Hành Trình Truyền Giáo Về Nguồn

HỘI THÂN HỮU ĐỒNG CÔNG DÒNG MẸ CHÚA CỨU CHUỘC

Non ministrari sed ministrare (Mathêu 20:28)

Hành Trình Truyền Giáo Về Nguồn Đồng Công Việt Nam 2017

của Phái Đoàn Đại Diện Hội Thân Hữu Đồng Công Hoa Kỳ

Biên soạn: Đaminh Maria Tâm Phương Cao Tấn Tĩnh, BVL

Phần I

HÀNH TRÌNH TRUYỀN GIÁO

1- Giáo Điểm Đồng Công Giáo Phận Kontum:

Trụ Sở Truyền Giáo và Giáo Điểm Đắc Pơ Gia Lai

Từ Thủ Đức ra Nha Trang

Giáo Xứ Cây Vông

Bãi Biển Nha Trang về đêm

Nhà Thờ Núi Giáo Phận Nha Trang

Giáo Điểm Đắc Pơ Gia Lai

Một đêm Quảng Ngãi

Từ Thủ Đức ra Nha Trang

Phái đoàn THĐC HK bắt đầu cuộc viếng thăm các giáo điểm truyền giáo của dòng từ Chúa Nhật mùng 8/10, sau khi đã ở Thủ Đức 2 ngày: Thứ Sáu mùng 6/10 để thăm viếng khu vực cũ của dòng ở Thủ Đức vào buổi chiều và tham quan thành phố Sài Gòn vào buổi tối, và Thứ Bảy để mừng Đội IX kỷ niệm 50 năm khấn dòng (1967-2017), bao gồm cả Thánh Lễ sáng, tiệc trưa và mừng tối.

Vì chỉ có 2 tuần lễ, (4-17/10/2017), phái đoàn THĐC HK không đủ thời lượng để có thể xuống miền hậu giang ghé thăm 2 giáo điểm của dòng ở Giáo Xứ Hòa Phú và Giáo Họ Xẻo Tam, cả hai đều thuộc Giáo Phận Long Xuyên. Nghe Anh Thiên Triệu, vị linh mục thừa sai đã từng xây dựng cơ sở Giáo Xứ Hòa Phú cả gần chục năm, nay làm phó bề trên từ sau Tu Nghị 11/2016, cho biết ở đó dòng mới có thêm 2 giáo điểm. Ngoài ra, Anh Thiên Khải, trưởng ban xã hội của Nhà Mẹ và là tour host cho chuyến đi của phái đoàn, cho biết dòng sắp có một giáo điểm nữa ở miền hậu giang nhưng thuộc Giáo Phận Cần Thơ.

Sáng hôm Chúa Nhật, anh em (3 anh linh mục trong phái đoàn) đã đồng tế và (7 anh em giáo dân) tham dự Lễ Chúa Nhật lúc 4:30 sáng ở nhà nguyện "bán công" trên lầu nhà cơm của dòng, xin Chúa cho phái đoàn đi bằng an và dẫn dắt chuyến đi theo ý Chúa. Sau đó là lên đường liền và ăn điểm tâm trên xe.

(Anh em dâng mình cho Mẹ trước khi ra xe lên đường)

(Anh Khả và Anh Ngọc Đội XI và em ngủ ở trong nhà dòng mang hành lý ra xe đón ngay bên trong cổng nhà mẹ)

(4 anh THĐC Đội IX: Bạch, Chuyên, Điềm, Lý và Anh Khiết Đội XI ngủ ở hotel gần nhà dòng)

(Anh Tùng vừa chủ xe vừa tài xế chính giúp chuyển hành lý và ngỏ lời chào phái đoàn)

Trên đoạn đường từ miền nam tiến ngược ra bắc qua miền trung của đất nước, cần phải ghé Nha Trang một đêm, phái đoàn THĐC HK đã thấy lại được một trong những giáo điểm của dòng trước năm 1975, đó là giáo điểm Lương Sơn Phan Rí Cửa, nơi có hai địa điểm là Bầu Ốc (đồn điền, không còn nhận ra ở chỗ nào nữa) và Trường Đồng Công cùng với tu viện (chỉ thoáng thấy hai giẫy nhà gần sát đường nay trở thành trường của chính phủ).

Tu viện và trường học này thuộc tỉnh Bình Thuận, Quận Hòa Đa, Xã Lương Sơn, Giáo Phận Nha Trang, nằm bên quốc lộ số 1, cách Phan Rí Cửa 134 cây số, gồm 2 giẫy nhà dài 50 mét, và một trường học dài 40 mét. Giáo diểm này được bắt đầu xây dựng từ tháng 8/1973, bắt đầu sinh hoạt từ tháng 1/1974 cho đến cuối tháng 4/1975 thì triệt thoái. Anh em đội XI ở trên xe bấy giờ là Anh linh mục Trần Khả, Anh Cao Khiết và Anh Minh Ngọc cùng nhau kể lại kỷ niệm được Anh Cả sai đi xây cất ngôi nhà trường và tu viện ở đây.

Em tâm phương, sau 2 năm (1972-1974) phục vụ ở Tiểu Chủng Viện Simon Hòa Đà Lạt, đã được gọi về đây dạy học cho tới cuối năm 1974 thì được chuyển về dạy ở Trung Học Đồng Công Nhà Đá, sau đó phụ trách làm bếp ở đấy cho tới khi di tản về Thủ Đức vào Thứ Năm Tuần Thánh 3/1975.

Ở Tu Viện Lương Sơn lo việc dạy học này đa số là anh em Đội X (Aa Khánh, Ngạn, Uẩn v.v.). Anh Thu Đội V làm hiệu trưởng và Anh Liên Đội V làm giám đốc. Anh Phan Thiện Giản là thày dạy Latinh cho nhiều anh em học làm linh mục bấy giờ cũng có một phòng riêng yên tĩnh ở đằng sau tu viện. Kỷ niệm đáng nhớ nhất ở đây là cứ chiều về thì dân chúng gồng gánh trên đường đi làm về ngồi la liệt ở bên vệ đường để ăn dưa hấu, và đêm xuống thì trăng sáng thật nên thơ, đến độ, "cả trời say nhuộm một màu trăng" như thi sĩ Hàn Mạc Tử đã cảm hứng qua bài thơ Đà Lạt Trăng Mờ.

Trên quãng đường từ Thủ Đức ra Nha Trang, chiếc xe đã dừng lại ở 3 chỗ đặc biệt: giữa đường để lấy đồ ăn sáng do thân nhân của Anh Khiết cung cấp, ban trưa ghé Cà Ná để dùng bữa, và ban chiều ghé nhà của Anh Khải trước khi vào Nha Trang. Nhờ lần ghé đầu và lần ghé cuối mà chuyến đi thật là dồi dào đặc sản hoa trái Việt Nam tươi ngon hiếm quí, như Na, Sầu Riêng, Chôm Chôm, Thăng Long, Ổi, Bưởi, Bắp, Dừa ăn thả dàn, ăn không hết... lấy một ít tặng cho anh chị em đồng bào thiểu số ở Giáo Điểm Đắc Pơ Kontum trưa hôm sau.

Buổi trưa hôm ấy, phái đoàn THĐC HK đã ghé Cà Ná ăn trưa ở một quán ven biển thật thiên nhiên, chẳng những thiên nhiên bởi phong cảnh núi đối và biển cả, mà còn bởi chính món ăn cũng được nấu lên từ những con cá và gà bắt sống làm thịt tại chỗ, hoàn toàn organic (nguyên chất).

Lần ghé cuối cùng trước khi vào Nha Trang là nhà quê của Anh Thiên Khải, người anh em linh mục đội XII-6/8, tour host của chuyến đi, nơi anh dù không ở nhà vẫn được giành cho một phòng riêng, và là nơi anh kể rằng có lần đi tu về thấy một nàng con gái xinh xinh đang quét nhà của gia đình mình thì hỏi rằng "em là ai vậy?", nàng liền nhỏ nhẹ e lệ trả lời: "Em là vợ của anh đấy!" Thì ra nàng đã để ý đến chàng mỗi lần chàng về giáo xứ, nay đang ở nhà cha mẹ chàng... vì nàng đã làm dâu của cha mẹ chàng khi lấy đứa em trai tên Đấy của chàng lúc nào mà chàng cũng chẳng hay!

Giáo Xứ Cây Vông

Đáng lẽ phái đoàn THĐC HK cũng không ghé vào nhà quê của Anh Thiên Khải nếu không có ý viếng thăm Xứ Cây Vông là nơi ghi dấu lịch sử liên quan đến thời gian Đức Tổng Giám Mục Nguyễn Văn Thuận bị cầm cố ở giáo xứ này.

Nhà Thờ Giáo Xứ Cây Vông này ở Diên Sơn, Diên Khánh - Khánh Hoà, nằm trong phạm vi hai xã Diên Sơn và Diên Thuỷ, cực bắc Huyện hành chánh Diên Khánh, tỉnh Khánh Hoà. Theo tài iệu có được thì Giáo xứ Cây Vông có một thắng cảnh hữu tình chạy dọc dài 2 km hai bên tỉnh lộ 8, tả ngạn sông cái với khu Giáo đường khang trang ở trung tâm. Ðàng trưóc thánh đường, xa xa con sông cái hiền hoà uốn khúc tiếp cận đồng lúa Ðồng Hiền tươi tốt hai mùa. Ðàng sau, bát ngát cánh đồng Ðại Ðiền trù phú bao quanh va dãy Ðại An, Hòn Ngang hùng vĩ chạy dài từ đông sang tây che chở. Ðông giáp Giáo xứ Ðại Ðiền (từ Cầu Gỗ đến Quán Ðôi đường cái đá, và từ trường học Phú Ðiền đến nhà thờ họ Ngô, ranh giới Diên Ðiền và Diên Sơn). Tây giáp Giáo xứ Ðồng Dài (Hòn Ngang). Nam giáp Giáo xứ Hà Dừa (Sông Cái). Bắc giáp Núi Am Chúa (Diên Sơn 1, Ðại Ðiền Nam).

Nhà Xứ là của Giáo Xứ Cây Vông này đã từng là nơi cấm cố Đức Tổng Giám Mục Nguyễn Văn Thuận, vị từ tháng 8.1975 đã được nhà nước đưa về tạm giam tại Nhà xứ Cây vông này. Ðức Giám mục Phaolô Nguyễn văn Hoà, với sự đồng ý của chính quyền cách mạng đã cho Linh mục Vincent Lê công Khương về Cây Vông vừa để coi sóc giáo xứ thay cha già Như vừa để giúp đỡ Ðức Cha Thuận bị quản thúc. Không ngờ, như Anh Thiên Khải, giáo dân ở Giáo Xứ Cây Vông này trước khi đi tu, cho biết, chính nhờ sự hiện diện của ngài ở đây mà sinh hoạt của giáo xứ nhờ đó trở nên sinh động và đông đảo hơn bao giờ hết, và có thể vì lý do này, cùng với những lý do khác, ngài đã bị đổi đi cho đến khi chính quyền tống ngài ra nước ngoài sau 13 năm ngục tù.

Tượng Đài Đức Mẹ ở ngay cổng vào Nhà Thờ và Nhà Xứ Giáo Xứ Cây Vông. Lạ một cái là hầu như hay đa số các nhà thờ hay giáo xứ đều có Mẹ Lavang, nhưng ở đây lại có tượng Mẹ Ban Ơn. Trước khi rời địa điểm lịch sử liên quan tới một vị giám mục đang ở trong tiến trình phong thánh, phái đoàn anh em THĐC HK đã lấy một tấm hình kỷ niệm ở nơi không biết có bao giờ trở lại...

Bãi Biển Nha Trang về đêm

Trước khi dạo biển Nha Trang by night về đêm, anh em ghé một quán lẩu nổi tiếng ở Nha Trang, do con cháu của anh chị em Gia Đình Tận Hiến Đồng Công làm chủ, mà Anh linh mục Nhất Tiến là tour giude trong phái đoàn là đặc trách của tổ chức này quen biết dẫn tới, một nơi khách nghiền lẩu ngồi la liệt dọc cả một khoảng ngõ hẻm.

Bờ biển Nha Trang về đêm hơi trống vắng làm sao ấy, cho dù hôm ấy là Chúa Nhật. Chỉ thấy giới trẻ nhiều hơn giới trung niên hay già lão. Sóng biển cũng êm ả, không ồn ào náo nhiệt như bão tố ở Hà Tĩnh và Quảng Bình giữa Tháng 9 vừa xẩy ra. Ánh sáng thiên nhiên của mặt trăng xa xa ở chân trời và đèn điện trên bãi biển đã làm cho màn đêm duyên dáng hẳn lên, cho sóng biển như nhấp nhô đâu đó, cho tâm hồn thanh thản an bình sau một ngày sinh sống mệt mỏi xác thân.

Nhà Thờ Núi Giáo Phận Nha Trang

Chương trình của ngày hành trình thứ hai được bắt đầu bằng Thánh Lễ sáng sớm ở Nhà Thờ Chánh Tòa của Giáo Phận Nha Trang cũng được gọi là Nhà Thờ Núi, vì ở trên cao như một mô đất (hình như nhân tạo) làm như thể một ngọn đồi thấp, nhưng dầu sao cũng vượt lên trên mặt đường và các dẫy phố chung quanh tiêu biểu cho trần thế bên dưới.

Sau bữa điểm tâm ở một nhà hàng gần ngay bên kia đường của Nhà Thờ Núi của một gia đình quen Anh linh mục Nhất Tiến trong Gia Đình Tận Hiến Đồng Công, gia đình có cháu làm chủ tiệm lẩu tối hôm qua và có con làm chủ khách sạn nhỏ anh em trọ đêm hôm qua, chiếc xe lại bắt đầu lăn bánh, rời thành phố Nha Trang, trước hết chạy dọc theo bờ biển vào lúc bình minh, nhờ đó bờ biển Nha Trang về đêm hôm qua đã hiện lên một cách nguyên trạng trong ánh bình minh, trước những con mắt ngắm nhìn của nhóm Việt kiều về nước trong xe.

Giáo Điểm Đắc Pơ

Trong chuyến hành trình viếng thăm 5 giáo điểm truyền giáo của dòng từ nam ra bắc, phái đoàn THĐC HK đã ghé giáo điểm Đắc Pơ Tỉnh Gia Lai Giáo Phận Kontum đầu tiên. Hôm ấy là trưa Thứ Hai mùng 9/10/2017. Trong email ngày 24/10/2017, Anh linh mục Nguyễn Minh Chiến, đội XIII, đặc trách anh em thừa sai Đồng Công ở giáo điểm này, đã cho biết về giáo điểm anh đang phục vụ mấy năm qua như là một quan sát viên như sau:

Tạ ơn Chúa đã cho các anh một chuyến đi "bão táp" trong bình an của Thiên Chúa. Chúng em xin chân thành cám ơn quí anh, đã quan tâm đến cộng đoàn nhỏ bé xa xôi của chúng em.

Cộng đoàn miền Tây Nguyên chúng em hiện nay gồm 6 anh em: 2 linh mục; 2 phó tế (sẽ lãnh thừa tác linh mục vào ngày 10.11.2017) và 2 anh em tu sĩ. Chúng em đang hiện diện chính thức tại vùng "TRẮNG" của xã An Thành; huyện Đăk pơ; tỉnh Gia lai (thuộc giáo phận Kon Tum)

Hiện nay chúng em còn đang trong gia đoạn "hội nhập" một cách khó khăn với môi trường sống với anh chị em dân tộc thiểu số, trong điều kiện không mấy thuận lợi về mọi mặt đối với xã hội, môi trường, và tình hình đất nước. Nhưng qua đó chúng em nhận ra quyền năng và tình thương của Thiên Chúa trong đời sống của Hội Dòng.

Những "thách đố" mà Chúa gởi đến cho chúng em vượt qua để đến với anh chị em thì cũng tương xứng với ơn Chúa ban. Trong đó, thách đố lớn nhất là "Xã hội chủ nghĩa" với chủ trương "vô thần". Nhưng nhờ ơn Chúa thương, anh em chúng em vẫn "được tồn tại" tại địa phương dưới sự che chở của Chúa qua bàn tay Mẹ Maria, Mẹ yêu dấu của chúng ta, đương nhiên là cùng với sự quan tâm, thương yêu, đùm bọc và nuôi dưỡng của Mẹ Dòng (trong đó có phần không nhỏ của các anh chị).

Sau mấy đoạn đường hơi bị trục trặc hướng đi một chút nhưng vẫn cố gắng lần mò tới theo chỉ dẫn qua điện thoại của Anh Minh Chiến, cuối cùng anh em đã gặp nhau tay bắt mặt mừng sau trưa một chút, trước hết tại chính trụ sở của anh em dòng, sau đó cùng nhau sang địa điểm sinh hoạt chính của giáo điểm gần đấy, nơi có một căn phòng rất thô sơ để làm nguyện đường, nơi có cả một khoảng sân đất để làm lớp học trước lễ và phòng ăn sau lễ, cũng là nơi phái đoàn THĐC HK đã được khoản đãi một bữa ăn trưa do chính thực phẩm của anh chị em dân tộc khoản đãi, nhưng do anh em Đồng Công nấu theo kiểu của họ một cách Việt Nam hơn cho người Việt Nam.

Ai trong phái đoàn cũng cảm thấy anh em dân tộc thiểu số ở đây hôm ấy rủ nhau ra nghênh đón phái đoàn một cách rất tự nhiên và thân tình như đã quen biết nhau từ lâu, dường như đã thấm nhiễm văn hóa Đồng Công được anh em dòng truyền thụ. Có lẽ vì thế mà anh em THĐC HK đã nhào vô ăn uống một cách tự nhiên, không kiêng cử gì hết, tự nhiên như ở nhà mà còn hơn ở nhà nữa, vì ở nhà không có các món lạ miệng và lạ bụng như thế: nào là gà leo núi, nào là cơm ống luồng, nào là rượu cần...

Một Đêm Quảng Ngãi

Rời Giáo Điểm Đắc Pơ Gia Lai GP Kontum, chúng tôi trực chỉ Nhà Đá Qui Nhơn (xin xem địa điểm lịch sử này riêng sau, ở phần II Về Nguồn Đồng Công), và sau khi ghé thăm Nhà Thờ Nhà Đá chúng tôi về trọ đêm tại Hùng Vương Hotel ở Quảng Ngại để sáng hôm sau lên đường đi Trung Tâm Thánh Mẫu Lavang Quảng Trị TGP Huế.

Nhưng dầu sao chúng tôi cũng phải ghé ăn tối ở nhà hàng Biển Ngọc trong khu nghỉ mát (resort) Sa Huỳnh ven biển, ngồi ăn bữa tối ngon lành, tai nghe tiếng sóng vỗ gần gũi đâu đó mà chẳng nhìn thấy gì ngoài kia, vì bấy giờ trời đã tối, cho dù mới 6 giờ chiều, ở đâu cũng thế trong cả chuyến đi, vì đã sang "tháng mười chưa cười đã tối". Nhưng tối tăm cũng có cái đẹp của nó, khi cảnh vật ở trong một vùng sáng nào đó trước một ống kính biết hứng khởi ngắm nghía và chụp bắt.

KHÁCH SẠN HÙNG VƯƠNG là đơn vị trực thuộc Công ty Cổ phần Du lịch Quảng Ngãi, toạ lạc tại trung tâm Thành phố Quảng Ngãi. Khách sạn có 07 tầng với 61 phòng ngủ. Khách sạn nằm cách trung tâm thành phố 1 km. Khách sạn có nhà hàng với sức chứa 350 khách, phục vụ các món ăn Âu – Á, có 03 phòng hội nghị, hội thảo, đầy đủ trang thiết bị, có sức chứa từ 50 – 300 người. Phòng hội thảo với sức chứa 50 - 300 khách cùng các trang thiết bị hiện đại sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu của quý khách. Hệ thống phòng của khách sạn bao gồm: Phòng Double - Phòng Twin - Phòng Vip. Phái đoàn THĐC HK ngủ phòng twin, tức 2 người một phòng. Ở khách sạn nào của Việt Nam cũng đòi khách trọ trình và giữ thẻ thông hành (passport). Anh Nhất Tiến bao giờ cũng tranh đấu làm sao chỉ cần một hai thẻ đại diện thay vì phải nộp hết. Và anh đã thành công.

Thế là từ một buổi chiều tối sang một buổi sáng mai - đó là ngày thứ ba trong chuyến hành trình viếng thăm truyền giáo Đồng Công của phái đoàn THĐC HK 2017 chúng tôi.

Phần Một

Hành Trình Truyền Giáo

Nhập Cuộc Hành Trình

1- Giáo Điểm Đồng Công Giáo Phận Kontum: Trụ Sở Truyền Giáo Đồng Công và Giáo Điểm Đắc Pơ Gia Lai

2- Giáo Điểm Đồng Công Giáo Phận Đà Nẵng: Giáo Xứ Thuận Yên và Giáo Họ Phú Quí Quảng Nam

3- Giáo Điểm Đồng Công GP Thái Bình: Trụ Sở Truyền Giáo ĐC, Giáo Họ Đức Long và Giáo Họ Văn Yên

4- Giáo Điểm Đồng Công GP Hưng Hóa: Trụ Sở Truyền Giáo ĐC, Giáo Xứ Trại Sơn và Giáo Họ Đá Mài

5- Giáo Điểm Đồng Công GP Bắc Ninh: Giáo Xứ Đại Điền, Trụ Sở Truyền Giáo ĐC và Giáo Xứ Văn Thạch

Phần Hai

Về Nguồn Đồng Công

6- Nhà Mẹ Dòng Đồng Công Thủ Đức Tổng Giáo Phận Gài Gòn

7- Nhà Đá Giáo Phận Qui Nhơn và 50 Năm Khấn Dòng Đội IX