Dẫn Nhập

Tuyệt đỉnh của Lịch Sử Loài Người

(Sau bài Dẫn nhập này, ở cuối trang có dấu để bấm đọc tới hay đọc lui, xin bấm vào dấu tới hay lui tùy nghi - Đa tạ.)

ừ cuối năm 2010 sang đầu năm 2011 thế giới đã chứng kiến thấy tình trạng càng ngày càng biến động đang xẩy ra ở thế giới Ả Rập Hồi Giáo ngay từ mấy tháng đầu năm 2011 ở Tunisia 28 ngày (17/12/2010-14/1/2011), Ai Cập 18 ngày (25/1-11/2/2011) và Lybia (từ 17/2) đầy bạo động và đổ máu. Những biến động giây chuyền xẩy ra ở Bắc Phi và Trung Đông từ cuối năm 2010 sang đầu năm 2011 này đã khiến chúng ta liên tưởng tới Biến Cố Đông Âu, một biến cố xẩy ra hoàn toàn khác hẳn, liên quan tới phương sách tranh đấu (bất bạo động không hề có một viên gạch vỡ hay giọt máu đổ) và thành quả đạt được (toàn bộ cộng sản Đông Âu bao gồm 8 quốc gia tự động giải thể trong vòng mấy tháng kể từ mùa thu cuối năm 1989).

Thế nhưng, tại sao có một Biến Cố Đông Âu xẩy ra một cách hoàn toàn tốt đẹp và mau chóng như vậy và nó được bắt nguồn xẩy ra từ đâu, nếu không phải từ Balan là quốc gia của vị đương kim giáo hoàng Giaon Phaolô II bấy giờ, vị đã về thăm quê hương với tư cách là giáo hoàng lần đầu tiên vào tháng 6/1979 trong vòng 8 ngày (2-10), và là vị giáo hoàng sau khi dẫn dắt Giáo Hội Công Giáo 26 năm rưỡi và nằm xuống đã được chính vị cựu lãnh tụ cuối cùng của Cộng sản Liên Sô là Gorbachev tuyên nhận là Biến Cố Đông Âu không thể nào xẩy ra nếu không có vị giáo hoàng này.

Tuy nhiên, vấn đề được đặt ra ở đây là làm thế nào lại đột nhiên xuất hiện một vị giáo hoàng đến từ một nước cộng sản Balan không phải người Ý sau 455 năm? Nếu ngài phải đi học làm linh mục chui dưới thời cộng sản thì làm sao ngài có thể trở thành giám mục, rồi tổng giám mục và hồng y trước khi làm giáo hoàng? Sự kiện ngài trở thành Tổng Giám Mục TGP Cracow theo ý của chính cộng sản, hoàn toàn ngược lại với ý muốn của vị hồng y giáo chủ Balan bấy giờ là những gì hùng hồn cho thấy cộng sản hoàn toàn tự do làm theo ý nghĩ khôn ngoan nhất của họ nhưng lại bị vị Chúa của Lịch Sử quan phòng đánh gọc họ vào thời điểm của Ngài.

Sự kiện về những tàn tích cộng sản vẫn tồn tại cho đến nay ở Trung Hoa, Bắc Hàn, Việt Nam và Cuba, những nước cộng sản về danh xưng vẫn còn mang tiếng cộng sản nhưng ruột gan cột lõi lại toàn là tư bản, những nơi thành phần đảng viên cộng sản đang bám víu lấy chế độ để hưởng thụ, những chế độ quá ư là giả dối và thối nát nhưng vẫn không thể bị hủy diệt, đủ chứng thực rằng không một thế lực trần gian nào có thể hủy diệt được chúng, nhưng thực ra chúng sẽ chỉ tồn tại cho tới thời điểm ấn định của Vị Chúa Tể Lịch Sử, như Ngài đã nhúng tay vào Biến Cố Đông Âu cuối năm 1989 và Liên Sô cuối năm 1991.

Đó là lý do hùng hồn cho thấy lịch sử của con người không phải là cuộc tiến hóa của định luật sống còn của mạnh được yếu thua, và thời gian không phải chỉ là một chu kỳ hay tiến trình mù quáng vô định của thế giới ngẫu nhiên và duy vật. Bởi vì thời gian là tiến trình của một giòng lịch sử xẩy ra những biến cố vào những thời điểm ấn định nào đó, như được Vị Chủ Tể của lịch sử, Đấng biết hết mọi sợi tóc trên đầu từng người và không một sợi tóc nào rơi xuống mà Ngài không biết (xem Mathêu 10:30, Luca 21:18), tiền định quan phòng theo dự án thần linh của Ngài, cho tới khi mọi sự được nên trọn, đúng như thượng trí vô cùng khôn ngoan và toàn thiện của Ngài, "để Thiên Chúa là tất cả trong mọi sự" (1Cor 15:28), “cho thiện ích của những ai được kêu gọi theo ý định của Ngài" (Roma 8:28). Thời gian quả thực là lịch sử diễn tiến mạc khải thần linh của Thiên Chúa.

Vì thời gian đã nhờ con người mà trở thành lịch sử và vì lịch sử được Đấng Quan Phòng Thần Linh làm chủ như một Lịch Sử Cứu Độ thực sự mà Mạc Khải Thánh Kinh Cựu Ước đã minh định trong Sách Giảng Viên (Ecclesiastes) đoạn 3 từ câu 1 đến câu 8 là "hết mọi sự đều có thời điểm ấn định của chúng và hết mọi công việc đều có thời ở dưới bầu trời này. Có thời sinh ra và có thời chết đi..." Thế nhưng, thời điểm ấn định quan trọng nhất trong Lịch Sử Cứu Độ này, một lịch sử chất chứa tất cả Dự Án Cứu Độ vô cùng kín nhiệm của Thiên Chúa, đó là thời điểm của Biến Cố Truyền Tin, thời điểm của Lời Nhập Thể: "Đến tới điểm ấn định, Thiên Chúa đã sai Con Ngài sinh ra bởi một người nữ..." (Gal 4:4).  

Đúng thế, Truyền Tin là tuyệt đỉnh của lịch sử loài người. Bởi vì, tâm điểm của biến cố này là chính Mầu Nhiệm Nhập Thể, một Mầu Nhiệm Nhập Thể làm cho Biến Cố Truyền Tin quả thực là tuyệt đỉnh của lịch sử loài người: Tuyệt Đỉnh Đỉnh chẳng những đối với quá khứ, liên quan tới Mầu Nhiệm Tạo Dựng, mà còn đối với cả hiện tại (thời điểm Chúa Kitô sống trên trần gian), liên quan tới Mầu Nhiệm Vượt Qua, và cả tương lai nữa, liên quan tới Mầu Nhiệm Cánh Chung.

Biến Cố Truyền Tin là giây phút Tuyệt Đỉnh của Lịch Sử Loài Người đối với quá khứ, liên quan tới Mầu Nhiệm Tạo Dựng

Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI – Sứ Điệp Giáng Sinh 2010:

·       “Nhập Thể là tột đỉnh của việc tạo dựng. Khi Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa nhập thể, được hình thành trong bụng dạ của Mẹ Maria theo ý muốn của Chúa Cha và tác động của Chúa Thánh Thần, thì việc tạo dựng đạt đến tuyệt đỉnh của mình. Nguyên lý ấn định của vũ trụ này là Logos – Lời bắt đầu hiện hữu trên thế gian, ở một thời gian và không gian nào đó... Việc Nhập Thể của Con Thiên Chúa là một biến cố xẩy ra trong lịch sử, đồng thời lại vượt lên trên lịch sử. ...”.

Biến Cố Truyền Tin là giây phút Tuyệt Đỉnh của Lịch Sử Loài Người đối với quá khứ, liên quan tới Mầu Nhiệm Tạo Dựng, trước hết, ở chỗ nào, có liên quan tới câu vấn nạn muôn thuở tuy đơn sơ nhưng nhức óc sau đây: Trứng gà có trước con gà hay con gà có trước trứng gà? - Xin thưa: cả hai đều đúng. Trứng gà có trước con gà theo Mầu Nhiệm Tạo Dựng: "đó là một buổi chiều và một buổi sáng". Con gà có trước trứng gà theo Mầu Nhiệm Tiền Định: vì nếu con gà là tầm vóc trọn vẹn và là đích điểm của trứng gà cũng là nguyên lý hiện hữu của trứng gà không được dựng nên thì sẽ chẳng bao giờ có trứng gà. Nguyên tắc con gà có trước trứng gà cũng xẩy ra rất đúng nơi Mầu Nhiệm Nhập Thể của Ngôi Lời Thiên Chúa với Mầu Nhiệm Tạo Dựng của loài người. Ngôi Lời là nguyên lý cho sự hiện hữu của con người

·       "Ngay từ ban đầu đã có Lời, Lời ở nơi Thiên Chúa và Lời chính là Thiên Chúa. Người đã hiện diện nơi Thiên Chúa ngay từ ban đầu. Nhờ Người mà tất cả mọi sự được tạo thành, không có Người chẳng một sự gì thành nên" (Gioan 1:1-3):

^“Ðây là những gì chúng tôi loan báo cho anh em, những gì đã có từ ban đầu, những gì chúng tôi đã từng nghe, những gì chúng tôi đã từng thấy tận mắt, những gì chúng tôi đã ngắm nhìn và tay chúng tôi đã chạm đến, chúng tôi nói về Lời sự sống. Sự  sống này đã trở nên hữu hình, chúng tôi đã từng thấy và chúng tôi đã làm chứng cùng loan báo cho anh em sự sống đời đời đã ở nơi Cha và trở nên hữu hình cho chúng ta).  Ðiều chúng tôi đã từng thấy và đã từng nghe, thì chúng tôi loan báo cho cả anh em nữa, ngõ hầu anh em được thông hiệp với chúng tôi! Và mối thông hiệp này của chúng ta là mối thông hiệp với Cha và với Ðức Yêsu Kitô Con của Người”. (1Gioan 1:1-3).

Biến Cố Truyền Tin là giây phút Tuyệt Đỉnh của Lịch Sử Loài Người đối với quá khứ, liên quan tới Mầu Nhiệm Tạo Dựng, chẳng những là nguyên lý hiện hữu của loài người mà, sau nữa, còn là mô phạm cho hữu thể loài người được dựng nên nữa: Ở chỗ, loài người được dựng nên hình ảnh Thiên Chúa, mà Lời Nhập Thể là hình ảnh của Thiên Chúa vô hình, là hiện thân đích thực của bản thể Cha.

·       “Người là hình ảnh Thiên Chúa vô hình, là trưởng tử của hết mọi tạo vật, vì trong Người, muôn vật trên trời dưới đất được tạo thành, những vật hữu hình và vô hình… tất cả đều được tạo thành nhờ Người và cho Người. Người có trước muôn loài muôn vật, tất cả đều tồn tại trong Người. (Col 1:15-17):

·       “Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách, Thiên Chúa đã phán dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Ngài đã phán dạy chúng ta qua Người Con, Đấng Thiên Chúa đã đặt làm vị thừa hưởng tất cả mọi sự và là Đấng nhờ Người mà Ngài đã dựng nên vũ trụ. ⁽³⁾ Người Con này là phản ánh vinh hiển Cha, là hiện thân đích thực của bản thể Cha” (Do Thái (1 :1-5)

Biến Cố Truyền Tin là giây phút Tuyệt Đỉnh của Lịch Sử Loài Người đối với hiện tại (khi Chúa Kitô còn sống trên trần gian), tức liên quan tới Mầu Nhiệm Cứu Chuộc

Phụng Vụ hằng năm của Giáo Hội được chia ra làm 5 mùa: Mùa Vọng và Mùa Giáng Sinh, Mùa Chay và Mùa Phục Sinh, Mùa Thường Niên sau Giáng Sinh và sau Phục Sinh. Thế nhưng, tột đỉnh của phụng niên là Tuần Thánh với Tam Nhật Vượt Qua bao gồm Mầu Nhiệm Tử Giá và Phục Sinh.

Thiên Chúa đã tỏ mình ra hết cỡ hay tỏ tất cả mình ra cho loài người thấy ở chỗ nào, nếu không phải ở trên Thập Giá: "Khi quí vị treo Con Người lên quí vị sẽ biết Ta Là" (Jn 8:28). Thế nhưng, nếu Đấng Tử Giá ấy không sống lại thì Người quả thực không phải là Thiên Chúa và tình yêu không mạnh hơn sự chết.

Sự kiện Chúa Giêsu Kitô quả thực đã sống lại từ trong kẻ chết là những gì chứng thực cho thấy Người chính "là Chúa và là Thiên Chúa" (Jn 20:28): "là Chúa" vì Người "được toàn quyền trên trời dưới đất" (Mt 28:18), đã chiến thắng tội lỗi và sự chết, và "là Thiên Chúa", vì Người "là Alpha và Omega, Đấng đang có, đã có và sẽ tới, Đấng Toàn Năng" (Rev 1:8).

Đó là lý do khi hiện ra với đầy đủ các tông đồ tám ngày sau, trong đó có cả Tôma, Chúa Kitô đã tỏ cho chung các vị và cho riêng tông đồ Tôma các dấu tích nơi chân tay và cạnh sườn của Người, để các vị tin rằng Người là người thật (với các vết tích tử giá) đồng thời cũng là Thiên Chúa thật, với thân xác phục sinh của Người.

Nơi Mầu Nhiệm Vượt Qua, nếu Chúa Kitô muốn chứng thực Người là người thật (tử giá) và là Thiên Chúa thật (phục sinh), thì hai bản tính được ngôi hiệp thành một Ngôi Vị duy nhất là Chúa Giêsu Kitô đã xẩy ra ngay trong Mầu Nhiệm Nhập Thể, mầu nhiệm "Lời đã hóa thành nhục thể" (Jn 1:14) trong Biến Cố Truyền Tin - giây phút tuyệt đỉnh của lịch sử loài người.

Biến Cố Truyền Tin là giây phút Tuyệt Đỉnh của Lịch Sử Loài Người đối với tương lai, tức liên quan tới Mầu Nhiệm Cánh Chung

Mầu nhiệm cánh chung bắt đầu từ lúc nào và diễn ra như thế nào, làm sao biết được, nếu không phải từ ngay khi Lời Nhập Thể là "thời sau hết" (Heb 1:1), nhưng hướng về cuộc tái giáng của Người trong vinh quang, một cuộc tái giáng vào lúc tận cùng thời gian để phán xét kẻ sống và kẻ chết, và để canh tân lại tất cả mọi sự thành trời mới đất mới.

·       “Và tôi đã thấy trời mới và đất mới, vì trời trước và đất trước đã qua đi, biển cũng chẳng còn. ² Và tôi đã thấy Thành thánh là Yêrusalem mới, tự trời ở nơi Thiên Chúa mà xuống, diễm lệ như tân nương trang sức chờ đón lang quân. ³ Và tôi đã nghe có tiếng lớn tự ngai phán ra: "Này là Nhà tạm của Thiên Chúa ở với loài người. Người sẽ ở với họ và họ sẽ là dân của Người; còn Người sẽ là Thiên Chúa của họ, Vị Thiên Chúa ở cùng họ”. (Khải Huyền (21:1-3)

Mầu Nhiệm Cánh Chung (cánh: xong, chung: kết) liên quan tới ý nghĩa Dự Án Cứu Độ của Thiên Chúa cuối cùng đã hoàn tất trong lịch sử của loài người như Ngài muốn, bao gồm từ tạo thiên lập địa đến tận thế, cả cựu ước (trông đợi ơn cứu chuộc) lẫn tân ước (tác dụng ơn cứu chuộc), một dự án thật ra đã được nên trọn (fulfilled) nơi Lời Nhập Thể là Chúa Giêsu Kitô ở Mầu Nhiệm Vượt Qua, nhưng chưa hoàn trọn (completed) nơi lịch sử loài người, một lịch sử (bao gồm tất cả con số  loài người Thiên Chúa muốn tạo dựng nên trên trần gian này) cho thấy tác dụng thần linh của Công Cuộc Cứu Độ, một tác dụng cần phải được hiện thực đúng như dự án cứu độ của Thiên Chúa Hóa Công đó là qui tụ mọi sự trong Chúa Kitô:

·       “Thiên Chúa đã ban cho chúng ta sự khôn ngoan để hiểu được mầu nhiệm này một cách trọn vẹn, dự án Ngài muốn ấn định trong Đức Kitô, ⁽¹⁰⁾ được thực hiện vào thời điểm viên trọn, đó là qui tụ tất cả mọi sự trên trời dưới đất dưới quyền lãnh đạo của Chúa Kitô" (Epheso 1:9-10)

Chúa Kitô sẽ đến và cần phải đến một lần nữa không phải là để chứng thực Người là Thiên Chúa thật và là người thật như khi Người đến lần thứ nhất, bởi thế Người không cần phải làm phép lạ hay những dấu lạ nữa, mà là "để cứu những ai thiết tha trông đợi Người" (Heb 9:28), đó là thành phần chiên "không thấy" Người mà vẫn tin Người bằng việc sống bác ái với những người anh chị em hèn mọn nhất là thành phần được Người đồng hóa với (x Mt 25:31-40).

Nếu Mầu Nhiệm Cánh Chung hướng đến và kết thúc ở việc tất cả mọi sự được canh tân trở thành trời mới đất mới để xứng đáng là nơi Thiên Chúa ở cùng loài người như Dự Án Thần Linh của Ngài đã có từ đời đời và tỏ hiện qua giòng lịch sử của con người, thì trời mới đất mới này đã được thể hiện và tỏ hiện nơi thần tính và nhân tính của Lời Nhập Thể trong Biến Cố Truyền Tin - giây phút tuyệt đỉnh của lịch sử loài người.

·       «Thực vậy, mầu nhiệm về con người chỉ thực sự được sáng tỏ trong mầu nhiệm Ngôi Lời nhập thể. Bởi vì Adam con người đầu tiên đã là hình bóng của Adam sẽ đến, là Chúa Kitô. Chúa Kitô, Adam mới, trong khi mạc khải về Chúa Cha và tình yêu của Ngài, đã cho con người biết rõ về chính con người và tỏ cho họ biết thiên chức rất cao cả của họ. Bởi vậy không lạ gì khi những chân lý đã nói ở trên đều tìm thấy nguồn gốc của chúng và đạt tới tột điểm nơi Người. Là ‘hình ảnh của Thiên Chúa vô hình’ (Col 1,15), chính Người là con người hoàn hảo đã trả lại cho con cháu của Adam hình ảnh Thiên Chúa đã bị tội nguyên tổ làm sai lệch. Bởi vì nơi Người bản tính nhân loại đã được mặc lấy chứ không bị tiêu diệt, do đó chính nơi chúng ta nữa bản tính ấy cũng được nâng lên tới một phẩm giá siêu việt. Bởi vì, chính Con Thiên Chúa khi nhập thể, một cách nào đó đã kết hợp với tất cả mọi người. Người đã làm việc với bàn tay con người, đã suy nghĩ bằng trí óc con người, đã hành động với ý chí con người, đã yêu mến bằng quả tim con người. Sinh bởi trinh nữ Maria, Người đã thực sự trở nên một người giữa chúng ta, giống chúng ta mọi sự, ngoại trừ tội lỗi» (Hiến Chế Ánh Sáng Muôn Dân - Lumen Gentium, 22)

Như thế, Mầu Nhiệm Nhập Thể là tâm điểm của cả 3 Mầu Nhiệm Tạo Dựng, Vượt Qua và Cánh Chung, vì cả 3 mầu nhiệm này đều trực tiếp liên quan tới  Lời Nhập Thể, Đấng là nguyên lý và là khuôn mẫu cho Mầu Nhiệm Tạo Dựng, Đấng là Chúa Giêsu Kitô Thiên Sai cứu chuộc nhân trần, và là Đấng đến trong vinh quang để qui mọi sự được Người cứu chuộc và thăng hóa về cho Thiên Chúa là nguyên ủy và là cùng đích của tất cả mọi sự, vị Thiên Chúa chân thật duy nhất đã tỏ tất cả Dự Án Thần Linh của mình ra nơi Mầu Nhiệm Nhập Thể, một Dự Án Thần Linh được hoàn trọn nơi Mầu Nhiệm Cánh Chung, được hiện thực nơi Mầu Nhiệm Vượt Qua và được bắt đầu nơi Mầu Nhiệm Tạo Dựng.  

Bài chia sẻ cho Ngày Tĩnh Tâm 5/3/2011

ở Đan Viện Biển Đức Thiên Tâm Kerens Texas