhận lỗi, là v́ họ sợ đối diện với sự thật. Bởi v́, nếu chấp nhận sự thật, họ phải làm theo sự thật, phải bỏ ḿnh, không c̣n được làm theo ư nghĩ, ư thích, ư muốn của họ nữa. Nghĩa là “con người chuộng tối tăm hơn ánh sáng, v́ họ làm những sự gian ác” (xem Phúc Âm Gioan 3:19), đúng như lời Vị Sáng Lập Kitô Giáo nhận định về họ. Nếu không sống trong sự thật không phải là sống trong sự chết hay sao, v́ sự chết là tất cả những ǵ tăm tối, vô minh, huyền hoặc. Đó là lư do bản chất của sự chết chính là t́nh trạng hoàn toàn vô tri không c̣n biết ǵ nữa.

Thật vậy, bản chất của sự chết chính là trạng thái hoàn toàn vô tri, vô thức. Chính v́ thế, những khoáng chất hay khoáng vật như kim, mộc, thủy, hỏa, thổ, dù nó có trước sinh vật và tồn tại lâu hơn sinh vật về thời gian, nhưng chúng vẫn không phải là loài sinh vật, tức đều là những vật vô tri, vô giác, không phải là một loài có hồn, có nguyên lư sự sống được gọi là hồn sống như nơi các loài sinh vật. Như loài thực vật cỏ cây có sinh hồn, loài động vật chim trời cá biển cầm thú có giác hồn, và loài nhân vật có linh hồn. Chính nhờ có hồn sống là “tri thức” bẩm sinh của ḿnh, sinh vật mới “biết” hoạt động và phát triển về h́nh hài theo bản tính tự nhiên của chúng, cho tới khi sinh vật đạt đến tầm vóc đặc thù hoàn toàn của chúng, một tầm vóc mà, v́ ở trong không gian hữu h́nh và thời gian hữu hạn, cuối cùng cũng sẽ qua đi khi hết thời của nó, tức cho đến khi hồn sống không c̣n ở trong sinh vật nữa. Như thế, nếu tự bản chất sự chết là trạng thái hoàn toàn vô tri, vô thức nơi sinh vật, th́ về thực tại, sự chết chính là trạng thái phân ly giữa xác thể và hồn sống.

 

Nếu thực tại của sự chết là trạng thái phân ly giữa xác thể và hồn sống, th́ quả thực con người dù đang sống đây cũng đă mang sẵn mầm mống sự chết nơi bản thân của họ rồi vậy. Ở chỗ, không ai trong họ có thể chối căi được một trận chiến vô cùng gay go liên tục xẩy ra trong nội tâm của họ, từ khi họ có trí khôn, biết suy nghĩ, cho tới khi họ nhắm mắt ĺa đời. Đó là trận chiến giữa phần thượng và phần hạ, giữa tinh thần và xác thịt, giữa lương tâm và tà tâm, giữa nhân đức và tội lỗi, giữa hy sinh và lợi lộc v.v. Thế nhưng, kinh nghiệm phũ phàng vẫn cho thấy, phần hạ thường nắm được ưu thế, đến nỗi lấn át và làm chủ phần thượng, và con người, dù lúc nào cũng hướng về và t́m kiếm chân thiện mỹ, thực tế lại cứ nghĩ tưởng, phát ngôn, tác hành và phản ứng hoàn toàn ngược chiều, hoàn toàn mù quáng đâm đầu vào những cái làm hại cho chẳng những nhân phẩm và sự sống của ḿnh mà c̣n cả của nhau nữa.

 

Sự chết c̣n được thể hiện qua hậu quả của nó là t́nh trạng băng rữa của xác thể sinh vật sau khi chúng chết, chúng trở thành một xác thể vô hồn. Hiện tượng rữa nát này thật sự đang xẩy ra nơi con người hiện đại nói riêng và nền văn hóa phi luân của con người ngày nay nói chung. Ở chỗ, con người chẳng những ly dị, t́nh trạng chia rẽ t́nh nghĩa vợ chồng, tức t́nh trạng chết nơi đời sống hôn nhân, và phá thai, t́nh trạng chia rẽ giữa mẹ con, tức t́nh trạng chết nơi t́nh nghĩa mẫu tử, mà c̣n từ chỗ chết nơi đời sống hôn nhân và gia đ́nh này đă đi đến chỗ băng hoại nữa, đó là đi tới chỗ đồng tính hôn nhân và tạo sinh ngoại nhiên (trong ống nghiệm, bằng phương pháp cloning phi tính dục v.v.), những việc làm quái gở, chứng tỏ con người đang bị phá sản về luân lư và khủng hoảng về văn hóa, làm cho họ thực sự đang ở vào một giai đoạn lịch sử mùa đông đầy tối tăm và sặc mùi chết chóc về cả tinh thần lẫn việc làm.

 

Đó là lư do sự sống thể lư nơi con người có liên quan hết sức mật thiết đến sự sống tâm linh của họ, và cuộc đời của con người trên trần gian thực sự là một cuộc vượt qua sự chết mà vào sự sống vậy.