Giáo Phận Kontum và Vùng

NIỀM VUI THƯƠNG XÓT

TĐCTT - HÀNH TRÌNH TRUYỀN GIÁO XUYÊN VIỆT NĂM THÁNH THƯƠNG XÓT

21 NGÀY 18/9 - 8/10/2016

TĐCTT Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL

Trung Tâm Thánh Mẫu Lavang

Vào cuối thế kỷ 18, Việt Nam bị chia làm hai miền: Miền Bắc do Chúa Trịnh cai trị. Miền Nam do Nhà Nguyễn cầm quyền. Vì muốn thống nhất hai miền, Nhà Nguyễn yêu cầu Nước Pháp giúp đỡ. Nhưng nhóm trí thức, được gọi là nhóm "Văn Thân" phản đối việc can thiệp của Nước Pháp. Nhóm này tuyên bố Quang Trung làm Vua. Vua Quang Trung chiếm miền Bắc, nhưng chẳng may chết sớm, để lại quyền kế vị cho con là Cảnh Thịnh mới có 10 tuổi. Tháng 8 năm 1798, các người cộng tác của Vua Cảnh Thịnh ra lệnh bách hại các người Công Giáo, vì Nhóm Văn thân quả quyết rằng: sự hiện diện của Nước Pháp là trách nhiệm của người Công Giáo.

Bị bách hại, các tín hữu Công Giáo cùng với gia đình trốn vào rừng La Vang, cách xa làng mạc của họ khoảng 60 cây số. Ðể được can đảm đối phó với mọi khó khăn, mỗi ngày họ tụ họp nhau đọc kinh Mân Côi kính Ðức Mẹ Maria. Một ngày kia, Ðức Mẹ hiện ra, bồng Chúa Giêsu Hài Ðồng, có hai Thiên Thần hầu cận. Ðây là lần hiện ra thứ nhất và sau đó còn tiếp tục nhiều lần khác nữa. Ðức Mẹ an ủi nhóm tín hữu trốn tránh đó và hứa che chở họ khỏi các sự dữ. Tiếc thay tài liệu về những lầnï hiện ra này đã bị hủy hoại hay thất lạc trong thời kỳ chiến tranh, hoặc trong các thời bách hại sau này dưới thời các Vua Minh Mạng (1833), và Tự Ðức (1861).

Năm 1886, các vụ bách hại chấm dứt. Một nhà nguyện đơn sơ được thiết lập. Nhà nguyện này không bao lâu trở nên quá nhỏ hẹp. Từ năm 1885, có nhiều nhà nguyện được xây cất tiếp theo nhau; nhà nguyện sau cùng, có ba chuông nhỏ, được Ðức Cha Eugenio Maria Giuse Allys (tức Ðức Cha Lý), lúc đó là Giám Mục đại diện Tông Tòa giáo phận Huế, làm phép.

Trong những năm từ 1886-1928, La Vang thuộc giáo xứ Cổ Vưu, trong tỉnh Quảng Trị. Ðể đáp lại nhu cầu mỗi ngày mỗi nhiều của các đoàn hành hương, năm 1928 Ðức Cha Lý quyết định lập La vang thành một giáo xứ.

Năm 1958-1959, Ðại Hội Thánh Mẫu Toàn Quốc được tổ chức tại LaVang, với sự hiện diện của Ðức Hồng Y Agagianian, Tổng Trưởng Bộ Truyền Giáo và là Ðặc Sứ của ÐTC Gioan 23.

Ngày 13.4.1961, Các Giám Mục miền Nam Việt Nam họp nhau tại Huế, Và khấn hứa với Trái Tim Cực Sách Mẹï Maria là sẽ xây cất một Ðền Thánh, khi hoàn cảnh cho phép và khẩn xin Ðức Mẹ ban tự do cho Giáo Hội và ban hòa bình cho hai miền Bắc-Nam. Và trong thư luân lưu ngày 8.08 cùng năm 1961, các giám mục công nhận La Vang là Trung Tâm Thánh Mẫu toàn quốc. Ngày 22.08. 1961, ÐTC Gioan XXIII cất nhắc nhà thờ La Vang lên bậc "Tiểu Vương Cung Thánh Ðường".

Từø năm 1961, Ðền Thánh La Vang được mở rộng nhiều với các công việc tông đồ và các cơ sở khác nhau như: Quảng Trường Thánh Mân Côi, với các tượng diễn lại 15 Mầu nhiệm Kinh Mân Côi; hai hồ nhỏ trên khu đất khoảng 6 mẩu tây; một bàn thờ bằng đá quí giá của miền núi Non Nước; một tượng Ðức Mẹ; một trung tâm tĩnh tâm được hoàn tất năm 1963; nhà trọ cho các đoàn hành hương, một giếng nước v.v...

Sau khi thống nhất đất nước, ngày 01.5.1980, các Giám Mục họp nhau tại Hà Nội, long trọng tái xác nhận La Vang là Trung Tâm Thánh Mẫu toàn quốc.

Về những cuộc hành hương đến LaVang, thì ngay từø năm 1901, các cuộc hành hương lớn có tính cách toàn quốc được tổ chức và tiếp tục cứ ba năm một lần, không kể các cuộc hành hương riêng tư, hoặc của miền nọ, miền kia, hay của các giáo xứ, giáo phận. Cuộc hành hương quốc gia sau cùng được tổ chức vào dịp Lễ Ðức Mẹ lên trời năm 1996, với sự tham dự rất đông đảo các tín hữu. Trong dịp này cũng có nhiều đoàn hành hương đến từ các nước ngoài. Và cuộc hành hương trong Tam Nhật 13-15 tháng 8 năm nay 1998, là một cuộc hành hương đặc biệt, để mừng kỷ niệm 200 năm Ðức Mẹ hiện ra, một biến cố lịch sử rất quan trọng đối với Giáo Hội Công Giáo Việt Nam. Vì là một biến cố rất quan trọng, ÐTC Gioan Phaolô II đã cử Ðức Hồng Y Tổng Giám Mục Hà Nội làm Ðặc Sứ thay mặt ngài và nhân danh ngài để chủ tọa các lễ nghi kỷ niệm.

Lịch sử Đức Mẹ hiện ra và lập nhà thờ không rõ ràng vì đã quá lâu và không được biên chép từ thời đó, hầu hết chỉ có lời truyền khẩu và nhiều giả thuyết khác nhau. Có giả thuyết là nhà thờ La Vang vốn được xây trên nền của một mái chùa Phật giáo^[4]^[5]^[6] hoặc là một miếu thờ Bà (có thể là Phật Bà Quan Âm hoặc bà chúa Liễu Hạnh) cho người đi rừng ^[7], nguyên là một mái nhà tranh dưới gốc cây đa và rào sơ bốn mặt, sau biến cố Mẹ Maria hiện ra năm 1789 được nhường cho giáo dân để xây một nơi tôn kính Mẹ Maria ^[8]. Nhưng cũng có ý kiến khác cho rằng La Vang trước đó chỉ là một vùng hoang vắng, vùng rừng núi hẻo lánh.^[3]

Theo Giám mục Hồ Ngọc Cẩn kể lại lời truyền khẩu là năm 1885 nhà thờ bị đốt, và một nhóm giáo dân La Vang dựng lại nhà thờ Đức Mẹ trên nền cũ ^[9]. Linh mục quản hạt

Quảng Trị Patinier Kinh trong báo cáo năm 1894 có viết: "Năm 1885 ngôi nhà thờ ở đây cũng như những nhà thờ khác trong hạt, không thoát khỏi thảm họa... Khi hòa bình vừa vãn hồi, con đã cấp tốc dựng lại ngôi nhà thờ nhỏ bé, tạm bợ để chờ nguồn kinh phí cũng như để chờ cho tình hình bớt nhiễu nhương" ^[8]. Năm 1886 (có bản ghi là năm 1894), Giám mục Caspar (Lộc) cho xây lại nơi đây đền thờ bằng ngói, vì xây trên một vùng núi vận chuyển vật liệu khó khăn nên 15 năm mới hoàn thành. Năm 1901, đại hội La Vang đầu tiên được tổ chức vào ngày 08 tháng 08 để mừng khánh thành nhà thờ.^[3]

Năm 1924, nhận thấy ngôi nhà thờ ngói quá chật hẹp, lại đã xuống cấp cho nên một đền thánh La Vang theo đồ án của kiến trúc sư Carpentier được dựng lên thay thế và được khánh thành vào ngày 20 tháng 08 năm 1928, nhân dịp Đại hội La Vang 9. Thánh đường này được trùng tu năm 1959. Trong phiên họp ngày 13 tháng 04 năm 1961, Hội đồng Giám mục Việt Nam (Miền Nam) đã đồng thanh quyết định La Vang là Trung tâm Thánh Mẫu Toàn quốc. Trong chiến cuộc Mùa Hè 1972, bom đạn đã làm sập đổ hoàn toàn Vương cung thánh đường, chỉ còn lại di tích tháp chuông loang lở. Từ năm 1995, tháp chuông và những công trình liên hệ như Nhà nguyện Đức Mẹ (một mái nhà tôn sau tháp cổ), Nhà nguyện Thánh Thể (xây từ năm 2002), Công trường Mân Côi, Lễ đài, Nhà hành hương (xây từ năm 2004), 3 cây đa (nơi Đức Mẹ hiện ra)... được tu sửa hay dựng mới.^[8]

Năm 2008, Thánh địa được chính quyền tỉnh Quảng Trị cấp thêm 21 ha đất để phục vụ hoạt động tín ngưỡng của giáo dân. Theo linh mục Giacôbê Lê Sĩ Hiền (quản nhiệm Trung tâm Thánh mẫu La Vang), đây là đất xưa từng thuộc về nhà thờ (trước 1975 là 23 ha) nay được giao trả lại.^[10].Ngày 15 tháng 8 năm 2012 đã diễn ra lễ đặt viên đá đầu tiên xây dựng Vương cung Thánh đường mới^[11]. Ngôi thánh đường đang trong quá trình xây dựng, được thiết kế theo phong cách kiến

trúc Á Đông truyền thống Việt Nam, có sức chứa 5.000 người^[12]

https://www.catholic.org.tw/vntaiwan/ghvienam/lslavang.htm
https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%A9c_M%E1%BA%B9_La_Vang

Sau đây là một số hình tôi chụp được để lưu niệm một Trung Tâm Thánh Mẫu Lavang của Năm Thánh Thương Xót 2016 vào thời điểm chúng tôi ở đây, 26-27/9, Thứ Hai và Thứ Ba, cả về đêm lẫn ban ngày, cả sáng sớm lẫn chiều tà.

từ đường lộ chính và từ cổng chính nhìn vào ngôi thánh đường đang được xây cất

Tháp chuông về đêm

Đài Đức Mẹ Lavang về đêm

Khu vực trú ngụ của các vị linh mục và tu sĩ

Đài Đức Mẹ Lavang ban ngày

Tháp chuông ban ngày

Phía đằng sau Đài Đức Mẹ Lavang là tượng Đức Mẹ sầu Bi đằng trước bức tường các Thánh Tử Đạo ở Việt Nam

Đại Đức Mẹ Lavang chụp từ bên phải và từ đằng sau vào lúc chiều tà

khu sân giữa Đài Đức Mẹ Lavang và nhà nguyện

tiền đường nhà nguyện

Chúng tôi đến Trung Tâm Thánh Mẫu Lavang, sau khi tham quan Động Thiên Đường ở Phong Nha sáng cùng ngày và ghé Cầu Bến Hải lịch sử vào buổi chiều (hai nơi này xin xem hình ảnh và trình bày ở phần phụ thêm về Quê Hương Đất Nước), và sau khi hầu hết chúng tôi đã nhận phòng ở tòa nhà trọ đêm tùy nghi đóng góp, chúng tôi sang dùng bữa tối ở một địa điểm gần đó, rồi trở về sửa soạn tham dự Thánh Lễ 7 giờ tối ở nguyện đường nhỏ gần Đài Đức Mẹ Lavang.

giữa khu vực chính của Trung Tâm Thánh Mẫu Lavang và khu khách sạn (trả tiền) và phòng ăn là một bãi đậu xe và hàng quán cùng những anh chị em ngồi ăn xin

Cùng một nguyện đường: Thánh lễ ban sáng 5 giờ, do cha giám đốc Hiền chủ tế, và Thánh lễ ban tối 7 giờ, do cha phó chủ tế.

Trong tòa nhà kỷ vật ở ngay tiền đường này là các phòng ngủ nhiều tầng tùy nghi ủng hộ và phòng ăn ở ngay lầu nhất.

Sáng hôm sau, cùng với các phái đoàn hành hương khác, bao gồm cả anh chị em dân tộc thiều số, chúng tôi lại đến dự lễ cùng một nguyện đường, ở đó, từ sáng sớm riêng tôi đã thấy anh chị em dân tộc thiểu số theo nhau mang các thứ như hoa hay nước lên tòa Đức Mẹ để được cha làm phép sau lễ. Và khi chủ tế đoàn tiến ra bàn thờ, chúng tôi thấy xuất hiện vị linh mục chủ tế lạ, được cha giám đốc Hiền Trung Tâm Thánh Mẫu Lavang đồng tế giới thiệu chúng tôi mới biết là Đức Tổng Giám Mục Giuse Ngô Quang Kiệt: "Chính tôi cũng không biết ngài đến... Ngài đã thường đến một cách âm thầm và bất ngờ như vậy" (chúng tôi sẽ trình bày sự kiện này trong phần Bonus sau).

Sau lễ, tôi đã mời anh chị em trong phái đoàn của mình ra hiên bên cánh trái của nguyện đường để tôi nói về việc chộp bắt cơ hội để gặp Đức Tổng Giám Mục Kiệt...

Rồi mới bàn đến chuyện sinh hoạt trong ngày, liên quan đến bữa điểm tâm chớp nhoáng và gặp gỡ hai thành phần khác nhau trong ngày:

anh chị em dân tôc thiểu số sẽ đến vào lúc 9-10 giờ sáng và thành phần tật nguyền địa phương vào lúc 3 giờ chiều.

Sáng hôm ấy chúng tôi không được dọn điểm tâm ở bên chỗ chúng tôi đã ăn bữa tối hôm trước, nhưng thay vào đó LTXC đã quan phòng thay cho chúng tôi bằng một bữa điểm tâm đột xuất còn ngon hơn thế nữa, do chị Văn Thị Nguyệt, phụ tá điều hành chuyến đi, là nhân vật chính lo cho nhóm, toàn là trái cây như ở bên Hawaii hôm Thánh 4/2016 vậy, cùng với hột vịt lộn và bánh ít ở đâu bỏ ra ăn một cách vui vẻ và ngon lành, đủ sức để sinh hoạt truyền giáo và bác ái cứu trợ hôm ấy, cho dù không ăn trưa chăng nữa.

Chúng tôi đã xin phép cha Hiền, giám đốc trung tâm Lavang để được ăn điểm tâm ngay trong tòa nhà chúng tôi trọ cũng là nơi có phòng ăn mà cha giám đốc vẫn dùng bữa (bao gồm cả sáng hôm đó cùng Đức Tổng dùng điểm tâm vừa xong) sau khi chúng tôi đã gặp Đức Tổng. Bữa điểm tâm này như một bàn tiệc nhỏ mừng cuộc hội ngộ bất ngờ với ĐTGM Kiệt là vị chúng tôi không có giờ ghé thăm ngài ở Ninh Bình tromng cuộc hành trình truyền giáo xuyên Việt của chúng tôi.