Thánh Thể là Sự Sống Hiệp Thông nơi việc Cử Hành Thánh Lễ

Trong Thông Điệp Giáo Hội Sống Bởi Thánh Thể, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã xác tín Thánh Thể là một Sự Sống Hiệp Thông qua việc Kitô hữu Hiệp Lễ cũng như bằng Tặng Ân Thánh Thần Người ban cho những ai lãnh nhận Mình Máu Thánh của Người, ở khoản số 16 và 17 thứ tự sau đây:

• “Hiệu năng cứu độ của hiến tế này được hoàn toàn hiện thực khi lãnh nhận mình máu Chúa lúc hiệp lễ. Hiến Tế Thánh Thể tự bản chất nhắm đến việc hiệp nhất nội tâm của tín hữu với Chúa Kitô qua việc hiệp lễ; chúng ta lãnh nhận chính Đấng đã hiến mình cho chúng ta, chúng ta lãnh nhận thân thể Người đã trao nộp cho chúng ta trên Thập Giá cũng như lãnh nhận máu Người ‘đã đổ ra cho nhiều người được tha tội’ (Mt 26:28). Chúng ta được lời Người nhắc nhớ rằng: ‘Như Cha hằng sống đã sai Tôi và Tôi sống bởi Cha thế nào, thì ai ăn Tôi cũng sẽ sống bởi Tôi như vậy’ (Jn 6:57). Chính Chúa Giêsu đã bảo đảm với chúng ta rằng việc hiệp nhất này, một thứ hiệp nhất được Người so sánh với việc hiệp nhất sự sống Ba Ngôi, được thực sự thể hiện. Thánh Thể thực sự là một bữa tiệc Chúa Kitô đã tự hiến mình làm của dưỡng nuôi chúng ta. Vào lần đầu tiên Chúa Giêsu nói về thứ dưỡng nuôi này, thành phần nghe Người bấy giờ lấy làm lạ lùng và bối rối khiến Vị Thày này bắt buộc phải nhấn mạnh đến chân lý khách quan của những lời Người nói: ‘Thật vậy, thật vậy, Tôi nói cho quí vị hay, trừ phi quí vị ăn thịt Con Người và uống máu của Người, bằng không quí vị sẽ không có sự sống nơi bản thân quí vị’ (Jn 6:53). Đây không phải là thứ lương thực bóng bẩy mỹ từ, bởi vì ‘Thịỉt Tôi thực sự là của ăn và máu Tôi thực sự là của uống’ (Jn 6:55)”.

• “Qua việc chúng ta được hiệp thông với mình máu của Người, Chúa Kitô cũng ban cho chúng ta Thần Linh của Người nữa. Thánh Ephrem viết: ‘Người đã gọi thứ bánh này là thân mình của Người và Người đã làm cho bánh ấy tràn đầy Người cùng với Thần Linh của Người… Ai lấy đức tin mà ăn bánh ấy là ăn Lửa và Thần Linh… Hãy nhận lấy mà ăn, tất cả anh chị em, và hãy ăn Thánh Linh nơi bánh này. Vì đó thật là mình của Tôi nên ai ăn bánh ấy sẽ được sự sống đời đời’ (Sermo IV in Hebdomadam Sanctam: CSCO 413/Syr. 182, 55). … Trong Sách Lễ Rôma, vị chủ tế nguyện rằng: ‘Xin ban cho chúng con là những kẻ được nuôi dưỡng bởi mình máu Người được tràn đầy Thánh Thần của Người, và được trở nên một thân thể, một tinh thần duy nhất trong Chúa Kitô’ (Eucharistic Prayer III). Như thế, nhờ tặng ân Mình Máu của Người, Chúa Kitô làm tăng lên trong chúng ta tặng ân Thần Linh Người đã được tuôn đổ xuống trên chúng ta qua Phép Rửa cũng như đã được ban xuống cho chúng ta như ‘dấu ấn’ qua bí tích Thêm Sức”.

Phụng Vụ Thánh Thể, sau Phụng Vụ Lời Chúa, trong mỗi Thánh Lễ được chia ra làm ba phần, phần dâng lễ, phần hiến lễ và phần hiệp lễ. Nếu phần Hiến Lễ là phần của Mầu Nhiệm Thánh Thể liên quan đến Hy Tế Thập Giá được Giáo Hội, qua vị chủ tế, hiến dâng lên Chúa Cha, thì phần Hiệp Lễ là phần của Mầu Nhiệm Thánh Thể liên quan đến Sự Sống Hiệp Thông, được Giáo Hội, qua vị chủ tế, cũng như qua các thừa tác viên Thánh Thể hay thừa tác viên ngoại lệ cho Rước Lễ, ban phát cho những tín hữu xứng đáng và tin tưởng lãnh nhận Hy Tế Thập Giá, lãnh nhận Chiên Thiên Chúa.

Đúng thế, Chúa Giêsu thiết lập Bí Tích Thánh Thể không phải chỉ để làm cơ sở cho Người có thể Hiện Diện Thực Sự, hay để hiện thực hóa Hy Tế Thập Giá của Người vậy thôi, mà còn để trở thành Sự Sống Hiệp Thông cho chung Giáo Hội cũng như cho riêng các phần thể của mình mầu nhiệm của Người nữa. Đó là lý do, ngay mấy chữ đầu của lời truyền phép, lời Người phán để thiết lập bí tích Thánh Thể, Người đã kêu gọi các tông đồ nói riêng và Giáo Hội nói chung là “các con hãy cầm lấy mà ăn” và “các con hãy nhận lấy mà uống”.

Dĩ nhiên, về phương diện phụng vụ, phần Thánh Lễ quan trọng nhất là phần Hiến Lễ, qua tác động chủ tế hiến dâng Thánh Thể lên Chúa Cha ngay sau khi chủ tế truyền phép Thánh Thể. Thế nhưng, nếu Hy Tế Thập Giá đã vĩnh viễn hiệu thành (x Heb 7:27, 9:12) thì việc hiện thực và tái diễn hy tế này trên bàn thờ không phải chỉ là việc để làm cho hy tế ấy nên trọn, mà là việc làm cho hy tế ấy trở thành viên mãn hơn, đúng như ý định Chúa Giêsu muốn, đó là việc Người là Vị “Chủ Chiên nhân lành thí mạng sống vì chiên cho chiên được sự sống và là một sự sống viên mãn hơn” (Jn 10:10).

Như thế, phần Hiệp Lễ cũng là phần rất quan trọng và cần thiết đối với cả Chúa Giêsu Thánh Thể lẫn thành phần môn đệ của Người. Đối với Chúa Giêsu Thánh Thể, Hiệp Lễ là phần rất quan trọng và cần thiết, bởi vì Người muốn thông ban “Sự Sống viên mãn” phát xuất từ Hy Tế Thập Giá của Người cho thành phần đã tin nhận Người qua Phép Rửa và đã nhận được “sự sống” từ Người, một sự sống cần phải được bảo trì và tăng trưởng cho tới khi đạt đến tầm vóc viên mãn của mình trong Chúa Kitô (x Eph 4:13,15). Đối với Kitô hữu, Hiệp Lễ là phần rất quan trọng và cần thiết, bởi vì, có tiếp nhận Chúa Giêsu Thánh Thể, Đấng đã tự hiến để Giáo Hội được thánh hóa trong chân lý (x Jn 17:19), con người và hoạt động của họ mới có thể được biến đổi một cách mầu nhiệm, như rượu bánh trên bàn thờ “là hoa mầu ruộng đất và lao công của con người” (lời dâng lễ vật) được biến thể Mình Thánh và Máu Thánh của Người.

Vì được đón nhận Chúa Giêsu Hiện Diện Thực Sự trong Mình Thánh và Máu Thánh cực linh của Người mà, theo Chương 4 của Bản Hướng Dẫn “‘Redemptionis Sacramentum’ Về Một Số Vấn Đề Cần Phải Tuân Giữ Hay Tránh Lánh Liên Quan Đến Thánh Thể Cực Linh”, thành phần thừa tác viên trao ban Thánh Thể cũng như thành phần lãnh nhận Thánh Thể cần phải để ý đến những điều kiện và tác động xứng đáng sau đây:

• “Theo thông lệ của Giáo Hội thì mỗi người cần phải xét mình kỹ lưỡng và ai ý thức được trọng tội của mình thì không được cử hành hay lãnh nhận Mình Thánh Chúa Kitô trước khi lãnh nhận bí tích giải tội, trừ khi có lý do quan trọng như trường hợp không có cha giải tội; trong trường hợp ấy họ phải nhớ rằng họ buộc phải ăn năn tội cách trọn, và phải có ý hướng đi xưng tội sớm bao nhiêu có thể”. (khoản số 81)

• “Các vị thừa tác viên Công Giáo chỉ được ban các Phép Bí Tích cho tín hữu Công Giáo mà thôi, thành phần cũng chỉ được phép lãnh nhận các phép bí tích này từ các vị thừa tác viên Công Giáo, trừ những trường hợp được đề cập đến ở khoản Giáo Luật 844.2-4 và 861.2 (Cf. Code of Canon Law, n. 844.1; Pope John Paul II, Encyclical Letter Ecclesia de Eucharistia, nn. 45-46: AAS 95 [2003] pp. 463-464; cf. also Pontifical Council for the Promotion of Christian Unity, Directory for the application of the principles and norms on ecumenism, La recherche de l’unité, nn. 130-131: AAS 85 [1993] 1039-1119, here p. 1089). Ngoài ra, không được tách biệt những điều kiện bao hàm khoản Giáo Luật 844.4, những điều kiện không thể miễn trừ (Cf. Pope John Paul II, Encyclical Letter Ecclesia de Eucharistia, n. 46: AAS 95 [2003] pp. 463-464); bởi thế mà cần phải hội đủ tất cả mọi điều kiện này”. (khoản số 85)

• “’Để cho dấu hiệu Hiệp Lễ được nổi bật tỏ tường hơn nữa như là một việc tham dự vào Hiến Tế đang được cử hành’ (Missale Romanum, Institutio Generalis, n. 85), tín hữu tốt nhất lãnh nhận bánh thánh được truyền phép ngay trong cùng Thánh Lễ được cử hành (Cf. Second Vatican Ecumenical Council, Constitution on the Sacred Liturgy, Sacrosanctum Concilium, n. 55; S. Congregation of Rites, Instruction, Eucharisticum mysterium, n. 31: AAS 59 [1967] p. 558; Missale Romanum, Institutio Generalis, nn. 85, 157, 243)”. (khoản số 89)

• “’Tín hữu phải quì hay đứng khi Rước Lễ, tùy theo Hội Đồng Giám Mục ấn định’, những ấn định như được Tòa Thánh chuẩn nhận. ‘Tuy nhiên, nếu đứng mà Rước Lễ thì cần phải tỏ ra cung kính trước khi lãnh nhận Bí Tích này, theo các qui tắc tương tự qui định’ (Cf. Missale Romanum, Institutio Generalis, n. 160)”. (khoản số 90)

• “Mặc dù mỗi người tín hữu bao giờ cũng có quyền lãnh nhận Thánh Thể bằng lưỡi tùy ý (Cf. Missale Romanum, Institutio Generalis, n. 161), song nếu có người nào muốn lãnh nhận Bí Tích này bằng tay, ở những miền Hội Đồng Giám Mục được phép Tòa Thánh cho thực hiện cử chỉ ấy, thì họ có thể lãnh nhận bánh thánh như thế. Tuy nhiên, phải cẩn thận bảo đảm là bánh thánh được người lãnh nhận rước chịu trước mặt vị thừa tác viên, không để một ai cầm hình bánh mà đi. Nếu thấy có nguy cơ bị tục hóa thì không được cho tín hữu Rước Lễ bằng tay (Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments, Dubium: Notitiae 35 [1999] pp. 160-161)”. (khoản số 92)

• “Cần phải bảo trì vấn đề cầm đĩa hứng khi cho tín hữu Rước Lễ hầu tránh tình trạng bánh thánh hay vụn bánh thánh có thể bị rơi xuống (Cf. Missale Romanum, Institutio Generalis, n. 118)”. (khoản số 93)

• “Không được phép cho tín hữu ‘tự mình… cầm…, tệ hơn nữa, trao… cho nhau’ bánh thánh hay chén thánh (Ibidem, n. 160). Ngoài ra, về vấn đề này, cần phải loại trừ việc lạm dụng cho nhau Rước Lễ giữa đôi tân hôn trong Lễ Hôn Phối”. (khoản số 94).

• “Một tín hữu giáo dân ‘đã lãnh nhận Thánh Thể Cực Linh cũng được phép chịu một lần nữa cùng ngày khi tham dự Cử Hành Thánh Thể, như được qui định ở khoản Giáo Luật 921.2’ (Cf. Code of Canon Law, can. 917; Pontifical Commission for the Authentic Interpretation of the Code of Canon Law, Response to Dubium, 11 July 1984: AAS 76 (1984) p. 746)”. (khoản số 95)

• “Không thể chấp nhận được việc phân phát những tấm bánh không được truyền phép hoặc các thứ ăn được cũng như không ăn được trong khi cử hành Thánh Lễ hay trước đó theo cách thức Hiệp Lễ, trái với những qui định của các sách phụng vụ. Việc làm này không thích hợp với truyền thống của Lễ Nghi Rôma và gây ra lộn xộn nơi thành phần tín hữu Chúa Kitô liên quan tới tín điều về Thánh Thể của Giáo Hội. Ở một số nơi nào được phép thực hiện việc ban phép lành cho bánh sau Thánh Lễ để phân phát thì ở đó cần phải cẩn thận hướng dẫn giáo lý đàng hoàng về việc làm ấy. Thật vậy, không được tạo ra những việc làm tương tự khác giống như vậy hay không được sử dụng những bánh bất thánh hiến vào mục đích này”. (khoản số 96)

• “Để thể hiện trước tín hữu một cách rõ ràng hơn nữa dấu hiệu trọn vẹn về việc tham dự vào bữa tiệc Thánh Thể, thì kể cả các phần tử giáo dân thuộc thành phần tín hữu của Chúa Kitô cũng được Rước Lễ dưới hai hình, ở những trường hợp được qui định trong các sách phụng vụ, một việc rước lễ hai hình được dẫn tiến và tiếp tục hỗ trợ bằng việc dạy giáo lý xứng hợp liên quan tới những nguyên tắc tín lý về vấn đề này là những gì được Công Đồng Chung Triđentinô phác định (Cf. Ecumenical Council of Trent, Session XXI, 16 July 1562, Decree on Eucharistic Communion, Chapters 1-3: DS 1725-1729; Second Vatican Ecumenical Council, Constitution on the Sacred Liturgy, Sacrosanctum Concilium, n. 55; Missale Romanum, Institutio Generalis, nn. 282-283)”. (khoản số 100)

• “Người rước lễ không được phép tự mình nhúng bánh thánh vào rượu thánh, hay không được rước bằng tay bánh thánh được nhúng rượu thánh. Bánh thánh được dùng để nhúng vào rượu thánh cần phải được làm bằng chất thể cứng chắc cũng như phải được truyền phép; triệt để cấm sử dụng bánh bất thánh hiến hay các chất thể khác”. (khoản số 104)

• “Căn cứ vào những gì được qui định bởi giáo luật, ‘ai ném bỏ những hình Thánh Thể hay lấy đi hoặc giữ để phạm thánh thì vạ tuyệt thông tiền kết latae sententiae chỉ có Tòa Thánh mới giải được; ngoài ra, nếu là một giáo sĩ thì chịu hình phạt khác nữa, kể cả việc bị loại khỏi hàng ngũ giáo sĩ’ (Cf. Code of Canon Law, can. 1367). Bất cứ hành động nào tự ý và trầm trọng bất kính phạm đến các hình Thánh Thể đều được coi là thuộc về trường hợp này. Bởi thế, bất cứ ai tác hành ngược lại những qui tắc ấy, chẳng hạn như vứt bỏ những hình Thánh Thể vào cống máng đổ đồ thánh, hay vào một nơi bất xứng, hoặc trên đất, đều phải bị trừng phạt được qui định (Cf. Pontifical Council for the Interpretation of Legislative Texts, Response to dubium, 3 July 1999: AAS 91 [1999] p. 918). Ngoài ra, tất cả đều phải nhớ rằng một khi đã hoàn tất việc cho Rước Lễ trong Thánh Lễ, cần phải giữ những qui định của Sách Lễ Rôma, nhất là những gì thuộc Máu Chúa còn sót lại, theo qui tắc, phải lập tức được vị Linh Mục hay thừa tác viên khác uống hết, còn các bánh thánh dư cũng phải được vị Linh Mục rước ở bàn thờ hay được mang đến chỗ cất giữ Thánh Thể (Cf. Missale Romanum, Institutio Generalis, nn. 163, 284)”. (khoản số 107)

• “Thừa tác viên ngoại lệ cho Rước Lễ có thể cho Rước Lễ chỉ khi nào thiếu Linh Mục và Phó Tế, chỉ khi nào vị Linh Mục bị ngăn trở vì yếu sức hay tuổi già hoặc một lý do nào chính đáng khác, hay chỉ khi nào con số tín hữu lên Rước Lễ đông đến nỗi chính việc cử hành Thánh Lễ sẽ bị kéo dài một cách không nhất thiết (Cf. S. Congregation for the Discipline of the Sacraments, Instruction, Immensae caritatis, n. 1: AAS 65 [1973] pp. 264-271, here pp. 265-266; Pontifical Commission for the Authentic Interpretation of the Code of Canon Law, Responsio ad propositum dubium, 1 June 1988: AAS 80 [1988] p. 1373; Congregation for the Clergy et al., Instruction, Ecclesiae de mysterio, Practical Provisions, art. 8 ậ 2: AAS 89 [1997] p. 871). Tuy nhiên, điều này phải được hiểu là việc kéo dài chút xíu, đối với hoàn cảnh và văn hóa địa phương, vẫn không phải là trường hợp có đủ lý do”. (khoản số 158)

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL