“Con Người Chuộng

Tối Tăm Hơn Ánh Sáng”

 

 

ội Nghị Dân Số Cairô diễn ra trên bình diện quốc tế năm 1994 là một trường hợp điển hình cho thấy ý hệ và xu hướng duy nhân bản của con người văn minh càng ngày càng lên đến tuyệt đỉnh nơi lịch sử hiện đại ngày nay. Ý hệ và khuynh hướng càng ngày càng duy nhân bản, hay nói cách khác, ý hệ và khuynh hướng duy nhân bản càng ngày càng hiện nguyên hình dạng của mình hơn, như thế cũng không có gì lạ và là một điều tự nhiên không thể nào không xẩy ra, một khi con người mỗi ngày một văn minh hơn, một thứ Văn Minh Bê Bối hay Be Bét (chữ bê bối hay be bét dịch theo âm của tên tháp babel, dù không thuận thanh cho lắm song cũng nói lên được tinh thần và hậu quả của việc xây tháp ấy),  như thực tế cho thấy, đưa con người đến chia rẽ và đổ nát (xem Gen 11:1-9), chứ không phải một thứ “văn minh yêu thương” (thành ngữ này bắt nguồn từ Đức Thánh Cha Phaolô VI, như thành ngữ “văn hóa tử vong” bắt nguồn từ Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II) cảm thông hiệp nhất của biến cố Thánh Thần Hiện Xuống (Acts 2:1-12).

Thật vậy, là người, theo tự nhiên, ai cũng muốn sống, và đã sống thì phải sống một sự sống trọn vẹn, một sự sống dồi dào. Đó là một thực tại, một thực tại hết sức hiển nhiên.

 

Không phải hay sao, cũng là một loài sinh vật như loài người, tức là, về hữu thể, cũng có vóc dáng (tuy khác hình thù) và khả năng sinh động (tuy khác cấp độ) như con người, song loài vật chỉ sống và vĩnh viễn sống ở mức độ bản năng, trước sau như một, chứ không tiến hóa như loài người. Đúng thế, văn minh của con người chính là dấu chứng tỏ tường nhất và là biểu hiệu hùng hồn nhất cho thấy sự sống của con người là loài "linh ư vạn vật" đã, đang và sẽ càng ngày càng trọn vẹn hơn, càng dồi dào hơn. Ở chỗ người ta không chỉ sống để ăn mà ăn để sống, và không phải chỉ sống cho mình mà còn sống với nhau cũng như cho nhau trong mối liên đới gia đình và xã hội nữa. Và điều chứng tỏ con người đã và đang thực sự đạt đến tầm vóc trưởng thành và trọn vẹn nhất của mình là ở chỗ, họ chẳng những đã ý thức được quyền làm người bất khả vi phạm của họ, mà còn tranh đấu để đòi hỏi quyền làm người theo bản tính của mình, nhất là dấn thân trong việc bảo vệ quyền làm người của nhau bị vi phạm nữa.

           

Tuy nhiên, thực tế hết sức phũ phàng cũng cho thấy, chính khi con người đạt tới tầm mức trưởng thành của mình, ở chỗ nhận biết và đòi hưởng quyền làm người xứng đáng với thân phận của mình như thế, họ lại bị khủng hoảng hơn bao giờ hết. Nhìn vào thế giới văn minh hầu như tuyệt đỉnh ngày nay, (so với thời "xưa", 10 năm trước đây, thời mới từ đầu thập niên 1990, nhất là thời 40 năm trước đây, từ thập niên 1960, đặc biệt là thời hơn 50 năm trước đây, từ sau Thế Chiến Thứ Nhất vào cuối thập niên 1940, chứ chưa nói gì đến từ thời Cách Mạng Âu Châu vào thế kỷ 18 và 19), người ta thấy hiện lên một cách hết sức rõ ràng hình ảnh của một thế giới, trong đó, có một số rất đông (các nước đang tiến) đang hồ hởi tiến lên chóp đỉnh, cũng như một số không ít (các nước tân tiến Âu Châu và Bắc Mỹ) đã lên tới và đang reo hò ở trên một chóp đỉnh... Thế nhưng, cũng từ chính chóp đỉnh nhân quyền ấy, người ta đồng thời cũng thấy cơ cấu lập pháp, hành pháp và tư pháp của họ chẳng những reo hò mừng rỡ mà còn la lối nhau, quát tháo nhau, vì những va chạm quyền làm người, khiến cho những con người được “may phước” sống trong xã hội “đi giầy tây” văn minh song lại là một xã hội đang “đóng khố” về luân lý ấy quay ra giành giật nhau, xô lấn nhau, “ly dị” nhau, đến nỗi tình trạng “mạnh được yếu thua” (người khỏe được ‘quyền’ giết người bệnh), “cá lớn nuốt cá bé” (thai mẫu được ‘quyền’ giết thai nhi), “cá mè một lứa” (đồng tính được ‘quyền’ luyến ái và lập gia đình với nhau), của một thứ “luật rừng” còn tệ hơn cả thời con người tiền sử “ăn lông ở lỗ” ngày xưa, đã và đang hết sức phũ phàng và trắng trợn diễn tiến trên tháp đỉnh của lịch sử văn minh loài người ngày nay.

 

“’Lạy Chúa, xin sai Thánh Thần Chúa đến và xin canh tân bộ mặt trái đất’. Câu đáp ca của ngày lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống này có một ý nghĩa rất sâu xa, không phải vì lời khẩn nguyện này chứa đựng một niềm xác tín là chỉ có Thánh Thần Chúa mới là nguyên lý tối cao và là tác nhân chủ động trong việc ‘canh tân bộ mặt trái đất’ nhờ việc Giáo Hội truyền bá phúc âm hóa, mà còn vì câu này nói lên một ý nghĩa sâu xa huyền diệu của đối tượng cần phải được Thánh Thần Chúa ‘canh tân’, đó là ‘bộ mặt trái đất’ nữa.

 

“Phải chăng ‘Bộ mặt trái đất’ là chính văn hóa con người?

 

“Đúng thế. Nếu ‘từ khởi nguyên Thiên Chúa bắt đầu dựng nên trời đất’ (Gen.1:1) thì có thể hiểu là từ ban đầu ‘Thiên Chúa là Cha toàn năng’ đã dựng nên ‘muôn vật hữu hình và vô hình’, như tín điều đầu tiên của Kinh Tin Kính được Kitô hữu chúng ta vẫn tuyên xưng từ trước đến nay. Nếu ‘trời’ là biểu hiệu cho ‘vật vô hình’ thì ‘đất’ là biểu hiệu cho ‘vật hữu hình’.

 

“Tuy nhiên, trong ‘muôn vật hữu hình’ được dựng nên này, chỉ có tạo vật ‘được dựng nên theo hình ảnh Thiên Chúa và tương tự như Thiên Chúa’ (Gen.1:27) mới thật sự là và xứng đáng là ‘bộ mặt trái đất’ mà thôi. Con người là ‘bộ mặt trái đất’, tức là đại diện, là thay mặt cho ‘muôn vật hữu hình’ trước nhan Thiên Chúa, Đấng đã đặt họ ‘làm chủ trái đất’ (Gen.1:28). Bởi vì, theo phẩm vị và bản tính bẩm sinh của mình, họ được Đấng Tạo Hóa ban cho khả năng và quyền năng ‘nhân linh ư vạn vật’: khả năng ‘nhân linh ư vạn vật’ của con người là luận biết và quyền năng ‘nhân linh ư vạn vật’ của con người là tự do.

 

“Thực tế cho thấy, chính nhờ khả năng và quyền năng ‘nhân linh ư vạn vật’ này, con người đã thực sự là một tác nhân làm thay đổi hoàn toàn ‘bộ mặt trái đất’, bằng đời sống càng ngày càng văn minh của mình, với những phát minh mỗi ngày một tân tiến khôn lường và tiện nghi hết sức, làm nên biết bao nhiêu là kỳ công nhân tạo, đến nỗi, chính lịch sử cũng không ghi nhận kịp và tiên đoán nổi mức độ văn minh đang gia tốc phát triển này sẽ đi về đâu, thậm chí, đa số con người ngày nay cũng không thể nào ngờ được, không thể nào hưởng hết, không thể nào biết hết, không thể nào sử dụng thông thạo như một chuyên viên nếu không được huấn luyện đặc biệt v.v.

 

“’Bộ mặt trái đất’ chẳng những được văn minh loài người trang điểm diễm tuyệt đến chói ngời bề ngoài như thế, nó còn được con người ‘linh ư vạn vật’ biến đổi sâu xa bằng chính văn hóa của họ nữa, để ‘bộ mặt trái đất’ cũng được vinh dự mang bộ mặt nhân bản, không phải như một chiếc mặt nạ giả tạo tạm bợ, mà là một bộ mặt nhập thể, tương tự như trường hợp con người tạo vật trần gian được thực sự mang dung nhan của Thiên Chúa nơi ‘Lời đã hóa thành nhục thể’ (Jn.1:14).

 

“Thật ra, văn minh cũng là một hình thức văn hóa của con người, song nó không phải là chính văn hóa và là tất cả văn hóa, vì văn hóa là tất cả những gì con người sống động theo quan niệm làm người của mình ở một thời điểm và địa điểm nào đó; nó bao gồm cũng như được diễn tả hay biểu lộ ở nhiều và qua nhiều phương diện khác nhau, như phương diện xã hội (nhân sinh và tập tục), chính trị (thể chế và luật lệ), văn học (văn chương và khoa học), nghệ thuật (cảm nhận và biểu hiện), kỹ thuật (phát minh và tiện nghi), gia đình (yêu thương và sự sống), giáo dục (phẩm giá và nhân cách), kinh tế (lao động và sản xuất), truyền thông (liên lạc và giao tiếp). “Đúng thế, tuy không phải là yếu tố ‘là người’ của con người, như bản tính tự nhiên tạo nên hữu thể con người, văn hóa cũng là bộ mặt của con người ‘linh ư vạn vật’, tức là tất cả những gì ‘làm người’ của con người. Lịch sử cho thấy, chỉ con người mới có tiến bộ, mới tiến từ chỗ lạc hậu đến chỗ văn minh, từ chỗ ăn lông ở lỗ đến chỗ ăn sang mặc đẹp, từ chỗ sống theo luật rừng mạnh được yếu thua đến chỗ công bằng bác ái vị tha, từ chỗ mê tín dị đoan đến chỗ khoa học thực nghiệm, từ chỗ đa thê lắm thiếp đến chỗ một vợ một chồng, từ chỗ quân chủ chuyên chế đến chỗ dân chủ cộng hòa, từ chỗ cha mẹ đặt đâu con ngồi đó đến chỗ chọn mặt gửi vàng, từ chỗ trọng nam khinh nữ đến chỗ nam nữ bình quyền, từ chỗ cầy sâu cuốc bẫm đến chỗ máy móc gia tăng năng xuất, từ chỗ làng mạc quê mùa mộc mạc đến chỗ thành thị phồn hoa đô hội, từ chỗ năm châu bốn bể xa cách đến chỗ gần gũi nhau hơn như cùng nhau sống trong một khu làng hoàn vũ (global village) v.v.

 

“Thế nhưng, tất cả những tiến bộ về mọi mặt của con người đó, từ thời tiền sử và thượng cổ đến thời khoa học kỹ thuật tối tân tiến trước ngưỡng cửa của ngàn năm thứ hai Kitô giáo hiện nay, con người đã thực sự tỏ ra mình càng ‘làm người’, đúng như bản chất của văn hóa đích thực, hay chưa?

 

“Xét về mặt nổi, việc tiến bộ của con người trong việc càng ngày càng ‘làm người’ hơn có thể bắt đầu từ cuối thế kỷ 15, đầu thế kỷ 16, với phong trào thám hiểm thế giới, một phong trào chẳng những đã giúp con người khám phá ra toàn diện ‘bộ mặt trái đất’ của mình ở khắp nơi trên thế giới, mà còn đem văn minh Âu Châu, trong đó có cả văn hóa Kitô giáo, đi trang điểm ‘bộ mặt trái đất’. Việc tiến bộ trong việc ‘làm người’ của con người kể từ phong trào thám hiểm thế giới này có thể được tóm trong chữ ‘quyền’ và được diễn tả bằng bộ ba danh từ kép: quyền lực hay quyền năng (power), quyền hành hay quyền bính (authority) và quyền lợi hay quyền hạn (right).

 

“Quyền lực hay quyền năng là tất cả những gì con người có thể thực hiện theo khả năng sinh hoạt tự nhiên của mình, đặc biệt về cả phương diện khoa học lẫn kỹ thuật: về khoa học, được mở màn từ năm 1512 khi Copernicus công bố thực tại trái đất và các hành tinh quay chung quanh mặt trời, và về kỹ thuật, được bắt đầu từ năm 1698 khi Thomas Suvery sản xuất máy chạy bằng hơi nước.

 

“Quyền hành hay quyền bính là tất cả những gì con người có thể hành sự trong trách nhiệm lãnh đạo của mình, đặc biệt về phương diện chính trị, được mở màn với chế độ dân chủ bằng cuộc cách mạng Pháp 1789, và với chế độ xã hội chủ nghĩa bằng cuộc cách mạng Nga năm 1917.

 

“Quyền lợi hay quyền hạn là tất cả những gì con người có thể thừa hưởng theo bản tính bẩm sinh là người của mình, đặc biệt về phương diện xã hội, được đánh dấu bằng cuộc đấu tranh nhân quyền đầu tiên ở Hoa Kỳ chống lại chế độ thuộc địa để giành độc lập vào năm 1776, nhất là đã đạt đến tột đỉnh của nó nơi bản Hiến Chương Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc sau Thế Chiến Thứ Hai, vào cuối năm 1948.

 

“Thế nhưng, thực tế cho thấy, càng tân tiến con người càng đi đến chỗ bị khủng hoảng về quyền lực, quyền hành và quyền hạn của mình, qua thái độ con người tỏ ra tự phụ, tự mãn và tự nhiên thái quá.

 

“Trước hết, con người tân tiến bị khủng hoảng ở chỗ tỏ ra tự phụ về quyền lực nơi các khám phá khoa học và phát minh kỹ thuật của mình, khi gạt Đấng Tạo Hóa ra ngoài bằng chủ nghĩa duy lý (rationalism/idealism) hay duy vật (materialism/communism).

 

“Sau nữa, con người tân tiến bị khủng hoảng ở chỗ tỏ ra tự mãn khi lấy quyền hành chính trị để giải quyết mọi sự như ý riêng của mình theo trào lưu tục hóa (secularism) và thực dụng (consequentialism), bằng cách ban bố các khoản luật phi nhân bản phản luân thường đạo lý làm người.

 

“Sau hết, con người tân tiến bị khủng hoảng ở chỗ tỏ ra chỉ biết sống tự nhiên theo khuynh hướng hưởng thụ (consumerism) và buông thả (nihilism), bất xứng với phẩm vị làm người.

 

“Như thế, thực tế hiện lên cho thấy hết sức rõ ràng ‘bộ mặt trái đất’ ở vào thời điểm Mùa Đông Lịch Sử ngay trước ngưỡng cửa của ngàn năm thứ ba Kitô giáo này đã hoàn toàn bị méo dạng, đã thực sự bị biến dạng, thậm chí đã trở thành quái dạng nữa là đàng khác.

“’Bộ mặt trái đất’ hiện nay không méo dạng là gì, với chủ thuyết duy nhân bản (secular humanism), một chủ trương tôn sùng con người hơn cả Đấng đã dựng nên con người? ‘Bộ mặt trái đất’ hiện nay cũng không biến dạng là gì, với khuynh hướng luân lý tương đối (moral/ethical relativism), một khuynh hướng biến dữ thành quyền lợi theo chủ quan phi chân lý của mình?? ‘Bộ mặt trái đất’ hiện nay thậm chí còn trở thành quái dạng nữa, với những luật lệ chẳng những phi nhân bản mà còn phản luân thường đạo lý làm người, như luật cho phép phá thai, hợp thức hôn nhân đồng tính luyến ái v.v.???

 

“Để có thể nhìn thẳng và nhìn kỹ ‘bộ mặt trái đất’ đã bị méo dạng, biến dạng và quái dạng này, chúng ta hãy lắng nghe Vị Chủ Chiên Tối Cao của Giáo Hội Công Giáo hoàn vũ đã chia sẻ nhận định của một người nhìn từ trên cao xuống như ngài, (tất nhiên sẽ là cái nhìn tổng quát, rõ hơn và chính xác hơn những nhận định của người ở dưới và ở trong cuộc là cái nhìn dễ bị chi phối lệch lạc của con người chúng ta). Cái nhìn của ngài cho chúng ta thấy căn nguyên sâu xa của một thứ văn hóa ngài đã đặt tên cho nó là ‘văn hóa tử vong’...

 

“Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, vào ngày 27-6-1998, đã chia sẻ với các vị giám mục Hoa Kỳ sang Rôma đợt 9 dịp ad limina của các ngài, như sau:

 

·        Chúng ta phải nhận diện cuộc khủng hoảng văn hóa về luân lý này như thế nào đây? Chúng ta có thể thoáng nhìn thấy giai đoạn đầu tiên của nó theo những gì Đức Hồng Y Gioan Henry Newman viết qua bức Thư gửi cho Duke Norfolk: ‘Trong thế kỷ này, (lương tâm) đã bị thay thế bởi cái giả tạo, cái giả tạo chưa hề có ở 18 thế kỷ trước đó và nếu có chăng nữa cũng không thể nào lẫn lộn với nó. Đó là quyền tự ý (self-will). Những gì xẩy ra đúng ở thế kỷ 19 của đức hồng y Newman thì càng đúng hơn ở lúc này đây. Những quyền lực mạnh mẽ về luân lý nhấn mạnh rằng, các thứ quyền của lương tâm bị vi phạm bởi chính ý tưởng là có một thứ luật luân lý được ghi khắc nơi nhân tính của chúng ta, một thứ luật luân lý mà chúng ta có thể biết được bằng việc phản tỉnh về bản tính của mình cũng như về các việc làm của mình, và là một thứ luật áp đặt một số trách nhiệm trên chúng ta, vì chúng ta công nhận chúng có tính cách thắt buộc và chân thực phổ quát. Điều này thường được nói là một việc hủy hoại tự do. Thế nhưng ý niệm về ‘tự do’ thực sự ở đây là gì? Phải chăng tự do chỉ là việc làm theo ý mình – ‘tôi phải được phép làm điều này vì tôi muốn làm như vậy’? Hay phải chăng tự do là quyền làm những gì tôi phải làm, phải tự nguyện liên kết với điều tốt lành và chân thực (xem Bài Giảng tại Baltimore ngày 8-12-1995)?

 

Quan niệm về tự do như là vấn đề tự quyết theo cá nhân hấp dẫn con người; được mớm cho bởi giới trí thức, bởi phương tiện truyền thông, bởi ngành lập pháp và tư pháp, quan niệm tự do này trở nên một lực lượng văn hóa mãnh liệt. Tuy nhiên, cuối cùng nó hủy diệt sự thiện riêng tư của cá nhân cũng như hủy diệt công ích của xã hội. Tự-do-là-tự-quyết, bởi việc nhấn mạnh một chiều đến ý muốn tự quyết của cá nhân như là nguyên lý cấu tạo duy nhất của đời sống công cộng, làm phân ly các mối giây ràng buộc giữa nam và nữ, giữa cha mẹ và con cái, giữa người mạnh và kẻ yếu, giữa đa số và thiểu số. Kết qủa gây ra là việc đổ vỡ nơi xã hội dân sự, và là một cuộc sống công cộng chỉ có các diễn viên còn lại đó  là việc tự quyết của cá nhân và chính quyền. Như thế kỷ 20 đã dạy cho chúng ta thấy, đóù là một liều thuốc mạnh cho bạo quyền bạo lực.

 

Cuộc khủng hoảng hiện nay về văn hóa luân lý, ở tận gốc rễ của mình, là một cuộc khủng hoảng về hiểu biết bản tính của con người…

 

(tuần san L’Osservatore Romano, ấn bản Anh ngữ, 1-7-1998, trang 3, đoạn 2 và 3)

 

(Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, Giáo Lý Cẩm Nang,

Cao-Bùi, 1999, trang 211-215;

Bộ Mặt Trái Đất, Dân Chúa Âu Châu 7-8/1999 và Dân Chúa Mỹ Châu 8/1999)

 

Chiều hướng “con người chuộng tối tăm hơn ánh sáng” (Jn 3:19), có thể nói đã hiện diện nơi con người ngay trước cả nguyên tội, cho đến nay, càng văn minh chiều hướng này mới càng có môi trường thuận lợi để hiện nguyên hình dạng “vô thần” của mình thôi, đúng hơn, hiện nguyên hình tượng của một thứ “duy nhân vô thần”, phản ảnh mộng ước ban đầu của nữ nguyên tổ loài người (xem Gen 3:1-6). Hiện tượng “duy nhân vô thần” này đã được Christopher Dawson, một sử gia Công giáo Anh quốc nói đến từ năm 1938: “Một xã hội mất đạo nghĩa không sớm thì muộn cũng sẽ thành một xã hội mất văn hóa”. Sau đây là những nhận định của ông từ năm 1932 (được tờ Nguyệt San Công Giáo nổi tiếng nhất thế giới là Inside The Vatican 12/1999, trang 53-55 trích lại).

 

·        “Đa số con người, bất kể theo chủ trương chính trị nào, đều sẵn lòng chấp nhận khoa học, chế độ dân chủ và chủ nghĩa nhân bản như là những yếu tố nơi nền văn minh tân tiến, thế nhưng họ lại khó lòng chấp nhận tầm quan trọng của đạo giáo nói chung và Kitô giáo nói riêng. Họ cho Kitô giáo ra rìa cuộc sống tân tiến và là những gì không nhất trí với kiến thức tân kỳ. Theo họ, cuộc sống tân tiến đối diện với sự kiện, trong khi đó Kitô giáo bàn về những tín điều thiếu minh chứng và bất khả thấu. Con người có thể trục lợi nơi các niềm tin tưởng về đạo nghĩa, bao lâu họ coi chúng như là một thứ xa xỉ phẩm riêng tư của mình; thế nhưng những niềm tin tưởng này không có trách nhiệm gì với đời sống xã hội cả, và xã hội dù không có chúng cũng vẫn có thể sinh hoạt một cách rất ngon lành. Chưa hết, ngoài xu hướng mập mờ đối với đạo nghĩa được coi như một vấn đề ngoài lề như thế, còn có một cơ cấu tư tưởng mạnh mẽ chủ động tỏ ra hận thù Kitô giáo và coi việc hủy diệt tôn giáo là việc tuyệt đối cần phải làm cho lợi ích của việc tiến triển nền văn hóa tân tiến. Điển hình nhất của thái độ này là ở Nga Sô, nơi mà lần đầu tiên trong lịch sử loài người, chúng ta chứng kiến thấy được cả một chính quyền to lớn, hay là cả một đế quốc hoàn vũ, chính thức chối bỏ bất cứ một chi tiết nào về đạo giáo, thay vào đó lại chấp nhận một chính sách về xã hội cũng như giáo dục theo chiều hướng vô thần ác nghiệt.

 

“Thế nhưng, khuynh hướng ấy không phải chỉ hạn hẹp ở Nga hay nơi những người theo cộng sản. Cả ở Âu Châu và Mỹ Châu cũng có những trào lưu phản đạo, trong đó có cả nhiều cây viết tân thời chuyên nghiệp nhất của chúng ta cùng với một ít con người thuộc ngành khoa học. Trào lưu này chẳng những tìm cách tiêu diệt đạo giáo mà còn tìm cách cách mạng cả luân thường và hạ giá các lý tưởng đạo lý đã từng chi phối xã hội Tây phương cho tới nay.

 

“Theo tôi thì đây là một trong những đặc tính nổi bật nhất của tình trạng hiện nay. Nếu Âu châu loại trừ Kitô giáo thì nó cũng phải loại trừ cả bộ luật luân lý của mình nữa. Ngược lại, khuynh hướng tân tiến muốn loại trừ tính chất luân lý truyền thống sẽ càng tăng sức cho cuộc nổi loạn về tri thức phản chống lại với niềm tin về đạo nghĩa.

 

“Thoạt thấy thì dường như những tác lực làm đổi thay trong thế giới tân tiến này thực sự tỏ ra thù ghét đạo giáo, và chúng ta đang tiến nhanh đến một tình trạng văn minh hoàn toàn bị tục hóa. Thế nhưng không dễ gì loại trừ được đạo nghĩa như chúng ta tưởng đâu. Cá nhân có thể dễ dàng chiều theo thái độ tiêu cực của chủ nghĩa lập luận hoài nghi. Song nếu toàn khối xã hội loại trừ đi tất cả các niềm tin tốt lành, nó sẽ không thể nào chống cự lại được những hậu quả tan nát của vị kỷ và tư ích. Hết mọi xã hội đều cậy nhờ vào phương tiện cứu giúp cuối cùng là việc nhận thức được những nguyên tắc chung cũng như những lý tưởng chung, và nếu nó không kêu gọi lòng trung thành nơi các phần tử của mình về vấn đề luân lý cũng như tâm linh thì nó chắc chắn không thể nào không tan tành sụp đổ.

 

“Trong quá khứ, xã hội đã có được một nguyên tắc liên kết trong các niềm tin về đạo giáo, đạo giáo thực sự là tâm điểm sống còn của cả cơ cấu xã hội. Nếu một quốc gia chưa có căn bản chung về đạo giáo thì nó nỗ lực tạo nên một cách nhân tạo, như việc chính thức tôn thờ Cê-Sa đã trở thành một quốc giáo của Đế quốc Rôma vậy. Bởi thế, ngày nay, nếu quốc gia không còn thể nào nại đến các nguyên tắc luân lý cổ xưa là những gì thuộc về truyền thông Kitô giáo, thì nó buộc phải tạo nên một niềm tin chính thức mới cũng như các nguyên tắc luân lý mới là những gì ràng buộc thành phần công dân của mình.

 

“Việc cộng sản loại trừ tôn giáo và luân lý Kitô giáo đã không dẫn đến việc bỏ bê kiểm soát xã hội cũng như dẫn đến việc mặc cho tự do buông thả về ý nghĩ liên quan đến các vấn đề tin tưởng. Trái lại, nó đã gắn liền với tình trạng tăng cường việc kiểm soát của xã hội đối với các niềm tin tưởng và cuộc sống tâm linh của mỗi người công dân. Thật vậy, điều những người Cộng sản đã thực hiện không phải là loại trừ tôn giáo mà chỉ là thay thế niềm tin chính thức cổ truyền bằng đạo giáo Cộng sản mới mẻ và ngặt nghèo hơn. Đảng Cộng Sản là một môn phái đạo giáo hiện hữu để truyền bá đức tin chân thật. Đảng này có Tòa Tra Vấn để theo dõi và trừng trị lạc giáo. Nó sử dụng vũ khí ra vạ tuyệt thông đối với những phần tử bội giáo hay bất chính giáo. Nó lấy các bản viết của Mác làm thánh kính vô ngộ của mình, và nó tôn kính Lêninh nếu không phải là một vị Thiên Chúa thì cũng là một vị cứu thế và là một vị tiên tri…

“Lúc mà xã hội đòi buộc các phần tử của mình phải hoàn toàn trung thành với mình là lúc nó mặc lấy một quyền bính mang tính cách tôn giáo. Vì con người chính yếu là loài tâm linh nên bất cứ một quyền lực nào đòi kiểm soát toàn thể con người đều buộc phải biến đổi những mục tiêu tương đối và riêng biệt để tiến đến lãnh vực của những giá trị tuyệt đối thuộc lãnh giới tôn giáo. Ngược lại, nếu chính quyền đồng ý giới hạn các mục tiêu của mình ở lãnh vực chính trị, thì chắc chắn nó đã công nhận lý tưởng của nó chỉ là một lý tưởng tương đối và nó phải chấp nhận tính cách tối thượng của các lý tưởng linh thiêng vượt ra ngoài tầm tay của nó.

 

“Đây là một giải pháp đã được xã hội Tây phương chọn lựa cho đến nay, song là một giải pháp chất chứa việc hiện hữu của một quyền linh độc lập, dù quyền linh này là một niềm tin về đạo giáo hay là một lý tưởng luân lý chung. Nếu vắng bóng những điều này thì chính phủ chắc chắn sẽ nắm quyền hành tuyệt đối hầu như thuộc về lãnh vực tôn giáo vậy, mặc dù không nhất thiết phải cùng một đường lối như chính quyền Cộng sản đã thực hiện. Chúng ta có thể dễ nhận thấy một kiểu cách tục hóa khác hợp với các nhu cầu của xã hội tư bản: thật vậy, chúng ta đang chứng kiến việc nổi dậy của một cái gì đó theo loại này ở Hiệp Chủng quốc, cho dù nó mới chỉ có mầu sắc của những gì tồn tại nơi truyền thống Cải Cách cổ xưa.