Bài Giảng Trên Núi, đó là: ‘Các con hãy nên trọn lành như Cha trên trời trọn lành của các con’ (Mt 5:48)” (đoạn 31.2).

“Công Đồng đã tự giải thích là lý tưởng trọn lành này không được lầm tưởng như thể là một thứ sống ngoại thường, chỉ khả đạt đối với một ít ‘anh hùng dị thường’ của sự thánh thiện mà thôi. Có nhiều cách nên thánh tùy theo ơn gọi của mỗi một người. Tôi cám ơn Chúa là trong những năm này Ngài đã cho Tôi được cơ hội phong á thánh và hiển thánh cho một số lớn Kitô hữu, trong đó có nhiều giáo dân đã đạt đến tình trạng thánh thiện ở những hoàn cảnh sống thường tình nhất. Đã đến lúc phải tha thiết  nhắc nhở lại cho mọi người thấy tiêu chuẩn cao cả của cuộc sống Kitô hữu bình thường này: toàn thể đời sống của cộng đồng Kitô hữu và gia đình Kitô hữu phải đi theo chiều hướng ấy. Tuy nhiên, cũng cần phải lưu ý là, đường lối nên thánh lại là đường lối riêng tư theo mỗi người và cần phải được ‘luyện tập nên thánh’ đích đáng, hợp với nhu cầu của con người. Việc luyện tập nên thánh này cần phải hội nhập với các nguồn sinh hoạt đã được cống hiến cho mọi người, theo những hình thức hỗ trợ cổ truyền cho cá nhân và nhóm hội, cũng như theo các hình thức hỗ trợ mới hơn, ở nơi các hội đoàn và phong trào được Giáo Hội công nhận” (đoạn 31.3).
 

“Bắt Đầu Lại Từ Chúa Kitô”: Đời Cầu Nguyện

·        “Việc luyện tập nên thánh này đòi cuộc sống Kitô hữu phải nổi vượt về nghệ thuật cầu nguyện. Năm Mừng Kỷ Niệm là một năm cầu nguyện tha thiết hơn, riêng cũng như chung. Thế nhưng, chúng ta quá biết rằng, không phải tự nhiên mà chúng ta biết cầu nguyện. Chúng ta cần phải học cầu nguyện, như học một thứ nghệ thuật luôn mới mẻ này từ môi miệng của chính Vị Thày Thần Linh, giống trường hợp của các môn đệ đầu tiên: ‘Lạy Chúa, xin dạy cho chúng con biết cầu nguyện!’ (Lk 11:1). Cầu nguyện làm phát triển cuộc trao đổi với Chúa Kitô, Đấng làm cho chúng ta trở thành những bạn hữu thân thiết của Người: ‘Các con hãy ở trong Thày và Thày ở trong các con’ (Jn 15:4). Cuộc trao đổi tương thân này là chính bản chất và là linh hồn của đời sống Kitô hữu, cũng là điều kiện cho tất cả mọi sinh hoạt mục vụ đích thực nữa. Cuộc trao đổi tương thân này, do Chúa Thánh Thần mang lại cho chúng ta, hướng chúng ta tới việc chiêm ngưỡng dung nhan Cha, nơi Chúa Kitô và trong Chúa Kitô. Học được việc cầu nguyện theo kiểu mẫu Ba Ngôi Thiên Chúa này, cũng như sống kiểu mẫu cầu nguyện đó một cách trọn vẹn, đặc biệt trong phụng vụ là tuyệt đỉnh và là nguồn mạch của đời sống Giáo Hội (Hiến Chế Phụng Vụ Thánh, 10), mà còn cả theo cảm nghiệm riêng tư của mình nữa, đó là bí quyết của một Kitô Giáo thực sự sinh động, một Kitô Giáo không lo sợ về tương lai, vì nó liên tục trở về nguồn và tìm thấy nơi chính mình sự sống mới” (đoạn 32).

“Không phải là một trong ‘những dấu chỉ thời đại’ hay sao, khi mà trong thế giới hôm nay, cho dù đang tràn lan tình trạng tục hóa, vẫn có một nhu cầu tìm kiếm linh thiêng đang lan tràn, một đòi hỏi phần lớn tự bản chất của nó cho thấy như là một nhu cầu cầu nguyện mới mẻ? Các tôn giáo khác, những tôn giáo hiện nay đang có mặt rộng rãi nơi những phần đất Kitô Giáo cổ thời, đang thực hiện việc đáp ứng cho nhu cầu này, và đôi khi họ thực hiện việc này một cách thu hút. Thế nhưng, chúng ta là thành phần đã được ơn tin vào Chúa Kitô, Đấng mạc khải Cha và là Đấng Cứu Tinh của thế giới, có nhiệm vụ phải chứng tỏ cho thấy mức độ sâu xa có thể đạt tới trong cuộc tương giao với Chúa Kitô” (đoạn 32.1).

“Truyền thống thần bí lớn lao của Giáo Hội ở cả Đông phương lẫn Tây phương đã bàn nhiều về vấn đề này. Nó cho thấy cách thức cầu nguyện tiến triển, như là một cuộc trao đổi yêu thương chuyên chính, đến độ làm cho con người được Đấng Yêu Dấu thần linh hoàn toàn chiếm đoạt, khi biết rung cảm trước tác động của Thần Linh, biết ngoan ngoãn an nghỉ trong lòng Chúa Cha. Đó là kinh nghiệm sống như lời Chúa Kitô hứa: ‘Ai yêu mến Thày sẽ được Cha Thày yêu mến, và Thày sẽ yêu họ và tỏ mình ra cho họ’ (Jn 14:21). Nó là một cuộc hành trình hoàn toàn do ân sủng trợ giúp, nhưng là một thứ ân sủng đòi phải có tinh thần dấn thân mạnh mẽ, và cũng là một thứ ân sủng không xa lạ với những cuộc thanh tẩy đớn đau (‘đêm tối tăm’). Thế nhưng, bằng những đường lối khả dĩ khác nhau, ân sủng ấy sẽ mang lại một niềm vui khôn lường, một niềm vui được các nhà thần bí cảm nghiệm thấy như là một ‘cuộc hiệp hôn’. Ở đây chúng ta làm sao quên được giáo thuyết của Thánh Gioan Thánh Giá và Thánh Têrêsa Avila trong số nhiều mẫu gương sáng chói khác?” (đoạn 33.2).

“Phải, anh chị em thân mến, các cộng đồng Kitô hữu chúng ta phải trở nên ‘những trường học’ cầu nguyện chuyên chính, nơi mà việc gặp gỡ Chúa Kitô được thể hiện không phải chỉ ở chỗ kêu xin ơn trợ giúp mà còn trong cả chỗ tạ ơn, chúc tụng, tôn thờ, chiêm ngưỡng, lắng nghe và sùng mộ nữa, cho đến khi con tim thực sự ‘say yêu’. Đúng thế, việc say sưa cầu nguyện không làm cho chúng ta sao lãng việc chúng ta dấn thân đi làm lịch sử, vì khi mở lòng chúng ta ra cho tình yêu của Thiên Chúa, lòng của chúng ta cũng mở ra để yêu thương anh chị em của chúng ta nữa, và làm cho chúng ta có khả năng hình thành lịch sử theo dự án của Thiên Chúa (x. Thánh Bộ Tín Lý Đức Tin, Bức Thư về Một Số Khía Cạnh của Việc Kitô Hữu Suy Niệm Orationis Formas ngày 15/10/1989: AAS 82 năm 1990, 362-379)” (đoạn 33.3).

“Bởi thế cho nên, vấn đề trọng yếu đó là, tất cả mọi hoạch định mục vụ làm cách nào đó phải đặt trọng tâm vào việc dạy cầu nguyện. Bản thân Tôi đã quyết định dùng những buổi giáo lý vào ngày Thứ Tư hằng tuần tới đây để suy niệm về các Thánh Vịnh, mở đầu là các Thánh Vịnh của Kinh Ban Mai, những kinh nguyện chung được Giáo Hội dùng để kêu mời chúng ta thánh hóa và điều hành ngày sống của chúng ta... phải đặc biệt dạy cho dân chúng cầu nguyện theo kinh phụng vụ...” (đoạn 34.2).
 

“Bắt Đầu Lại Từ Chúa Kitô”: Dự Thánh Lễ

·        “Như thế là chúng ta hiển nhiên chú trọng chính yếu đến phụng vụ, ‘tột đỉnh hướng về của hoạt động Giáo Hội, đồng thời cũng là nguồn mạch phát sinh ra tất cả sức lực của Giáo Hội’ (Hiến Chế về Phụng Vụ Thánh, 10). Trong thế kỷ 20, nhất là từ Công Đồng Chung Vaticanô II, cách thức cộng đồng Kitô hữu cử hành các Bí Tích, nhất là Thánh Lễ, đã có nhiều phát triển. Cần tiếp tục theo chiều hướng này, đặc biệt là phải chú trọng đến việc cử hành Thánh Lễ Chúa Nhật và chính Ngày Chúa Nhật để làm sao  cảm nghiệm thấy như là một ngày đức tin, ngày Chúa Phục Sinh và tặng ân Thần Linh, ngày Lễ Phục Sinh thực sự hằng tuần (Tông Thư Dies Domini, 19). Hai ngàn năm qua, thời gian của Kitô Giáo đã được đo lường bằng việc tưởng nhớ đến thời gian của ‘ngày thứ nhất trong tuần’ (Mk 16:2, 9; Lk 24:1; Jn 20:1), ngày Chúa Kitô phục sinh ban cho các Tông Đồ tặng ân bình an và tặng ân Thần Linh (x Jn 20:19-23). Sự thật về Cuộc Phục Sinh của Chúa Kitô là một sự kiện nguyên khởi đặt nền móng cho đức tin Kitô Giáo (x 1Cor 15:14), một biến cố ở ngay tâm điểm của mầu nhiệm thời gian, báo trước ngày sau hết là lúc Chúa Kitô trở lại trong vinh quang. Chúng ta không biết những gì tân thiên niên kỷ sẽ xẩy đến cho chúng ta, nhưng chúng ta chắc chắn rằng nó sẽ được an toàn trong bàn tay của Chúa Kitô, ‘Vua các vua, Chúa các chúa’ (Rev 19:16); và cách riêng, bằng việc cử hành Cuộc Vượt Qua của Người, chẳng những mỗi năm một lần mà còn vào mọi Ngày Chúa Nhật nữa, Giáo Hội sẽ tiếp tục chứng tỏ cho mọi thế hệ thấy được ‘trọng điểm thực sự của lịch sử đối với mầu nhiệm về nguồn gốc của thế giới cũng như về định mệnh sau cùng của nó’ (Tông Thư Dies Domini, 35)” (đoạn 35.1).

“Bởi thế, theo chiều hướng của Tông Thư Dies Domini, Tôi muốn nhấn mạnh rằng, việc tham dự  Thánh Lễ, đối với mọi người đã lãnh nhận phép rửa, phải thực sự là tâm điểm của Ngày Chúa Nhật. Đó là một nhiệm vụ căn bản, được chu toàn không phải để giữ theo như luật buộc, mà là như một điều gì đó cảm thấy chính yếu đối với đời sống Kitô hữu thực sự ý thức và thiết tha. Chúng ta đang tiến vào một ngàn năm có những dấu hiệu hiện lên cho thấy các đặc tính liên kết sâu xa giữa văn hóa và tôn giáo, ngay cả nơi những xứ sở Kitô giáo từ nhiều thế kỷ trước đây. Trong nhiều miền đất, người Kitô hữu đang là hay đang trở thành ‘một đàn nhỏ’ (Lk 12:32). Sự kiện này làm cho họ, khi đương đầu với những thách đố thường làm họ sống trong tình trạng bị lẻ loi cô độc và gặp khó khăn, họ phải làm chứng một cách mạnh mẽ hơn đối với những yếu tố đặc thù nói lên chính căn tính của họ. Phận sự tham dự Thánh Lễ mọi ngày Chúa Nhật là một trong những yếu tố ấy. Thánh Lễ Chúa Nhật qui tụ Kitô hữu lại với nhau hằng tuần, như gia đình của Thiên Chúa chung quanh bàn tiệc Lời Chúa và bàn tiệc Bánh Sự Sống, còn là một chất giải độc hiệu nghiệm nhất đối với việc phân tán nữa. Đó là một nơi ân huệ cho việc hiệp thông luôn được tuyên giữ và bảo trì. Chính bởi việc tham dự Thánh Lễ mà Ngày của Chúa còn trở thành Ngày của Giáo Hội nữa (Tông Thư Dies Domini, 35), ngày Giáo Hội có thể thực thi vai trò của mình một cách hiệu nghiệm như là một bí tích hiệp nhất vậy.
 

“Bắt Đầu Lại Từ Chúa Kitô”: Cần Hòa Giải

·        “Tôi cũng xin hãy dũng cảm trong việc mục vụ để làm sao bảo đảm được rằng việc trình bày giáo huấn thường xuyên của các cộng đồng Kitô hữu về việc thực hành Bí Tích Hòa Giải có thể đánh động lòng người và mang lại kết quả tốt đẹp. Như anh chị em còn nhớ, năm 1984, Tôi đã trình bày vấn đề này trong Tông Huấn Hậu Thượng Hội Giám Mục về việc Hòa Giải và Thống Hối Reconciliatio et Paenitentia, một tông huấn tóm gọn các thu hoạch của Hội Nghị Giám Mục bàn đến vấn đề ấy. Bấy giờ Tôi đã kêu gọi hãy hết sức cố gắng để đối đầu với cuộc khủng hoảng về ‘cảm thức tội lỗi’ được hiện thân nơi văn hóa ngày nay (Tông Huấn trên, đoạn 18). Tuy nhiên, Tôi đã nhấn mạnh hơn đến việc kêu gọi hãy tái nhận thức Chúa Kitô như là một mầu nhiệm xót thương mysterium pietatis, Đấng mà nơi Người, Thiên Chúa tỏ cho chúng ta thấy tấm lòng cảm thương của Ngài và đã hoàn toàn hòa giải chúng ta với chính Ngài. Chính dung nhan này của Chúa Kitô là dung nhan cần phải đưlợc tái nhận thức nơi Bí Tích Thống Hối, một bí tích, đối với tín hữu, là ‘đường lối thông thường để được ơn tha thứ cũng như được xóa bỏ các trọng tội đã vấp phạm sau khi lãnh nhận Phép Rửa’ (cùng Tông Huấn đoạn 31). Khi Thượng Hội Giám Mục nêu lên vấn đề này thì cuộc khủng hoảng của Bí Tích này đang diễn ra trước mắt mọi người, nhất là ở một số phấn đất trên thế giới. Những căn do gây ra cuộc khủng hoảng này vẫn chưa biến mất sau khoảng thời gian ngắn từ bấy giờ. Thế nhưng, Năm Mừng Kỷ Niệm, một năm đã được đánh dấu một cách đặc biệt bằng một cuộc trở về với Bí Tích Thống Hối, đã mang lại cho chúng ta một sứ điệp phấn khởi, một sứ điệp không được coi thường, đó là, nếu nhiều người, trong đó có nhiều thành phần giới trẻ, đã được lợi ích bởi việc đến với Bí Tích này, thì có lẽ các Vị Mục Tử cũng cần phải ôm lấy họ bằng một tấm lòng tin tưởng hơn, hứng khởi hơn và kiên trì hơn trong việc trình bày bí tích ấy và làm cho con người cảm nhận được bí tích này. Anh em trong hàng ngũ linh mục thân mến, chúng ta không được đầu hàng cuộc khủng hoảng đang qua đi này! Các tặng ân Chúa ban – mà các Bí Tích là những tặng ân quí báu nhất – đều phát xuất từ Đấng thấu biết lòng trí con người và đồng thời cũng là Chúa của lịch sử” (đoạn 37).
 

“Bắt Đầu Lại Từ Chúa Kitô”: Trong Ân Sủng

·        “Nếu trong việc hoạch định sắp tới chúng ta dấn thân một cách tin tưởng hơn vào sinh hoạt mục vụ theo chiều hướng cầu nguyện riêng cũng như chung, là chúng ta tỏ ra tuân giữ một yếu tố chính yếu về đời sống theo quan điểm Kitô giáo, đó là vai trò cốt yếu của ân sủng. Có một xu hướng thường vây hãm mọi cuộc hành trình thiêng liêng và công cuộc mục vụ, đó là xu hướng tưởng rằng các thành quả gặt hái được đều tùy thuộc vào khả năng hoạt động và dự liệu của chúng ta. Vị Thiên Chúa của công cuộc xin chúng ta hãy thực sự cộng tác với ân sủng của Ngài, bởi thế, Ngài cũng kêu gọi chúng ta hãy đầu tư tất cả mọi nguồn trí khôn lẫn nghị lực vào việc phục vụ cho Vương Quốc của Ngài. Thế nên, thật là nguy hiểm nếu quên rằng ‘không có Chúa Kitô chúng ta không thể làm gì được’ (x Jn 15:5)” (đoạn 38.1).

“Chính việc cầu nguyện làm cho chúng ta thâm tín được chân lý này. Nó liên lỉ nhắc nhở chúng ta về vai trò chính yếu của Chúa Kitô, cũng như vai trò trọng yếu của đời sống nội tâm và thánh thiện trong việc hiếp nhất với Người. Một khi không tôn trọng nguyên tắc này, thì các dự án về mục vụ bất thành khiến cho chúng ta cảm thấy chán chường ngần ngại có lạ lùng hay chăng? Bởi thế chúng ta mới thấm thía được cái cảm nghiệm của các vị môn đệ trong câu truyện Phúc Âm thuật lại về mẻ cá lạ là ‘Chúng con đã vất vả thâu đêm mà chẳng bắt được gì hết trơn’ (Lk 5:5). Đó là giây phút của đức tin, của nguyện cầu, của việc hoán cải trở về cùng Thiên Chúa, để mở lòng chúng ta ra cho triều sóng ân sủng cũng như cho lời của Chúa Kitô thấm vào chúng ta với tất cả năng lực của lời ấy: Duc in altum Hãy thả lưới ở chỗ nước sâu! Trong trường hợp ấy, chính Phêrô đã nói lên những lời tỏ ra lòng tin tưởng của mình: ‘Con sẽ thả lưới theo lời Thày’ (cùng nguồn vừa dẫn). Vào lúc tân thiên kỷ mở màn đây, hãy để cho Vị Thừa Kế Thánh Phêrô kêu mời toàn thể Giáo Hội hãy tỏ ra tác động đức tin này, một tác động được thể hiện nơi việc tái thiết tha cầu nguyện” (đoạn 38.2).
 

“Bắt Đầu Lại Từ Chúa Kitô”: Nghe Lời Chúa

·        “Chắc chắn một điều là vai trò chính yếu của thánh thiện cũng như của việc cầu nguyện không thể nào thiếu được việc tái lắng nghe lời Chúa. Ngay từ khi Công Đồng Chung Vaticanô II nhấn mạnh đến vai trò trọng yếu của lời Chúa trong đời sống Giáo Hội, thì đã thấy có nhiều tiến bộ trong việc sốt sắng lắng nghe Thánh Kinh và chăm chú học hỏi Thánh Kinh. Thánh Kinh chiếm được một chỗ đứng trọng vọng của mình nơi việc cầu nguyện chung của Giáo Hội. Hiện nay cá nhân cũng như các cộng đồng đã sử dụng đến Thánh Kinh rất nhiều, và trong số giáo dân nhiều người đã tha thiết với Thánh Kinh, bằng những hỗ trợ đáng kể nơi các nghiên cứu về thần học và kinh thánh. Nhất là tất cả công việc truyền bá phúc âm hóa và giáo lý đều lấy được một nguồn sinh lực mới từ việc chuyên chú đến lời Chúa. Anh chị em thân mến, việc phát triển này cần phải làm sao cho vững chắc và sâu xa, cũng như phải làm sao cho mỗi gia đình đều có được một cuốn Thánh Kinh. Vấn đề cần thiết đặc biệt là việc lắng nghe lời Chúa, theo truyền thống cổ kính song vẫn còn giá trị của việc đọc sách thiêng liêng lectio divina, những sách kín múc từ bản văn thánh kinh những lời hằng sống, những lời gợi ý, hướng dẫn và khuôn đúc cuộc đời sống của chúng ta, phải trở thành một cuộc gặp gỡ ban sự sống” (đoạn 39).
 

“Bắt Đầu Lại Từ Chúa Kitô”: Truyền Lời Chúa

·        “Nuôi dưỡng chính mình bằng lời Chúa để trở thành ‘tôi tớ phục vụ lời Chúa’ trong công cuộc truyền bá phúc âm hóa, đó là một vấn đề ưu tiên đối với Giáo Hội vào lúc bình minh của một tân thiên niên kỷ. Ngay cả ở nơi những xứ sở được truyền bá phúc âm hóa từ nhiều thế kỷ trước đây, thì thực tại về một ‘xã hội Kitô giáo’, một xã hội ở giữa tất cả những yếu hèn bao giờ cũng gắn liền với cuộc sống của con người, đã sống hoàn toàn theo những giá trị của Phúc Âm, giờ đây không còn nữa. Ngày nay, chúng ta phải can đảm đương đầu với một tình trạng đang càng ngày càng trở nên đa tạp và gay go theo chiều hướng ‘toàn cầu hóa’, cũng như theo chiều hướng của một tình trạng hỗn hợp bất ổn mới xẩy ra nơi các dân tộc và văn hóa. Từ nhiều năm nay, Tôi vẫn thường hay lập đi lập lại những lần kêu gọi hãy thực hiện việc tân truyền bá phúc âm hóa. Giờ đây Tôi lại kêu gọi điều này một lần nữa, nhất là muốn chú trọng đến việc chúng ta phải làm bừng lên lại trong chúng ta lòng hăng hái của những thuở ban đầu, cũng như phải làm sao cho mình đầy nhiệt tình rao giảng của các tông đồ sau Ngày Lễ Ngũ Tuần. Chúng ta phải phục hồi trong chúng ta niềm xác tín nóng bỏng của Thánh Phaolô, vị đã kêu lên rằng: ‘Khốn cho tôi nếu tôi không rao giảng Phúc Âm’ (1Cor 9:16)” (đoạn 40.1).

“Lòng hăng say này sẽ không ngừng khơi lên nơi Giáo Hội một thứ cảm quan mới về việc truyền giáo, một việc truyền giáo không thể chỉ có nguyên một nhóm ‘chuyên viên’ làm, mà phải bao gồm cả trách nhiệm của tất cả mọi phần tử thuộc Dân Chúa nữa. Những ai được giao tiếp thực sự với Chúa Kitô không thể cầm giữ Người cho bản thân mình, song họ phải loan truyền về Người. Cần phải thực hiện một cuộc quảng bá mới trong việc làm tông đồ, một cuộc quảng bá được thể hiện như là việc dấn thân hằng ngày của các cộng đồng cũng như của các nhóm hội Kitô hữu. Tuy nhiên, việc này phải được thực hiện bằng sự tôn trọng các đường lối khác biệt của con người khác nhau, và phải được thực hiện có tính cách nhậy cảm về vấn đề đa văn hóa là những gì sứ điệp Kitô giáo cần phải được gieo trồng, ở chỗ, không loại bỏ các giá trị riêng của mỗi một dân tộc mà là thanh tẩy và kiện toàn những giá trị ấy” (đoạn 40.2).

“Trong Ngàn Năm Thứ Ba, Kitô Giáo sẽ phải đáp ứng một cách hiệu nghiệm hơn bao giờ hết nhu cầu hội nhập văn hóa này. Kitô Giáo, trong khi hoàn toàn trung thực với chính mình, kiên trung với những gì được Phúc Âm và truyền thống của Giáo Hội loan truyền, cũng phản ảnh những nét mặt văn hóa và dân tộc khác nhau là những gì Kitô Giáo được đón nhận và bắt rễ...” (đoạn 40.3).
 

1.      “NHỮNG CHỨNG NHÂN TÌNH YÊU”: “MỘT NGÔN SỨ TƯƠNG LAI”
 

Tới phần thứ bốn cũng là phần cuối cùng của Bức Tông Thư “Mở Màn Cho Một Tân Thiên Niên Kỷ” của mình, để Kitô hữu nơi “tất cả mọi Giáo Hội riêng”, mục tiêu chính của bản văn kiện, có thể thực sự trở thành “một ngôn sứ tương lai”, theo Đức Thánh Cha, “những chứng nhân tình yêu”này cần phải sống “linh đạo hiệp thông” (đoạn 43-45) theo “các ơn gọi khác biệt” (đoạn 46-47) của mình, phải “tham gia việc đại kết” (đoạn 48), “thắt kết mọi sự vào đức ái”(đoạn 49-50) nhất là nơi “những thách đố ngày nay” (đoạn 51-52), được tỏ ra bằng “một dấu hiệu cụ thể” (đoạn 53), sau hết phải biết “đối thoại và truyền giáo” (đoạn 54-56).

Sau đây là đoạn Tông Thư Đức Thánh Cha viết để chuyển ý từ các phần trên sang phần còn lại này, cũng là đoạn chi phối các tư tưởng được trình bày ở các đoạn sau đó trong cùng phần thứ bốn của văn kiện.