Thöù 7

Thöù Baûy

Muøa Thöôøng Nieân (tuaàn 3) Haäu Giaùng Sinh

Toùm Lôøi Chuùa

Baøi Saùch Thaùnh naêm 1 (naêm leû): Heb.1ù1:1-2,8-19

          Thö Do Thaùi ñònh nghóa ñöùc tin vaø daãn chöùng vieäc caùc toå phuï soáng ñöùc tin nhö caùc löõ khaùch treân ñôøi.

Baøi Saùch Thaùnh naêm 2 (naêm chaün): 2Sam.12:1-7,10-17

          Saùch Samuel 2 thuaät laïi vieäc Nathan ñeán caûnh giaùc loãi laàm cuûa Ñavít vaø Ñavít ñaõ aên naên thoáng hoái.

Baøi Phuùc Aâm chung caû naêm 1 vaø 2: Mk.4:35-41

          Phuùc Aâm thaùnh Marcoâ ghi laïi vieäc Chuùa Gieâsu deïp yeân soùng gioù laøm caùc moân ñeä heát söùc ngôõ ngaøng.

Suy Lôøi Chuùa

            YÙ chính cuûa Lôøi Chuùa qua caùc baøi Thaùnh Kinh do Giaùo Hoäi coá yù choïn löïa vaø saép xeáp cho phuïng vuï Thaùnh Leã cuûa rieâng ngaøy hoâm nay ñöôïc chöùa ñöïng trong noäi dung cuûa Baøi Phuùc Aâm. Ñoù laø vieäc Chuùa Gieâsu toû quyeàn naêng Ngöôøi qua vieäc deïp yeân soùng gioù.

          Thaät vaäy, neáu “Ngöôøi Con duy nhaát ñeán töø Cha, ñaày aân suûng vaø chaân lyù” (trong baøi Phuùc Aâm hoâm qua) ñaõ rao giaûng “trieàu ñaïi Thieân Chuùa” baèng lôøi noùi qua hình aûnh cuûa hai duï ngoân Ngöôøi muoán duøng ñeå saùnh ví, thì (trong baøi Phuùc Aâm hoâm nay) Ngöôøi Con naøy ñang thieát laäp “trieàu ñaïi Thieân Chuùa” baèng quyeàn naêng cuûa mình, ñöôïc toû ra qua vieäc Ngöôøi deïp yeân soùng gioù, cheá ngöï nhöõng bieán ñoäng thieân nhieân vöôït söùc loaøi ngöôøi, laøm caùc moân ñeä “cöù noùi vôùi nhau: ‘Ngöôøi laø ai maø caû gioù vaø bieån ñeàu vaâng leänh Ngöôøi?’” Ñuùng theá, Chuùa Gieâsu ñaõ thieát laäp “trieàu ñaïi Thieân Chuùa” ôû choã laøm cho caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi caøng ngaøy caøng tin vaøo Ngöôøi hôn, moät “ñöùc tin” chaân chính vaø hoaøn haûo nhö ñöôïc (baøi ñoïc naêm 1 hoâm nay) ñònh nghóa “laø baûo chöùng veà nhöõng gì chuùng ta hy voïng vaø laø xaùc tín veà nhöõng ñieàu chuùng ta khoâng thaáy”. Tieâu bieåu soáng “ñöùc tin” naøy, (cuõng baøi ñoïc naêm 1 keå ñeán) laø toå phuï Abraham “ra ñi maø khoâng bieát mình ñi ñaâu”, vaø Sara “ñaõ nhaän ñöôïc khaû naêng thuï thai maëc daàu ñaõ quaù tuoåi”. Neáu “ñöùc tin” caàn phaûi coù thöû thaùch, vaø soáng “ñöùc tin” khoâng theå naøo khoâng gaëp thöû thaùch, nhö caùc moân ñeä (trong baøi Phuùc Aâm hoâm nay) hay nhö hai vôï choàng Abraham (trong baøi ñoïc naêm 1 hoâm nay), thì Ñavít (trong baøi ñoïc naêm 2 hoâm nay) cuõng ñaõ bò thöû thaùch, tröôùc heát baèng vieäc sa ngaõ phaïm toäi maát loøng Chuùa (nhö baøi ñoïc naêm 2 hoâm qua thuaät laïi), vaø sau ñoù, baèng haäu quûa cuûa vieäc laøm gian aùc cuûa vua, nhö ñöùa con hoang seõ bò cheát. “Khoâng buoâng xuoâi loøng troâng caäy” (baøi ñoïc naêm 1 hoâm qua), vua ñaõ aên naên thuù nhaän: “Toâi ñaõ phaïm toäi phaïm ñeán Chuùa”.     

Nguyeän Lôøi Chuùa

            Laïy Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân Chuùa haèng soáng, ñöôïc xöùc daàu Thaàn Linh, ñaõ ñeán trong theá gian nhö Ngöôøi Con ñaày aân suûng vaø chaân lyù. Chuùng con ñaõ ñöôïc haï sinh bôûi nöôùc vaø Thaàn Linh trong Bí Tích Röûa Toäi. Theá nhöng, coøn soáng treân theá gian chuùng con vaãn coù theå thaønh nhöõng caønh nho khoâ heùo. Bôûi vaäy, xin Meï Maria ñaày ôn phuùc vaø ñöôïc Chuùa ôû cuøng, giuùp chuùng con maëc laáy con ngöôøi môùi laø Ñöùc Kitoâ. Amen.

________________________________________________

Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam

Ngaøy 2 Thaùng 2

Thaùnh Gioan Theùophane VEÙNARD VEN

Linh muïc Thöøa sai Paris

(1829 - 1861)

Nuï Cöôøi Baát Taän

Taïp chí “Nhöõng ngöôøi ra ñi” (1) soá daønh rieâng cho Hoäi thöøa sai Paris ñaõ phaùc hoïa chaân dung vò thaùnh töœ ñaïo treœ trung, linh muïc Theùophane Veùnard Ven nhö sau:

“Phaœi noùi raèng: Khi anh chaøo ñôøi, moät ñoùa hoàng nôœ treân moâi, moät caùnh chim caát tieáng líu lo beân tai. Bôœi vì khi anh dieãn taœ yù mình, lôøi anh traøn ngaäp nhöõng hình aœnh deã thöông dòu daøng, duyeân daùng. Nhöõng moái tình thaân töø thuôœ thô aáu, cuõng nhö sau naøy, anh vaãn duy trì beàn vöõng ngaøy caøng ñaäm ñaø, ngoït ngaøo vaø thaùnh thieän.

Ñôøi anh laø moät baøi ca trong luùc vui, luùc buoàn. Töø nhöõng bieán coá thôøi hoïc sinh cho ñeán loøng soát saéng khi gia nhaäp haøng tö teá. Anh haùt leân khi rôøi ñaát Phaùp, anh haùt leân khi thaáy ñaát Vieät Nam...

Trong nhöõng laù thö daøi vaø thöôøng xuyeân, anh keå laïi cho gia ñình töøng chi tieát anh gaëp trong ñôøi. Ñoái vôùi anh, ñôøi toâng ñoà sao maø thoaœi maùi, vui töôi, deã yeâu ñeán theá! Anh thi vò hoùa taát caœ: Vôùi anh, vieäc cöïc nhoïc thaønh nheï nhaøng, gaùnh naëng neân nheï nhoõm, beänh taät khoâng laøm anh naœn chí, anh coi nhö cô hoäi thöôœng neám nhöõng giaây phuùt nghæ ngôi, caùc cuoäc haønh trình qua ñoàng laày, nuùi cao hay treân ñöôøng soœi ñaù, anh dieãn taœ döôùi maàu saéc töôi maùt nhö nhöõng buoåi ñi daïo muøa Xuaân. Anh quaœ laø caây hueä coù söùc maïnh cuœa caây soài.

Chuùng ta chæ coù theå ñoaùn ra nhöõng cöïc hình anh chòu, vì anh moâ taœ chuùng ñaèng sau nhöõng caùnh hoa kyø dieäu, maø anh khoâng ngöøng gieo troàng, tung vaõi moïi nôi cho ñeán khi nhaém maét lìa ñôøi. Nhöõng caùnh hoa ñoù nôœ roä trong coâng vieäc cuœa anh, nôœ trong nhöõng cöïc hình, nôœ trong cuõi goã, nôœ treân nhöõng duïng cuï tra taán vaø nôœ ngay treân maœnh ñaát thaém maùu ñaøo cuœa anh. Quan toøa cuõng trôœ thaønh baïn höõu, lyù hình cuõng phaœi toœ loøng ngöôõng moä. Ñoái vôùi anh, nhaùt göôm cheùm ñaàu ñònh meänh chæ laø “ngaét nheï caùnh hoa tuyeån löïa ñeå trang hoaøng baøn thôø”.

Tìm Vieân Ngoïc Vieãn Ñoâng

Gioan Theùophane Veùnard Ven sinh ngaøy 21.11.1829 taïi Saint Loup sur Thouet, thuoäc thò traán Deux Seøvres, nöôùc Phaùp. Thaân phuï laø oâng Gioan Veùnard, thaân maãu laø baø Marie Gueret. Veùnard chòu aœnh höôœng raát nhieàu nôi thaân phuï. Chính oâng daïy doã vaø gôïi leân trong caäu öôùc nguyeän laøm linh muïc. Cuõng chính oâng gôœi gaém caäu cho cha xöù ñeå hoïc tieáng Latinh. Naêm 14 tuoåi, thaân maãu caäu qua ñôøi, chò Meùlanie trôœ thaønh ngöôøi baœo maãu hieàn dòu, ñaõ cuøng vôùi thaân phuï saên soùc, khích leä caäu vöôït qua moïi khoù khaên thôøi chuœng vieän, vaø thö töø thöôøng xuyeân vôùi linh muïc Veùnard treân böôùc ñöôøng truyeàn giaùo sau naøy.

Maõn khoùa trieát hoïc taïi Mont Morillon, thaày Veùnard ñöôïc chuyeån qua giaùo phaän Poitiers tieáp tuïc khoùa thaàn hoïc (1848). Qua caùc thö töø gôœi cho thaân phuï, ta bieát Thaày Veùnard taïi Poitiers ñaõ thao thöùc nhieàu veà vieäc truyeàn giaùo. Do ñoù ngay sau khi laõnh Phoù teá, thaày xin gia nhaäp Hoäi Thöøa sai ñòa phaän. Naêm 1852, thaày ñöôïc Ñöùc cha Pie phong chöùc linh muïc. Vò taân linh muïc noân nao chôø ngaøy ñöôïc phaùi ñeán Vieät Nam.

Ngaøy 23.9.1852, cha xuoáng taøu ôœ caœng Anvers ñeå theá chaân moät thöøa sai môùi bò truïc xuaát khoœi Vieät Nam. Sau boán thaùng röôõi baäp beành treân bieån caœ, cha Veùnard tôùi Singapour. Nôi ñaây cha gaëp boán chuœng sinh Vieät Nam vôùi nhöõng xuùc ñoäng saâu xa, vì cha coi hoï laø anh em cuœa caùc vò töœ ñaïo. Sau ñoù, cha ñöôïc ñöa ñeán Hoàng Koâng chôø cô hoäi. ÔŒ daây cha noã löïc hoïc theâm tieáng Haùn. Trong moät laù thö vieát töø Paris, cha Darran noùi vôùi cha Veùnard raèng: “Thöa cha, vieân ngoïc quyù Vieät Nam ñöôïc trao cho cha roài ñoù” (2.1854).

Ngaøy 13.7.1854 cha caäp beán cöœa Caám, vaø ñöôïc tieáp ñoùn caùch long troïng taïi toøa Giaùm muïc Vónh Trò, truï sôœ Ñöùc cha Retord Lieâu ñang phuï traùch ñòa phaän Taây Ñaøng Ngoaøi. Sau vaøi thaùng hoïc tieáng Vieät, cha thaùp tuøng Ñöùc cha ñi kinh lyù caùc nôi, vaø daïy hoïc ôœ chuœng vieän. Ñaàu thaùng 3 naêm 1857, vieân tri huyeän Vónh Trò laø baïn thaân Ñöùc cha Retord, tröôùc khi ñem quaân ñeán vaây baét, oâng ñaõ baùo tin cho bieát, nhôø ñoù Ñöùc cha, cha Veùnard Ven vaø cha Charbonnier chaïy thoaùt (cha Leâ Baœo Tònh ra trình dieän). Töø ñaây baét ñaàu nhöõng ngaøy löu laïc cuœa cha Ven, nay ñaây mai ñoù, khoâng luùc naøo yeân oån.

Tuø Toäi vì Yeâu Thöông

Ngaøy 30.11.1860, nhaân luùc cha ñang ôœ Keœ Beøo, vieân cai ñoä ñem naêm saùu chieác thuyeàn chôœ khoaœng hai möôi ngöôøi ñeán vaây baét cha. Cha lieàn troán giöõa vaùch ñoâi cuœa caên nhaø. Cai ñoäi theùt lôùn tieáng: “Taây döông ñaïo tröôœng ñaâu, ra ñaây ngay”. Thaày giaœng Pheâroâ Khang tìm caùch noùi traùnh ñi: “ÔŒ ñaây chæ coù toâi thoâi. OÂng cai thöông toâi ñöôïc nhôø, oâng cai baét, toâi ñaønh chòu”. Vì ñaõ ñöôïc maät baùo, vieân cai ñoäi cho leänh troùi thaày roài ñi thaúng tôùi vaùch nhaø vò thöøa sai ñang aån, vaø ñaïp thaät maïnh baät tung mieáng vaùn che ra, baét cha Ven nhoát vaøo cuõi giaœi veà Thaêng Long (Haø Noäi). Trong nhöõng ngaøy chôø ñôïi, moät vieân phoù Toång traán ñoái xöœ vôùi cha caùch lòch söï. OÂng cho ñoùng moät chieác cuõi roäng hôn moät chuùt vaø troùi cha baèng sôïi xích nheï nhaát. Thænh thoaœng coøn môøi cha leân phuœ aên côm nhö ngöôøi töï do. Nhöng thôøi gian ñoù keùo daøi khoâng bao laâu.

Trong laù thö gôœi cho gia ñình, qua chò Meùlanie, cha keå: “Em ñaõ ñeán Keœ Chôï (teân cuõ cuœa Haø Noäi). Caœ nhaø thöœ töôœng töôïng coi: Ngoài boù goái trong cuõi goã, taùm ngöôøi lính khieâng hai beân, ñaùm ñoâng daân chuùng oàn aøo bu laïi nhìn xem. Em nghe hoï noùi: “Chaøng AÂu chaâu naøy deã thöông quaù. Anh ta thaœn nhieân vaø vui töôi nhö ñi döï leã tieäc, chaúng toœ veœ gì laø sôï haõi caœ”. Em caàu nguyeän vôùi Nöõ Vöông caùc thaùnh töœ ñaïo, xin Ñöùc Meï thöông phuø trôï cho ngöôøi toâi tôù nhoœ beù cuœa Meï. Môùi ñaàu quan toøa cho em uoáng moät cheùn traø. Em baãn bò ngoài cuõi nhöng uoáng caùch hoàn nhieân. Roài quan tra hoœi nhö thöôøng leä:

- Anh ñeán An Nam ñeå laøm gì?

Toâi ñeán ñaây chæ ñeå giaœng ñaïo thaät.

- Anh bao nhieâu tuoåi roài?

Thöa ba möôi moát.

Vieân quan toœ veœ thöông caœm thoát leân: “Haén coøn treœ quaù!”. Roài oâng hoœi: “Ai sai anh ñeán ñaây?”. Em ñaõ ñaùp: “Khoâng phaœi vua quan ñaát Phaùp gôœi toâi ñi. Toâi muoán ñi ra giaœng ñaïo laønh cho moïi ngöôøi, vaø caùc Beà treân trong ñaïo gôœi toâi ñeán Vieät Nam.

Khi vieân quan muoán gaùn cho cha toäi xaâm löôïc cuœa Phaùp, cha khaúng khaùi traœ lôøi:

Khoâng bao giôø chuùng toâi uœng hoä quaân vieãn chinh ñaâu. Neáu khoâng tin, xin cöù ñeå toâi ñeán gaëp hoï, toâi seõ khieån traùch vieäc hoï ñeán gaây chieán. Neáu toâi thaát baïi, xin tình nguyeän veà ñaây noäp maïng.

Haõy ñaïp leân Thaùnh giaù, anh seõ thoaùt cheát.

Toâi ñaõ suoát ñôøi thuyeát giaœng veà ñaïo Thaäp giaù, sao toâi laøm nhö theá ñöôïc? Toâi thieát nghó söï soáng ñôøi naøy ñaâu quaù quyù, ñeán ñoä toâi phaœi mua noù baèng caùi giaù boäi giaùo.

Ngaøy 3.1.1861, cha vieát thö cho Ñöùc cha Theurel:

“Göôm ñaõ ôœ keà saùt beân coå maø con chaúng ruøng mình chuùt naøo. Thieân Chuùa nhaân laønh ñaõ hoã trôï söï yeáu ñuoái cuœa con, neân con thaáy vui möøng. Thænh thoaœng con laïi caát cao tieáng haùt trong cung ñieän naøy:

Laïy Meï daáu yeâu

Xin thöông ñaët con

Trong Queâ ñôøi ñôøi

Beân thaùnh nhan Ngöôøi.

Laïy Meï Voâ Nhieãm, khi ñaàu con rôi xuoáng döôùi löôõi göôm cuœa lyù hình, xin nhaän laáy toâi tôù nhoœ beù nhö traùi nho chín ñöôïc haùi, nhö boâng hoàng nôœ roä ñöôïc ngaét veà daâng kính Meï. Ave Maria”.

Nhôø moät giaùo höõu teân Höông daãn loái, linh muïc Thònh ñaõ ñeán beân cuõi cuœa vò thöøa sai giaœi toäi cho cha. Sau laïi nhôø moät baø ñaïo ñöùc chuyeån cho cha moät hoäp nhoœ ñöïng Mình Thaùnh Chuùa. Cha Ven cung kính chaàu Thaùnh Theå cho ñeán nöœa ñeâm, roài môùi chòu leã. Moät laàn khi trao Mình Thaùnh bò phaùt hieän, baø naøy ñaõ nhanh mieäng giaœi thích laø thuoác boå ñeå trò beänh.

Ngaøn Thu Vónh Phuùc

Ngaøy 2.2.1861, nghe quan tuyeân ñoïc baœn aùn traœm quyeát, cha Ven lieàn maëc aùo loâng cöøu traéng toaùt maø cha may rieâng ñeå maëc ngaøy töœ ñaïo. Cha muoán maëc trang phuïc ñaïi leã. Moät toaùn lính ñoä 200 ngöôøi vaø hai só quan côõi voi aùp giaœi vò anh huøng ñöùc tin ra phaùp tröôøng. Suoát nöœa giôø haønh trình, cha khoâng ngöøng haùt thaùnh ca, vaø keát thuùc baèng lôøi kinh Magnificat, lôøi kinh Taï Ôn cuœa Ñöùc Meï thuôœ xöa. Tôùi nôi ñaõ ñònh, lính thaùo goâng cuøm cho cha. Cha lieàn ñöùng treân chieác chieáu ñaõ ñöôïc traœi saün, vaø nhìn khaép töù phía coù yù tìm cha Thònh ñeå laõnh ôn thöù tha laàn cuoái. Nhöng cha Thònh vì khoâng roõ giôø haønh quyeát neân chöa ñeán.

Moät lyù hình thaáy chieác aùo cha maëc ñeïp quaù neân tình nguyeän cheùm cha. Anh ta noùi doái raèng cha phaœi xöœ laêng trì ñeå cha côœi aùo cho noù laáy. Haén coøn ñoøi ñuùt tieàn ñeå cheùm sao cho mau cheát. Vò anh huøng chæ cöôøi vaø noùi: “Coù heà chi ñaâu, caøng laâu caøng toát”. Roài ñöa tay cho haén troùi vaøo coät. Ba hoài chieâng troáng vöøa döùt, lyù hình vung göôm cheùm laàn thöù nhaát, göôm tröôït qua moät beân vaøo maù. Nhaùt göôm thöù hai, y boå ñaàu cha ra laøm ñoâi. Naêm ñoù cha Ven môùi 32 tuoåi.

Caùc giaùo höõu phaœi noäp tieàn ñeå xin an taùng thi haøi vaø chuoäc laïi y phuïc cuœa cha. Coøn thuœ caáp cha bò beâu treân caây ba ngaøy roài thaœ troâi soâng, sau caùc ngöôøi thuyeàn chaøi vôùt ñöôïc ñem veà toân kính. Naêm 1865, haøi coát vò töœ ñaïo ñöôïc chuyeån veà an taùng taïi chuœng vieän Hoäi Thöøa sai Paris.

Ngaøy 2.5.1909, Ñöùc Thaùnh Cha Pioâ X suy toân cha Gioan Theùophane Veùnard Ven leân baäc Chaân Phöôùc.

Thaùnh nöõ Teâreâxa Haøi Ñoàng raát ngöôõng moä ñôøi soáng vaø nhöõng suy tö cuœa cha Veùnard. Thaùnh nöõ ñaõ trích daãn nguyeân ñoaïn vaên cha vieát cho phuï thaân roài tieáp:

“Tö töôœng vaø taâm hoàn cuœa toâi cuõng gioáng nhö tö töôœng vaø taâm hoàn cuœa ngaøi”.

(1): Bulletin des Partants, tr. 440, soá 14.

Launay III, tr. 419.