Ngày 16 Tháng 6
Anrê TƯỜNG
Nông gia
(1812 - 1862)
Vinh Sơn TƯƠNG
Chánh tổng
(1814 - 1862)
Đaminh NGUYỄN ĐỨC MẠO
Nông gia
(1818 - 1862)
Đaminh NHI
Nông gia
(1822 - 1862)
Đaminh NGUYÊN
Chánh trương
(1800 1862)

Các Thánh TƯỜNG, TƯƠNG, MẠO, và NGUYÊN


Niềm Tin Được Chứng Giám

Cuộc đời năm vị tử đạo Anrê Tường, Vinh Sơn Tương, Đaminh Nguyễn Đức Mạo, Đaminh Nguyên và Đaminh Nhi tưởng như đă được tŕnh bày cụ thể trong thư gởi giáo đoàn Do Thái:

“Có những người v́ đức tin bị căng nọc, bị đánh đ̣n, họ đă từ khước giải thoát ng hầu được hưởng sự sống hoàn hảo hơn. Có những người chịu thử thách, chịu sỉ nhục, chịu đ̣n vọt, họ c̣n bị xiềng xích và tù ngục. Họ bị ném đá, bị cưa xé, bị thiêu đốt, bị hiếp đáp, bị hành hạ... Hết thảy những người đó đă được Thiên Chúa chứng giám nhờ đức tin” (Dt 11:35-37, 39).

Chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi chiếu chỉ Phân sáp, năm giáo hữu đồng hương này đă đồng lao cộng khổ, để cuối cùng đồng vinh quang trên Nước Trời. Thiên Chúa đă chứng giám cho niềm tin của họ.

Số Phận Gắn Bó Với Nhau

Dưới thời vua Tự Đức, xứ Lục Thủy, tỉnh Nam Định, điạ phận Trung Đàng Ngoài, có mười ba họ đạo nằm trong chín làng xă. Do đó làng Ngọc Cục bao gồm hai họ đạo Ngọc Cục (bổn mạng lễ Truyền Tin) và họ Phú Yên (bổn mạng Thánh Vinh Sơn).

Ba ông Anrê Tường, Vinh sơn Tương và Đaminh Nguyễn Đức Mạo thuộc họ Phú Yên. Anrê Tường sinh năm 1812 và Vinh Sơn Tương sinh năm 1814 là hai anh em ruột. Thân phụ là ông Đaminh Tiên làm trùm họ, và thân mẫu là bà Maria Gương. Ông Tương tuy thua anh hai tuổi, nhưng đă từng giữ chức Chánh tổng. C̣n Đaminh Nguyễn Đức Mạo sinh năm 1818, con ông Đaminh Giỏi làm xă trưởng và bà Maria Nhiên. Khi bị bắt ông được 44 tuổi và làm Hương quản lo an ninh trật tự trong làng.

Hai ông Đaminh Nguyên và Đaminh Nhi thuộc họ Ngọc Cục. Đaminh Nguyên sinh năm 1800, con ông Đaminh Duệ làm xă trưởng. Khi bị bắt ông đang làm Chánh trương xứ Lục Thủy. Con trai ông là Đaminh Tŕnh (35 tuổi) cũng bị bắt và tử đạo sau ông một ngày. C̣n Đaminh Nhi, người trẻ nhất trong nhóm, sinh năm 1812, con ông Đaminh Vương và bà Catarina Vân.

Năm ông đều đă lập gia đ́nh, đều là những tín hữu nông gia tốt bụng khá giả, nên được dân làng rất kính nể và tôn trọng. Riêng Đaminh Nguyên nhờ có nghề thuốc, nên có nhiều cơ hội thực thi đức bác ái ngay cả với những anh em ngoại giáo trong vùng. Không r trước khi bị bắt các ông có thân thiết với nhau không, nhưng với một số điểm tương đồng trên, các ông đă là những đối tượng đầu tiên được lưu ư khi chiếu chỉ Phân sáp được áp dụng tại làng Ngọc Cục.

Chiếu chỉ Phân sáp do vua Tự Đức ban hành ngày 5.8.1861 gồm năm nội dung chính: Phân tán các làng Công giáo; sáp nhập họ vào các làng ngoại giáo; tịch thu tài sản ruộng nương; thích tự hai bên má những người theo đạo, rồi giao cho lương dân quản thúc. Trong bối cảnh đó, năm ông đă bị bắt ngày 14.9.1861. Quan phủ Xuân Trường ra lệnh ép các ông phải chà đạp thánh giá. Nhưng các môn đệ Chúa Kitô đă khẳng khái biểu lộ niềm tin của ḿnh, cương quyết khước từ hành vi chối đạo, xúc phạm đến Chúa. Thế là quan giận dữ đày các ông sang làng Bạch Cốc, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.

Tù Đày và Lời Chứng

Tiếp theo là bảy tháng rưỡi bị giam cầm, có mang gông, chân tay xiềng xích, bị đánh đ̣n nhiều lần dă man, nhưng năm vị anh hùng vẫn kiên trung với đạo thánh Chúa. Cũng theo chiếu chỉ Phân sáp này, quân lính dùng dùi sắt nung đỏ khắc chữ trên mặt các chứng nhân của Chúa, một bên má là chữ Tả Đạo, bên kia là tên làng xă. Nói sao cho xiết nỗi tủi nhục đau đớn của các ông. Đau nhức nhối khủng khiếp và vết phỏng trên mặt lâu ngày mới khỏi, nhục v́ phải tŕnh bày cho mọi người thấy dấu hiệu chế giểu khinh mạn niềm tin đạo giáo. Nhưng tất cả các ông nhẫn nại chịu đựng, miễn tấm ḷng vẫn trung thành với đức tin chân chính.

Để kín múc ơn trợ lực của Thiên Chúa, hằng ngày các ông quây quần bên nhau cầu nguyện, đọc kinh Mân Côi, cùng nhau dâng lên Chúa lời tuyên xưng tuyệt đối của ḿnh vào bàn tay quan pḥng, và phó dâng đời ḿnh cho thánh ư Ngài. Có thể nói, chính nhờ những lời nguyện sốt sắng phát xuất từ đáy con tim đó, các ông đă t́m được nghị lực và can đảm lướt thắng mọi gian nan thử thách. Ngoài ra các ông c̣n giúp nhau sám hối những lỗi lầm ,và tự nguyện hăm ḿnh bằng chay tịnh mỗi tuần ba ngày để chuẩn bị đón chờ hồng phúc tử đạo. Trong bức thư đề ngày 2.8.1862, linh mục Estévez Nam đă tŕnh bày cơn sốt bắt đạo tại Nam Định như sau:

“Trong tỉnh Nam Định, người Công giáo bị đuổi khỏi nhà, quân lính trói từng năm người một, họ chỉ được đem theo mấy nắm gạo đủ ăn chừng hai ngày... Có ba trăm giáo hữu đang bị giam, Tổng đốc Nguyễn Đ́nh Tân ra lệnh cấm tiếp tế lương thực và chỉ mấy ngày sau, hai trăm bốn mươi người gục chết, những người c̣n lại hấp hối chờ chết... Ngày 18.5.1862, ông ra lệnh chém hai mươi mốt người, ngày 22 chém bốn mươi ba người, ngày 26 chém sáu mươi bảy người... Ngày 30 tháng 5 ông truyền trói một trăm mười hai người buông thả sông, rồi hôm sau đến lượt một trăm mười hai người khác...

Việc làm của Tổng đốc được các quan phủ huyện noi theo. Người Công Giáo phải chết hàng trăm, kẻ bị chém, người chịu thiêu sinh trong ngục, hoặc có ai tháo chạy ra ngoài được, cũng bị lư h́nh cầm gươm dí họ vào lửa cho đến chết. Có lần một trăm năm mươi người bị xử một lúc, lư h́nh v́ không thành thạo, chém đi chém lại chỉ giết được hai mươi người, số c̣n lại lính đẩy xuống sông. Nhưng sông lại nhỏ, một số người sống sót lội vào bờ, quân lính tóm bắt, rồi cứ hai người một, buộc vào nhau ném xuống giếng sâu chết (1).

Riêng với năm chiến sĩ đức tin Anrê Tường, Vinh Sơn Tương, Đaminh Mạo, Đaminh Nguyên và Đaminh Nhi quan vẫn c̣n nhân nhượng. Ngày 15.6.1862, một lần quan yêu cầu các ông chà đạp thánh giá, các ông lại từ chối. Quan liền sai lính trói cả năm ông đem ra phơi nắng suốt cả ngày không cho ăn uống. Sáng hôm sau quan đổi chiến thuật, lấy lời ngon ngọt dụ dỗ các ông chối đạo. Mặc dù đói khác và mệt lả, ông Đaminh Mạo đại diện anh em khẳng khái trả lời: “Sao quan lại dụ dỗ chúng tôi như vậy? Chắc quan tưởng chúng tôi là con nít khiếp sợ đau đớn, nên quan khuyến dụ chúng tôi xúc phạm Thiên Chúa ư? Nếu chà đạp thánh giá để khỏi bị bắt và bị đánh đập, th́ chúng tôi đă làm ngay ở làng quê chúng tôi rồi, dại ǵ phải trải qua biết bao cực khổ nơi đây. Bây giờ quan cứ làm theo ư quan, chúng tôi không bao giờ bỏ đạo đâu!”.

Đón Phúc Vinh Quang

Tức giận trước những lời trên, quan truyền lệnh xử tử ngay tức khắc năm vị tôi tớ kiên trung của Chúa. Quân lính điệu các ông ra pháp trường Bạch Cốc , tỉnh Nam Định. Các chứng nhân đức tin vui mừng phó thác linh hồn trong tay Chúa, cầu xin Ngài ban cho đủ sức mạnh chiến thắng cơn thử thách cuối cùng. Quả thật, các ông đă tỏ ra can đảm phi thường. Ngoài ông Đaminh Nhi, cả bốn vị kia đều yêu cầu lư h́nh, thay v́ chém một nhát th́ xin họ chém ba nhát để các ông tỏ ḷng tôn kính Chúa Ba Ngôi.

Hôm đó là ngày 16.6.1862. Thi thể năm vị anh hùng tuẫn giáo được gia đ́nh và các bạn hữu chôn ngay nơi tử đạo, năm sau th́ cải táng về nhà thờ họ quê làng.

Hôm đó là ngày 16.6.1862. Thi thể năm vị anh hùng tuẫn giáo được gia đ́nh và các bạn hữu chôn ngay nơi tử đạo, năm sau th́ cải táng về nhà thờ họ quê làng.

Hôm đó là ngày 16.6.1862. Thi thể năm vị anh hùng tuẫn giáo được gia đ́nh và các bạn hữu chôn ngay nơi tử đạo, năm sau th́ cải táng về nhà thờ họ quê làng.

Ngày 29.4.1951, Đức Thánh Cha Piô XII đă long trọng suy tôn năm vị tử đạo Anrê Tường, Vinh Sơn Tương, Đaminh Nguyễn Đức Mạo, Đaminh Nguyên và Đaminh Nhi lên bậc Chân Phước.

(1): M. Gispert: Historia de las Misiones Dominicas en Tunkin, Avila 1928, tr. 610-612.