PHẦN MỘT  

THỤ GIÁO NHÂN

Trong vấn đề giáo dục, có hai thành phần, đó là tuổi trẻ, với tư cách là thụ giáo nhân, và người lớn, với tư cách là chỉ giáo

nhân.Trong hai thành phần chỉ giáo và thụ giáo này, chỉ giáo nhân đóng vai trò chủ động một cách khách quan, và thụ giáo nhân, tuy không chủ động như chỉ giáo nhân, song không vì thế mà trở thành thụ động, đúng hơn là đóng vai trò thụ động một cách tích cực.Dựa trên nguyên tắc rất căn bản và thiết yếu để có thể hiệu qủa hoá chắc chắn và bền vững công cuộc giáo dục có tính cách vô cùng tinh tế, linh động và cao cả này, một chỉ giáo nhân, những người trực tiếp có liên hệ đến và

trách nhiệm nơi việc hình thành con người hiện sinh, tức nhân phẩm và nhân cách của thụ giáo nhân, không thể nào không biết đến những yếu tố bên ngoài có ảnh hưởng đến thụ giáo nhân, cũng như những thành phần bên trong có thể chi phối và biểu lộ cá nhân con người bẩm sinh của chúng, và cả sự liên hệ với nhau giữa thành phần bên trong này và với yếu tố bên ngoài đó như thế nào? Thành phần nào chủ chốt hơn, quan thiết hơn và đáng lưu ý hơn? Sau đây là những yếu tố bên ngoài có ảnh hưởng đến thụ giáo nhân, và thành phần bên trong chi phối cũng như biểu lộ cá nhân con người bẩm sinh của thụ giáo nhân. Những thành phần bên trong con người thụ giáo nhân thực sự chi phối và biểu lộ con người cá nhân của chúng, đó là phái tính, bản chất, thói quen, và sở thích. 

*Phái Tính

Phái tính là nam hay nữ nơi con người nói chung và nơi con người thụ giáo nói riêng, là một trong những yếu tố chính yếu chi phối chẳng những thể lý, mà còn cả tâm lý của con người nữa. Bởi vì, nơi mỗi phái tính đều có những cá tính, thói quen và sở thích khác nhau về cả thứ loại lẫn phẩm lượng của chúng. Thí dụ, phái nam có bản chất hung hăng, trong khi phái nữ có bản chất dịu dàng; phái nam có thói quen nghịch phá, trong khi phái nữ có thói quen làm dáng; phái nam có sở thích làm anh hùng, trong khi phái nữ có sở thích được yêu chiều. Cả trong những điều trùng hợp giữa hai phái tính, chẳng hạn tự aí, thế nhưng, tự aí của phái nữ thì kín đáo, lặt vặt, dai dẳng mà lại dễ chữa nếu được nịnh vuốt, trong khi tự ái của phái nam thì bùng nổ, lý sự, dứt khoát rồi cũng xong nếu được giải quyết thích đáng. Thế nên, trong việc giáo dục thụ giáo nhân, nếu chỉ giáo nhân lại sơ xuất đến nỗi lấy râu ông cắm cằm bà đối với những đặc tính phản ảnh phái tính của con người này, thì chẳng khác gì họ đang trình diễn một vở hài kịch mà kết thúc sẽ là một bi kịch cười ra nước mắt vậy. 

* Bản Chất

Bản chất nơi con người là bản tính tự nhiên hay xu hướng tâm lý của mỗi người, thường gọi là cá tính của mỗi người, tỏ ra họ là một cá nhân khác với mọi và mỗi cá nhân khác, cho dù cá nhân đó có là một cặp sinh đôi với họ đi nữa. Bản chất

của mỗi người có thể được bộc lộ hay phát hiện với tính cách là những bản chất nội tâm hay ngoại diện. Chẳng hạn, tự ái hay tham lam là một trong những bản chất nội tâm, và bất mãn hay tự mãn là một trong những bản chất ngoại diện nơi con người. Nơi mỗi người đều có một bản chất nội tâm hay ngoại diện chủ chốt, không nhiều thì ít, khác nhau. Về quyền lực, tuy bị chi phối bởi phái tính như chính thể của mình, bản chất nơi con người bẩm sinh vẫn lẫm liệt đóng vai trò là một vị nhiếp chính trong triều đình khi con người hiện sinh là vương đế tương lai còn nhỏ, chưa biết điều hành triều chính. Đối với một thụ giáo nhân còn đang ở trong thời kỳ chậm tiến và giai đoạn bù nhìn như thế, khuynh hướng chung của chúng là thích bế quan tỏa cảng trong việc bảo thủ bản chất của mình hơn là làm theo ý người, nhất là ý của chỉ giáo nhân. Bởi đó, để có thể văn minh hoá chúng, chỉ giáo nhân, trong những bước đầu, không thể nào tránh khỏi việc phải dùng đến chính sách bảo

hộ, bằng cả đường lối quân sự cứng rắn lẫn đường lối đầu tư bằng kinh tế nơi thụ giáo nhân. Miễn là, phải, miễn là, đến khi con người hiện sinh của thụ giáo nhân đã có thể lên chấp chính, hãy trả tự do độc lập lại cho chúng cũng là một con người

đã thành nhân như chỉ giáo nhân. 

* Thói Quen

Nếu phái tính của con người được ví như là một chính thể quân chủ, bản chất của họ như là một vị nhiếp chính trong vương quốc đó, thói quen sẽ chính là những địa thế của đất nước này, có nơi hiểm trở như những tật xấu, có nơi ngoạn mục như những tài năng, có nơi mầu mỡ như những đức tính. Những tật xấu, những tài năng, những đức tính tạo nên và biểu lộ thói quen của con người này, có thể bởi thiên nhiên theo bẩm sinh, cũng có thể bởi nhân tạo theo tập thành. Những thói quen bẩm sinh của con người có thể là hiền lành hay độc ác, chăm chỉ hay lười lĩnh, hấp tấp hay lù đù v.v.; và những thói quen tập thành do con người tự tạo nên bằng cách này hay cách khác, như đức tính kiên nhẫn hay tật xấu nghiện ngập, như tài năng đàn hát, hội họa, thể thao, võ nghệ v.v. Vì thói quen chẳng những là những đường nét quê hương tự nhiên nơi cá thể của con người thụ giáo nhân, còn là những gì con người thụ giáo nhân đã tạo lấy được cho mình để làm thành giang sơn riêng biệt của mình như thế, nên, với tư cách là một đế quốc nhân bản (chứ không phải là một đế quốc tư bản) đang cai

trị trên giang sơn của thụ giáo nhân, chỉ giáo nhân có thể dùng tất cả những kỹ thuật tối tân nhất, theo sự hiểu biết của mình, trong việc kiến tạo nên một con người văn minh tân thời nơi thụ giáo nhân, để thụ giáo nhân có thể biết sử dụng và tận dụng tài nguyên năng khiếu của mình, biết cải tiến và canh tân những thói tục hủ lậu tác hại của mình, cũng như biết phân

phối và phát triển những nguồn lợi đức tính của mình cho cả quốc nội là cuộc đời tư nhân của mình, và cho cả quốc ngoại là xã hội mà mình là một phần tử. 

* Sở Thích

Nếu so sánh thụ giáo nhân như được chính trị hóa, bản chất của họ đóng vai trò là một vị nhiếp chính của con người hiện sinh, sở thích sẽ giữ vai trò là thành phần thần dân của nước này. Về mặt chính trị, tuy sở thích thật sự không nắm quyền hành gì trong nước như bản chất là vị nhiếp chính thay vua điều hành mọi việc triều chính trong giang sơn là con người của chúng, chúng cũng không phải là thành phần tầm thường trong việc bảo tồn và kiến thiết quốc gia, hay cũng có thể phá hoại và hủy hoại đất nước thân yêu của mình, nếu chúng bị sai khiến bởi một vị nhiếp chính vừa lạc hậu lại lộng hành, đồng thời lại thiếu cả sự can thiệp cần thiết cấp thời của mẫu quốc là chỉ giáo nhân của chúng. Bởi vì, sở thích của con người, tự chúng không tốt và cũng không xấu, tốt xấu là do đối tượng mà chúng nhắm đến thôi. Thêm vào đó, sở thích của con người, khi ra tay, chúng chính là những đam mê và đòi hỏi khủng khiếp, có thể làm nên những cuộc cách mạng lật đổ bất cứ một chế độ nào, dù chế độ đó có thiện ý hay ác ý đối với chúng. Chúng có nhiều bộ mặt, như sở thích sáng tác, sở thích khám phá, sở thích nắm giữ, sở thích ban phát, sở thích điều khiển, sở thích sửa chữa, sở thích bắt chước v.v. Với những bộ mặt này, chúng có thể bảo tồn và kiến thiết con người của chúng khi chúng biết hướng thượng, bằng không, một khi hướng hạ, chúng sẽ phá hoại và hủy hoại con người của chúng. Bộ mặt sở thích sáng tác của chúng một khi hướng thượng

sẽ sản xuất ra những tuyệt tác văn chương hay nghệ thuật để đời, ngược lại, bộ mặt sơ thích sáng tác này của chúng cũng có

thể nghĩ cách chế ra những khí giới giết hại đồng loại với con người của chúng. Cũng thế, áp dụng cho các bộ mặt sở thích khác của con người. Bởi thế, chỉ giáo nhân phải biết rất chính xác những hoạt động của thành phần sở thích này, phải điểm mặt tên chúa trùm xách động của chúng, và phải biết lợi dụng lực lượng hùng hậu của chúng để làm việc cho mình, vì quyền lợi và ích lợi của cả con người của chúng; bằng không, chỉ giáo nhân sẽ khó lòng mà giáo dục thụ giáo nhân một cách dễ dàng và trọn vẹn được. 

* Hoàn Cảnh

Đối với con người như thể một giang sơn xứ sở, nếu thói quen được ví như địa thế của giang sơn đó, hoàn cảnh sẽ được

so sánh với thời tiết và khí hậu của xứ sở này. Tuy không phải là những thành phần đặc biệt chi phối và biểu lộ cá nhân của con người bẩm sinh, như phái tính, bản chất, thói quen hay sở thích, hoàn cảnh cũng là một yếu tố bên ngoài gây ảnh hưởng không ít đối với cá nhân của con người bẩm sinh này. Yếu tố hoàn cảnh này có thể là gia đình hay xã hội của thụ giáo nhân.Về gia đình, thụ huấn nhân sẽ khó lòng mà tránh được những ảnh hưởng bởi gia cảnh (sang giầu hay nghèo hèn), gia thế (quyền thế hay bình dân), gia phong (lễ giáo hay cởi mở), gia thuộc (đông con hay ít con, toàn trai hay toàn gái, nhiều gái ít trai hay nhiều trai ít gái).Về xã hội, thụ huấn nhân cũng khó lòng mà tránh được những ý thức hệ (chủ nghĩa tư bản hay

cộng sản, quân chủ hay dân chủ), những luật pháp (về quyền lợi và nghiã vụ, của chính quyền cũng như giáo quyền), những phong tục và tập quán (dị đoan hay khoa học, thần thoại hay lịch sử, bình dân hay lễ nghĩa), những văn hoá (Tây phương hay Đông phương, cổ điển hay hiện đại, đại đồng hay dân tộc), những chủ trương (duy lý hay duy nghiệm, duy tâm hay duy vật, duy linh hay hiện sinh, nhân bản hay nhân đạo, nhân quyền hay nhân nghĩa) v.v. Một chỉ giáo nhân tâm lý, do đó, trong việc giáo dục thụ giáo nhân, không thể nào không để ý tới yếu tố thời tiết và khí hậu này nơi cuộc đời của thụ giáo nhân, nếu muốn thu tích mùa màng và hoa mầu phong phú nơi con người thụ giáo nhân và cho con người thụ giáo nhân. 

Để rồi,

Thụ giáo nhân, với con người bẩm sinh được biểu lộ qua những thành phần phái tính và bản chất sẽ chẳng khác gì như mầm giống (gene), thói quen và sở thích tự nhiên sẽ chẳng khác gì như nhiễm sắc thể (chromosome) của một bào thai trong lòng đời. Được dính liền với đời bằng cái nhau là cha mẹ của mình. Thế rồi, qua cái nhau này, ảnh hưởng của hoàn cảnh nơi lòng đời, như môi sinh duy nhất và sống còn của chúng, sẽ trở thành dưỡng chất nuôi chúng. Nhờ đó, những cơ phận dần dần sẽ được thành hình nơi chúng, mà đầu tiên là bộ óc với trung tâm thần kinh hệ, biểu tượng cho lý trí và những hiểu biết của chúng, tiếp đến là con tim với hệ thống huyết mạch, biểu tượng cho ý chí và những ước muốn của chúng. Với lý trí và ý chí căn bản tối ư quan trọng này, sự sống tâm linh của con người thụ giáo nhân được bắt đầu sống động trong lòng đời như một

con người thực thụ, một con người hiện sinh với đầy đủ nhân phẩm và nhân cách của mình.

Thế là, từ một con người chính thức, một con người bẩm sinh, với nhân tính và nhân vị của mình, nhờ được giáo dục, dù tiêu cực hay tích cực, dù ý thức hay vô thức nơi thụ giáo nhân, dù thuận lợi hay bất lợi nơi hoàn cảnh, dù thích đáng hay thất sách nơi đường lối, như một hài nhi theo tinh thần, thụ giáo nhân cũng sẽ Vào Đời theo tiến trình phát triển, dù muốn hay

không, một khi đã đủ ngày đầy tháng về phương diện thể lý của mình. Thụ giáo nhân có lành mạnh hay không, hoặc bị tật nguyền bệnh hoạn bẩm sinh vì lý do gì đó, ngoại trừ trường hợp tự nhiên hoàn toàn do Trời định, còn tất cả là do gián tiếp tại xã hội mà trực tiếp tại gia đình, nơi mà tuổi trẻ của chúng đã được cưu mang như là một Thụ Giáo Nhân.