Chuùa Nhaät

CHUÙA NHAÄT LEÃ CHUÙA BA NGOÂI

PHUÏNG VUÏ LÔØI CHUÙA

BAØI ÑOÏC I: Ex 34:4b-6, 8-9

“Thieân Chuùa laø Ñaáng thoáng trò, töø bi vaø nhaân haäu”

Baøi trích saùch Xuaát Haønh.

Trong nhöõng ngaøy aáy, töø saùng sôùm, Moâisen choãi daäy vaø leân nuùi Sinai, nhö Chuùa ñaõ truyeàn daïy cho oâng, oâng mang theo hai bia ñaù. Khi Thieân Chuùa ngöï treân ñaùm maây, Moâisen ñöùng tröôùc maët Chuùa vaø keâu caàu danh Chuùa. Ñoaïn oâng voäi vaõ saáp mình xuoáng ñaát thôø laïy vaø thöa raèng: “Laïy Chuùa, neáu toâi coù ôn nghóa tröôùc nhan thaùnh Chuùa, thì xin Chuùa haõy ñi cuøng vôùi chuùng toâi (vì daân naày laø daân cöùng ñaàu), xin xoùa moïi gian aùc vaø toäi loãi chuùng toâi, xin nhaän chuùng toâi laøm cô nghieäp cuœa Chuùa”.

Lôøi cuœa Chuùa.

Ñaùp ca: (Xin môøi Coäng ñoaøn thöa)

Chuùa ñaùng ca ngôïi vaø toân vinh muoân ñôøi.

1.      Laïy Chuùa laø Thieân Chuùa cha oâng chuùng toâi, Chuùa ñaùng chuùc tuïng, ñaùng ca ngôïi, toân vinh vaø taùn tuïng muoân ñôøi. Chuùc tuïng thaùnh danh vinh quang Chuùa, ñaùng ca ngôïi, toân vinh vaø taùn tuïng muoân ñôøi.

2.      Chuùa ñaùng chuùc tuïng trong ñeàn thaùnh vinh quang Chuùa, ñaùng ca ngôïi vaø toân vinh muoân ñôøi.

3.      Chuùc tuïng Chuùa ngöï treân ngai vöông quyeàn Chuùa, ñaùng ca ngôïi vaø toân vinh muoân ñôøi.

4.      Chuùc tuïng Chuùa, Ñaáng nhìn thaáu vöïc thaúm vaø ngöï treân caùc Thaàn Veä Binh, ñaùng ca ngôïi vaø toân vinh muoân ñôøi.

5.      Chuùc tuïng Chuùa ngöï treân baàu trôøi, ñaùng ca ngôïi vaø toân vinh muoân ñôøi.

BAØI ÑOÏC II: 2 Cor 13:11-13

“AÂn suœng cuœa Ñöùc Gieâsu Kitoâ, tình yeâu cuœa Chuùa Cha, vaø ôn thoâng hieäp cuœa Chuùa Thaùnh Thaàn”

Baøi trích thô thöù hai cuœa Thaùnh Phaoloâ Toâng ñoà gôœi tín höõu Coârintoâ.

Anh em thaân meán, anh em haõy vui leân, haõy neân troïn laønh, haõy khuyeán khích nhau, haõy ñoàng taâm nhaát trí, vaø hoøa thuaän vôùi nhau, thì Thieân Chuùa, nguoàn söï bình an vaø tình yeâu seõ ôœ vôùi anh em. Anh em haõy chaøo nhau baèng caùi hoân thaùnh thieän. Taát caœ caùc thaùnh ôœ ñaây gôœi lôøi chaøo anh em. Nguyeän xin aân suœng Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta, vaø tình yeâu cuœa Chuùa Cha, vaø ôn thoâng hieäp cuœa Chuùa Thaùnh Thaàn ôœ cuøng taát caœ anh em. Amen.

Lôøi cuœa Chuùa.

(Xin môøi Coäng ñoaøn ñöùng)

Alleluia, alleluia. — Saùng sanh Ñöùc Chuùa Cha, vaø Ñöùc Chuùa Con, vaø Ñöùc Chuùa Thaùnh Thaàn; saùng danh Thieân Chuùa Ñaáng ñang coù, ñaõ coù vaø seõ ñeán. — Alleluia.

PHUÙC AÂM: Joan 3:16-18

“Thieân Chuùa ñaõ sai Chuùa Con ñeán ñeå theá gian nhôø Ngöôøi maø ñöôïc cöùu ñoä”

Baøi trích Phuùc AÂm theo Thaùnh Gioan.

Khi aáy, Chuùa Gieâsu noùi vôùi Nicoâñeâmoâ raèng: “Thieân Chuùa ñaõ yeâu theá gian ñeán noãi ñaõ ban Con Moät Ngöôøi ñeå taát caœ nhöõng ai tin ôœ Con cuœa Ngöôøi, thì khoâng phaœi hö maát, nhöng ñöôïc soáng ñôøi ñôøi, vì Thieân Chuùa khoâng sai Con cuœa Ngöôøi giaùng traàn ñeå luaän phaït theá gian, nhöng ñeå theá gian nhôø Con cuœa Ngöôøi maø ñöôïc cöùu ñoä. Ai tin Ngöôøi Con aáy, thì khoâng bò luaän phaït. Ai khoâng tin thì ñaõ bò luaän phaït roài, vì khoâng tin vaøo danh Con Moät Thieân Chuùa”.

Phuùc AÂm cuœa Chuùa.

SUY NIEÄM LÔØI CHUÙA

AÙNH SAÙNG, QUANG VINH VAØ AÂN SUÛNG NÔI VAØ TÖØ BA NGOÂI THIEÂN CHUÙA

(Thaùnh giaùm muïc Athanasius: Ep. 1 ad Serapionem 28-30: PG 26, 594-595, 599)

Khoâng phaûi laø loãi thôøi khi khaûo saùt veà truyeàn thoáng, giaùo huaán vaø ñöùc tin coå kính cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, moät ñöùc tin ñöôïc Chuùa Kitoâ maïc khaûi, ñöôïc caùc toâng ñoà loan baùo vaø ñöôïc caùc giaùo phuï canh giöõ. Vì Giaùo Hoäi ñöôïc xaây treân ñöùc tin naøy, maø ai sai leäch vôùi ñöùc tin aáy, hoï seõ khoâng coøn thöïc söï hay mang danh laø moät Kitoâ höõu nöõa.

Chuùng ta nhaän bieát Ba Ngoâi Thieân Chuùa, thaùnh thieän hay toaøn haûo, bao goàm Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn. Trong Ba Ngoâi naøy, khoâng coù moät yeáu toá xa laï hay baát cöù moät söï gì beân ngoaøi loït vaøo ñöôïc, Ba Ngoâi cuõng khoâng phaûi laø moät höõu theå pha troän giöõa taïo hoùa vaø taïo vaät. Ñaây laø moät thöïc taïi hoaøn toaøn saùng taïo vaø sinh ñoäng, töï taïi vaø baát phaân nôi quyeàn naêng chuû ñoäng cuûa mình, vì Cha laøm neân moïi söï bôûi Ngoâi Lôøi vaø trong Thaùnh Linh, nhôø ñoù môùi duy trì söï hieäp nhaát cuûa Ba Ngoâi thaùnh. Cuõng theá, Giaùo Hoäi giaûng daïy moät Thieân Chuùa duy nhaát, moät Thieân Chuùa duy nhaát vöôït treân taát caû moïi söï, nôi taát caû moïi söï vaø trong taát caû moïi söï. Vì laø nguyeân lyù vaø laø nguoàn maïch, Thieân Chuùa vöôït treân taát caû moïi söï nhö Ngoâi Cha; nôi taát caû moïi söï nôi Ngoâi Lôøi; vaø trong taát caû moïi söï trong Thaùnh Thaàn.

Vieát cho Kitoâ höõu giaùo ñoaøn Coârintoâ veà nhöõng vaàn ñeà thieâng lieâng, Thaùnh Phaoloâ ñaõ veõ laïi taát caû thöïc taïi, keå töø thöïc taïi moät Thieân Chuùa duy nhaát laø Cha, maø raèng: Vaäy coù nhieàu taëng aân khaùc nhau, nhöng coù cuøng moät Thaàn Linh; coù nhieàu taùc vuï khaùc nhau, song coù cuøng moät Chuùa; vaø coù nhieàu vieäc laøm khaùc nhau song coù cuøng moät Thieân Chuùa laø Ñaáng taùc ñoäng taát caû caùc vieäc aáy trong heát moïi ngöôøi.

Ngay caû caùc taëng aân Thaàn Linh ban phaùt cho caù nhaân con ngöôøi cuõng ñöôïc Chuùa Cha ban cho nôi Ngoâi Lôøi. Vì taát caû moïi söï thuoäc veà Chuùa Cha cuõng thuoäc veà Chuùa Con, do ñoù, nhöõng aân suûng Con ban phaùt trong Thaàn Linh cuõng thöïc söï laø nhöõng taëng aân cuûa Cha. Töông töï nhö theá, Thaàn Linh ngöï trong chuùng ta, thì Lôøi laø Ñaáng ban Thaàn Linh cuõng ôû trong chuùng ta, maø Cha laïi hieän hieän nôi Lôøi. Ñoù laø yù nghóa cuûa lôøi Chuùa Kitoâ phaùn: Cha Thaøy vaø Thaøy seõ ñeán vôùi hoï maø laäp cö nôi hoï. Vì ñaâu coù aùnh saùng, ñoù coù raïng ngôøi; vaø ñaâu coù raïng ngôøi, ñoù cuõng coù quyeàn naêng vaø aân suûng roïi chieáu nhö vaäy.

Ñoù cuõng laø giaùo huaán cuûa Thaùnh Phaoloâ trong thö thöù hai Ngaøi vieát göûi cho Giaùo Ñoaøn Coârintoâ: Nguyeän xin aân suûng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, tình yeâu cuûa Chuùa Cha vaø söï thoâng hieäp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ôû cuøng taát caû anh em. Vì aân suûng vaø taëng aân cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa ñöôïc Chuùa Cha ban cho nôi Con trong Thaùnh Thaàn. Nhö aân suûng ñöôïc ban taëng töø Chuùa Cha nôi Con theá naøo, thì vieäc thoâng truyeàn aân suûng cho chuùng ta cuõng chæ ñöôïc thöïc hieän trong Chuùa Thaùnh Thaàn nhö vaäy. Theá nhöng, khi chuùng ta ñöôïc thoâng phaàn Thaàn Linh, thì chuùng ta cuõng coù tình yeâu cuûa Cha, aân suûng cuûa Con vaø söï hieäp thoâng cuûa chính Thaùnh Thaàn vaäy.

(Ñaminh Maria Cao Taán Tónh, BVL, dòch töø The Office of Readings, Saint Paul Editions, 1983, trang 653-654)

“Thieân Chuùa yeâu ñeán ban Con Moät Mình”

Maàu Nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi Nôi Phuïng Vuï

Môû ñaàu cho Muøa Thöôøng Nieân Haäu Phuïc Sinh bao giôø cuõng coù ba Leã Troïng lieân quan ñeán chuû ñeà “Chuùa Kitoâ Söï Soáng Taùi Sinh” cuûa caû thôøi ñoaïn phuïng vuï naøy. Tröôùc heát laø Chuùa Nhaät tuaàn vöøa roài, Leã Chuùa Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng, Ñaáng ban söï soáng, nhö Kinh Tin Kính tuyeân xöng. Chuùa nhaät hoâm nay laø Leã Chuùa Ba Ngoâi, nguoàn maïch phaùt sinh söï soáng. Chuùa Nhaät tuaàn tôùi laø Leã Mình Thaùnh Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ, phöông tieän hay bí tích thoâng ban söï soáng. Rieâng Chuùa Nhaät Leã Chuùa Ba Ngoâi tuaàn naøy, caên cöù vaøo vieäc saép xeáp ba baøi Phuùc AÂm cho ba chu kyø phuïng vuï A, B vaø C, chuùng ta thaáy Giaùo Hoäi muoán baøy toû toaøn dieän Maàu Nhieäm Chuùa Ba Ngoâi laø Nguoàn Maïch Phaùt Sinh Söï Soáng, caên cöù ñuùng theo nhö thöù töï lôøi Thaùnh Phaoloâ chaøo chuùc tín höõu Coârintoâ trong baøi ñoïc hai cuûa Naêm A hoâm nay: “Nguyeän xin aân suûng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, tình yeâu cuûa Thieân Chuùa vaø ôn thoâng hieäp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ôû cuøng taát caû anh em”.

Thaät vaäy, ôû chu kyø Naêm A, chu kyø theo Phuùc AÂm Thaùnh Matheâu, Giaùo Hoäi choïn baøi Phuùc AÂm Thaùnh Gioan ghi laïi lôøi Chuùa Gieâsu cho Nicoâñeâmoâ bieát veà vai troø cuûa Con lieân quan ñeán “aân suûng” söï soáng, ôû choã: “Thieân Chuùa ñaõ yeâu theá gian ñeán ban Con Moät mình cho theá gian, ñeå theá gian tin vaøo Con maø ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi”.

ÔÛ chu kyø Naêm B, chu kyø theo Phuùc AÂm Thaùnh Marcoâ, Giaùo Hoäi choïn baøi Phuùc AÂm Thaùnh Matheâu (laø baøi Phuùc AÂm ñaùng leõ thuoäc veà Naêm A) veà vai troø cuûa Cha lieân quan ñeán “tình yeâu”, moät vai troø ñöôïc theå hieän nôi coâng thöùc hay moâ thöùc ban pheùp röûa taùi sinh nhaân danh Ba Ngoâi, moät coâng thöùc tröôùc heát phaûi “nhaân danh Cha”, vì Ngaøi laø Ñaáng ñaõ toû mình ra nôi Con; bôûi theá nhaân danh “vaø Con” töùc laø chính taùc ñoäng tin vaøo Con, taùc ñoäng “chaáp nhaän “ Lôøi Nhaäp Theå (Jn 1:12) bôûi Cha maø ñeán: “Thaøy laø Ñöùc Kitoâ, Con Thieân Chuùa haèng soáng” (Mt 16:16); vaø chính Con laø “söï soáng haèng ôû nôi Cha” (1Jn 1:2) ñaây cuõng ñaõ taùi sinh Giaùo Hoäi baèng “pheùp röûa trong Thaùnh Linh” (Jn 1:33, x. 20:22), nhôø ñoù Giaùo Hoäi cuõng tieáp tuïc truyeàn ñaït “Thaøy laø söï soáng” cho caùc linh hoàn baèng “quyeàn löïc töø treân cao” (Lk 24:49; x. Acts 1:4-12), do ñoù, nhaân danh “vaø Thaùnh Thaàn” ñaây töùc laø chaáp nhaän chöùng cuûa Thaàn Chaân Lyù maø tin vaøo Ñaáng Cha sai.

ÔÛ chu kyø Naêm C, chu kyø theo Phuùc AÂm Thaùnh Luca, Giaùo Hoäi laïi choïn Phuùc AÂm Thaùnh Gioan, ñoaïn nhaán maïnh ñeán vai troø “hieäp thoâng” cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn: “Taát caû moïi söï Cha coù ñeàu ôû nôi Thaøy. Neân Thaøy môùi noùi nhöõng gì Ngaøi (Thaàn Chaân Lyù) thoâng ñaït cho caùc con Ngaøi ñeàu laáy töø Thaøy”.  

Theo phuïng nieân, Giaùo Hoäi cöû haønh Leã veà Chuùa Gieâsu Kitoâ, tieâu bieåu nhaát laø hai Ñaïi Leã Giaùng Sinh vaø Ñaïi Leã Phuïc Sinh, cuõng nhö cöû haønh Leã veà Chuùa Thaùnh Thaàn, nhö Leã Chuùa Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng tuaàn vöøa roài, nhöng tuyeät nhieân khoâng cöû haønh moät Leã naøo veà Chuùa Cha. Thaät ra, trong Maàu Nhieäm Ba Ngoâi Moät Chuùa hay Moät Chuùa Ba Ngoâi thì cöû haønh Leã veà Ngoâi naøo cuõng laø toân kính caû Ba Ngoâi, hay cuõng laø toân thôø Moät Chuùa (Cha). Vì vieäc cöû haønh Leã veà Chuùa Kitoâ chaúng nhöõng laø vieäc tröïc tieáp töôûng nieäm Ñaáng Cha Sai Ñeán, maø giaùn tieáp coøn laø vieäc toân kính chính Ñaáng ñaõ Sai Con ñeán, Ñaáng “ñaõ yeâu thöông theá gian ñaõ ban Con Moät mình…”.  Vaø vieäc cöû haønh Leã veà Chuùa Thaùnh Thaàn chaúng nhöõng laø vieäc tröïc tieáp töôûng nieäm Ñaáng Con Höùa Ban (x Jn 14:16) maø giaùn tieáp coøn laø vieäc toân kính “Cha sai Ngaøi ñeán nhaân danh Thaøy” (Jn 14:26). Coù theå noùi, neáu Ba Ngoâi chæ laø “moät Thieân Chuùa chaân thaät duy nhaát” (Jn 17:3), maø noùi ñeán Thieân Chuùa laø noùi ñeán Ngoâi Cha (nhö töø ngöõ “Thieân Chuùa” aùm chæ veà Cha trong baøi ñoïc hai vaø baøi Phuùc AÂm hoâm nay), thì Leã Chuùa Ba Ngoâi laø Leã veà Chuùa Cha, Ñaáng moïi söï phaûi qui veà nôi Lôøi Nhaäp Theå (Leã Giaùng Sinh), nhôø Chuùa Kitoâ Vöôït Qua (Leã Phuïc Sinh), vaø bôûi Quyeàn Löïc Töø Treân Cao (Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng). Phaûi chaêng ñoù laø lyù do Leã Chuùa Ba Ngoâi (hay Leã veà Chuùa Cha, Ñaáng laø cuøng ñích cuûa taát caû moïi söï), maø theo thöù töï cuûa lòch trình phuïng nieân, leã naøy ñöôïc Giaùo Hoäi cöû haønh sau caùc Leã Giaùng Sinh, Phuïc Sinh vaø Hieän Xuoáng?

Maàu Nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi Nôi Kinh Laïy Cha

YÙ nghóa phuïng vuï veà Leã Chuùa Ba Ngoâi cuõng coù theå goïi laø Leã veà Chuùa Cha ñaây coøn ñöôïc phaûn aûnh nôi noäi dung cuûa Kinh Laïy Cha, moät Kinh Nguyeän tröïc tieáp vôùi Ngoâi Cha, nhöng thaät ra bao goàm caû Ngoâi Con vaø Thaùnh Thaàn. Thaät vaäy, “Laïy Cha chuùng con ôû treân trôøi” ñaây nghóa laø gì, neáu khoâng phaûi chuùng ta tuyeân xöng Ñaáng chuùng ta goïi “Cha” ñaây laø “Thieân Chuùa”, vì “ôû treân trôøi” ñaây laø ôû nôi chính Thaàn Tính cuûa Ngaøi.

“Danh Cha” ôû caâu nguyeän öôùc thöù nhaát ñaây khoâng lieân quan ñeán chính Ngoâi Cha hay sao, Ñaáng ñaõ lieân læ toû danh Ngaøi ra cho daân Do Thaùi trong suoát gioøng lòch söû cöùu ñoä cuûa hoï, nhö Thaùnh Kinh  cuûa hoï ñaõ cho thaáy, nhaát laø trong ñoaïn Ngaøi toû danh Ngaøi “Laø Hieän Höõu” cho Moisen (x. Ex 3:14), hay ngay trong chính Lôøi Nguyeän Hieán Teá cuûa Chuùa Gieâsu ñöôïc Phuùc AÂm Thaùnh Gioan ghi nhaän (x Jn 17:6): “Con ñaõ toû danh Cha cho nhöõng keû Cha ñaõ trao cho Con nôi theá gian…”?

Neáu “Danh Cha” tröïc tieáp vôùi Ngoâi Cha, thì “Nöôùc Cha” lieân quan tôùi Lôøi Nhaäp Theå, tôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ñeán ñeå thieát laäp vöông quoác maø Ngöôøi ñöôïc Cha sai ñeán haàu laøm vua cai trò, baèng vieäc Ngöôøi toû mình thöïc laø Ñaáng Thieân Sai. Ñeán noãi, coù theå noùi, Chuùa Gieâsu Kitoâ chính laø vöông quoác cuûa Thieân Chuùa treân traàn gian naøy, vaø söï kieän “trò ñeán” cuûa “Nöôùc Cha” ñaây laø söï kieän ñaõ ñöôïc baét ñaàu töø khi Chuùa Kitoâ Phuïc Sinh, cuõng nhö seõ ñöôïc keát thuùc vaøo luùc Ngöôøi ñeán trong vinh quang (x Mt 26:64; 25:31). Bôûi theá, söï kieän “trò ñeán” cuûa “Nöôùc Cha” ñaây coøn coù theå hieåu laø taát caû Maïc Khaûi Thaàn Linh laø Chuùa Gieâsu Kitoâ ñöôïc ñaït ñeán möùc ñoä hoaøn toaøn saùng toû treân theá gian.

Neáu “Danh Cha” lieân quan ñeán Cha, “Nöôùc Cha” lieân quan ñeán Con, thì “YÙ Cha” lieân quan ñeán Thaùnh Thaàn. Vì neáu khoâng ai bieát ñöôïc baûn thaân mình baèng chính taâm linh cuûa mình theá naøo, cuõng chæ coù Thaàn Linh môùi bieát ñöôïc Thieân Chuùa nhö vaäy maø thoâi. Do ñoù, khoâng ai bieát ñöôïc baûn tính Thaàn Linh cuûa Thieân Chuùa, bieát ñöôïc noäi taâm voâ cuøng vieân maõn cuûa Ngaøi, cuõng nhö bieát ñöôïc yù muoán voâ cuøng saâu nhieäm cuûa Ngaøi ñeå coù theå laøm theo, neáu khoâng coù chính Thaàn Linh cuûa Ngaøi ôû nôi hoï. Ñoù laø lyù do “taát caû nhöõng ai ñöôïc Thieân Chuùa daãn daét ñeàu laø con caùi Thieân Chuùa” (Rm 8:14). Hôn nöõa, neáu baûn chaát cuûa yù muoán laø töï do, maø caøng töï do caøng quyeàn naêng, maø töï do nôi Thieân Chuùa laø moät töï do tuyeät ñoái, neân yù muoán cuûa Thieân Chuùa laø moät quyeàn naêng toái cao, laø moät quyeàn naêng voâ cuøng, muoán laøm gì cuõng ñöôïc. Neáu Thaùnh Thaàn laø “quyeàn löïc töø treân cao” (Lk 24:49; x Acts 1:8), thì “Nöôùc Cha” ñöôïc ñoàng hoùa vôùi Lôøi Nhaäp Theå theá naøo, “YÙ Cha” cuõng ñöôïc ñoàng hoùa vôùi Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng nhö theá. Vaäy öôùc nguyeän thöù ba “YÙ Cha theå hieän döôùi ñaát (töùc nôi moãi ngöôøi noùi rieâng nhaát laø nôi theá gian noùi chung) cuõng nhö treân trôøi (töùc ñuùng nhö nhöõng gì Thieân Chuùa mong muoán xöùng vôùi Thaàn Tính cuûa Ngaøi)” ñaây töùc laø öôùc nguyeän ñeå cho Thaùnh Thaàn, cho “Quyeàn Löïc töø treân cao”, cho “gioù muoán thoåi ñaâu thì thoåi” (Jn 3:8), “theo yù muoán cuûa Thieân Chuùa” (Rm 8:27).

Maàu Nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi Trong Gioøng Lòch Söû

Maàu Nhieäm Ba Ngoâi ñöôïc dieãn ñaït thöù töï trong Kinh Laïy Cha theá naøo, Maàu Nhieäm naøy cuõng ñöôïc theå hieän nôi lòch söû cuûa nhaân loaïi nhö vaäy. Tröôùc heát, Thieân Chuùa (hay Chuùa Cha) ñaõ toû mình qua daân Do Thaùi, vaø coát loõi cuûa vieäc toû mình ra cuûa Ngaøi laø vieäc Ngaøi toû cho hoï bieát danh cuûa Ngaøi, hay baûn tính “chaân thaät duy nhaát” cuûa Ngaøi, thöïc taïi Hieän Höõu cuûa Ngaøi. Tröôùc heát, Ngaøi ñaõ töï ñoäng choïn hoï vaø kyù giao öôùc vôùi hoï qua caùc vò toå phuï laø Abraham, Isaac vaø Giacoùp. Sau ñoù, Ngaøi tieáp tuïc trung thaønh vôùi giao öôùc vaø lôøi höùa cuûa Ngaøi, cho duø daân Do Thaùi coù heát söùc baát trung. ÔÛ choã, hoï ñaõ boû Ngaøi laø Ñaáng toû ra cho hoï thaáy taän maét Ngaøi luoân ôû vôùi hoï vaø ra tay cöùu ñoä hoï, nhaát laø qua vieäc Ngaøi ñaõ giaûi thoaùt hoï khoûi daân Ai Caäp, maø ñi toân thôø ngaãu töôïng. Ñieån hình nhaát laø vieäc hoï thôø con boø vaøng ñuùc trong sa maïc, vaø ngoaïi tình vôùi ngaãu töôïng cuûa hoï, ñöôïc toû hieän qua vieäc hoï baùi laäy vaø cuùng teá cho caùc thöù ngaãu töôïng naøy. Caùc vò tieân tri, bôûi ñoù, môùi ñöôïc sai ñeán, vôùi söù vuï, ngoaøi vieäc loan baùo Vò Thieân Sai Cöùu Tinh (nhö trong Saùch Tieân Tri Isaia) vaø Thaàn Linh Söï Soáng (nhö trong Saùch Tieân Tri EÂzeâkieân), tröôùc heát laø ñeå caùc vò nhaéc nhôû hoï veà Giao Öôùc Thaàn Linh, vaø töø ñoù caûnh tænh hoï veà hai toäi caên baûn chính yeáu naøy, toäi ngaãu töôïng vaø ngoaïi tình.

Maïc Khaûi Thaàn Linh cuûa Thieân Chuùa trong lòch söû cöùu ñoä cuûa daân Do Thaùi noùi rieâng cuõng nhö trong lòch söû theá giôùi noùi chung, (vì lòch söû daân Do Thaùi coù lieân heä vôùi caùc daân toäc thuoäc khoái Hoài Giaùo ôû vuøng Trung Ñoâng vaø Tieåu AÙ baây giôø, nhaát laø vôùi Ai Caäp), ñaït ñeán toät ñænh khi Ngaøi tröïc tieáp toû mình cho nhaân loaïi nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ, “Lôøi ñaõ hoùa thaønh nhuïc theå vaø ôû giöõa chuùng ta” (Jn 1:14) theo huyeát toäc Do Thaùi. Söï kieän daân Do Thaùi cho tôùi nay vaãn coøn troâng mong Ñaáng Thieân Sai Cöùu Tinh theo yù hoï, vì hoï hoaøn toaøn phuû nhaän Ñaáng Saùng Laäp Kitoâ Giaùo laø Ñöùc Kitoâ Thieân Sai, ñaõ hieån nhieân cho thaáy lòch söû thöïc söï coù moät nhaân vaät mang teân Gieâsu, con baø Maria vaø oâng Giuse ôû Nazareùt, moät con ngöôøi ñaõ ñöôïc sinh ra ôû Beâlem nôi daân toäc Do Thaùi, cuõng laø con ngöôøi ñaõ bò daân toäc naøy cho laø “loäng ngoân phaïm thöôïng” (Mt 26:65-66) neân ñaõ duøng thaåm quyeàn daân ngoaïi Roâma baáy giôø ñoùng ñanh vaøo thaäp giaù. Theá nhöng, chính trong luùc toái taêm nhaát lòch söû loaøi ngöôøi naøy (x. Lk 22:53), töùc chính trong tình traïng hoaøn toaøn “voâ tri” (Acts 3:17; x Lk 23:34) cuûa daân toäc dieãm phuùc ñaõ ñöôïc Vò “Thieân Chuùa chaân thaät duy nhaát” toû mình ra cho naøy, maø “aùnh saùng thaät chieáu soi moïi ngöôøi ñaõ ñeán theá gian” (Jn 1:9) laïi caøng saùng toû: “Khi caùc ngöôøi treo Con Ngöôøi leân, caùc ngöôøi seõ nhaän ra Laø Toâi” (Jn 8:28).

Bieán Coá Vöôït Qua cuûa Chuùa Gieâsu, bieán coá töû naïn bôûi tay loaøi ngöôøi song phuïc sinh bôûi Thaàn Linh Thieân Chuùa (x Rm 8:11), ñaõ cho daân Do Thaùi noùi rieâng thaáy raèng Ngöôøi chính laø Ñöùc Kitoâ Thieân Sai vaø Ñaáng Sai Ngöôøi thöïc söï laø “Thieân Chuùa chaân thaät duy nhaát” cuûa hoï, ñuùng nhö thaùnh danh muoân ñôøi cuûa Ngaøi laø “Thieân Chuùa cuûa Abraham, Isaac vaø Giacoùp” (Ex 3:15). Cuõng chính vì thaùnh danh muoân ñôøi naøy cuûa mình, nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ höùa vôùi Abraham ngay töø ban ñaàu, laø cho gioøng doõi oâng ñoâng nhö sao trôøi caùt bieån, vaø caùc daân toäc treân theá giôùi seõ ñöôïc phuùc laønh nôi gioøng toäc cuûa oâng (x Gen 12:2-3, 22:17-18), maø Ngaøi tieáp tuïc toû mình trong lòch söû loaøi ngöôøi, khi Ngaøi nhaân danh Con sai Thaùnh Thaàn xuoáng vôùi Giaùo Hoäi cuûa Con (x Jn 14:26). Bôûi theá, sau khi Ñaáng Ngaøi Sai ñaõ thieát laäp “Nöôùc Cha” taïi Gieârusalem baèng Cuoäc Vöôït Qua cuûa Ngöôøi, moät vöông quoác seõ “trò ñeán” vaøo ngaøy giôø aán ñònh cuûa Ngaøi (x Acts 1:7), theo “YÙ Cha” döï ñònh, nhö Ngaøi cuõng ñaõ baùo tröôùc qua mieäng tieân tri Joel (3:1): “Ta seõ ñoå thaàn linh cuûa Ta treân toaøn theå nhaân loaïi”, maø Thaùnh Thaàn ñaõ hieän xuoáng trong Ngaøy Leã Nguõ Tuaàn cuûa daân Do Thaùi, vaø, qua Giaùo Hoäi nhö Bí Tích Cöùu Ñoä, nhö phöông tieän hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa vaø hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi (x Hieán Cheá Lumen Gentium 1), Vò “Thaùnh Thaàn laø Ñaáng ban söï soáng” naøy ñaõ lieân læ hoaït ñoäng “cho tôùi taän cuøng traùi ñaát” (Acts 1:8), ñeå “canh taân boä maët traùi ñaát” (Ps 104:30), cho “YÙ Cha theå hieän döôùi ñaát cuõng nhö treân trôøi”: “Thieân Chuùa laø taát caû trong moïi söï” (1Cor 15:28).

Vaán ñeà thöïc haønh soáng ñaïo:

Chuùng ta ñaõ noùi tôùi Maàu Nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi nôi phuïng nieân, nôi Kinh Laïy Cha vaø trong gioøng lòch söû, giôø ñaây, trong phaàn thöïc haønh soáng ñaïo, chuùng ta noùi tôùi vaán ñeà Maàu Nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi nôi ñôøi soáng ñaïo. Neáu Meï Maria laø taïo vaät ñeä nhaát veà aân suûng ñaõ phaûn aûnh Thieân Chuùa Ba Ngoâi theá naøo, Kitoâ höõu chuùng ta, muoán phaûn aûnh Thieân Chuùa Ba Ngoâi, töùc muoán Söï Soáng Noäi Taïi cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi doài daøo trong chuùng ta, chuùng ta cuõng phaûi gioáng nhö Meï môùi ñöôïc. ÔÛ choã, ñoái vôùi Chuùa Cha, chuùng ta phaûi laø nhöõng ñöùa con ngoan ngoaõn mau maén “xin vaâng” (Lk 1:38) nhö Meï, nhôø ñoù, chuùng ta môùi xöùng ñaùng laøm meï cöu mang vaø haï sinh Con Thieân Chuùa Nhaäp Theå, vì Thaùnh Thaàn seõ bao phuû chuùng ta laø baïn tình trinh khieát (x Lk 1:34) cuûa Ngaøi. Nhö theá, Soáng Maàu Nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi, hay Soáng Söï Soáng Thieân Chuùa Ba Ngoâi, töùc laø Kitoâ höõu chuùng ta soáng theá naøo cho xöùng ñaùng vôùi thaân phaän laøm con vôùi Cha, vôùi söù vuï laøm meï vôùi Con, vaø vôùi vai troø laøm baïn vôùi Thaùnh Thaàn vaäy.

(Ñaminh Maria Cao Taán Tónh, BVL)

MOÄT CHUÙA BA NGOÂI

Traàn Myõ Duyeät

Moät Chuùa coù Ba Ngoâi  -  Ba Ngoâi laø moät Chuùa  - laø moät maàu nhieäm voâ cuøng cao caû maø trí khoân con ngöôøi khoâng bao giôø mong khaùm phaù vaø tìm hieåu cho noåi. Caâu truyeän noåi baät nhaát moãi khi suy ngaém veà Chuùa Ba Ngoâi laø caâu truyeän keå veà Thaùnh Augustine. Qua caâu truyeän naøy, Thieân Chuùa cuõng muoán noùi vôùi con ngöôøi raèng neáu muoán caûm nhaän tình Ngaøi yeâu thöông vaø soáng trong aân suûng Ngaøi thì ñoù laø vieäc con ngöôøi coù theå laøm nhôø vaøo ôn cuûa Ngaøi, nhöng neáu muoán duøng söùc töï nhieân mình ñeå phaân tích vaø giaûi thích theá naøo veà moät Thieân Chuùa Ba Ngoâi laø moät vieäc laøm ngoâng cuoàng, roà raïi vaø khoâng ai coù theå laøm ñöôïc.

Khi coøn laøm Giaùm Muïc thaønh Híppoâ beân Phi Chaâu, coù laàn vì muoán tìm thoûa maõn lyù luaän vaø söï hieåu bieát cuûa mình veà Thieân Chuùa Ba Ngoâi, Augistine ñaõ taûn boä treân moät baõi bieån vaø coá gaéng tìm cho ñöôïc moät caâu traû lôøi theá naøo laø Chuùa Ba Ngoâi – Moät Thieân Chuùa laïi coù Ba Ngoâi -  Tröôùc vieäc laøm coù tính caùch vöøa chaân tình nhöng cuõng raát cao ngaïo aáy, Thieân Chuùa ñaõ daäy cho oâng baøi hoïc baèng caùch sai moät thieân thaàn laáy hình moät em beù laêng xaêng taùt nöôùc bieån ñoå vaøo moät loã caùy.

Trong khi ñang baän böïu vôùi tö töôûng veà Chuùa Ba Ngoâi laïi thaáy em beù laøm moät vieäc haàu nhö voâ lyù, Augustine ñaõ döøng chaân hoûi em:

- Con ñang laøm gì vaäy?

- Con ñang taùt caùi bieån naøy vaøo chieác loã caùy ñaây. Em beù traû lôøi.

- OÀ! Sao con laøm chuyeän voâ lyù aáy nhæ?! Laøm sao laïi coù theå taùt nöôùc bieån naøy vaøo moät loã caùy. Loã caùy laøm sao chöùa noåi nöôùc bieån. Augustine traû lôøi em.

Nghe vaäy, thieân thaàn Chuùa môùi noùi vôùi oâng: 

- Ngöôøi laøm coâng vieäc roà raïi vaø voâ lyù ñoù chính laø ngaøi. Laøm sao moät thuï taïo nhö ngaøi coù theå duøng trí khoân mình nhö moät caùi loã caùy ñeå chöùa noåi caøn khoân voâ bieân laø Thieân Chuùa Ba Ngoâi. Noùi roài thieân thaàn bieán ñi boû laïi Augustine moät mình vôùi taát caû söï baøng hoaøng vaø xaáu hoå.

Thaáy Chuùa thöông giaûi toûa cho mình khoûi vöôùng vaøo moät tö töôûng kieâu ngaïo vaø taùo baïo, Augustine ñaõ khoâng coøn daùm laøm chuyeän phaân tích Thieân Chuùa Ba Ngoâi nöõa.

Nhöng neáu coù ai trong chuùng ta muoán tieáp noái vieäc laøm cuûa Augustine, thì hoâm nay Chuùa Gieâsu qua Thaàn Khí laïi cuõng ñaõ traû lôøi hoï vaø môû cho moät loái thoaùt, ñoù laø khoâng neân quaù lo laéng tìm hieåu caâu traû lôøi, maø chæ caàn tin nhaän Ñaáng Chuùa Cha ñaõ sai xuoáng laø Gieâsu Kitoâ. Chöøng aáy ñaõ ñuû ñeå hieåu bieát veà Thieân Chuùa, hieåu bieát veà tình thöông voâ bieân cuûa Ngaøi: “Thieân Chuùa ñaõ yeâu thöông theá gian ñeán noãi ban Con Moät Ngöôøi ñeå taát caû nhöõng ai tin ôû Con cuûa Ngöôøi, thì khoâng phaûi hö maát” (Gio 3:16).

Hieåu ñöôïc Thieân Chuùa maø laø gì, neáu söï hieåu bieát aáy khoâng giuùp ta soáng bình an vaø keát hieäp maät thieát vôùi Ngaøi? Hieåu ñöôïc Thieân Chuùa Ba Ngoâi ñeå maø laøm gì, neáu sau cuoäc ñôøi naøy ta vaãn khoâng chieám höõu ñöôïc Ngaøi; ngöôïc laïi, phaûi lìa xa Ngaøi maõi maõi trong hoûa nguïc, trong söï cheát ñôøi ñôøi? Vì theá, trong Kinh Laäy Cha, Chuùa Gieâsu ñaõ daäy chuùng ta thöa vôùi Thieân Chuùa raèng: “Laäy Cha chuùng con ôû treân trôøi” (Mt 6:9). Thieân Chuùa Ba Ngoâi hay ngöôøi Cha nhaân laønh aáy ñaõ yeâu thöông theá gian vaø yeâu thöông töøng ngöôøi trong chuùng ta baèng moät tình yeâu voâ bieân. Khoâng nhöõng ngay töø ñôøi naøy, maø coøn vöôn tôùi thieân thu nöõa. Ñi trong aùnh saùng tình yeâu Ngaøi vaø ñeå Ngaøi höôùng daãn, chuùng ta seõ seõ khoâng phaûi hö maát. Ñieàu naøy cuõng daãn tôùi moät suy tö khaùc ñoù laø kyø coâng saùng taïo cuûa Thieân Chuùa maø cao ñieåm nhaát laø nhaân loaïi töôïng tröng cho quyeàn naêng cuûa Ngoâi Cha.  Röûa saïch toäi khieân vaø ñem con ngöôøi veà laïi ñòa vò con Thieân Chuùa sau khi sa ngaõ baèng söï cheát vaø phuïc sinh cuûa mình laø vieäc laøm cuûa Ngoâi Con. Thaùnh hoùa vaø laøm troå sinh ôn cöùu chuoäc trong taâm hoàn moãi ngöôøi laø coâng vieäc cuûa Ngoâi Thaùnh Thaàn.

Thaät vaäy, neáu moãi ngöôøi chuùng ta chæ ñöôïc saùng taïo vaø ñöôïc ñem vaøo theá gian roài bò queân laõng; nhaát laø khoâng ñöôïc röûa saïch bôûi giaù maùu chaâu baùu cuûa Chuùa Con sau khi sa ngaõ, thì maõi maõi con ngöôøi vaãn coøn laø nhöõng toäi nhaân soáng trong u toái vaø bò khoáng cheá bôûi aùch thoáng trò cuûa toäi loãi, cuûa quæ thaàn. Nhöng söï hieán thaùnh cuûa Ñöùc Kitoâ caàn ñöôïc troå sinh hoa traùi nôi moãi taâm hoàn  baèng söï thaùnh hoùa cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Trong töông quan giöõa söï soáng theå lyù vaø söï soáng noäi taâm aáy, thöôøng ngaøy chuùng ta chaúng phaûn aûnh söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi laø gì? Hôi thôû cuûa ta, thöùc aên cuûa ta, nöôùc uoáng cuûa ta, söùc soáng theå lyù, taâm lyù vaø tinh thaàn cuûa ta. Tình yeâu cuûa ta, taøi naêng cuûa ta, vieãn aûnh töông lai cuûa ta. Duø ta thöùc hay ta nguû, duø ta vui hay ta buoàn, duø ta maïnh khoeû hay ñau yeáu, duø ta thaønh coâng hay thaát baïi. Taát caû ñeàu laø hoàng aân cuûa Thieân Chuùa. Qua caëp maét taâm linh, ta nhö thaáy mình haèng ngaøy daïo chôi döôùi maét yeâu thöông cuûa Chuùa Cha, trong aân suûng cuûa Chuùa Con, vaø trong söï hieäp thoâng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.

Toùm laïi, cuoäc soáng cuûa moät Kitoâ höõu thöôøng ngaøy laø moät phaûn aûnh maàu nhieäm Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Chuùng ta khoâng caàn phaûi suy lyù hoaëc phaân tích söï hieän dieän cuûa Ngaøi, maø chæ caàn caûm nghieäm vaø nhìn ngaém baèng con maét ñôn sô, chaân thaønh laø ñuû thaáy Ngaøi, thaáy boùng daùng Ngaøi, vaø tình thöông Ngaøi ôû quanh ta, bao phuû vaø höôùng daãn ta. Vaø neáu nhö söùc soáng aân suûng aáy ñem laïi cho ta ôn cöùu ñoä, thì nhö Gioan ñaõ vieát, do vieäc tin nhaän Thieân Chuùa trôû thaønh caàn thieát vaø ñem laïi cho ta ôn cöùu thoaùt, chöù khoâng phaûi söï giaûi thích theá naøo laø moät Thieân Chuùa Ba Ngoâi.