Thánh Phêrô Tông Đồ  

Anh Chị Em thân mến:

Trong loạt bài giáo lý mới, chúng ta đã cố gắng tìm hiểu, trước hết, về vấn đề Giáo Hội là gì, về ý nghĩ của Chúa Kitô ra sao về gia đình mới này. Đoạn chúng ta nói rằng Giáo Hội hiện diện nơi dân, và chúng ta thấy rằng Chúa Kitô đã trao phó thực thể mới là Giáo Hội này cho 12 Vị Tông Đồ. Giờ đây chúng ta muốn nhìn ngắm từng vị một, để qua các vị, chúng ta hiểu được ý nghĩa thế nào là việc sống trong Giáo Hội, thế nào là việc theo Chúa Kitô. Chúng ta bắt đầu từ Thánh Phêrô.

Sau Chúa Giêsu thì Thánh Phêrô là nhân vật được biết đến và được trích dẫn nhiều nhất trong Tân Ước, ở chỗ, ngài được nhắc đến 154 lần với tên hiệu là ‘Petros’, ‘viên đá’, ‘tảng đá’, những tên hiệu theo bản dịch Hy Lạp từ danh hiệu theo tiếng Aramaic được Chúa Giêsu đích thân goị ngài ‘Kefa’, một danh hiệu xuất hiện 9 lần, đặc biệt là trong các thư của Thánh Phaolô. Ngoài ra, còn có tên gọi ‘Simon’ cũng thường được sử dụng (75 lần), một danh xưng theo tiếng Hy Lạp từ danh xưng theo nguy6en gốc Do Thái của Người là Simeon (twice Acts 15:14; 2Pet 1:1).

Con của Gioan (x Jn 1:42), hay theo kiểu ngôn ngữ Aramaic là ‘Bar-Jona’, con của Jonas (x Mt 16:17), xuất thân từ Bethsaida (Jn 1:44), một tỉnh ở về phía đông Biển Galilêa, cũng là nơi xuất thân của Philiphê và dĩ nhiên của cả Anrê an hem của Simon. Giọng nói của ngài là người xứ Galilêa.

Như người an hem Anrê của mình, ngài cũng là một tay đánh cá: cùng với gia đình Giêbêđê, cha của Giacôbê và Gioan, ngài qui tụ làm nghề tiểu thương đánh cá ở Hồ Gênnêsaret (x Lk 5:10). Nhờ đó ngài chắc hẳn được hoan hưởng cái thoải mái về tài chính và sống theo lòng đạo đức chân tình là những gì khiến ngài cùng với người an hem của ngài tới Giuđêa lắng nghe lời giảng của Gioan Tẩy Giả (Jn 1:35-42).

Ngài là một người Do Thái thành tín, tin vào sự hiện diện chủ động của Thiên Chúa nơi lịch sử của dân Người, và đã cảm thấy khổ đau khi không thấy tác động quyền năng của Người tỏ ra nơi những biến cố mà ngài được chứng dự. Ngài là người có gia đình, và bà mẹ vợ của ngài một ngày nọ được Chúa Giêsu chữa lành bệnh, sống ở thành Capernaum, trong cùng một ngôi nhà với Simon khi ngài còn sống ở thành phố đó (x Mt 8-14ff; Mk 1-29ff; Lk 4:38ff).

Những cuộc khai quật khảo cổ gần đây đã làm sáng tỏ vấn đề là ở bên dưới sàn nhà bằng vị thạch ghép theo hình thù bát giác của một ngôi nhà thờ nhỏ thuộc nghi lễ Byzantine, những di tích của một ngôi nhà thờ cổ hơn, được xây cất trong ngôi nhà ấy, được chứng thực bởi những tấm bảng nguyện cầu cùng Thánh Phêrô. Phúc Âm cho chúng ta biết rằng Phêrô là một trong bốn vị môn đệ đầu tiên ở Nazarét (x Lk 5:1-11), thành phần cần có thêm một người thứ năm nữa theo đúng tục lệ của một vị tôn sư thu thập môn đệ (x Lk 5:27: đoạn Chúa gọi Mathêu). Việc Chúa Giêsu đi từ 5 đến 12 môn đệ cho thấy tính cách mới mẻ về sứ vụ của Người, ở chỗ Người chẳng những là một trong nhiều tôn sư, mà còn đến để qui tụ 1 dân Yến Duyên cánh chung, được tiêu biểu nơi con số 12 ám chỉ con số 12 chi tộc Do Thái.

Simon xuất hiện trong các Phúc Âm như là một nhân vật có cá tính hăng máu và linh hoạt; ngài lúc nào cũng bộc trực, thậm chí bằng cả võ lực nữa (ngài đã sử dụng gươm trong vườn Oliu – x. Jn 18:10ff). Ngài đồng thời đôi khi lại có vẻ như ngây ngô và tỏ ra khiếp sợ, song chân tình và biết thành tâm hối cải (x Mt 26:75). Các Phúc Âm giúp chúng ta có thể theo dõi từng bước cuộc hành trình thiêng liêng của ngài.

Khởi điềm là lời mời gọi của Chúa Giêsu đã đến với ngài vào một ngày như mọi ngày, khi Phêrô đang bận bịu với công việc chài lưới của ngài. Chúa Giêsu bấy giờ đang ở Hồ Gennesarét, và đoàn lũ dân chúng vây quanh nghe Người giảng dạy. Con số những người tuốn đến nghe Người đã gây khó khăn cho Người. Vị Sư Phụ ấy bấy giờ thấy có hai chiếc thuyền ở bờ Hồ. Các tay chài lưới đã lên bờ giặt lưới. Người xin họ cho Người lên 1 trong 2 chiếc thuyền ấy, chiếc thuyền của Phêrô, và xin ngài chéo ra xa bở một chút. Người đã ngồi trên ngai tòa bất ngờ ấy mà giảng dạy dân chúng từ trên chiếc thuyền này (x Lk 5:1-3).

Như thế, chiếc thuyền của Phêrô đã trở thành ngai toà của Chúa Giêsu. Khi giảng dạy xong, Người đã bảo Simon rằng: ‘Hãy ra chỗ nước sâu để thả lưới bắt cá’. Và Simon thưa với Người rằng: ‘Lạy Thày, chúng tôi đã vất vả thâu đêm mà chẳng bắt được gì hết! Song vâng lời Thày chúng tôi thả lưới’ (Lk 5:5). Chúa Giêsu, một con người làm thợ mộc, không phải là một tay chuyên nghiệp đánh cá, song Phêrô là tay đánh cá đã tin tưởng nơi vị tôn sư ấy, vị tôn sư đã chẳng đáp ứng ngài gì cả ngoài việc đòi hỏi lòng tin tưởng nơi ngài.

Phản ứng của ngài trước mẻ cá lạ là một phản ứng bàng hoàng ngỡ ngàng và run sợ: ‘Lạy Chúa, xin hãy xa tôi ra vì tôi là một con người tội lỗi’ (Lk 5:8). Chúa Giêsu đã đáp lại bằng việc mời gọi ngài hãy tin tưởng và cởi mở trước một dự án vượt quá tất cả mọi mong đợi, đó là ‘Đừng sợ, từ đây, con sẽ trở thành tay chài lưới người’ (Lk 5:10). Phêrô không thể nghĩ được rằng một ngày kia ngài sẽ đến thành Rôma và ở đó ngài sẽ trở thành ‘tay chài lưới người’ cho Chúa. Ngài đã chấp nhận lời mời gọi ngỡ ngàng này để dấn thân vào cuộc phiêu lưu mạo hiểm ấy: ngài là một con người quảng đại; ngài nhận thấy những hạn hữu của ngài nhưng tin tưởng vào Đấng đã kêu gọi ngài để đáp ứng tấm lòng của Người. Ngài đã xin vâng và trở thành một người môn đệ của Chúa Kitô.

Phêrô đã trải qua một thời điểm quan trọng khác nơi cuộc hành trình thiêng liêng của ngài ở gần Cesarê Philiphê, khi Chúa Giêsu đặt câu hỏi đặc biệt với các môn đệ của Người, đó là ‘Người ta bảo Thày là ai?’ (Mk 8:27). Đối với Chúa Giêsu, câu trả lời theo lời đồn đại cũng chưa đủ. Người muốn ai đã chấp nhận dấn thân theo Người phải có một chủ trương riêng. Đó là lý do Người8 đã nhấn mạnh rằng: ‘Song các con cho Thày là ai?’ (Mk 8:29). Thánh Phêrô đã trả lời thay cho các người khác rằng: ‘Thày là Đức Kitô’ (ibid), tức Thày là Đấng Thiên Sai.

Câu trả lời này, câu trả lời ‘không do bởi huyết nhục’ mà là Cha trên trời (x Mt 16:17), chất chứa mầm mống lời tuyên xưng đức tin của Giáo Hội sau này. Tuy nhiên, Phêrô đã chưa hiểu được bản chất sâu xa nơi sứ vụ thiên sai của Chúa Giêsu, như rõ ràng thấy được là, sau đó chút xíu, khi ngài tỏ ra rằng Đấng Thiên Sai được ngài tìm kiếm theo mộng ước của ngài rất khác với dự định của Thiên Chúa. Trước lời loan báo về cuộc khổ nạn, ngài đã kêu lên và tỏ phản ứng khiến Chúa Giêsu phải tỏ thái độ nghiêm thẳng (x Mk 8:32-33).

Phêrô muốn Đấng Thiên Sai là một ‘con người thần linh’ làm thỏa mãn những niềm trông đợi của con người, bằng việc áp đặt võ lực trên mọi người: chúng ta cũng muốn Chúa Kitô ra tay quyền phép và lập tức biến đổi thế giới; nhưng Chúa Giêsu lại tỏ ra mình là một vị ‘Thiên Chúa phàm nhân’, Đấng đảo ngược những trông đợi của quần chúng, bằng việc đi theo con đường khiêm tốn và khổ đau. Đó là một việc chuyển thay lớn lao mà chúng ta cần phải học biết một lần nữa, ở chỗ, thiên về những niềm mong đợi của chúng ta mà loại bỏ Chúa Giêsu, hay là chấp nhận Chúa Giêsu theo đúng sự thật về sứ vụ của Người mà loại bỏ đi tất cả mọi trông đợi theo kiểu trần gian nữa.

Phêrô, con người bốc đồng, không ngần ngại kéo Người sang một bên mà trách cứ Người. Phản ứng của Chúa Giêsu đã hủy hoại đi tất cả mọi trông đợi sai lầm, kêu gọi ngài hãy hoán cải và theo Người: ‘Đồ Satan, hãy xéo đi! Vì ngươi không thuộc về Thiên Chúa mà thuộc về con người’ (Mk 8:33). Đừng có mà chỉ cho Thày đường đi nước bước, Thày theo đường lối của Thày và con hãy bước đi theo Thày.

Thế là Thánh Phêrô đã biết được thế nào là thực sự theo Chúa Giêsu. Đó là lời kêu gọi thứ hai, như Abraham trong Sáng Thế Ký, Đoạn 22, sau Sáng Thế Ký, Đoạn 12. ‘Nếu ai muốn theo Thày thì hãy từ bỏ chính bản thân mình và hãy vác thập tự giá mà theo Thày. Vì ai mất sự sống mình vì Thày và vì Phúc Âm sẽ giữa được nó’ (Mk 8:34-35). Đó là qui luật đòi hỏi trong việc theo Người: cần phải từ bỏ chính bản thân mình, nếu cần, cả thế gian nữa để giữ lấy những giá trị chân thực, để cứu lấy linh hồn, để giữ được sự hiện diện của Thiên Chúa trên thế gian (x Mk 8:36-37). Và bất chấp khó khăn, Thánh Phêrô đã chấp nhận lời mời gọi ấy và đã tiếp tục con đường theo bước chân Thày của ngài.

Tôi nghĩ rằng những cuộc hoán cải khác nhau ấy của Thánh Phêrô và toàn thể việc tính toán của ngài là một động lực an ủi lớn lao mà là một bài học quan trọng cho chúng ta. Chúng ta cũng ước mong Thiên Chúa, chúng ta cũng muốn sống quảng đại, thế nhưng chúng ta mong Thiên Chúa trở nên oai hùng trên thế gian này và muốn rằng Người biến đổi thế gian ngay tức khắc, theo ý nghĩ của chúng ta cũng như theo nhu cầu chúng ta cảm thấy cần thiết.

Thiên Chúa đã chọn lựa đường lối khác. Thiên Chúa đã chọn đường lối biến đổi tâm can bằng khổ đau và khiêm tốn. Và chúng ta, như Thánh Phêrô, hằng phải hoán cải. Chúng ta cần phải theo Chúa Giêsu chứ đừng đi trước Người. Người tỏ cho chúng ta đường đi nước bước. Thánh Phêrô đã nói với chúng ta rằng: Anh chị em nghĩ rằng anh chị em có phương cách và anh chị em cần phải biến đổi Kitô Giáo, thế nhưng Chúa Kitô là Đấng biết đâu là đường lối. Chính Người nói với tôi, Đấng nói cùng anh chị em đây rằng ‘Hãy theo Thày!’ Và chúng ta cần phải can đảm và khiêm tốn theo Chúa Giêsu, vì Người là đường, là sự thật và là sự sống.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 17/5/2006 

Anh Chị Em thân mến,

Trong các buổi giáo lý này chúng ta đang suy niệm về Giáo Hội. Chúng ta đã nói rằng Giáo Hội sống trong dân và vì thế ở buổi giáo lý vừa rồi chúng ta đã bắt đầu suy niệm về hình ảnh của từng vị tông đồ, bắt đầu là Thánh Phêrô. Chúng ta đã thấy được hai giai đoạn quyết liệt nơi đời sống của ngài, đó là giai đoạn ngài được kêu gọi trên bờ Hồ Galilêa, sau đó là đoạn ngài tuyên xưng đức tin: ‘Thày là Đức Kitô, là Đấng Thiên Sai’. Một lời tuyên xưng, như chúng ta đã nói, vẫn còn thiếu, dù khai mở nhưng mới sơ khởi.

Thánh Phêrô đã thực hiện một cuộc hành trình theo đuổi. Bởi thế mà việc tuyên xưng sơ khởi này tự bản chất, giống như một hạt giống, chất chứa đức tin mai hậu của Giáo Hội. Hôm nay, chúng ta muốn xét tới hai biến cố khác nơi đời sống của Thánh Phêrô, đó là biến cố bánh hóa nhiều. Chúng ta vừa nghe trong đoạn về việc Chúa Kitô hỏi và Thánh Phêrô trả lời, rồi tới đoạn Chúa Kitô gọi Thánh Phêrô trở thành vị mục tử chăn dắt Giáo Hội hoàn vũ.

Chúng ta bắt đầu với biến cố hóa bánh ra nhiều. Anh chị em biết rằng dân chúng đã nghe Chúa giảng mấy tiếng đồng hồ. Cuối cùng Chúa Giêsu nói rằng họ meat rồi, họ đói rồi, chúng ta cần phải cho họ một cái gì đó bỏ bụng. Các vị tông đồ hỏi Người phải làm cách nào? Và Anrê là người anh em của Phêrô đã trình cho Chúa Giêsu biết có một bé trai mang theo năm ổ bánh và hai con cá. Thế nhưng, các tông đồ ngẫm nghĩ rằng bằng ấy thì có nghĩa gì đối với một con số quá đông dân chúng như vậy?

Bấy giờ Chúa Kitô đã bảo dân chúng ngồi xuống và cho phân phát năm ổ bánh và hai con cá. Và tất cả đều no nê. Chưa hết, Chúa Kitô đã yêu cầu các tông đồ, trong đó có Phêrô, hãy thu những mẩu bánh vụn còn dư, đó là 12 thúng bánh (x Jn 12-13). Sau đó, dân chúng, thấy được phép lạ này, một phép lạ như thể tái diễn thứ tân ‘manna’ rất được trông đợi, thứ bánh trời ban, muốn tôn Người làm vua.

Thế nhưng Chúa Giêsu đã không chấp nhận điều ấy và đã lên núi cầu nguyện một mình. Ngày hôm sau, ở bờ hồ bên kia, trong hội đường ở Capernaum, Chúa Giêsu đã giải thích phép lạ này – không theo chiều hướng vương quyền đối với dân Yến Duyên với một quyền lực của thế giới này như cách thức được dân chúng mong đợi, mà là theo ý nghĩa của việc ban tặng bản thân mình: ‘Bánh Tôi sẽ ban cho thế gian sự sống là thịt của Tôi’ (Jn 6:51). Chúa Giêsu đã loan báo thập giá và với thập giá việc thực sự hóa bánh ra nhiều, bánh Thánh Thể – đường lối làm vua hoàn toàn mới của Người, một đường lối hoàn toàn khác với những gì dân chúng mong đợi.

Chúng ta có thể hiểu rằng những lời này của Vị Sư Phụ ấy – vị không muốn thực hiện việc hóa bánh ra nhiều hằng ngày, vị không muốn cống hiến cho Yến Duyên một thứ quyền lực của thế giới này – thực sự là những gì khó nghe, thậm chí bất khả chấp nhận đối với dân chúng. ‘Ban thịt của Người’ – nghĩa là gì vậy? Thậm chí đối với cả các môn đệ thì những điều Chúa Giêsu nói vào lúc ấy đều là những gì bất khả chấp. Đối với lòng của chúng ta, với tâm thức của chúng ta, thì đó đã là và đang là những lời ‘khó nghe’ gây thử thách đức tin (x Jn 6:60). Nhiều môn đệ đã rút lui. Họ muốn người nào đó phải thực sự canh tân nước Yến Duyên, dân tộc Yến Duyên, chứ không phải là người nói rằng: ‘Tôi ban thịt Tôi’.

Chúng ta có thể nghĩ rằng những lời lẽ của Chúa Giêsu cũng khó nghe đối với cả Phêrô nữa, vị ở Caesarea Philiphi đã cự lại lời tiên báo về thập giá. Tuy nhiên, khi Chúa Giêsu hỏi 12 Vị: ‘Các con có muốn bỏ đi hay chăng?’, Phêrô liền bộc phát phản ứng theo lòng quảng đại của mình được tác động bởi Thánh Linh. Nhân danh tất cả mọi người, ngài đã đáp lại bằng những lời nói bất hủ, những lời lẽ cũng của cả chúng ta nữa: ‘Lạy Chúa, chúng con còn biết theo ai nữa đây? Thày có những lời ban sự sống đời đời; và chúng con tin tưởng và nhận biết rằng Thày là Đấng Thánh của Thiên Chúa’ (x Jn 6:66-69).

Ở đây, cũng như ở Caesarea, Phêrô đột khởi những lời lẽ tuyên xưng niềm tin Kitô học của Giáo Hội và cũng trở nên tiếng nói của các vị tông đồ khác cũng như của tín hữu qua mọi thời đại. Điều này không có nghĩa là ngài đã hiểu được mầu nhiệm của Chúa Kitô một cách sâu xa. Đức tin của ngài vẫn còn là một đức tin sơ khởi, một đức tin hành trình. Nó sẽ đi đến chỗ thực sự viên trọn chỉ nhờ cảm nghiệm các biến cố vượt qua mà thôi.

Thế nhưng, tuy đã là đức tin, cởi mở trước một thực tại cao cả hơn – cởi mở, trước hết là vì nó không phải là tin tưởng vào một điều gì đó mà là tin tưởng vào Một Đấng Nào Đó: vào Người là Đức Kitô. Bởi vậy mà đức tin của chúng ta cũng chỉ là một đức tin sơ khởi và chúng ta cần phải trải qua một cuộc hành trình dài. Tuy nhiên, vấn đề thiết yếu đó là một đức tin cởi mở để được Chúa Giêsu hướng dẫn, vì Người chẳng những biết đâu là dường lối mà chính Người còn là đường lối nữa.

Tuy nhiên, lòng hăng say quảng đại của Phêrô vẫn không phải là những gì bảo vệ ngài khỏi những hiểm nguy liên quan tới nỗi yếu hèn của con người. Đó là những gì chúng ta cũng cần phải nhận thấy nơi cuộc sống của chúng ta. Phêrô đã hăng say theo Chúa Giêsu; ngài đã vượt qua cuộc thử thách đức tin, bằng cách phó mình cho Người. Thế nhưng có lúc ngài cũng tỏ ra sợ hãi và sa ngã, ở chỗ ngài đã phản bội Thày (x Mk 14:66-72). Học đường của đức tin không phải là một cuộc diễn hành chiến thắng, mà là một cuộc hành trình rải rắc những khổ đau và yêu thương, những thử thách và lòng trung thành, là những gì được tái diễn hằng ngày.

Phêrô, người đã hứa tuyệt đối trung thành, đã cảm thấy sót xa và nhục nhã của việc chối Thày: Tính cao ngạo đã biết khiêm tốn trước cái giá phải trả của ngài. Cả Phêrô nữa cũng phải biết rằng ngài là một con người yếu đuối và cần được thứ tha. Khi chiếc mặt nạ cuối cùng bị rơi xuống, và ngài hiểu được sự thật về tấm lòng yếu hèn của một tội nhân tin tưởng như ngài thì ngài đã tuôn ra những giọt lệ giải thoát của lòng thống hối ăn năn. Sau việc than khóc này, bấy giờ ngài mời sẵn sàng thực hiện sứ mệnh của ngài.

Vào một buổi sáng mùa xuân, sứ mệnh này được Chúa Giêsu phục sinh ký thác cho ngài. Cuộc gặp gỡ xẩy ra trên bờ Hồ Tiberia. Chính Thánh Ký Gioan nhắc tới cuộc đối thoại xẩy ra trong hoàn cảnh đó giữa Chúa Giêsu và Phêrô. Người ta nhận thấy có một cái gì đó rất ư là ý nghĩa nơi vấn đề ngôn từ ở đây. Theo Hy Lạp thì chữ ‘filéo’ bày tỏ tình yêu thân hữu, dịu dàng nhưng không hoàn toàn, trong khi đó chữ ‘agapáo’ nghĩa là yêu thương không tiếc xót, trọn vẹn và vô tư.

Chúa Giêsu hỏi Phêrô lần đầu tiên rằng: ‘Hỡi Simon… con có yêu mến Thày hay chăng (‘agapâs-me’)’ bằng tình yêu trọn vẹn và vô tư này (x Jn 21:15)? Trước cảm nghiệm của việc phản bội, vị tông đồ này đáng lẽ đã phải thưa rằng ‘Con yêu mến Thày (‘agapô-se’) một cách vô tư’. Thế mà ngài đã cảm thấy cái buồn đau của việc bất trung, cái thảm trạng của nỗi yếu hèn của mình, ngài đã khiêm nhượng thưa: ‘Lậy Thày, tôi yêu mến Thày (‘filô-se’)’, tức là ‘con yêu mến Thày bằng một tình yêu nhân loại yếu hèn’. Chúa Kitô nhấn mạnh: ‘Simon, con có yêu mến Thày với tất cả tình yêu mà Thày mong muốn hay chăng?’ Và Phêrô đã lập lại câu trả lời bằng tình yêu nhân loại hèn kém của mình rằng: ‘Kyrie, filô-se’ – ‘Lạy Thày, con yêu mến Thày như con biết làm thế nào để mến yêu’.

Lần thứ ba Chúa Giêsu chỉ nói với Phêrô rằng: ‘Filei^s-me?’ – ‘Con có yêu mến Thày hay chăng?’ Simon hiểu được rằng đối với Chúa Giêsu thì tình yêu hèn yếu của ngài, một tình yêu duy nhất ngài có thể thì vẫn không đủ, nên ngài đã cảm thấy buồn là Chúa Kitô đã phải nói tới tình yêu này với ngài như thế. Bởi vậy, ngài đã đáp rằng: ‘Lạy Chúa, Chúa biết hết mọi sự; Chúa biết rằng con yêu mến Chúa (‘filiô-se’)’.

Dường như Chúa Giêsu đã phải thích ứng mình với Phêrô hơn là Phêrô thích ứng ngài với Chúa Giêsu! Chính vì cuộc thích ứng thần linh này là những gì đã làm cho người môn đệ này cảm thấy hy vọng, người đã cảm thấy được nỗi khổ đau của sự bất trung. Từ đó đã xuất phát lòng tin tưởng làm cho ngài có thể theo đuổi cho tới cùng: ‘Người nói điều này để cho thấy rằng ngài sẽ phải chết cách nào để tôn vinh Thiên Chúa. Và sau khi nói như vậy thì Người nói cùng ngài rằng: Hãy theo Thày’ (Jn 21:19).

Từ lúc ấy, Phêrô ‘đã theo” Thày với một ý thức tỏ tường về nỗi yếu hèn của mình; thế nhưng cái nhận thức này không khiến cho ngài cảm thất thất đảm. Ngài thực sự biết rằng ngài có thể cậy dựa vào sự hiện diện của Đấng Phục Sinh ở bên ngài. Từ lòng nhiệt thành chân chất của việc gắn bó nguyên khởi này, nhờ cảm nghiệm đau thương của việc chối Thày và nước mắt của lòng thống hối, Phêrô đã đi đến chỗ phó mình cho Chúa Giêsu là Đấng đã thích ứng mình với khả năng yêu thương hèn kém của ngài. Nên Người cũng tỏ cho chúng ta thấy đường đi nước bước bất chấp tất cả những nỗi yếu hèn của chúng ta.

Chúng ta biết rằng Chúa Giêsu đã thích ứng bản thân Người với nỗi yếu hèn của chúng ta. Chúng ta theo Người, bằng khả năng thấp kém của chúng ta trong việc yêu mến và chúng ta biết rằng Chúa Giêsu là Đấng nhân lành và Người chấp nhận chúng ta. Cuộc hành trình dài này đối với Phêrô đã làm cho ngài trở thành một chứng nhân sáng giá, thành ‘tảng đá’ của Giáo Hội, liên lỉ cởi mở trước tác động của Thần Linh Chúa Giêsu. Phêrô cho thấy mình là ‘chứng nhân những khổ đau của Chúa Kitô và là tham dự viên với vinh quang tỏ hiện’ (1Pt 5:1).

Khi ngài viết những lời này thì ngài đã già, đã tiến đến giai đoạn cuối đời của ngài, một giai đoạn ngài được niêm ấn bằng cuộc tử đạo. Bấy giờ ngài mới có thể diễn tả niềm vui đích thực và cho thấy niềm vui này có thể chiếm được ở nơi đâu: Nguồn mạch của niềm tin này đó là Chúa Kitô được tin tưởng và yêu mến bằng niềm tin tưởng yếu kém song chân thành của chúng ta, cho dù nỗi mỏng dòn của chúng ta. Đó là lý do tại sao ngài viết cho các Kitô hữu của cộng đồng ngài, và ngài cũng nói như thế với cả chúng ta nữa: ‘Không thấy Người nhưng anh chị em vẫn yêu mến Người; cho dù anh chị em giờ đây không trông thấy Người anh chị em vẫn tin tưởng nơi Người và hân hoan bằng một niềm vui khôn tả hỉ hoan. Anh chị em đạt tới phần rỗi của linh hồn của mình như thành quả đức tin của anh chị em’ (1Pt 1:8-9).

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 24/5/2006

Phêrô là Đá Chúa Kitô thiết lập Giáo Hội

Anh Chị Em thân mến:

Chúng ta tái tiếp tục loạt bài giáo lý hằng tuần được bắt đầu từ mùa xuân năm nay. Trong bài vừa rồi, hai tuần trước đây, tôi đã nói về Thánh Phêrô như là vị đệ nhất tông đồ. Hôm nay, chúng ta trở lại một lần nữa về nhân vật cao cả và quan trọng này của Giáo Hội. Thánh Ký Gioan, khi trình thuật cuộc gặp gỡ đầu tiên với Simon là người anh em của Anrê, đã đề cập đến một chi tiết đặc biệt, đó là: ‘Chúa Giêsu nhín anh mà nói: Con là Simon, con Gioan; con sẽ được gọi là Cephas – được chuyển dịch là Phêrô’ (1:42). Chúa Giêsu thường không đổi tên các môn đệ của mình.

Ngoài trường hợp tên hiệu ‘con sấm sét’ được Người nói với các con của Zebedee trong một hoàn cảnh đặc biệt (x Mk 3:17), nhưng sau đó Người không dùng nữa, Người không bao giờ ghép một tên mới nào cho một người nào trong thành phần môn đệ của Người. Tuy nhiên, Người lại làm như thế với Simon, gọi ngài là Cephas, một tên gọi sau đó được chuyển dịch sang tiếng Hy Lạp là ‘Petros’, sang tiếng Latinh là ‘Petrus’. Nó được chuyển dịch chính xác vì nó không phải chỉ là một danh xưng; bởi thế nó là một ‘sứ vụ’ Petrus lãnh nhận từ Chúa Kitô. Danh xưng mới ‘Petrus’ còn được trở lại một số lần nữa trong các Phúc Âm và sẽ được chấm dứt bằng việc thay thế tên gọi nguyên thủy Simon của ngài.

Chi tiết này có một tầm quan trọng đặc biệt nếu để ý là, ở Cựu Ước, hễ xẩy ra việc đổi tên thường là loan báo việc ban bố một sứ vụ nào đó (x Gen 17:5, 32:28ff, v.v.). Thật thế, ý muốn của Chúa Kitô trong việc qui cho Thánh Phêrô một vị thế nổi bật đặc biệt trong tông đồ đoàn là những gì được biểu lộ qua nhiều mấu chốt: chẳng hạn như tại Capernaum, Thày đã ở lại nhà của Phêrô (Mk 1:29); khi dân chúng xô lấn Người trên bờ Hồ Gennesaret, giữa hai chiếc thuyền bỏ neo, Chúa Giêsu đã chọn chiếc của Simon (Lk 5:3); đặc biệt là những trường hợp Chúa Giêsu đi với nhóm 3 môn đệ thì Phêrô bao giờ cũng được nhắc đến đầu tiên trong nhóm 3 người này. Những trường hợp này đã xẩy ra nơi việc hồi sinh cho đứa con gái của ông từ Jairus (x Mk 5:37; Lk 8:51), trong cuộc Biến Hình (x Mk 9:2; Mt 17:1; Lk 9:28), và sau hết trong cuộc thuống khổ ở Vườn Gethsemane (x Mk 14:33; Mt 16:37).

Những nhân viên thu thuế cho Đền Thờ đặt vấn đề với Phêrô và Thày đã trả thuế cho chính Người và cho Phêrô, và chỉ cho một mình Phêrô thôi (x Mt 17:24-27); ngài là người đầu tiên được Chúa Giêsu rửa chân trong Bữa Tiệc Ly (x Jn 13:6) và Người cầu nguyện chỉ cho một mình ngài để đức tin của ngài khỏi bị lung lạc cũng như để nhờ vậy sau này ngài mới có thể kiên cường đức tin của các môn đệ khác (x Lk 22:30-31).

Về phần mình, chính bản thân Thánh Phêrô nhận thấy được vai trò quan trọng của mình. Ngài là vị thường nói nhân danh những vị khác, xin giải thích về dụ ngôn khó hiểu (Mt 15:15), hay hỏi về ý nghĩa đích thực của một chỉ thị (x Mt 18:21), hoặc hỏi về một lời chính thức hứa hẹn bù đắp từ Tháy (Mt 19:27). Đặc biệt ngài là một người khắc phục cái lung túng vụng về nơi một số trường hợp khi thay cho tất cả nhào vô can thiệp.

Chẳng hạn như khi Chúa Giêsu, cảm thấy sầu buồn trước việc dân chúng không hiểu về bài giảng của Người liên quan đến ‘bánh sự sống’, đã hỏi: ‘Các con cũng có muốn bỏ Thày mà đi hay chăng?’. Thánh Phêrô đã dứt khoát trả lời rằng: ‘Thưa Thày, chúng con còn biết theo ai? Thày có những lời sự sống đời đời’ (Jn 6:67-69). Bởi thế, Chúa Giêsu mới long trọng tuyên bố một lần vĩnh viễn về vai trò của Phêrô trong Giáo Hội: ‘Vậy Thày nói cùng con rằng, Con là Đá, và trên đá này Thày sẽ xây giáo hội của Thày, dù cửa hỏa ngục cũng sẽ không thể nào thắng nổi. Thày sẽ trao cho con chìa khóa nước trời. Những gì con cầm buộc dưới thế thì cũng bị cầm buộc trên trời; những gì con tháo gỡ dưới đất thì trên trời cũng tháo gỡ’ (Mt 16:18-19).

Có 3 ngụ từ được Chúa Giêsu sử dụng là những gì tự chúng rất sáng tỏ: Phêrô sẽ là nền đá cho việc dựng xây Giáo Hội; ngài sẽ sẽ giữ chìa khóa nước trời để đóng mở cho những ai được ngài nghĩ là thích đáng; sau hết ngài có thể cầm buôc hay tháo gỡ, tức là có thể thiết lập hay cấm đoán những gì ngài coi là cần thiết cho đời sống của Giáo Hội, một Giáo Hội là và mãi tiếp tục là của Chúa Kitô. Giáo Hội bao giờ cũng là Giáo Hội của Chúa Kitô chứ không phải của Phêrô. Người diễn tả bằng những hình ảnh dẻo dai về những gì sau này được hiểu là ‘thượng quyền tài phán’.

Vai trò thượng thặng Chúa Giêsu muốn trao cho Phêrô còn được thấy sau cả cuộc phục sinh của Người nữa: Chúa Giêsu nói với các bà về thông báo cùng Phêrô, nhắm đến một mình ngài trong số tất cả các tông đồ khác (x Mk 16:7); Mai Đệ Liên chạy về tìm ngài và Gioan để nói cho hai vị rằng viên đá đã được lăn ra khỏi cửa mồ (x Jn 20:2) và Gioan để cho ngài vào trước khi các vị đến ngôi mộ trống (x Jn 20:4-6); sau đó, trong số các tông đồ, Phêrô là nhân chứng đầu tiên về việc hiện ra của Đấng Phục Sinh (x Lk 24:34; 1Cor 15:5).

Vai trò này, một vai trò được dứt khoát nhấn mạnh (x Jn 20:3-10), là những gì đánh dấu tính cách liên tục giữa vai trò thượng thặng của ngài trong nhóm tông đồ cũng như tính cách thượng thặng do ngài tiếp tục nắm giữ trong một cộng đồng được hạ sinh bởi các biến cố vượt qua, như được chứng thực ở Sách Tông Vụ (cf. 1:15-26; 2:14-40; 3:12-26; 4:8-12; 5:1-11,29; 8:14-17; 10; etc.). Việc hành sử của ngài được coi là quyết liệt đến nỗi nó trở thành đối tượng cho việc tuân giữ cũng như cho việc bình phẩm (x Acts 11:1-18; Gal 2:11-14).

Trong một công đồng được gọi là Công Đồng Giêrusalem, Phêrô thi hành một phận sự hành sử (x Acts 15 và Gal 2:1-10), và chính vì sự kiện làm chứng cho đức tin chân chính mà ngài được đích thân Thánh Phaolô nhìn nhận nơi ngài một thứ vai trò ‘đệ nhất’ (x 1Cor 15:5; Gal 1:18,2:7ff v.v.). Ngoài ra, sự kiện có một số đoạn chính liên quan tới Phêrô có thể được đặt trong bối cảnh của Bữa Tiệc Ly là bữa trong đó Chúa Giêsu trao cho Phêrô thừa tác vụ làm kiên cường anh em mình (x Lk 22:31ff), cho thấy làm sao Giáo Hội, một Giáo Hội được hạ sinh từ chỗ tưởng niệm cuộc vượt qua ở việc cử hành Thánh Thể, một trong những yếu tố xây dựng của mình nơi thừa tác vụ được ủy thác cho Phêrô.

Bối cảnh về vai trò thượng quyền của Thánh Phêrô trong Bữa Tiệc Ly, ở vào lúc thiết lập Thánh Thể, Cuộc Vượt Qua của Chúa Kitô, cũng cho thấy ý nghĩa tối hậu của vai trò thượng quyền này: Qua tất cả mọi thời đại, Phêrô phải là vị bảo quan mối hiệp thông với Chúa Kitô; ngài phải hướng dẫn vào mối hiệp thông với Chúa Kitô, để lưới không bị rách song bảo trì được mối đại hiệp thông hoàn vũ. Chí bao giờ cùng nhau chúng ta mới có thể ở với Chúa Kitô, Đấng là Chúa của tất cả mọi người. Trách nhiệm của Thánh Phêrô bởi thế bao gồm việc bảo toàn mối hiệp thông với Chúa Kitô bằng đức ái của Chúa Kitô, hướng dẫn việc hiện thực hóa đức ái này trong cuộc sống hằng ngày. Chúng ta hãy cầu nguyện để vai trò thượng quyền của Thánh Phêrô, một vai trò được trao phó cho những con người nghèo hèn, luôn được thực thi theo ý nghĩa nguyên thủy như Chúa Kitô mong muốn, hầu ý nghĩa thực sự của nó càng được nhìn nhận hơn nơi những người anh chị em chưa hiệp thông với chúng ta.

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch theo tín liệu được Zenit phổ biến ngày 7/6/2006