Nếu thế giới này không thể nào và không khi nào có ḥa b́nh thực
th́ cầu nguyện cho ḥa b́nh mà làm ǵ?
Cầu Nguyện Cho Ḥa B́nh: Lư Do và Ư Nghĩa
Trong thời gian trước khi xẩy ra trận chiến tấn công Iraq vào đầu năm 2003, tôi đă kêu gọi gia đ́nh tôi cầu nguyện cho ḥa b́nh thế giới vào mỗi buổi kinh tối chung nhà. Có một lần đứa con trai thứ hai 17 tuổi của tôi đặt vấn đề đại ư thế này: Bố có nghĩ là thế giới sẽ có ḥa b́nh thực sự hay chăng? Nếu không th́ cầu nguyện làm ǵ, v́ ḥa b́nh không bao giờ có, không bao giờ sẽ xẩy ra cả. Tôi đột nhiên bị chưng hửng trước vấn nạn bất ngờ nhưng rất hữu lư của một con người trẻ đang lớn trong một thế giới đầy bạo loạn ngày nay. Cháu là đứa trẻ ngay từ nhỏ đă có những suy tư về đạo rất nan giải.
Đối với vấn nạn trằn trọc liên quan đến vấn đề ḥa b́nh trần thế này của cháu, tôi đă cho cháu biết rằng, lịch sử loài người ngay từ ban đầu cho tới nay cho thấy thật sự con người tự ḿnh, v́ bản tính đă hư đi theo nguyên tội, sẽ không thể nào và không bao giờ có thể thiết lập được ḥa b́nh hay kiến tạo ḥa b́nh được. Thế nhưng, cũng chính v́ ḥa b́nh thực sự là tặng ân của Thiên Chúa, là những ǵ ngoài tầm với của con người, mà chúng ta mới cần phải nguyện cầu để được Ngài ban cho tặng ân đó. Bởi thế, cầu nguyện là điều kiện tiên quyết và tối yếu để chiếm đạt tặng ân ḥa b́nh. Khi cầu nguyện cho ḥa b́nh là con người thật sự chẳng những nhận biết giá trị cao cả của tặng ân ḥa b́nh, mà c̣n thú nhận ḿnh hoàn toàn bất lực trong việc kiến tạo ḥa b́nh cùng nh́n nhận chỉ có một ḿnh Thiên Chúa mới là Đấng Cứu Độ duy nhất của con người mà thôi.
Về phần Thiên Chúa, Ngài sẽ ban ḥa b́nh cho con người khi họ xứng đáng lănh nhận tặng ân này. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nếu thế gian chúng ta đang sống đây là một thửa ruộng bao giờ cũng có cả lúa là kẻ lành lẫn cỏ dại là kẻ dữ (x Mt 13:24-30) th́ nó sẽ không bao giờ hoàn toàn có ḥa b́nh như nhân loại mong ước, hay như chính Thiên Chúa mong muốn, một thứ ḥa b́nh ở chỗ mọi người biết coi nhau là anh chị em của ḿnh trong một gia đ́nh có Thiên Chúa chân thật duy nhất là Cha trên trời, luôn tỏ ra yêu thương gắn bó với nhau, lúc nào cũng sẵn sàng hy sinh phục vụ nhau, hoàn toàn thông cảm nhịn nhục tha thứ lẫn cho nhau.
Cũng chính v́ thế gian này là một thửa ruộng lẫn lộn cả lúa mạch lẫn cỏ dại mà ḥa b́nh là thành quả của một cuộc chiến đấu, nếu không muốn nói là chính cuộc chiến đấu chống sự dữ và bảo vệ sự lành. Đó là lư do Chúa Giêsu đă khẳng định là "Thầy đến thế gian không phải để mang lại ḥa b́nh mà là gươm giáo" (Mt 10:34). Thế nhưng, chính khi con người chiến đấu chống lại sự dữ và bảo vệ sự lành là lúc con người sống trong ḥa b́nh, là lúc con người chẳng những t́m kiếm ḥa b́nh cho bản thân ḿnh mà c̣n loan truyền ḥa b́nh trên thế gian này nữa. Đến nỗi, chính lúc họ khốn cực và khổ đau nhất họ lại được bằng an sung sướng, như trường hợp các vị thừa sai truyền giáo hay thừa sai tử đạo từ trước tới nay. Ở chỗ, như Chúa Giêsu đă quả quyết: "Các con sẽ than van khóc lóc c̣n thế gian sẽ hân hoan; các con sẽ chịu sầu khổ trong một thời gian, nhưng nỗi sầu khổ của các con sẽ trở thành niềm vui" (Jn 16:20). Chính v́ thế Chúa Giêsu đă nhấn mạnh với các môn đệ của Người trong Bữa Tiệc Ly là "Thày để lại bằng an cho các con. Thày ban b́nh an cho các con không phải như thế gian ban" (Jn 14:27), tức là một thứ b́nh an cần phải được chiếm đoạt bằng "gươm giáo", một thứ bằng an cần phải thấm đẫm huyết lệ. Như thế, càng chiến đấu cho chân lư con người càng có b́nh an, con người càng kiến tạo ḥa b́nh.
Đúng thế, sau khi con người đă ăn trái cấm, Thiên Chúa Hóa Công đă không cứu độ con người ngay lúc bấy giờ, bằng cách cho phép con người hái trái cây sự sống ở giữa vườn (x Gen 2:9) mà ăn, như lấy thiện trừ ác. Trái lại, Ngài đă bắt con người sa phạm phải đền tội bằng sự chết đă rồi mới được hưởng phước sự sống, như lấy của độc giải độc, nghĩa là bắt họ phải vượt qua sự chết rồi mới được vào sự sống (x Jn 5:24). Đó là lư do, để ban cho loài người đă bị hư đi theo nguyên tội sự sống, một “sự sống dồi dào hơn” (Jn 10:10) thuở ban đầu nữa, chính Thiên Chúa đă phải chẳng những hóa thân Làm Người, mặc lấy một bản tính vô cùng hèn hạ đối với Thần Tính toàn thiện vô cùng cao cả của Ngài, mà c̣n phải Vượt Qua vô cùng nhục nhă trong thân phận Con Người. Vậy th́ loài người cũng chỉ có một đạo lộ cứu độ duy nhất mà thôi, đó là phải vượt qua chiến tranh (Tử Giá) mới đến ḥa b́nh (Phục Sinh).
Trong đời sống tu đức, một tâm hồn xin Chúa ban cho ḿnh đức khiêm nhượng mà biết chấp nhận nhục nhă Chúa an bài gửi đến cho ḿnh, qua hành động tha nhân khinh khi giầy đạp họ, th́ chính lúc nhục nhă ấy là lúc họ thực sự sống khiêm nhượng hay được ơn khiêm nhượng thế nào, cũng vậy, trong đời sống xă hội, loài người hằng cầu xin Thiên Chúa ban cho ḿnh ơn ḥa b́nh mà biết chấp nhận “gươm giáo”, cương quyết chiến đấu chống sự dữ và khống chế gian ác, th́ chính lúc họ bảo vệ sự thiện, bênh vực chân lư, là họ chẳng những được hưởng ḥa b́nh, sống trong ḥa b́nh mà c̣n kiến tạo ḥa b́nh và truyền đạt ḥa b́nh nữa, một thứ ḥa b́nh không giống như thế gian mơ tưởng và có thể ban cho con người, một thứ ḥa b́nh không có chiến tranh hay cần phải cân bằng vơ lực (x. Gaudium et Spes, 78), trong khi nơi con người c̣n đầy những mầm mống tội lỗi và sự chết không chịu canh tân hoán cải.
Thật vậy, ḥa b́nh không thể nào là một thực tại như Thiên Chúa ấn định ngay từ nguyên thủy khi mới dựng nên tất cả mọi sự, trong đó có con người, và như ḷng con người mong ước, mà là một cuộc chiến đấu liên lỉ giữa thiện ác nơi con người. Lịch sử cho thấy, nhân loại thực sự không thể nào đạt được ḥa b́nh hoàn toàn, ở chỗ, về mặt tiêu cực, vĩnh viễn chấm dứt hết mọi cuộc chiến tranh, trái lại, về mặt tích cực, tất cả mọi dân tộc sẽ coi nhau như anh em một nhà, tứ hải giai huynh đệ, được thể hiện cụ thể qua việc các nước giầu thịnh chẳng những biết hủy bỏ nợ nần quốc tế cho nhau, như ĐTC Gioan Phaolô II kêu gọi dịp Giáo Hội Công Giáo sửa soạn long trọng mừng Đại Năm Thánh 2000, mà c̣n biết hủy bỏ vấn đề chế tạo và thi đua vơ trang để lấy ngân quĩ tiêu xài cho việc sát hại nhau này giúp vào việc phát triển các quốc gia chậm tiến nghèo khổ.
Chính v́ nhân loại không thể nào đạt được ḥa b́nh hoàn toàn như thế, cho đến khi Thiên Chúa là nguyên thủy và là cùng đích canh tân lại tất cả mọi sự (x Rev 1:8, 21:5), mà ḥa b́nh mới là chân trời của đời sống con người trên trần gian, là đích điểm con người cần phải hướng về và nỗ lực t́m kiếm, đến nỗi, chính khi khao khát và t́m kiếm ḥa b́nh, con người càng chiếm đạt ḥa b́nh, tức càng nên trọn lành, hay càng sống đức ái trọn hảo, cho đến độ họ đáng "được gọi là con cái Thiên Chúa" (Mt 5:9).
Như thế, qua những người con cái là thành phần sống đức ái trọn hảo, thành phần kiến tạo ḥa b́nh cho nhân loại, điển h́nh nhất trong thời đại của chúng ta đây là Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, hay tân chân phước Têrêsa Calcutta, Thiên Chúa vẫn ban cho nhân loại tặng ân ḥa b́nh. Qua Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, Thiên Chúa đă không làm cho Khối Cộng Sản Đông Âu tự động giải thể vào cuối năm 1989, thậm chí làm cả cho "Nước Nga trở lại" vào chính ngày Lễ Giáng Sinh 25/12/1991 hay sao? Qua Mẹ Têrêsa Calcutta, Thiên Chúa cũng không ban ḥa b́nh cho nhân loại nơi thành phần nghèo khổ nhất trong các người nghèo hay sao, ở chỗ, thành phần cùng cực, bất hạnh, thiệt tḥi nhất trong cuộc đời này đă cảm thấy ủi an khi bị bỏ rơi, cảm thấy có giá khi bị khinh bỉ, nhất là cảm thấy măn nguyện trước khi nhắm mắt ĺa đời?
Bởi vậy, cầu nguyện cho ḥa b́nh thế giới, trước hết và trên hết, chính là việc nguyện cầu cho chính bản thân ḿnh và cho nhau được trở thành những phương tiện thuận lợi đế Thiên Chúa có thể tự do sử dụng chúng ta trong việc ban tặng ân ḥa b́nh cho trần thế nơi những ai muốn lănh nhận. Thành phần kiến tạo ḥa b́nh chính là những tâm hồn ở đâu cũng mang lại b́nh an ở đó, hay ở đâu cũng lan tỏa b́nh an ra chung quanh, đúng như Chúa Giêsu muốn các môn đệ của Người thực hiện trong sứ vụ truyền giáo của các vị là "Vào nhà nào các con hăy chúc b́nh an cho nhà ấy" (Mt 10:12). Bởi v́, ḥa b́nh đă ngự trị trong ḷng họ và tràn đầy cuộc đời họ, một thứ ḥa b́nh của Đấng được toàn quyền trên trời dưới đất sau khi Người sống lại từ cơi chết đă thông ban cho họ nơi Giáo Hội qua các vị tông đồ chứng nhân tiên khởi (x Mt 28:18; Jn 20:19,21,26), một thứ ḥa b́nh chẳng những trở thành quyền lực làm cho họ có thể khống chế sự dữ, bằng việc khu trừ ma qủi, bắt rắn trong tay, không sợ độc dược, mà c̣n là tin mừng cứu độ cho tất cả mọi tạo vật nữa (x Mk 16:17-18, 15).
Như thế, Thiên Chúa quả thực có ban tặng ân ḥa b́nh của Ngài cho thế giới và cách thức Ngài ban ḥa b́nh cho thế giới là ban cho thế giới những người con đích thực của Ngài, những con người kiến tạo ḥa b́nh, cho đến khi Ngài hoàn toàn thiết lập vương quốc của Ngài trên thế gian vào lúc Con Người vinh hiển đến trên may trời có tất cả các thiên thần hậu cận để phân xử muôn dân (x Mt 25:31-32), "để Thiên Chúa là tất cả trong mọi sự" (1Cor 15:28), hay để tất cả mọi sự cuối cùng được canh tân trở thành nơi cho Thiên Chúa muôn đời ngự trị (x Rev 21:5,3).
Với những chia sẻ để giải đáp vấn nạn "nếu thế giới này không thể nào và không khi nào có ḥa b́nh thực th́ cầu nguyện cho ḥa b́nh mà làm ǵ?", chúng ta thấy rằng nếu Thiên Chúa quả thực có ban tặng ân ḥa b́nh của Ngài cho thế giới và cách thức Ngài ban ḥa b́nh cho thế giới là ban cho thế giới những người con đích thực của Ngài, những con người kiến tạo ḥa b́nh, th́ việc chúng ta cầu nguyện cho ḥa b́nh thế giới chính là việc chúng ta cầu xin Thiên Chúa hăy tiếp tục ban cho thế giới được có những con người dấn thân kiến tạo ḥa b́nh, những con người, như Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II trong Sứ Điệp cho Ngày Ḥa B́nh Thế Giới 1/1/2004, giảng dạy ḥa b́nh, chẳng những về phương diện lư thuyết liên quan đến công lư (luật lệ) mà cả phương diện thực hành liên quan đến bác ái (yêu thương) nữa.
Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL