Suy Niệm Lời Chúa

“Có hạt giống rơi xuống…”

Theo chiều hướng Phụng Vụ Mùa Thường Niên Hậu Phục Sinh về Mầu Nhiệm Chúa Kitô Sự Sống Tái Sinh qua Chứng Từ Giáo Hội, Giáo Hội đã bỏ nguyên đoạn Phúc Âm Thánh Mathêu 12 để sang đoạn 13. Đoạn Phúc Âm 12 của Thánh Mathêu không được Giáo Hội sử dụng đến cho phụng vụ Mùa Thường Niên Hậu Phục Sinh này gồm có những chi tiết, như việc các môn đệ hái đọt lúa trong Ngày Hưu Lễ (12:1-8), việc Chúa Giêsu chữa lành cho một người bại tay cũng trong Ngày Hưu Lễ (12:8-15), lời tiên tri nói về việc Chúa Giêsu làm các phép lạ chữa lành (12:16-21), việc nhóm Pharisiêu lộng ngôn phạm thượng sau khi Chúa Giêsu trừ quỉ ám cho một người bị mù và câm (12:22-37), phản ứng của Chúa Giêsu trước lời yêu cầu của nhóm luật sĩ và biệt phái muốn được xem phép lạ (12:38:45), và việc Chúa Giêsu được báo là có thân nhân của Người muốn gặp Người (12:46-50).

Sở dĩ bài Phúc Âm tuần trước và tuần này hợp với nhau là vì có liên hệ ý nghĩa với nhau về phụng vụ. Ở chỗ, nếu bài Phúc Âm tuần trước, cuối đoạn 11, thuật lại lời Chúa Giêsu khẳng định chỉ có những kẻ bé mọn nhất mới có thể thấu triệt được Mạc Khải Thần Linh, một Mạc Khải có nội dung là chính Chúa Cha và Chúa Con, thì bài Phúc Âm tuần này, ở đầu đoạn 13, thuật lại dụ ngôn gieo giống và thân phận của chính hạt giống. Như thế, chúng ta có thể hiểu ý nghĩa phụng vụ ở đây là Mạc Khải Thần Linh. Thật vậy, ý nghĩa phụng vụ về Mạc Khải Thần Linh này đã được sáng tỏ qua tiến trình liên tục của các bài Phúc Âm từ các tuần trước cho tới nay. Thật vậy, Mạc Khải Thần Linh chính là chủ đề truyền giáo tổng quát liên quan đến “Triều Đại Thiên Chúa đã đến” ở Chúa Nhật XI bốn tuần trước; Mạc Khải Thần Linh là “những gì các con nghe trong bóng tối, trong âm thầm” cần phải được “rao giảng giữa ban ngày và trên mái nhà” ở Chúa Nhật XII ba tuần trước; Mạc Khải Thần Linh là “phần thưởng” cho những ai tiếp nhận thành phần thừa sai là tiếp nhận chính Đấng sai phái họ ở Chúa Nhật XIII hai tuần trước; Mạc Khải Thần Linh là “những gì Cha đã giấu những kẻ thức giả và khôn lanh song tỏ cho những kẻ bé mọn nhất biết” ở Chúa Nhật XIV tuần vừa rồi; và Mạc Khải Thần Linh chính là “hạt giống” được gieo vãi và rơi xuống 4 môi trường khác nhau ở bài Phúc Âm Chúa Nhật XV tuần này. Chúng ta sẽ tiếp tục thấy ý nghĩa phụng vụ Mạc Khải Thần Linh được tiếp tục vào các Chúa Nhật XVI và XVII về các dụ ngôn Nước Trời.

Riêng bài Phúc Âm Chúa Nhật XV hôm nay, vì ý nghĩa phụng vụ đang chú trọng đến chính Mạc Khải Thần Linh, nên Giáo Hội chỉ buộc đọc phần dụ ngôn gieo giống mà thôi, từ câu 1 đến câu 9, còn phần Chúa Giêsu cắt nghĩa dụ ngôn này cho các tông đồ nghe, từ câu 10 đến 23, Giáo Hội để trong ngoặc, tức không buộc đọc. Sự kiện nhấn mạnh đến Mạc Khải Thần Linh hơn là thành phần lãnh nhận Mạc Khải Thần Linh này còn được sáng tỏ ở chỗ, Giáo Hội đã chọn những lời trong Sách Tiên Tri Isaia trong bài đọc thứ nhất về bản chất và tác dụng của lời Chúa một khi được xuất phát từ cửa miệng Thiên Chúa. Câu đáp ca cũng cho thấy rõ ý nghĩa phụng vụ về Mạc Khải Thần Linh: “Hạt giống rơi xuống đất tốt sẽ trổ sinh mùa màng tốt tươi”. Giờ đây chúng ta hãy đi sâu vào chủ đề Mạc Khải Thần Linh với những chi tiết của bài Phúc Âm hôm nay.

Trước hết, chúng ta nhận thấy có mấy điều đáng chú ý trong bài Phúc Âm về dụ ngôn gieo giống hôm nay. Thứ nhất là người gieo giống, thứ hai là hạt giống và thứ ba là môi trường của hạt giống.

Về người gieo giống, chắc chắn là muốn gieo hạt giống vào đất tốt để hạt giống có thể sinh hoa kết trái theo lòng họ mong ước. Thế nhưng tại sao người gieo giống lại để cho hạt giống gieo vào những môi trường khác nhau, nhất là những nơi bất lợi cho hạt giống? Phải chăng tình trạng bất lợi của hạt giống là do lỗi của người gieo giống?

Về hạt giống thì chỉ có một loại hạt duy nhất chứ không phải nhiều loại khác nhau. Bởi thế mới cùng một hạt giống khi rơi xuống những môi trường khác nhau thì sinh ra những thành quả khác nhau? Phải chăng hạt giống chẳng những lệ thuộc vào việc gieo vãi của người gieo giống, mà còn hoàn toàn lệ thuộc vào môi trường của mình nữa?

Về môi trường của hạt giống, nếu chỉ có một thứ hạt giống duy nhất, thì cũng chỉ có một mảnh đất duy nhất chứ không phải bốn mảnh đất khác nhau, nhưng mảnh đất duy nhất này có chỗ tốt, có chỗ xấu không đồng đều nhau, như chỗ có sỏi đá, chỗ có gai góc, chỗ chỉ là vệ đường, chỗ mầu mở v.v. Nhưng những chỗ đất khác nhau này tự nó như vậy hay do bởi cái gì làm cho chúng như thế?

Thế nhưng, những vấn đề của ba khía cạnh liên quan đến người gieo giống, đến chính hạt giống và đến môi trường của hạt giống được nêu lên trên đây không thể nào giải quyết được nếu không làm sáng tỏ vấn đề của bài đọc thứ nhất hôm nay, đó là vấn đề “lời của Ta cũng thế, một khi thoát ra khỏi miệng của Ta sẽ không trở lại với Ta vô ích mà lại không làm theo ý của Ta, đạt được mục đích Ta muốn sai đi”. Hình như có sự mâu thuẫn giữa bài đọc thứ nhất và bài Phúc Âm. Ở chỗ, nơi bài đọc thứ nhất, lời Chúa một khi được phát ra nhất định phải trổ sinh hoa trái. Trong khi nơi bài Phúc Âm, nếu hạt giống là biểu hiệu cho lời Chúa, thì lời Chúa ở đây thua nhiều hơn thắng, không hoàn toàn trổ sinh hoa trái, vì lời Chúa rơi vào ba môi trường xấu và chỉ rơi vào một môi trường tốt.

Tuy nhiên, nếu đọc kỹ bài Phúc Âm ở phần được đóng ngoặc không buộc đọc, thì hạt giống, theo chính miệng Chúa Giêsu giải thích cho các môn đệ của Người nghe, không phải là lời Chúa, mà lại là thành phần được nghe loan báo “sứ điệp về triều đại Thiên Chúa”. Như thế, theo bài Phúc Âm hôm nay, thành phần nghe loan báo và rao giảng “sứ điệp về triều đại Thiên Chúa” không phải là môi trường của hạt giống, mà là chính hạt giống. Đây, chúng ta hãy đọc lại những gì Chúa Giêsu dẫn giải về dụ ngôn hết sức sâu nhiệm về ý nghĩa của Người: “Hạt rơi ở dọc đường là con người nghe sứ điệp về triều đại Thiên Chúa mà không hiểu gì về sứ điệp ấy… Hạt rơi trên sỏi đá là con người nghe sứ điệp này liền vui vẻ nhận lấy. Nhưng họ không đâm rễ nên họ chỉ tồn tại một thời gian… Hạt được gieo vào bụi gai là con người nghe sứ điệp ấy, nhưng sự lo toan thế gian và lòng tham lam tiền bạc đã làm cho sứ điệp này chết nghẹt đi… Nhưng hạt được gieo trên đất tốt là con người nghe sứ điệp ấy và nhận lấy. Họ chính là người sinh lợi gấp trăm hay sáu mươi hoặc ba mươi”.

Nếu hạt giống là “con người nghe sứ điệp về Triều Đại Thiên Chúa” thì phải chăng người gieo giống là người đi gieo những thứ người khác nhau đối với sứ điệp cứu độ này? Vậy ai là người gieo giống con người này? Rất tiếc Chúa Giêsu đã không cho các môn đệ biết đích danh và chân tướng của nhân vật ấy, trong dụ ngôn người gieo giống của bài Phúc Âm hôm nay, nhưng Người quả thực có cho các môn đệ biết về “người gieo giống tốt trong ruộng của mình” là ai trong bài Phúc Âm về lúa và cỏ lòng vực tuần tới.

Nếu hạt giống là “con người nghe sứ điệp về Triều Đại Thiên Chúa” thì phải chăng bài Phúc Âm hôm nay nhấn mạnh đến đối tượng của Mạc Khải Thần Linh hơn là chính Mạc Khải Thần Linh, chính lời Chúa như bài đọc thứ nhất đề cập tới. Thật ra, nếu chúng ta hiểu ý nghĩa của bài Phúc Âm hôm nay theo chiều hướng của Mầu Nhiệm và Biến Cố Nhập Thể, chúng ta có thể giải tỏa được phần nào những khúc mắc của dụ ngôn gieo giống được nêu lên trên đây.

Thật vậy, hạt giống tự bản chất chính là Lời Chúa: “Từ ban đầu đã có Lời, Lời ở nơi Thiên Chúa. Lời chính là Thiên Chúa” (Jn 1:1). Thế nhưng, một khi được gieo xuống thì đã trở thành một con người: “Lời đã hóa thành nhục thể và ở giữa chúng ta” (Jn 1:14). Lời Nhập Thể thực sự là một Con Người, khi mặc lấy bản tính của loài người. Và nhờ hóa thành nhục thể, Lời đã đồng hóa với mọi người, nhất là với thành phần hèn kém nhất trong loài người (x. Mt 20:40,45), đã “trở nên mọi sự cho mọi người” (1Cor 9:20), nhất là cho thành phần “nghe sứ điệp về Triều Đại Thiên Chúa” như vệ đường, sỏi đá hay bụi gai, thành phần mà Người đã kêu gọi “hãy đến với Tôi” trong bài Phúc Âm tuần trước.

Về phần mình, vì được ngôi hiệp với thần tính, tự bản chất nhân tính của Người là một mảnh đất tốt. Nhưng vì mang thân phận của một con chiên gánh tội trần gian (xem Jn 1:29), nhân tính tuyệt hảo ấy đã trở nên như một vùng sỏi đá gập ghềnh khó đi làm cho nhiều người vấp ngã (x Lk 2:34), trở thành một viên đá vô dụng bị loại bỏ bên vệ đường bởi đám thợ xây (x Acts 4:11; Mt 21:42), trở thành một mảnh đất đầy những gai góc bệnh hoạn tật nguyền của con người (x Mt 8:17), thậm chí phải chết đi như con người, nhưng lại là một bụi gai thần hiển, bị thiêu song không rụi (x Ex 3:2), Tử Nạn song Phục Sinh.

Như thế, quả thực đúng như lời Thiên Chúa phán qua miệng tiên tri Isaia trong bài đọc thứ nhất: “lời của Ta cũng thế, một khi thoát ra khỏi miệng của Ta sẽ không trở lại với Ta vô ích mà lại không làm theo ý của Ta, đạt được mục đích Ta muốn sai đi”. Ở chỗ, Lời Nhập Thể, qua Nhân Tính Vượt Qua của mình, đã hoàn trọn “ý Thiên Chúa muốn mọi người được cứu độ và nhận biết chân lý” (1Tim 2:4): “Mặc dù là Con, song Người đã biết vâng lời qua những gì phải chịu, để khi thành toàn, Người đã trở thành căn nguyên cứu độ đời đời cho tất cả những ai tín phục Người” (Heb 5:8-9).

Bởi thế, trong Chúa Giêsu Kitô, Lời Nhập Thể, loài người nói chung đã được cứu độ, điển hình và thực tế nhất là thành phần tỏ ra “tín phục Người” qua Bí Tích Rửa Tội, thành phần mà, như Thánh Phaolô khẳng định trong bài đọc thứ hai hôm nay là “toàn thể tạo vật đang ngong ngóng trông đợi cuộc hiển hiện của (họ là) những người con Thiên Chúa”. Như thế, Lời Nhập Thể chẳng những biến đổi con người có bản tính được Người đã mặc lấy khi xuống trần gian, mà còn qua nhân loại, nhất là qua “hạt giống tốt gieo trong ruộng của mình” (như bài Phúc Âm tuần tới nói tới), Người biến đổi cả vũ trụ này nữa vậy.

(Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL)