31- Jovinians
· Chủ xướng: Jovinianus, đan sĩ một thời rồi sau trở thành một kẻ theo khuynh hướng chống việc khổ chế, bị hoàng đế Theodosius rồi Honorius đầy đi Boas ở Dalmatia và chết ở đó năm 412. Các quan niệm của ông bị Giáo Hoàng Siriciô lên án ở Công Đồng Rôma năm 390 và sau đó còn bị Thánh Ambrôsiô lên án ở Công Đồng Milan nữa.
· Chủ trương:
- Trước nhan Thiên Chúa, một trinh nữ thực sự cũng không có giá hơn một người làm vợ;
- Kiêng cữ cũng không có công hơn việc ăn uống một cách xứng đáng;
- Người được rửa tội bởi Thần Linh và nước thì không thể phạm tội;
- Tất cả mọi tội lỗi đều bằng nhau;
- Chỉ có một mức độ hình phạt và phần thưởng ở đời sau;
- Chối bỏ Đức Trinh Nữ Maria trọn đời đồng trinh.
32- Vigilantians
· Chủ xướng: Vigilantius, sinh ở Western Gaul, làm chủ quán trọ, khoảng năm 395 lãnh chức linh mục, đến thăm Thánh Giêrônimô và liền cãi cọ với thánh nhân về các vấn đề trong đạo.
· Chủ trương:
- Lên án việc tôn kính ảnh tượng và di tích thánh, việc kêu cầu cùng các thánh, việc độc thân của hàng giáo sĩ, và đời sống đan tu;
- Việc cầu cho kẻ chết là một việc làm vô ích.
THẾ KỶ V
33- Pelagians
· Chủ xướng: Pelagius, một người Briton, năm 409, khi quân Alaric chiếm Rôma, cùng với người học trò trở lại đạo của mình là Caelestius thoát chạy tới Bắc Phi rồi tới Palestine trước cuộc họp của Công Đồng Carthage năm 411 lên án Caelestius. Pelagius được biết đến từ sau năm 418, song theo truyền tụng thì ông chết ở một tỉnh nào đó ở Palestine vào năm 70 tuổi. Ông đã từng được thánh Âu-Quốc-Tinh gọi là “thánh”. Nhưng bị lầm lạc vì giao tiếp với một linh mục người Syria tên là Rufinus (không phải là Rufinus thành là người đã tranh luận với thánh Giêrônimô). Các sai lạc của ông bị Công Đồng Êphêsô năm 431 lên án.
· Chủ trương:
- Adong sẽ phải chết dù không phạm tội;
- Tội của Adong chỉ làm tổn thương đến chính bản thân mình thôi chứ không đến giống nòi;
- Con cháu được sinh ra cũng tinh nguyên như Adong trước khi sa ngã;
- Loài người không chết đi vì Adong sa ngã phạm tội và cũng không sống lại nhờ việc Chúa Kitô phục sinh;
- Trẻ em được rửa tội hay không đều được cứu rỗi;
- Luật Moisen cũng là một hướng dẫn tốt dẫn con người về trời như Phúc Âm vậy;
- Ngay cả trước khi Chúa Kitô đến thì đã có những người vô tội rồi.
34- Semipelagians
· Chủ xướng: John Cassianus, một con người chưa bao giờ được tuyên phong, song cũng được tôn kính như một vị Thánh theo Lịch Hy Lạp. Ông là người đầu tiên đem luật đan tu Tây phương vào Đông phương. Ông đã nhập một đan viện ở Bêlem, sau đến tu ở sa mạc Ai Cập vì bị thu hút bởi đức thánh thiện của các vị ẩn tu ở đó. Ông lãnh nhận chức linh mục khi đến viếng Rôma, sau đó lập hai đan viện ở Marseilles, một trong hai do ông làm viện phụ. Các sai lầm của lạc phái bán Pelagians bắt nguồn từ ông bị lên án bởi Đức Celestine I năm 432, Đức Felix năm 529, và hai Công Đồng Orange cùng Valence được Đức Boniface II xác nhận.
· Chủ trương:
- Đức tin ban đầu lệ thuộc vào ý muốn tự do của con người, còn chính đức tin và việc tăng tiến đức tin thì tuyệt đối lệ thuộc vào Thiên Chúa;
- Bản tính tự nhiên cần ân sủng ở một mức nào đó;
- Việc trung thành đến cùng không phải là một ơn đặc biệt mà là do sức riêng của con người;
- Một số trẻ em chết trước khi lãnh nhận phép rửa và những em khác sau khi lãnh nhận phép rửa, theo tiền thức của mình, Thiên Chúa biết được việc lành hay dữ các em sẽ làm nếu các em sống;
- Một số được tiền định lên thiên đàng, phần còn lại phải sa hỏa ngục.
35- Nestorians
· Chủ xướng: Nestorius, sinh ở Germanicia, thuộc Syria Euphoratensis, được hoàng đế Theodosius II chọn làm thượng phụ Contantinôpôli. Ông có tiếng lợi khẩu và sau khi được tấn phong năm 428 đã tỏ ra hết sức nhiệt tình trong việc chống lại các lạc giáo thời ấy. Tuy nhiên, vào cuối năm 428, chính những gì ông dậy cũng bị phản đối rồi bị Công Đồng Chung Êphêsô lên án năm 431. Ông không phục án quyết của Công Đồng và bị hoàng đế tẩy chay khỏi giáo hội của ông. Ông trở về đan viện của mình ở Antiôkia, song mấy năm sau lại bị loại trừ đi Oasis, sau cùng ông đã chết ở Thebaid độ năm 451.
· Chủ trương:
- Chúa Kitô có hai ngôi vị biệt lập, một ngôi theo thần tính và một ngôi theo nhân tính;
- Đức Maria chỉ là mẹ của ngôi vị theo nhân tính mà thôi, chứ không phải ngôi vị theo thần tính.
36- Predestinarians
· Chủ xướng: Lucidas, một linh mục ở Gaul bênh vực lạc giáo này, một lạc thuyết bị Công Đồng Lyon lên án năm 475.
· Chủ trương:
- Thiên Chúa đã tuyệt đối và chủ động trong việc tiền định cho một số bị chết đời đời và phần còn lại được sống trường sinh, bằng một đường lối mà thành phần được rỗi không cần phải làm gì để bảo đảm cho phần rỗi của mình, chính ơn Chúa mang họ đến đích của họ;
- Chúa Kitô không chết cho thành phần bị loại, vì họ được ấn định sa hỏa ngục rồi.
37- Monophysites
· Chủ xướng: Eutyches (vì thế đôi khi lạc giáo này còn được gọi là Eutychians), không phải là người học thức, song rất được tôn kính và có thế giá. Năm 448, ông được 70 tuổi và đã 30 năm quản trị một đan viện với 300 đan sĩ ngoài thành Contantinôpôli. Ông là một đối thủ lợi hại của lạc giáo Nestoriô cũng như của các lạc giáo khác. Tại công đồng do Thánh Flavian, giám mục Contantinôpôli triệu tập khoảng năm 448, ông đã tố cáo giám mục ở Dorylaeum là Eusebius về giáo huấn sai lầm của vị giám mục này, thế nhưng, nhân vật bị ông tố cáo đáp lại bằng việc biện chứng chống lại ông. Vì không thể nào đáp lại một cách thỏa đáng, ông đã bị lên án và bị đi đầy năm 450.
· Chủ trương:
- Đức Kitô chỉ có một bản tính. (Lạc thuyết này đã bị Công Đồng Chung Chalcedon lên án năm 451).
THẾ KỶ VII
38- Monothelites
· Chủ xướng: Sergius, Thượng Chủ Contantinôpôli, nhân vật được đặc biệt hỗ trợ bởi vị giám mục Phasis sau là thượng chủ Alanxandria là Cyril (Cyrus). Công Đồng Chung Contantinôpôli năm 680 đã lên án lạc thuyết này.
· Chủ trương:
- Chúa Kitô có hai bản tính song chỉ có một ý muốn thần linh.
39- Paulicians
· Chủ xướng: Constantine thành Mananalis, xưng mình là Silvanus, đã thành lập cộng đồng Paulician đầu tiên ở Kibossa, gần Colonia xứ Armenia. Ông bắt đầu giảng dậy khoảng năm 657. Ông không viết sách, song dậy rằng các môn đệ của ông phải dùng Tân Ước làm sách giáo khoa. Sau 27 năm giảng dậy và truyền bá giáo phái của mình sang phíc Tây Tiểu Á, ông bị thẩm quyền đế quốc bắt giam và bị ném đá chết.
· Chủ trương:
- Đa thần;
- Tất cả vật chất đều xấu;
- Phủ nhận Cựu Ước;
- Chối bỏ việc Nhập Thể;
- Cho rằng Đức Kitô là một thiên thần và mẹ Người là Gialiêm trên trời;
- Tin tưởng vào Đức Kitô thì khỏi bị phán xét;
- Chối bỏ các bí tích và minh nhiên tin tưởng có việc chuyển hồn nơi người chết;
- Lên án mọi hình thức bề ngoài về đạo;
- Không chịu tôn kính Thánh Giá, vì cho rằng Đức Kitô đã không chịu đóng đanh.
THẾ KỶ VIII
40- Iconoclasts
· Chủ xướng: Leo người Isaurian, một nhân vật dùng ảnh hưởng và quyền lực hoàng đế của mình để gay gắt chống lại việc tôn kính tất cả mọi thứ ảnh tượng, từ năm 723. Công Đồng Chung Nicêa 2 năm 787 đã lên án lạc thuyết này.
· Chủ trương:
- Tôn kính ảnh tượng là việc tôn thờ ngẫu tượng.
