40.       Sau hết, chúng ta hãy nhìn đến các vị thánh, những vị đã thực hành đức bác ái một cách gương mẫu. Chúng ta đặc biệt nghĩ tới Thánh Martin thành Tours (năm 397), một quân nhân đã trở thành một đan sĩ và giám mục: ngài hầu như là một thần tượng, làm sáng tỏ cái giá trị bất khả thay thế của chứng từ bác ái của cá nhân con người. Ở cổng thành Amiens, Thánh Martin đã tặng một nửa chiếc áo khoác của mình cho một người nghèo: Chính Chúa Giêsu, vào đêm hôm ấy, đã hiện ra với ngài trong giấc mơ với chiếc áo khoác đó, để xác định tính cách chính thực của câu Phúc Âm: “Ta trần trụi được các người khoác mặc cho… khi các người làm điều ấy cho một trong những người an hem hèn mọn nhất của Ta là các người làm cho chính Ta” (Mt 25:36,40) (Cf. Sulpicius Severus, Vita Sancti Martini, 3, 1-3: SCh 133, 256-258). Tuy nhiên, trong lịch sử Giáo Hội, còn biết bao nhiêu là chứng từ bác ái đáng được trích dẫn! Đặc biệt là toàn thể phong trào đan viện tu, từ khi được bắt đầu với Thánh Antôn Đan Viện Phụ (năm 356), đã cho thấy được việc phục vụ bác ái rộng lớn đối với tha nhân. Qua cuộc hội ngộ “diện đối diện” với vị Thiên Chúa là Tình Yêu, người đan sĩ cảm thấy nhu cầu thúc bách trong việc biến đổi tất cả đời sống của mình thành việc phục vụ tha nhân, cùng với việc phụng sự Thiên Chúa. Điều này cho thấy việc hết sức chú trọng tới vấn đề tiếp đón đãi ngộ, vấn đề nương trú tị nạn và vấn đề chăm sóc cho thành phần bệnh nạn ở vùng lận cận của các đan viện. Điều ấy cũng cho thấy được những khởi xướng bao rộng về vấn đề phúc hạnh của con người cũng như về vấn đề cơ cấu Kitô Giáo, nhắm trước hết tới những con người rất nghèo, thành phần trở thành đối tượng chăm sóc đầu tiên của các dòng đan tu và khất thực, rồi sau đó của các tổ chức tu trì nam nữ khác suốt giòng lịch sử Giáo Hội. Hình ảnh của những thánh nhân chỉ cần liệt kê một ít như Phanxicô Assisi, I Nhã Loyola, Gioan Thiên Chúa, Camillus đệ Lellis, Vinh Sơn đệ Phaolô, Louise de Marillac, Giuseppe B. Cottolengo, Gioan Bosco, Luigi Orione, Têrêsa Calcutta, là những hình ảnh nổi bật như những mẫu gương lâu dài về việc phục vụ bác ái đối với tất cả mọi con người thành tâm thiện chí. Các thánh nhân là những người thực sự mang ánh sáng trong lịch sử, vì các vị là con người nam nữ sống đức tin, đức cậy và đức mến.

41.       Nổi nang nhất trong các thánh là Mẹ Maria, Mẹ của Chúa Kitô và là gương mẫu của tất cả mọi thánh đức. Trong Phúc Âm Thánh Luca, chúng ta thấy Mẹ dấn thân phục vụ bác ái cho chị họ Isave của Mẹ, người Mẹ đã ở cùng “khoảng chừng 3 tháng” (1:56), để trợ giúp bà trong giai đoạn thai nghén cuối cùng. “Magnificat anima mea Dominum”, Mẹ đã xướng lên vào dịp viếng thăm này, “linh hồn tôi ngợi khen Chúa” (1:46). Qua những lời này, Mẹ đã bày tỏ tất cả chương trình sống của Mẹ, ở chỗ, Mẹ không tự đặt mình vào tâm điểm, mà giành chỗ cho Thiên Chúa, Đấng được gặp gỡ nơi cả việc nguyện cầu và phục vụ tha nhân – và chỉ cho tới lúc ấy sự thiện hảo mới đi vào trần thế. Sự cao cả của Mẹ Maria là ở sự kiện Mẹ muốn tôn tụng Thiên Chúa chứ không phải chính bản thân Mẹ. Mẹ là con người thấp hèn: ước vọng duy nhất của Mẹ đó là được làm nữ tỳ của Chúa (x Lk 1:38,48). Mẹ biết rằng Mẹ sẽ chỉ góp phần vào việc cứu độ thế giới, ở chỗ, thay vì thi hành những dự án riêng của Mẹ, Mẹ hoàn toàn phó mình cho các khởi động của Thiên Chúa. Mẹ Maria là một người nữ của niềm hy vọng: chỉ vì Mẹ tin vào những lời hứa hẹn của Thiên Chúa và chờ đợi việc cứu độ Yến Duyên mà thiên thần mới đến viếng thăm Mẹ và kêu mời Mẹ dứt khoát phục vụ cho những lời hứa hẹn ấy. Mẹ Maria là một người nữ của niềm tin tưởng: “Phúc cho em vì em tin tưởng”, bà Isave nói với Mẹ như thế (x Lk 1:45). Ca vịnh Magnificat – Ngợi Khen – có thể nói là hình ảnh về tâm hồn của Mẹ – là những gì hoàn toàn đan kết chặt chẽ theo chiều hướng của Thánh Kinh, những chiều hướng được rút tỉa từ Lời Chúa. Ở đây chúng ta thấy Mẹ Maria hoàn toàn sống hợp với Lời Chúa biết bao, Mẹ chiều theo Lời Chúa là chứng nào. Mẹ nói năng và nghĩ tưởng theo Lời Chúa; và Lời Chúa trở thành lời của Mẹ, rồi lời lẽ của Mẹ xuất phát từ Lời Chúa. Ở đây chúng ta thấy tâm tưởng của Mẹ hòa hợp với tâm tưởng của Thiên Chúa biết bao, ý muốn của Mẹ nên một với ý muốn của Thiên Chúa biết là chừng nào. Vì Mẹ Maria hoàn toàn thấm nhuần Lời Chúa mà Mẹ mới có thể trở nên Mẹ của Lời Nhập Thể. Sau hết, Mẹ Maria là một người nữ mến yêu. Làm sao lại có thể xẩy ra khác được chứ? Là một tín hữu tin tưởng suy nghĩ theo ý nghĩ của Thiên Chúa và ước muốn theo ý muốn của Thiên Chúa, Mẹ không thể nào lại không phải là một người nữ mến yêu. Chúng ta cảm nhận được điều này nơi những cử chỉ âm thầm của Mẹ, như được thuật lại nơi các đoạn về Chúa Giêsu ấu nhi trong Phúc Âm. Chúng ta thấy được điều ấy nơi tính cách tinh tế được Mẹ tỏ ra qua việc Mẹ nhận thấy nhu cầu của đôi phối ngẫu ở Cana và trình bày nhu cầu này cùng Chúa Giêsu. Chúng ta thấy điều ấy nơi sự khiêm nhượng Mẹ tỏ ra trong việc Mẹ ẩn thân ở hậu trường cuộc sống công khai của Chúa Giêsu, vì Mẹ biết rằng Con Mẹ cần phải thành lập một gia đình mới, và giờ của Mẹ sẽ chỉ xẩy ra với Thập Tự Giá, giờ thực sự của Chúa Giêsu (x Jn 2:4,13:1). Trong khi thành phần môn để tẩu thoát thì Mẹ Maria vẫn đứng dưới chân Thập Tự Giá (x Jn 19:25-27); sau đó, vào giờ của Lễ Ngũ Tuần, các vị qui tụ lại bên Mẹ để dón chở Thánh Linh (x Acts 1:14).

42.       Đời sống của các thánh nhân không giới hạn vào tiểu sử trần thế của các vị, mà còn bao gồm cả việc các vị hiện diện và hoạt động trong Thiên Chúa sau khi chết nữa. Nơi các vị thánh, một điều duy nhất rất rõ ràng là những ai đến gần Thiên Chúa thì không tránh né con người, trái lại thực sự gần gũi với con người. Chúng ta thấy điều này sáng tỏ ở nơi Mẹ Maria hơn ai hết. Những lời Chúa Kitô tử giá nói cùng người môn đệ của mình – cho Thánh Gioan và qua ngài cho tất cả những người môn đệ của Chúa Giêsu: “Này là Mẹ của con!” (Jn 19:27) – được nên trọn một cách mới mẻ nơi mọi thế hệ. Mẹ Maria đã thực sự trở nên Mẹ của tất cả mọi tín hữu. Con người nam nử ở hết mọi thời đại và ở hết mọi nơi đều chạy đến với lòng nhân ái từ mẫu của Mẹ cũng như với đức trinh trong và ân huệ của Mẹ, cho tất cả mọi nhu cầu và ước vọng của họ, cho niềm vui nỗi buồn của họ, cho những lúc lẻ loi cô độc và những nỗ lực chung của họ. Họ liên lỉ cảm nghiệm được ân huệ của lòng Mẹ nhân ái cũng như của mối tình yêu thương liên lỉ được Mẹ tuôn trào ra từ đáy lòng của Mẹ. Những chứng từ của lòng tri ân cảm tạ dâng lên Mẹ từ mọi châu lục và mọi nền văn hóa là việc nhìn nhận tình yêu thương tinh tuyền không tìm mình mà chỉ toàn là bao dung. Viện tôn sùng này của tín hữu đồng thời cũng chứng tỏ cho thấy một trực giác không thể sai lầm về cách thức làm sao có thể hiện thực mối tình yêu thương như thế, đó là vì nó là hoa trái của mối hiệp thông thân mật nhất với Thiên Chúa, nhờ đó, linh hồn hoàn toàn được Ngài chiếm đoạt – một điều kiện làm cho những ai uống từ nguồn mạch yêu thương của Thiên Chúa, về phần họ, có thể trở nên một mạch nguồn “tuôn ra những giòng sông chảy nước sự sống” (Jn 7:38). Mẹ Maria, Vị Trinh Nữ và Mẫu Thân, cho chúng ta thấy tình yêu là gì, nó được bắt nguồn từ đâu, cũng như thấy được quyền lực liên lỉ được đổi mới của nó. Chúng ta ký thác Giáo Hội và sứ vụ của Giáo Hội trong việc phục vụ yêu thương cho Mẹ:

Thánh Maria Đức Mẹ Chúa Trời,

Mẹ đã ban cho thế gian ánh sáng chân thật của nó,

Là Chúa Giêsu Con Mẹ cũng là Con Thiên Chúa.

Mẹ đã hoàn toàn bỏ mình đi

Cho tiếng gọi của Thiên Chúa

Nhờ đó Mẹ trở thành một giòng suối

Của lòng nhân ái xuất phát từ Ngài.

Xin Mẹ hãy tỏ cho chúng con thấy Chúa Giêsu. Hãy dẫn chúng con đến với Người.

Hãy dạy cho chúng con hiểu biết Người và mến yêu Người,

Để cả chúng con nữa cũng

Có thể yêu thương thực sự

Và trở thành những nguồn nước sự sống

Giữa một thế giới đang khát khao.

Ban hành tại Đền Thánh Phêrô Rôma ngày 25/12, Lễ Trọng Kính Chúa Giáng Sinh năm 2005, năm thứ nhất của Giáo Triều tôi.

Giáo Hoàng Biển Đức XVI

 Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch từ

http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20051225_deus-caritas-est_en.html